1
l^lfl
/I
Aï
der
wet
Noordwijks Sint Joris Gilde
viert 500-jarig bestaan
Du Rieuschool krijgt
opvangklassen voor
buitenlandse kinderen
Brokstukken voor Leidse kantonrechter
EXPERIMENT DUURT DRIE JAAR
Winnaars vorig jaar
weer favoriet bij
tennistoernooi Alphen
MARKTEN
NOG GEEN
VERGOEDING VOS-
BEGELEIDSTERS
STAD/REGIO
LEIDSE COURANT
DINSDAG 7 JUNI 1977 PAGINA 5
ALPHEN A/D RIJN De bei
de finalisten in het herenenkel
spel B van vorig seizoen zijn
ook dit jaar weer van de partij
op het open-kampioenschap
van het Alphense tennispark
Stichts. In overeenstemming
met de uitslag van deze finale
staat Henny Koemans als favo
riet genoteerd en Bram Madera
als tweede. Marinus Broos-
hooft, die het vorig jaar in de
halve finale tegen Koemans tot
drie sets bracht, is als derde
geplaatst.
De vierde onderstreepte positie
wordt ingenomen door Robbert
Jan v.d. Feen. Kwaliteit is er
dus voldoende te vinden deze
week op het TEAN toernooi,
waarmee de toernooiencyclus
van het district Leiden van start
gaat. Tot nog toe werd er bij de
B-heren slechts een partij ge
speeld, namelijk tussen Van
Dentem uit Zoeterwoude en de
Nieuw Vennepse tennisleraar
Van de Mey. De eerste spéelde
zich via 6-0, 6-4 in de volgende
ronde.
Bij de dames uit de hoogste
categorie in Tine Langeveld als
eerste geplaatst. Verloor zij vo
rig jaar de finale nog van haar
zus Hanneke, dit jaar lijkt de
vijftienjarige Tine onbedreigd te
gaan winnen. De enige, die nog
roet in het eten zou kunnen
gooien is de Noordwijkse Ineke
v.d. Meer, die als tweede is ge-
In het herendubbelspel zijn de
winnaars van vorig jaar, Janso-
nius en Suyver, en het duo Gele-
vert/Pauwels als eerste en twee
de op de plaatsingslijst gezet
Bij de heren in de C-categorie
zijn achtereenvolgens geplaatst,
Henk Hamming, Edwin Bosch,
Hein Hazenberg en De Vos. De
Vos overleefde de eerste toer-
nooidag evenwel niet. Via 6-0,
6-4 moest hij capituleren tegen
Bosman uit Moerkapelle. Bij de
dames worden Monique Wortel-
boer en Rosemarie Verdegaal
geacht de finaleplaatsen voor
zich op te kunnen gaan eisen.
Niels Blokker en Hein Hazen
berg zijn het favoriete koppel in
het herendubbelspel C.
LEIDEN Het onderwijs aan buitenlandse kinderen
wordt het komend schooljaar anders aangepakt. Aan de
Du Rieuschool worden in augustus twee opvangklassen
ingericht voor Turkse en Marokkaanse kinderen. Het be
treft hier een experiment van drie jaar. Het ministerie
van Onderwijs en Wetenschappen heeft inmiddels subsidie
voor het experiment toegezegd.
De huidige begeleiding van bui
tenlandse kinderen voldoet
slecht,. De kinderen worden me
teen in een klas met Nederland
se kinderen gezet. Door de taal
barrière pikken zij nog niet de
helft van de leerstof op. Boven
dien doen zich aanpassings
moeilijkheden aan de Neder
landse gewoonten voor.
De kinderen krijgen buiten de
schoolklas wel extra hulp van
de zogenaamde „Vliegende Bri
gade" en twee buitenlandse on-
derwijs-assistenten. De „Vlie
gende Brigade" bestaat uit ze
ven part-timers die de kinderen
in kleine groepjes onderwijzen
gedurende één uur per dag. De
twee buitenlandse onderwijsas
sistenten, één Turkse onderwij
zeres en één Marokkaanse on
derwijzer, geven op vier scholen
les aan buitenlandse kinderen.
Het onderwijs wordt gegeven in
de eigen taal. Tevens wordt er
aandacht besteed aan de ge
schiedenis en aardrijkskunde
van Turkije en Marokko.
De problemen die zich bij de
huidige organisatie van het on
derwijs aan buitenlandse kinde
ren voordoen zijn legio. De Ne
derlandse leerkracht van het
buitenlandse kind voelt zich
vaak overbelast door zijn aan
wezigheid. „De Vliegende Briga
de" thans bijzonder inefficiënt
Er gaat tijd verloren omdat de
leerkrachten zich moeten ver
plaatsen van school tot school.
Hierdoor is er tevens een gerin
ge mogelijkheid tot contact tus
sen de klasseonderwijzer en de
extra leerkracht. Het onderwijs
in de eigen taal en cultuur komt
traag op gang, omdat de buiten
landse onderwijsassistenten
slechts een maal per week hun
groepen kunnen onderwijzen.
Tenslotte ligt er nog het feit dat
de kinderen gespreid zijn over
veel scholen, waardoor het ont
wikkelen van speciale leerme
thodes in de eigen klas ernstig
wordt bemoeilijkt
Al deze problemen zouden kun-!
nen worden ondervangen door;
de vorming van speciale op- i
vangklassen. Marokkaanse en i
Turkse kinderen in de lagere'
schoolleeftijd worden direkt na-
dat zij in Leiden aankomen inl.
deze klassen geplaatst. Zij krij-'
gen onderwijs in hun eigen taal i
door een leerkracht uit hun va- j
derland. Dagelijks wordt tevens
Nederlands gegeven door extra j
(Nederlandse) leerkrachten. De j
buitenlandse kindern kunnen j
maximaal twee jaar in de op
vangklassen blijven. Zodra zij
enigszins in het Nederlands aan
spreekbaar zijn, zullen zij bij
lessen, die zich daartoe lenen,
zoals handvaardigheids- en
gymnastieklessen, moeten wor
den opgenomen in de Neder
landse klassen. Ook nadat de
buitenlandse kinderen naar een
wijkschool zijn overgegaan,
blijft de mogelijkheid bestaan
om wekelijks een halve school
dag onderwijs te volgen in eigen
taal en cultuur.
De opvangklassen zullen niet
meer dan vijftien leerlingen mo
gen tellen. Het ontwikkelen van
samenwerkingsprojecten met
klassen met Nederlandse kinde
ren, van de scholen waar de
opvangklassen aan zijn verbon
den, zal worden bevorderd.
LEIDEN De begeleidsters van de VOS (Vronwen Oriënteren
zich op de Samenleving)-cursussen kannen vooralsnog niet reke
nen op een vergoeding van 30,- per cursusochtend. Ondanks het
vorige pleidooi dat het PSP-raadslid H. Passchier gisteravond
tijdens de gemeenteraadsvergadering hield voor een op korte
termijn toekennen van de vergoeding, werd haar motie dienaan
gaande afgestemd.
Mevrouw Passchier betoogde dat het door de gemeente toekennen
van subsidie voor het begeleidsterswerk noodzakelijk is om de
cursussen, die voornamelijk zijn opgezet voor vrouwen met een
achterstandssituatie, volwaardig te laten verlopen. Tevens wees zij
erop dat de huidige begeleidsters, de cursisten van vrqeger zijn.
„Het zijn allemaal vrouwen die het geld vreselijk goed kunnen
gebruiken. Daarbij komt dat wij als PSP ons op het standpunt
stellen dat ieder mens recht heeft op wat je zou kunnen noemen
salaris, ook huisvrouwen".
In dit verband bekritiseerde zij haar PPR-collega's die hetzelfde
punt in hun partijprogramma hebben staan, maar die zich toch
ten aanzien van de VOS cursus terughoudend opstellen in afwach
ting van de conclusies van een totaal sociaal-cultureel plan. Hierin
zal ondermeer een inventarisatie worden gegeven van de subsidia
bele projecten in de welzijnssector.
Hoewel wethouder H. van Dam, die zijn collega D. Tesselaar
verving, gedurende de gemeenteraadsvergadering voet bij stuk
hield wat betreft het afwijzen van subsidie" voor vergoedingen aan
de begeleidsters, wilde hij wel toezeggen de honorering van de
begeleidsters in de toekomst nader te bezien. Bij het voorstel van
het PSP-raadslid om met een pre-advies hierover voor 1 oktober
in de raad te komen, staakten de stemmen in de gemeenteraad.
KATWIJK groenten 6 juni.
Andijvie 101, spitskool 113, bospeen II
p.b. 130—201 Waspeen nwe. oogst. All
p. kist 1370—4660. Selderij p.b. 44.
Bloemkool 61 147—178. 81 137—146.
6 II 42—115. 8 II 68—116. 101 99—122.
1011 50. 121 103. 1211 35—55. 151 51.
Uien 28—38. Sla 14—40. Spinazie
63—68. Radijs 19—28. Aanvoer 10 ton
wasDeen. 5000 bos bosoeen.
RIJNSBURG. 6 juni. Bloemen (resp.
gem. prijs, aanvoer).
Achillea 0,192 1000. Aconitum 0,919
2740. Allium 0,153 37830. Allium 0.230
250. Alstroemeria 0,481 3840. Amaryllis
0,339 1370. Anemoon 0,014 180. Anjer
gr. bl. 0,437 25890. Anjer tros 0,369
4980. Antirrhinum 0,246 4470. Brodea
0,082 64320. Goudsbloem 1,753 395.
Calla 0,550 1120. Campanula 0,487
12480. Korenbloem 0,059 211422. Chry
sant tros jr. 0,841 34520. Chrysant tros
jr. 2,272 36. Margriet 0,092 122033.
Duizendschoon 1,110 13804. Vinger
hoedskruid 0,374 590. Doronicum 0,051
1800. Eremurus 1,185 3865. Freesia
dubbel 0,245 5280. Freesia enkel 0,225
78150. Gerbera 0,196 5000. Gladiolen
0,508 42455. Glad. Colvillei 0,312 9650
Glad. Nanus 0,331 92740. Gypsophila
2,069 2297 Iris 0,230 233042. Ixia 1,521
1089. Lathyrus 1,004 1335. Lelie kelk
0,142 2240. Lelie tak 0,342 129090
Liatris 0,378 12220. Imp-Dendrobium
0,075 4550. Imp-Orchidee tak 0,702
2426. Pioenen 0,726 1190. Pyrethrum
0,075 9550. Rozen gr bl 0,444 11760
Rozen kl bl. 0,258 5680. Statice 3,406
850. Tulpen 0,400 1050. Violieren dub
bel 0,422 31890. Zinnia 1,210 620. Snij
bloemen 0,343 23579. Diversen 0,212
6050. Diversen 1,614 1 649. Potplanter
1,449 930. Perkplanten 0,170 386.
LEIDEN Het Leidse kan
tongerecht stond gistermor
gen weer volledig in bet teken
van chaotische verkeerszna-
noeuvres met de daaropvol
gende brokstukken. Gelukkig
bleef het hoofdzakelijk bij
materiële schade, hetgeen
voor kantonrechter Attemax
en officier van justitie mr.
Klopper geen aanleiding
vormde om al te clement te
zijn. Dat ondervonden de
oranje-rijders (die het licht al
tijd net weten te halen) even
eens.
Een automobilist die in Noord-
wijk een brommer het recht
tot voorrang ontzegde, be
greep in het geheel niet wat hij
hier op het kantongerecht
moest doen. Hij had immers
na de aanrijding de politie ge
beld, de schade piekfijn gere
geld en daarbij geconstateerd
dat het licht van de brommer
(het was avond) in het geheel
met werkte.„Het is toch te gek
dat ik dan ook nog 125 gulden
boete moet betalen", vond hij
bijna verontwaardigd. De offi
cier was het daar niet erg mee
eens. Afgezien van het feit dat
een getuige op de fiets wel had
gezien dat het licht werkte en
dat de politie later uit de brok
stukken toch nog een branden
de komplamp wist te halen,
dient een overtreding toch te
worden bestraft, aldus de offi
cier. 100 gulden boete (dus
toch nog 25 gulden korting)
was de eis en werd tevens het
opgelegde.
Seintje
Een andere automobilist
kwam nogal bedrogen uit om
dat hij reageerde op het teken
van een vrachtautochauffeur
wiens auto de weg gedeeltelijk
versperde. De automobilist
had geen overzicht, de vrach
tautochauffeur wenkte dat de
weg vrij was en dat hij kon
doorrijden hetgeen het slach
toffer ook dééd. De doorgang
eindigde echter op de bumper
van een tegemoetkomende au
to die bovendien nog voorrang
had ook. Officier en rechter
hadden wel begrip voor de
misleidende situatie en gaven
50 gulden boete, en verdachte
was daar zo blij om dat hij
meteen wilde betalen. Hetgeen
gebeurde.
Tenslotte was er een automo
bilist die nooit had verwacht
dat de voor hem rijdende auto
op de Willem de Zwijgerlaan
voor het stoplicht zou stoppen
(het was immers oranje) en
daarom maar op de achter
kant van het belendende voer
tuig inreed. Het leverde hem
75 gulden boete op en het wel
gemeende advies voortaan wat
afstand te houden. De verzeke
ring van verdachte dat hij niet
in staat was dat bedrag op te
brengen leverde amper een
medelijdende glimlach op.
De resterende verdachten op
het kantongerecht stond louter
een oranje gekleurd stoplicht
voor ogen, wat in de meeste
gevallen een boete van 100 gul
den echter niet in de weg
stond (als het de auto was die
door rood was gereden). Een
dame op een fiets kreeg
slechts 25 gulden boete voor
rijden door rood op het Leidse
Stationsplein, maar was niet
erg blij met de houding van
de verbalisanten. Vooral het
grijnslachen van het tweetal
(man en vrouw) met de daar
bij gevoegde opmerking „ik
geloof dat U noch een goed
gezicht, noch een goed gehoor
hebt", viel niet in goede aarde.
Het deed aan de boete weinig
af.
FRANK BUURMAN
Broederschap ter
bescherming van
,,outter ende heerde"
NOORDWIJK Het befaamde Gilde of Broe
derschap van Sint Joris in Noordwijk bestaat
24 juni vijfhonderd jaar. Dit unieke jubileum
zal op luisterrijke wijze, geheel overeenkomstig
de tradities en de standing van het Gilde,
worden gevierd. De herdenking heeft plaats op
zaterdag 18 juni.
Voor de herdenkingsdag is een uitgebreid feest
programma vastgesteld met een plechtigheid in
de Grote Kerk te Noordwijk-Binnen, een optocht
van de Gilden en schietwedstrijden op de gaai
als hoogtepunten.
Ter gelegenheid van het honderdste lustrum van
het Sint Joris Gilde is een geïllustreerd gedenk
boek samengesteld. Burgemeester mr. J. M. Bon-
nike schrijft daarin een voorwoord en zwaait lof
toe aan dit oudste en meest eerbiedwaardige
gezelschap van het nog eeuwen oudere dorp
Noordwijk-Binnen. De ridders, de graven en 's
lands braven zijn nu een Broederschap van
Noordwijkers, die het door roemruchte voorgan
gers overgegeven kleinood zo echt mogelijk pro
beren te bewaren, aldus mr. Bonnike
Noormannen
De geschiedenis van het gilde gaat terug tot de
rooftochten van de Noormannen. De Noordwij
kers beoefenden reeds in vroege eeuwen de
wapenhandel en wisten zich met grote dapper
heid te weren tegen stropende benden. Dat alles
staat uitvoerig beschreven in Kornelis Alkema-
de's „Het Noordwiikze Schuttershof en Doelbroe-
derschap", een geschrift van rond 1680, dat de
geschiedenis van het Gilde weergeeft en nog
steeds deel uitmaakt van de archieven van het
Gilde.
Over die dapperheid van de Noordwijkers staat
er dat in het jaar 865 woeste Noorluiden stad
en land afstroopten en zich in de richting van
Noordwijk begaven.
Gelukkig was hier toevallig een bisschop Rem-
bertus, een kerkleraar uit Bremen, die tot de
danig verschrikte ingezetenen een „deftige" toe
spraak hield en hen met grote welsprekendheid
aanmoedigde zichzelf, hunne wijven en kinderen
niet als weerloze schapen ter slachtbank te laten
leiden, maar de Noorlui moedig tegemoet te
treden.
Door deze rede van de eerwaarde „wierd al het
volk, dat reeds de doodwerf op de lippen had
en van vrees sitterde zoo vol moed, dat ze de
wapens opvattende, des viands leger aangrepen
en innamen, doodslaande op de plaats tiendui-
sent driehonderd Noormannen en tot buit be-
koomende al den roof door het leger bijeenge
sleept". Dat laatste was natuurlijk zeer belang
rijk.
Zo werd dan door burgers en georganiseerde
gewapende tegenstand geboden, hetgeen zich al
lengs in navolging van de steden uitbreidde tot
een corporatie tot bescherming van „outter ende
heerde" (altaar en huis). Alkemade vermeldt in
zijn „Noortwiikze Schuttershof", dat de Noord
wijkers reeds in de 14e eeuw voetboogoefeningen
hielden op een strook langs gelegen tussen de
Breloft en het Dieffpat, ongeveer ter hoogte van
het tegenwoordige politiebureau.
Margaretha van Bourgondië, sinds 1417 weduwe
van graaf Willem VI van Beieren en die de
Heerlijkheid Offem in douarie bezat, gaf aan de
Noordwijkse' schutters een stuk grond van de
Offem aan de „Achterwegh" thans Offemweg
in bruikleen, teneinde de voetboogoefeningen
in bloei te doen geraken. Tot heden ten dage
houdt het Sint Joris Gilde op dit terrein zijn
voetboogoefeningen.
Volgens overlevering zou Jacoba van Beieren als
zij op het slot Teylingen verbleef op het veld
van Offem naar de (pape)gaai hebben geschoten.
Een boog die aan haar zou hebben toebehoord,
hangt in de Doelenzaal. Op ditzelfde terrein waar
nu de paal met de gaai staat en dat vroeger vele
malen groter is geweest, verzamelde Ridder Jan
van Noortigh in juni 1452 zijn gezellen om ten
dienste van hertog Philip van Bourgondië, de
Graaf van Holland, op te trekken om te strijden
tegen de Gentenaren, die naar verluidt danig in
de pan werden gehakt; getuige de bebloede
vaandels waarmee de Broeders huiswaarts keer
den.
Evenzo in juni 1456, om zich op eigen kosten
bij de Noordwijkse strijders aan te sluiten bij
het leger van 14.000 man van Philips de Goede
met het doel Utrecht te belegeren en aan de
Kabeljauwse David van Bourgondië de bisschop
pelijke waardigheid te verschaffen ten koste van
de Hoekse Gijsbrecht van Brederode. Deze David
van Bourgondië was een bastaardzoon van Phi
lips, maar de bezwaren tegen een bastaard op
de bisschoppelijke troon werden weggepraat
met: „niet het kind is zondig, maar de ouders."
Het Gilde bestaat in feite al langer dan 500 jaar.
Maar in het jaar 1477 kreeg het officieel be
staansrecht. Het werd middels een notariële acte
erkend door de bisschop van Utrecht; vermoede
lijk als dank voor de eerder bewezen diensten.
Het gezelschap is niet alleen een Gilde, een
rechtspersoonlijkheid bezittende instelling, die
volgens de bepalingen van burgerlijk recht van
het midden der vorige eeuw zijn rechtspersoon
lijkheid onder meer ontleent aan zijn lang en
ononderbroken bestaan, maar vooral ook een
Broederschap.
Dit betekent, dat de Broederschap tevens een
kerkelijke rechtspersoonlijkheid bezat. In de
kerk te Noordwijk-Binnen, recentelijk zo fraai
gerestaureerd, had het Sint Joris Gilde een eigen
altaar. De Broederschap had een eigen kapelaan,
door haar bekostigd en onderhouden. Volgens
Kloos werden de broeders in de kerk begraven.
Een steen met kruisboog sierde hun graf. Veel
is daar niet meer van te vinden.
Andere tijden
De privileges van het Gilde zijn blijven bestaan
tot de Bataafse Republiek en zijn toen in één
klap verdwenen. Op de 10de juli 1789 werd een
gezelschap „aanzienlijke Nederlanders", waaron
der Prins Willem V en de erfprins Willem Frede-
rik (de latere Koning Willem I) feestelijk op de
Doelen ontvangen om naar de gaai te schieten.
Prins Willem V, de erfprins en enkele andere
leden van het gezelschap werden honorair lid
van het Noordwijkse Gilde. Zowel prins Willem
V als koning Willem I zijn dat tot hun dood
gebleven. Een bordje in het Doelengebouw ge
tuigt hiervan.
Maar met de Bataafse Republiek kwamen de
moeilijkheden. Men had een wet gemaakt, die
alle gezelschappen kon ontbinden en vooral die
welke zich met de wapenhandel bezig hielden.
Zo werd ook het Sint Joris Gilde gelast zich te
ontbinden. Het Gilde wendt zich tot de municipa-
liteit van de beide Noordwijken, Langeveld en
Offem, argumenterende dat het Gilde geen poli
tiek karakter had en zich geheel niet bezig hield
met een soort wapenhandel als in de wet be
doeld. Men kon toch een kruisboog in alle ernst
nauwelijks als een „wapen" beschouwen.
Het gemeentebestuur verwees de zaak naar het
Uitvoerend Bewind van de Bataafse Republiek
daar de opheffing op hun last was geschied. En
De ruimte waar het broederschap samenkomt, rijk beladen met historische attributen.
De eeuwenoude schietbaan van het gilde, indertijd een
schenking van Margaretha van Bourgondië
al op 15 juni 1798, drie maanden na de sluiting,
werd het de Broeders toegestaan volgens ge
woonte bijeen te komen, zij het dan „ad interim"
en. met openheid van zaken. Dit decreet is nooit
herroepen en de Broeders vergaderen nu na 179
jaar nog steeds „ad interim".
Na een korte tijd van inzinking tot 1830, maakt
het Gilde een periode van bloei door: er wordt
veel en regelmatig geschoten en men is bedacht
op uitbreiding van het sociëteitsleven. Men houdt
zelfs kostbare volksfeesten, kermissen met vuur
werk op het Doelenterrein voor de gehele Noord
wijkse burgerij. Men herinnerde zich dat koning
Willem I in 1789 erelid was geworden en dat
waarschijnlijk vergeten was, want hij had al die
tijd geen contributie betaald. Hierop geatten
deerd, gelastte de vorst tien goudstukken en tien
gulden aan de Broederschap uit te keren. Hier
van werden onder anderen 24 stoelen en een
fauteuil aangeschaft, waarvan er twaalf nog
steeds in de Doelenzaal worden gebruikt.
Dat het Gilde niet ten onder is gegaan is toch
wel te danken geweest aan enkele Broeders, die
zich in het begin van deze eeuw onvermoeibaar
'hebben ingezet om de historische erfenis te
bewaren. Pas vanaf 1932 ziet men weer een
opgaande lijn, onderbroken door de Tweede
Wereldoorlog.
In 1943 is er sprake van evacuatie van Noord
wijk; men blijft echter, de duisternis trotserend,
verpozing zoeken op de Doelen. In 1944 wordt
het Doelengebouw gevorderd door de Duitsers,
maar de inventaris wordt tijdig in het ethnogra-
fisch museum te Leiden opgeborgen.
C. LEEFLANG
Het wapen van het Sint Joris Gilde.
