Zoetermeer
volgende week
„aangelijnd"
Zoetermeerlijn: minst
arbeidsintensieve NS-lijn
Gaat Sprinter het
van de auto winnen?
BUSROUTES VERANDERD
IN DERTIEN
MINUTEN
STATIONS STERK GEAUTOMATISEERD
GRATIS
PROBEREN
WADDINXVEEN Samen met de ingebruikname van de Zoetermeerlijn
op 22 mei worden de bestaande busroutes van het streekvervoersbedrijf
Westnederland ingrijpend veranderd.
Lijn 11, de huidige busverbinding tussen Zoetermeer en Den Haag CS,
vervalt. Daarvoor in de plaats komt een nieuwe buslijn 11, die van
Zoetermeer via Nootdorp naar de Rijswijkse Plaspoelpolder rijdt. Deze
bussen rijden alleen in de ochtend- en de avondspits.
De lijnen 1 en 6 tussen Zoetermeer en Alphen veranderen in Zoetermeer
van route. Dit geldt ook voor de lijnen 4 (Leiden-Rotterdam) en 3
(Gouda-Zoetermeer-Delft).
Lijn 12 tussen Zoetermeer en Leidschendam ondergaat in Zoetermeer
eveneens een paar kleine route-wijzigingen.
Ook voor Nootdorp houdt de ingebruikname van de Zoetermeerlijn een
verbetering in van het openbaar vervoer. Door het vervallen van lijn 11,
die Nootdorp langs de rijksweg aandeed, heeft Westnederland een nieuwe
buslijn 57 ingevoerd, die Delft via Nootdorp met Den Haag centraal
verbindt. Moest men in Nootdorp tot nu toe altijd naar de rijksweg lopen
voor busvervoer naar Den Haag, nu kan voortaan in het dorp zelf worden
ingestapt.
DEN HAAG De Sprinter doet er dertien
minuten over om van station Den Haag Centraal
de eerste Zoetermeerse halte (Voorweg) te berei
ken. In Centrum-West arriveert hij twee minu
ten later. Bij deze halte vindt de ontkoppeling
plaats van het eerste en tweede gedeelte van
de trein. Het voorste deel rijdt naar Palenstein,
het achterste naar Meerzicht. Op de terugweg
worden beide stellen in Centum-West weer aan
elkaar gekoppeld, waarna se gezamenlijk naar
Den Haag rijden.
De eerste trein uit Den Haag vertrekt om 06.10,
uit Zoetermeer om 06.18. De laatste trein uit
Den Haag vertrekt om 00.25, de laatste uit
Zoetermeer (Centrum-West) om 00.33. Volgens de
dienstregeling gaat de Sprinter om het kwartier
rijden.
ZOETERMEER/DEN HAAG - De Zoetermeerlijn
is, éénmaal in gebruik, de minst arbeidsintensieve
NS-lijn van ons land. Bijna alle stations langs de
lijn zijn onbemand, en ook de speciaal voor korte
ritten ontworpen Sprinter, is sterk geautomati
seerd. Verder is ook het hele traject voorzien van
ATB, een vernuftig systeem van automatische
treinbeïnvloeding.
Een rit op de Zoetermeerlijn begint op één van de
Zoetermeerse stations met het kopen van een kaart
je via een plaatskaartenautomaat. Deze zogenaamde
Autelca-automaten, waarvan er een dertigtal langs
de lijn zijn ingezet, hebben een overzichtelijk bedie-
nings-paneel en een kaartje waarop de bestemmin
gen en secties in kleur zijn aangegeven. De reiziger
kiest eerst de bestemming, drukt vervolgens de
bestemmingsknop in, werpt het geld in en kan ten
slotte het kaartje uitnemen. De automaat kan kwart
jes, guldens en rijksdaalders hebben. Een nieuwtje
aan de automaten, die ook elders al worden ge
bruikt, is dat de ingeworpen kwartjes en guldens
gebruikt worden als wisselgeld. Bij andere automa
ten wordt dat geld niet automatisch opnieuw in
circulatie gebracht.
Het vertrekken van de Sprinter op de stations is
momenteel nog onderwerp van studie. Voorlopig is
het de conducteur, die net als op andere trein-trajec-
ten het vertreksein geeft, maar in de toekomst wil
de NS dit met behulp van monitors of spiegels door
de machinist zelf laten doen. De proeven die men
op de perrons met de tv-camera's en de spiegels
heeft genomen, hadden echter tot nog toe nog niet
het gewenste resultaat, zodat dit systeem pas in een
later stadium kan worden ingevoerd.
De Sprinter is een verhaal op zich. Deze trein werd
speciaal voor de korte afstand ontwikkeld. Zijn
naam dankt hij niet aan zijn snelheid, want die is
niet hoger dan die van het andere NS-reizigersmate-
rieel, maar aan het feit, dat hij sneller kan stoppen
en optrekken. Een Sprinter bestaat normaal uit
twee rijtuigen, maar in het spitsuur kan hij desge
wenst worden verlengd tot vier of zes rijtuigen.
De Sprinter heeft ongeveer zeventig seconden no
dig om zijn topsnelheid van 125 kilometer per uur
te bereiken. De Sprinter is praktisch geheel geauto
matiseerd. Zo kan, terwijl de trein stilstaat, al de
gewenste rijsnelheid worden gekozen. Via een elek
tronische installatie wordt vervolgens de snelheid
van de trein binnen nauwe grenzen gehouden als
de Sprinter eenmaal rijdt
ZOETERMEER/DEN HAAG Nog
zeven nachtjes slapen, en dan mag
Zoetermeer zich officieel de trotse
eigenaar noemen van één van de
meest ideale vormen van openbaar
vervoer, die ons land momenteel
kent: de Zoetermeerlijn. Het trein
traject, dat volgende week vrijdag
20 mei door prins Bemhard wordt
geopend, vormt niet alleen een ra
zendsnelle verbinding met de Haag
se city in circa twintig minuten),
maar functioneert tegelijkertijd als
een hoogwaardig lokaal openbaar
vervoersnet. Maar het belang van
deze eerste Nederlandse „boven
grondse metro" is in feite nog gro
ter. Dit jongste NS-produkt moet
tevens een middel zijn in de strijd
tegen het levensgrote verkeerspro
bleem dat de Haagse agglomeratie
al sinds jaren teistert. Intensief ge
bruik van de Zoetermeerlijn kan het
bewijs leveren, dat het zo veelge-
wraakte openbaar vervoer wel dege
lijk de groei van het autoverkeer
kan tegenhouden.
Een soort test-case dus, deze Zoeter
meerlijn. Veelbetekenend zijn in dit
verband de woorden van de demis
sionaire premier J. den Uyl in het
laatste nummer van „Zoetermeer-
stad", het informatieblad van de ge
meente Zoetermeer: „Een succes van
de Zoetermeerlijn zal voor de rege
ring een extra aansporing zijn om
de openbaar vervoer-voorzieningen
verder te verbeteren". Allesbeheer
sende vraag rond de nu snel nade
rende opening van de lijn, is dan
ook, hoeveel mensen van de lijn
gebruik zullen gaan maken. Zal het
autoverkeer Zoetermeer-Den Haag
inderdaad sterk afnemen of zal het
resultaat van de kostbare Zoeter
meerlijn toch tegenvallen?
Enquête
Een onlangs door de gemeente Zoe
termeer onder de eigen bevolking
gehouden enquête heeft inmiddels
uitgewezen, dat inderdaad een aan
zienlijk deel van de bevolking van
plan is om van de Zoetermeerlijn
gebruik te gaan maken en de auto
thuis te laten. Volgens de erfquete-
uitslag is dat 59 procent. Een zonder
meer hoopvol getal, dat echter niet
temin toch weinig zegt, omdat
hieruit de frequentie van dat gebruik
nog niet blijkt. Meer reden tot opti
misme geeft de verschuiving die vol
gens de enquête-uitslag op komst is
in de sector woon-werkverkeer, dat
immers de grote oorzaak van de
dagelijkse verkeersproblemen is. Uit
de enquête blijkt dat momenteel 73
procent van de Zoetermeerders, die
in de Haagse agglomeratie werken
met eigen vervoer naar het werk
gaat Als de Sprinter eenmaal rijdt
zegt nog 45 procent met eigen ver
voer te gaan, zo blijkt uit de enquete-
cijfers.
Bedrogen
Maar of dit optimisme gerechtvaar
digd is, moet toch wel worden afge
wacht Op zijn vroegst over een half
jaar, wanneer iedereen aan de nieu
we lijn gewend is, kunnen definitieve
conclusies getrokken worden. De
pessimisten verwachten, dat alle
hoopvolle verwachtingen rond het
effect van de Zoetermeerlijn wel
eens bedrogen uit zouden kunnen
komen. In dit verband wijst men op
het tegenstrijdige beleid van de rege
ring. Enerzijds wordt alles in het
werk gesteld om het openbaar ver
voer tussen Zoetermeer en Den
Haag zo aantrekkelijk mogelijk te
maken (alleen de eerste fase van de
Zoetermeerlijn, die nu gereed is,
kostte al een kleine negentig mil
joen). Maar tegelijkertijd wil men bij
het nieuw te bouwen ministerie van
onderwijs en wetenschappen in Zoe
termeer een gigantisch parkeerter
rein aanleggen, om de ambtenaren
toch vooral de gelegenheid te geven
om met de auto naar hun werk te
komen. En ook het streven van de
gemeente Den Haag om in de ko
mende jaren de parkeergelegenheid
in de binnenstad sterk te gaan uit
breiden, verdienen in dit verband
een speciale vermelding. Zolang er
immers in Den Haag voldoende par
keergelegenheid is, zal de animo van
de Zoetermeerders om per trein
naar Den Haag te reizen klein blij
ven.
Wat betreft de functie van de Zoeter
meerlijn als lokaal vervoersnet zijn
een paar vraagtekens eveneens op
zijn plaats. Het lijkt op zijn zachtst
gezegd twijfelachtig of veel Zoeter
meerders bereid zijn om eerst tien
a vijftien minuten naar een halte te
lopen voor een rit van een paar
minuten, om elders opnieuw een
flink stuk te voet te moeten gaan.
De lijn loopt op veel plaatsen inder
daad erg dicht langs de huizen, maar
op even zo veel andere plaatsen is
de halte altijd nog zo'n vijf acht
honderd meter van de deur verwij
derd. De fiets of de auto zal dan ook
binnen Zoetermeer zelf door de
Sprinter nauwelijks enige concur
rentie aangedaan worden.
Prijs
Het succes van de Zoetermeerlijn is
verder afhankelijk van de prijs die
de reiziger voor dit openbaar ver
voer moet betalen. Aan de hand van
de ritprijzen, zoals die op 22 mei,
wanneer de lijn daadwerkelijk voor
het publiek in gebruik wordt geno
men, gaan gelden, kan moeilijk ge
concludeerd worden, dat de NS uit
de Zoetermeerlijn winst gaat slepen.
Een enkele reis Zoetermeer-Den
Haag van twee gulden, en een over-
stapkaartje op het Haagse stadsver
voer van twee gulden vijftien (op een
vier-rittenkaart) kan niet anders dan
als redelijk goedkoop bestempeld
worden. Maar of deze lage prijzen
in de toekomst gehandhaafd kunnen
blijven, is de grote vraag.
Ondanks alles zijn de verwachtingen
rond deze Zoetermeerlijn in brede
kring hooggespannen. Toch heeft het
nog lang gduurd voordat de regering
het heeft aangedurfd om tot de aan
leg van deze lijn te besluiten. Het
was al in 1962 dat de als groeikern
aangewezen gemeente Zoetermeer
bij het ministerie van verkeer en
waterstaat het verzoek deponeerde
om een eigen spoorlijn. De op stapel
staande woningbouw-explosie in het
toenmalige dorp zou een aanzienlijke
De Sprinter. Hij dankt zijn naam niet
aan de snelheid, maar aan het snelle
optrekken en afremmen.
forensen-stroom veroorzaken van
Zoetermeerders, die in Den Haag
werkten. Den Haag en zijn agglome
ratie zou door zijn beperkte wegen
net in grote moeilijkheden komen,
als er niet een vorm van openbaar
vervoer zou komen, die minstens zo
aantrekkelijk was als het vervoer
per eigen auto. En zo ontstond het
idee van een treinverbinding, die
tevens binnen Zoetermeer als „bo
vengrondse metro" dienst zou kun
nen doen.
Positief
Pas negen jaar later, in 1971, werd
op het Zoetermeerse verzoek positief
gerageerd. Het was onder het kabi
net Biesheuvel, dat de toenmalige
verkeer en waterstaatsminister W.
Drees (jr), die zich altijd al een
voorstander van het openbaar ver
voer had getoond, zijn plan door de
kamer wist te slepen. Hij gaf de
Nederlandse Spoorwegen bijna 85
miljoen voor de aanleg van deze lijn
en de aankoop van de treinen.
Een routine-klus kan de aanleg van
de Zoetermeerlijn voor de NS niet
geweest zijn. De lijn was namelijk
de eerste nieuwe reizigerslijn sinds
in 1934 de spoorwegverbindingen
Heerlen-Simpelveld en Gouda-Alp-
hen a/d Rijn in gebruik werden
gesteld. Moeilijker werd het werk
nog door de problemen, die men had
met het in eigendom verkrijgen van
de benodigde grond. Doordat op 3
mei 1972, toen de eerste spade de
grond inging, de gronden nog lang
niet allemaal waren opgekocht, was
men wel genoodzaakt pm op allerlei
uit elkaar gelegen plaatsen aan de
aanleg te beginnen. Dat was ook de
reden, dat de aanleg van de lijn
lange tijd een nogal rommelige en
onoverzichtelijke indruk maakte.
Toch is de lijn nu gereed voor ge
bruik. Twaalf en halve kilometer
lang is de eerste fase, die begint
tussen Leidschendam en Nootdorp
waar hij aftakt van de Hofpleinlijn,
en in Zoetermeer eindigt op twee
plaatsen. Pas eind 1979 of uiterlijk
in 1980 is de Zoetermeerlijn hele
maal gereed.
Dan is de „krakeling", want daar
lijkt de lijn in Zoetermeer het meeste
op, gesloten, en kan in alle wijken
van Zoetermeer in de Sprinter ge
stapt worden.
AD KUYPER
FOTO'S: SIMON E. SMIT
ZOETERMEER - De dag
na de opening van de
Zoetermeerlijn, op zater
dag 21 mei, kan de Zoe
termeerlijn door iedereen
gratis „geprobeerd" wor
den. De NS houdt die za
terdag ter gelegenheid
van de opening open dag
op de Zoetermeerlijn van
's morgens negen uur tot
's middags vijf uur. De
dag daarna, zondag 22
mei wordt de lijn echt in
gebruik genomen en
wordt de dienstregeling
van kracht.
Station Meerzicht is zoveel mogelijk „ingebouwd" in de bestaande wijkbebouwing.
Station Driemanspolder.
