ecd: goedkope jenever mag niet
Op Molukken geen sympathie
voor de gijzelingsacties
Glunderende verdediger:
,,'ji Welbestede middag99
Alsof ze uit
concentratie
kamp komen"
Opvangcentra
Rode Kruis op
volle sterkte
VLIEGTUIG
STORT
NEER NA
STUNT
Surinaamse president bij Koningin
WV'S ZITTEN KRAP
BINNENLAND
LEIDSE COURAN1.
ZATERDAG 4 JUNI 1977 PAGINA 11
ASSEN Professor Van Dijk, hoogleraar psychia
trie te Groningen, vooraanstaand psychiater, heeft
gisteren gezegd dat de personen, die in de trein
en de school door Zuidmolukse extremisten gegij
zeld worden gehouden, na de afloop van de gijze
lingsactie „het gevoel zullen hebben alsof zij uit
een concentratiekamp zijn gekomen".
Van Dijk treft in een opvangcentrum in een ziekenhuis
te Groningen de voorbereidingen voor de dag, waarop de
gijzelingsacties worden beëindigd en de gegijzelden moge
lijk ongedeerd worden vrijgelaten.
„Zij zullen uitgeput en schrikachtig zijn en zullen zich
in vele gevallen geïsoleerd voelen. Onze ervaring leert dat
zij gevoelens van schuld en vernedering zullen kennen
door hun onderworpenheid aan de wil van de personen,
die hen vasthouden", aldus professor Van Dijk.
De psychiater heeft met een staf van zo'n 20 zenuwartsen
en een begeleidingscommissie van hulpverleners de taak
de weg te effenen voor een rustige terugkeer naar het
gewone leven.
Walter Timmer, een van de in Beilen gegijzelde personen
verklaarde: „Als de gegijzelden uit de trein worden vrijge
laten, zal hun eerste reactie ongelukkig en depressief zijn.
Dit zal hun familieleden verbijsteren. Na onze vrijlating
schaamden wij ons voor de wijze waarop wij ons vrijwillig
hadden onderworpen aan de mannen, die ons vasthielden.
Dit heeft bijgedragen tot de problemer. rond ons herstel".
DEN HAAG In
de gekaapte trein
bevinden zicb
dertig zakken
post. De PTT
beeft geen idee
wat er in de zak
ken zit, omdat de
samenstelling van
de post per dag
wisselt De post
was onderweg
van Rotterdam
naar Groningen
en werd begeleid
dor een PTT'er
uit Rotterdam.
Deze zat bij de
post in bet trein
stel waaruit alle
passagiers wer
den vrijgelaten,
volgens bet PTT-
blad Aangete
kend" omdat er
ruimtegebrek
was. De PTT-me-
dewerker is al
weer aan bet
werk.
De gijzelingsacties
in Drente bezor
gen de PTT veel
werk. In Assen en
Groningen hebben
de medewerkers
van verscheidene
afdelingen het
normale rooster
moeten verwisse
len voor een 24-
uurs noodrooster.
Ook in Amers-
Dertig
zakken
post in
gekaapte trein
foort (kabel- en
radioverbindin
gen) en Hilversum
(audio-videover-
bindingencen-
trum) zijn PTTers
24 uur per dagpa-
raat
In het kantoor
van het telefoon-
district in Gronin
gen is een commu
nicatiecentrum
aangelegd, net als
bij de vorige trein-
gijzeling in Wij
ster. De ervarin
gen destijds opge
daan hebben er
nu toe geleid dat
de bijzondere tele
foondiensten van
de PTT nu beter
en sneller kunnen
worden uitge
voerd, terwijl het
actieterreingro
ter en ingewikkel
der is.
Ook de postbe-
handeling geeft
door de treinka
ping problemen:
interlokale post
afkomstig van of
bestemd voor
Groningen moet
in Zwolle of As
sen met container-
wagens uit de trei
nen worden ge
haald. Tenslotte
kan in de afgeslo
ten wijk in Bo-
vensmilde niet
worden
De PTT
post door de be
woners daar afha
len bij de afzet
ting.
Een lid van het bewakingscorps bij
de school in Bovensmilde is er even
tussenuit geknepen om koffie voor
„de maten" te halen.
BOVENSMILDE De vrijla
ting vorige week van de 105
gegijzelde kinderen in Bo
vensmilde is voor het Rode
Kruis geen aanleiding ge
weest zijn opvangcentrum in
de gereformeerde kerk in het
dorp in te krimpen. Hoewel
zich in de bezette openbare
school nog slechts" vier Mo-
lukkers en vier gegijzelde
leerkrachten bevinden, wordt
het Rode Kruis opvangcen
trum nog steeds bemand door
24 vrijwilligers onder wie
twee artsen. Er is ook een
militaire arts aanwezig.
Het Rode Kruis kan zijn eer
ste opvangcentra, zowel in
Bovensmilde als bij de ge
kaapte trein bij De Punt, nog
zeker twee maanden laten be
staan zoals zij nu zijn, zegt de
heer E. F. de Boer, leider van
beide opvangcentra en van
het Rode Kruis coördinatie
centrum in Assen. Volgens
hem heeft het Rode Kruis nog
voldoende vrijwilligers achter
de hand voor de wisseldienst
en in de opvangcentra, maar
na twee maanden zal dat
moeilijker gaan. „De vrijwilli
gers kunnen namelijk niet
steeds wegblijven van hun
normale werk".
In de gereformeerde kerk te
Bovensmilde bevindt zich
sinds het begin van de gijze
ling ook een chirurgisch team
van de rijksuniversiteit in Ut
recht. Mogelijke gewonden
(gijzelaars, Molukkers en/of
mariniers, politiemannen)
krijgen van dit team de eerste
medische hulp. Een noodope
ratie kan zonodig worden uit
gevoerd, maar in principe ma
ken we hier de gewonden
klaar voor vervoer naar het
Wilhelminaziekenhuis in As
sen, aldus de aanwezige chi
rurg F. Jacobs. Hij was ook
bij de treinkaping in Wijster.
De Utrechtse chirurgen lossen
elkaar in Bovensmilde om de
twaalf uur af. Hetzelfde geldt
voor de Rode Kruis-vrijwilli
gers in dit dorp.
OPVANG GEGIJZELDE KINDEREN UITGESTELD
(Van een onzer verslaggevers)
BOVENSMILDE De opvang van ex-gegijzel
den uit de openbare lagere school van Bovens
milde kan maandag nog niet beginnen. Een
woordvoerder van de ouders deelde vanmor
gen mee, dat de rust rondom de christelijke
school waar de kinderen tijdelijk gehuisvest
zouden worden onvoldoende gewaarborgd is.
Men wil eerst in een vergadering met alle
ouders dit onderwerp bespreken.
De ouders komen waarschijnlijk niet eerder
dan maandagavond bijeen om over het tijdstip
van de aanvang van het opvangprogramma te
spreken. Dan zal afgewogen moeten worden of
de bestaande situatie rond de school met poli-
tie-afzettingen en af- en aanrijden van auto's
opweegt tegen het belang van een zo snel
mogelijke opvang van de jeugd.
Over de inhoud van het opvangprogramma
(hoofdzakelijk expressieve bezigheden) en de
noodzaak om de kinderen in groepsverband
weer bijeen te brengen zijn de ouders het
overigens unaniem eens.
AMBON, MOLUKKEN (Reuter) - Of
ficiële kringen in Ambon in de Indone
sische eilandprovincie der Molukken
hebben gisteren gezegd dat er geen
vrees hoeft te bestaan voor mogelijke
onderdrukkingsmaatregelen van de zij
de van de overheid naar aanleiding
van de gebeurtenissen in De Punt en
Bovensmilde in Nederland.
Op de Molukken is niemand aangehou
den en er zijn geen plannen in die
richting aangezien de extremistische
uidmolukkers in de provincie geen aan
hang hebben en preventieve maatrege
len daarom niet nodig zijn, aldus ge
noemde kringen
Op de Molukken hebben de gijzeling en
kaping geen invloed gehad en de bevol
king houdt zich gewoon bezig met haar
twee belangrijkste zaken, aldus de offi
ciële kringen: het verbeteren van de
levensstandaard en zingen.
Een Indonesiër, werkzaam aan een olie
project m het noorden van de moluk
ken, zei: „Wij willen niet dat maniakken
van het soort als in Nederland ons
streven in de wielen rijden. Zij zouden
zich koest moeten houden en verder
leven op kosten van Nederland of naar
hier terugkomen en eens een keer de
handen uit de mouwen steken".
Deze zegsman gaf uiting aan de algeme
ne vrees onder Molukkers dat het optre
den in De Punt en Bovensmilde de sfeer
van vertrouwen vertroebelt die langza
merhand is ontstaan tussen de bevol
king en het burgerlijke en militaire
gezag in de provincie, waarvan de dra
gers voor het grootste deel komen uit
Java.
Telkens wanneer Molukkers in Neder
land een harde actie ondernamen om
de aandacht van de wereld te vragen
voor hun ijveren voor een onafhankelij
ke Molukse republiek, hield de overheid
in Ambon personen aan van wie zij
vermoedde dat zij sympathiseerden.
Dat is echter niet meer gebeurd sinds
de treinkaping bij Wijster in 1975.
De reacties van Molukkers van alle
leeftijden op de acties in Nederland
variëren van volslagen onverschillig
heid tot kritiek en krachtige veroorde
ling.
De Molukkers zijn bang dat het toeris
me op hun schilderachtige eilanden
groep te lijden zal hebben onder de
publiciteit over de acties in Nederland.
Vorig jaar werden de Molukken bezocht
door 10.000 toeristen. Alles op de Mo
lukken lijkt in het teken van de econo
mische ontwikkeling te staan.
In de gereformeerde kerk in Bovensmilde is een opvangcentrum van het Rode Kruis ingericht. Zieken
en gewonden kunnen hier de nodige (eerste) hulp krijgen.
Beslissing
Vredestein
Loosduinen blijft
uit
DEN HAAG (ANP) Het over
leg tussen minister Lubbers, de
vakbonden en de directie van
Vredestein, dat gisteren op het
ministerie van economische za
ken is gehouden, heeft nog niet
geleid tot een beslissing over
wat er met de Vredestein-vesti
ging in Loosduinen moet gebeu
ren.
De directie van het bedrijf wil
de produktie in Loosduinen sta
ken en overbrengen naar een
nieuwe fabriek in de regio Arn
hem. Ook het Vredesteinbedrijf
in Heveadorp zou in die nieuw
te bouwen fabriek onderdak
moeten vinden. Het derde Vre
desteinbedrijf, dat in Maa
stricht, blijft volgens de plannen
van de directie gewoon door
draaien.
Eind mei heeft de huidige direc
tie nogmaals benadrukt dat slui
ting van Vredestein-Loosduinen
noodzakelijk is. De vakbonden
wilden echter eerst mogelijke
alternatieven bekijken. Vandaar
het gesprek op Economische Za
ken. Om welke alternatieven het
gaat wilde bestuurder De Jong
van de industriebond NW/NKV
niet meedelen. Hij zei eerst met
de achterban te willen overleg
gen. Ook van de zijde van het
ministerie en van Vredestein
zijn geen mededelingen gedaan.
De besprekingen zullen volgen
de week worden voortgezet.
Zenden op
je zestiende
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG - Vanaf 1
januari 1978 zullen nniet
alleen personen van acht
tien" jaar en ouder, maar
ook zestien- en zeventienja
rigen in bet bezit kunnen
komen van een zendmach
tiging als radiozendama
teur.
Het kabinet heeft gisteren
op voorstel van staatssecre
taris Van Huiten (Verkeer
en Waterstaat en PTT-za-
ken) besloten, de minimum
leeftijd voor zendamateurs
te verlagen. Het is gebleken
dat vele jongeren van zes
tien- en zeventien jaar al
voldoende technische ken
nis hebben om het ama-
teurzendexamen te kunnen
afleggen. De Nederlandse
verenigingen van zendama
teurs hebben al geruime
tijd aangedrongen op verla
ging van de minimumleef
tijd voor radiozendama
teurs.
(Van een onzer verslaggevers)
Soestdijk Koningin Juliana heeft gistermid
dag op paleis Soestdijk aan president Ferrier
de officiële oorkonde overhandigd van de
onafhankelijkheidsverklaring van de repu
bliek Suriname.
De Surinaamse president heeft daarmee de
Koningin, als eerste buitenlandse staatshoofd.
de grootordeteken van dé Ere-orde van de Gele
Ster van de Republiek Suriname omhangen.
De Surinaamse president verblijft momenteel
on-officieel in ons land. Aanvankelijk zou hij
een staatsbezoek brengen, maar dat is vanwege
de gijzelingen afgelast. De leider van de Suri
naamse oppositie-partij, Lachmon, noemde het
afgelasten „begrijpelijk en logisch".
MENTEN MET POCHETTE - NOG ONGEBROKEN
AMSTERDAM „Een welbestede middag",
zei gisteren Menten's verdediger mr. Van
Heijningen glunderend, toen het televisie
toestel in de rechtszaal eindelijk zwart-was
geworden. „We hebben nu kunnen zien wat
het allemaal voorstelt. Niets. We mogen aan
deze verhalen geen enkele waarde hechten."
De Amsterdamse rechtbank had gisteren
een extra zitting ingelast om te kijken naar
wat de getuigen Michael Hauptmann en Abe
Pollak in juni vorig jaar tegen TROS-Aktua
hadden verteld. Verklaringen die op nogal
wat punten afweken van het relaas dat ze
twee weken geleden onder ede hebben ge
daan. Met name Haupmann moet sindsdien
het verschil zijn opgevallen. Hij bleek ten
minste officier van justitie mr. Habermehl
een lange brief geschreven te hebben, waar
in hij van de dwalingen zijn weegs terug
keerde.
„Ik werd overvallen door de mensen van de
televisie. Ze kwamen 's nachts om twaalf
uur bij me en het interview heeft tot vier
uur geduurd. Ik was er niet op ingesteld,
ik had me niet kunnen voor bereiden. Ik
praatte voor de vuist weg. Later heb ik de
zaken eens rustig op een rijtje gezet en zo
is de meer gedetailleerde verklaring tot
stand gekomen, die ik hier onder ede heb
Het nam allemaal niet weg dat mr. Van
Heijningen de verschillen met een diabolisch
glimlachje uitbuitte".
„Minister Van Agt heeft indertijd zelf in de
Kamer verklaard, dat er niet genoeg mate
riaal was om tot vervolging van mijn cliënt
over te gaan. Waaruit dat materiaal bestond,
hebben we vanmiddag op de televisie kun
nen zien. Wat is er sindsdien bijgekomen?
Niets! We hebben hier te maken met een
andere vorm van massa-hysterie, ontketend
door de media. De televisie is een nieuw*
wapen, waar we nog niet mee om kunnen
gaan. Het publiek is verblind geraakt en
Menten is er het slachtoffer van geworden.
Wij staan daar machteloos tegenover."
Niet dat Pieter Menten ter zitting een slach-
tofferige of machteloze indruk maakte. Het
lange voorarrest lijkt hem ongebroken te
laten, tot en met de messcherpte vouw in
zijn lichtgrijze zomerbroek en de smetteloze
pochette, die hij nu en dan hanteert om het
zweet der verontwaardiging van zijn aan
schijn te wissen. Opnieuw eiste hij luidkeels
mee naar Urycz te mogen reizen, wanneer
officier van justitie mr. Habermehl en rijks
rechercheurs 14 juli voor de tweede keer
oostwaarts trekken om bij de opening van
een massagraf aanwezig te zijn.
Rechtbankpresident mr. Schroder die nu al
de jaarprijs voor geduld en clementie heeft
verdiend, bleek bereid Menten's verzoek in
beraad te nemen, „Al weet ik niet of de
Russen uw komst erg op prijs zullen stel
len". Maar officier van justitie Habermehl
brak het initiatief in de knop. „Tijdens een
gesprek ter departemente is mij gebleken
dat er geen enkel verdrag met Rusland
bestaat, waardoor de overkomst van een
gedetineerde voor het bijwonen van een
gerechtelijke schouw mogelijk wordt ge
maakt. Het kan eenvoudig niet Er is niet
in voorzien."
Aan het slot van de zitting overhandigde
getuige-deskundige Van der Leeuw de recht
bank vier nieuwe stukken, betrekking heb
bende op de situatie in Oost-Gallicie gedu
rende de eerste oorlogsdagen van 1941, en
op de relatie die Menten in 1941 -1942 heeft
onderhouden met S.S. en Sicherheitsdienst.
Voor dit laatste had hij geput uit het 65
pagina's dikke dossier, dat de Gestapo in
dertijd over de miljonair heeft samengesteld
en dat nu berust bij het War Documentation
Centre in Berlijn. Mr. Van Heijningen,
opeens zeer boos: „Dit zijn allemaal oude
feiten op grond waarvan mijn cliënt al in
1949 acht maanden is veroordeeld. Hier
wordt ongewenste stemmingmakerij bedrij
ven."
(Van een onzer verlslaggevers)
AMSTERDAM De Economische Controledienst
(ECD) heeft gisteren bij winkels van het concern
Dirk van den Broek voorraden sterke drank, die
onder de minimum-prijs werd verkocht, in beslag
genomen. Bij vestigingen in Amsterdam, Rotter
dam en in de bollenstreek, namen de ambtenaren
van de ECD zo'n vijfduizend liter gedestilleerd
mee.
Vorige week heeft de Amsterdamse politierechter
de prijsverordening voor merkjenever ten dele
onverbindend verklaard. De officier van justitie*
is in hoger beroep gegaan tegen deze uitspraak.
Het ministerie van Economische zaken staat op
het standpunt dat de uitspraak van de politierech
ter nog geen definitieve rechtskracht heeft en dat
de prijsverordening dus onverkort moet worden
Dirk van den Broek zal maandag bij de civiele
rechtbank in Amsterdam een verzoek indienen om
teruggaaf van de in beslag genomen partij drank
te vorderen. Het bedrijf heeft gisteren de winkels
die bezoek van de ECD hadden gekregen direct
opnieuw bevoorraad. Naar de mening van het
concern onstaat een nieuwe situatie, als de contro
ledienst doorgaat met in beslag nemen. „Dan
wordt een oneigenlijk gebruik gemaakt van het
middel. En wij zullen zien hoe wij ons
kunnen verzetten".
Overigens heeft het concern gisteren van de econo
mische politierechter in Amsterdam tweemaal een
boete van 7500 gulden gekregen. Dit wegens over
treding van de minimumbroodprijs.
Met ingang van maandag mag het concern geen
brood meer aanbieden onder de vastgestelde prijs.
Voor ieder brood-dat toch goedkoper over de
toonbank gaat moet een dwangsom van duizend
gulden worden betaald.
DEN HAAG Door het verslechterde econ omisch klimaat
hebben de Nederlandse WV's moeite de eindjes aan elkaar te
knopen. Zij zullen dan ook op korte termijn maatregelen moeten
nemen om aan die situatie een eind te maken. Aldus de voorzitter
van de Algemene Nederlandse Vereniging van WV's, jhr. mr.
H. van Holthe tot Echten, gisteren in Den Haag.
De WV's, aldus de heer Van Holthe tot Echten, zijn zeer arbeidsin
tensieve instellingen die een deel van kostenstijgingen zullen moe
ten opvangen door grotere produktiviteit en doelmatigheid. Anders
zullen de financiële mogelijkheden verminderen, met als gevolg
minder dienstbetoon en inkrimping van de voorlichting en het
voorlichtingsmateriaal.
Als middel om die kostenstijging op te vangen noemde hij geauto
matiseerde verwerking van administratieve gegevens en salarissen
de WV's opereren zelfstandig een centrale documentatie,
en het geven van schriftelijke informatie niet meer plaatselijk maar
op streek- en zelfs provinciaal niveau.
De heer Van Holthe tot Echten noemde de samenwerking binnen
het VW-wezen een probleem dat zorgen baart. Er bestaat namelijk
geen centraal uitvoerend apparaat. Wil daartoe komen, dan is
uitbreiding van het ANW-secretariaat noodzakelijk. „Maar als een
dergelijke structuur in de praktijk werkbaar moet blijven, dan
vereist dit een strakkere organisatie dan nu het geval is".
Duizenden toeschouwers op de lucht
vaarttentoonstelling op de Parijse lucht
haven Le Bourget waren er gisteren
getuigen van hoe een Amerikaans vlieg
tuig verongelukte. De machine, een Fair-
child A-10 maakte direct na de start een
looping en stortte toen neer. De piloot
overleed in de helikopter waarmee hij
naar het ziekenhuis werd gebracht
Wiegel
lonkt naar
Terlouw
DEN HAAG (ANP) - De
fractievoorzitter van de
VVD, Hans Wiegel, vindt
het nog steeds erg dat D'66
de samenwerking met de
VVD heeft uitgesloten.
In zijn partijblad schrijft
Wiegel dat zijn partij die
samenwerking nooit heeft
uitgesloten en dat ook nooit
doen zal.
„D'66 moet beseffen wat er
van de kant van de Partij
van de Arbeid te verwach
ten valt. Als een aantal top-
social isten hun zin krijgt,
wordt D'66 van wie lijst
trekker Terlouw een heel
knap resultaat wist te be
reiken terzijde gescho
ven. Loon voor zoveej jaren
trouwe dienst", schrijft
Wiegel.
Hij meent dat de nu aanwe
zige meerderheid voor een
kabinet WD/CDA de on
derhandelingspositie van
het CDA tegenover de Pv
dA versterkt
