Nood zo hoog dat een stadion moet verdwijnen
Rotterdam
wacht
niet op
uitwerking
rapport-
Christiaanse
Noteer bij de radio
SPORT
Ond«r: Woudesteln kan tienduizend toeschouw*
herbergen. Ta klain, wlndt da gamaanta Rotterdu
Boven: Da ambitieuze Schietribune op hat Kai
(Sparta) zou da gamaanta hat Hafat willen wlopai
Er zit vrijwel niemand op waardoor da ongezelUghi)
In hat etadlon wordt vergroot.
Llnka: Da Kuip la vaal te groot voor het huldigt
toaachouwarabaatand. Alleen bl| topevenemenla
zijn belde ringen bezat Tan mlnate de eerata rfif'
moet geheel vol zijn om van ambiance te kunna
aprakan, aldua het Rotterdamse rapport
ROTTERDAM Met
Amsterdam behoort Rot
terdam tot de grote ge
meenten die geen cent
over hebben voor het be
taald voetbal. Vrijwel el
ke betaald voetbalclub
wordt gesubsidieerd
maar Ajax, FC Amster
dam, Sparta, Feyenoord
en Excelsior moeten zich
zelf bedruipen. Tot de ge
meente Rotterdam deze
week een hand uitstak en
derhalve Amsterdam als
eenling resteert. Rotter
dam wil evenwel niet
zonder meer de buidel
opentrekken. De clubs
zullen geen cheques ont
vangen. De gemeente is
eerst dan bereid finan
cieel bij te springen als
de clubs willen meewer
ken het voetbal in de
Maasstad gezond te ma
ken. Saneren is daarvoor
het toverwoord. En ook
in Rotterdam, evenmin
als op landelijk niveau
waarover het rapport-
Christiaanse spreekt, zal
men eraan kunnen ontko
men dat de (plaatselijke)
overheid zal gaan mee
spreken. De meest rigou
reuze voorwaarde, van
de gemeente Rotterdam
is het terugbrengen van
het aantal stadions van
drie tot twee en/of het
aantal betaalde voetbal
clubs tot eveneens twee.
En weer de parallel
met het rapport-Chris-
tiaanse waar de KNVB
moet beslissen over het
wel of niet aannemen
van de aanbevelingen
Feyenoord, Sparta en Ex
celsior kunnen zelf bepa
len wat zij willen. Met
andere woorden: het mes
erin of geen financiële
gemeentelijke steun.
In het rapport, dat als titel heeft
meegekregen „een aanbeveling
voor de herstructuering van het
betaald voetbal in Rotterdam"
wordt vooralsnog uitgegaan van
het voortbestaan van de drie
betaalde voetbalclubs. Van ge
meentewege ziet men ook wel in
dat Feyenoord niet zal verdwij
nen, Sparta altijd nog wel op
particuliere steun de lichtin
stallatie en de verfoeilijke
Schietribune die vrijwel nooit
bezet is kwamen zo tot stand
kan rekenen als het pompen
niet meer zou helpen om het
verzuipen te voorkomen, en dat
arme broer Excelsior overblijft
Daar wordt op amateuristische
wijze geld bijeengebracht. Ex
celsior verzamelt papier, organi
seert loterijen, verkoopt steun-
bonnen. Verre van „minder
waardig" maar niet bepaald de
wijze om het imago van betaald
voetbal te versterken. Als een
club moet verdwijnen, zou dat
Excelsior zijn. Met ieder zijn
eigen aanhang, zijn eigen
„buurtgebondenheid", is het
vrijwel onmogelijk tot een fusie
over te gaan.
Maar toen Sparta de gemeente
het Kasteel te koop aanbood
omdat de exploitatiekosten niet
meer te dragen zijn, doemde een
nieuw aspect op dat in het rap
port gretig is aangegrepen.
Evenmin als in het rapport-
Christiaanse zonder meer geld
beschikbaar wordt gesteld en
financiële steun ter verbetering
van accommodaties primair
staat immers, betere facilitei
ten zouden meer toeschouwers
kunnen opleveren en daarom
gaat het in de eerste plaats want
zij vormen de bron van inkom
sten zijn in het Rotterdamse
rapport vergaande conclusies
getrokken. Om er enige te noe
men: Feyenoord en Sparta be
spelen de Kuip; de gemeente
neemt de accommodatie van
Sparta over en crëeert een mo
dern stadion met een capaciteit
van 25.000 toeschouwers ruim
voldoende bij de huidige belang
stelling, meent de gemeente
of Woudestein wordt overgeno
men en herbouwd voor 20.000
kijkers De Kuip zou te allen
tijde blijven. Verstgaand alter
natief: zowel Kasteel als Wou
destein weg en een nieuw sta
dion bouwen op een nader te
bepalen plaats.
Capaciteit
Hoe dan ook, er wordt uitge
gaan van twee stadions, waar
bij er bij voortduring op wordt
gehamerd dat een capaciteit
van 20 tot 25.000 voldoende is.
Behalve Feyenoord en een
enkele keer Ajax is geen club
in Nederland erin geslaagd een
gemiddelde van 20.000 toe
schouwers per seizoen te halen,
aldus het rapport.
Het accent wordt naast het
opsommen van mogelijkheden
de gang naar de stadions aan
trekkelijker te maken dus
vooral gelegd op de accommo
daties, waarbij het overduidelijk
is dat de gemeente van een sta
dion af wil zodat er twee reste
ren. Feyenoord en Sparta in de
Kuip inclusief het treffen van
voorzieningen zodat Sparta een
„eigen home" heeft zal 3.7
miljoen kosten. Sparta en Excel
sior op een gerenoveerd Kasteel
vergt circa 12 miljoen waarbij
wordt gedacht aan het slopen
van de Schietribune die kenne
lijk een doorn in het oog van
de gemeente is en zeer zeker de
ongezelligheid van het Kasteel
bevordert omdat hij vrijwel
steeds „leeg" is. Excelsior en
Sparta op een herbouwd Wou
destein vergt eveneens circa 12
miljoen en een nieuw stadion
dertig miljoen.
De clubbesturen hebben het
laatste woord maar zitten wel
voor een puzzle die gevoelsma
tig onoplosbaar is. Alleen strikt
zakelijk denkend zou men eruit
kunnen komen.
Het is opvallend dat ook in dit
rapport nauwelijks wordt ge
sproken over de concurrentie
van het amateurvoetbal. De
zaalsporten, de recreatie, de au
to, het buitenhuisje of de cara
van, kortom alle reeds bekende
„concurrenten" worden opge
voerd. Dat Rotterdam 140 ama
teurclubs heeft met 1900 elftal
len wordt terloops aangehaald.
Met een voetnoot wordt gemeld
dat die clubs gemiddeld per
speeldag zevenduizend bezoe
kers trekken, in totaal. Dat lijkt
een aanvechtbaar getal. En als
het zo is, mag niet worden ver
geten dat daarbij de winterpe
riode van grote invloed zal zijn.
Amateuraccommodaties missen
in elk geval meer comfort ten
hoogste een kleine overdekte tri
bune dan welk simpel stadion
ook. Het publiek staat onbe
schermd en bij een belangrijke
ontmoeting rijen dik zonder vol
doende zicht op het speelveld.
Maar het is wel trouw publiek,
sterk gebonden aan de club. Dat
missen betaald voetbalclubs
waar de aanhang sterk slinkt
als de prestaties dalen. Slechts
weinigen volgen hun club door
dik en dun.
Amateurs
Steeds meer blijkt dat op papier
aantrekkelijke duels tussen
amateurclubs veel belangstel
ling trekken. Afgelopen zondag
waren in Den Haag bij Voor
burg PDK, drieduizend toe
schouwers. Een unicum, maar
het publiek had wel bewust ge
kozen voor een topduel in de
vierde klas amateurvoetbal ter
wijl er ook betaald voetbal was.
Drieduizend toeschouwers halen
sommige betalende clubs niet
gemiddeld.
In het amateurvoetbal heeft
men ook al lang ingezien dat het
gezinsbezoek belangrijk is. De
echtgenote en de kinderen kun
nen terecht in een kantine er
mag tegenwoordig van een een
voudige restauratie worden ge
sproken met matige prijzen.
Natuurlijk, doordat vrijwilligers
worden ingezet kan een ama
teurclub goedkoper zijn. Maar
wie in het Olympisch stadion
van Amsterdam een gulden en
dertig cent voor een bekertje
koffie moet betalen dat staande
moet worden geconsumeerd,
voelt zich toch wel enigszins in
de kraag gepakt Hoe halen we
zo veel mogelijk geld binnen is
dan belangrijker dan het pu
bliek tevreden stellen.
Amateurclubs streven ook naar
het gezinsbezoek door voor klei
ne kinderen een zandbakje,
soms zelfs een wip of draaimo
lentje te plaatsen. Bescheiden
speelwerktuigen uiteraard maar
waar vindt men in de stadions
zoiets.
Aan alles wordt geld gespen
deerd, maar eerst nu het pu
bliek de stadions mijdt, wordt
eraan gedacht, accommodaties
wat te verbeteren. Geldverslin
dende voorzieningen juist in
een tijd dat er geen geld is
maar men wel moet om te red
den wat te redden valt.
Diner
Het doet dan ook irreëel aan dat
het Rotterdamse rapport
weer een parallel met Chris
tiaanse spreekt over service
verlening en daarbij betrekt:
kermisattracties buiten het sta
dion; na de wedstrijd in een
groot restaurant van het stadion
'(welk stadion heeft dat?) t.v.-
beelden van hoogtepunten uit
de wedstrijd, van duels van an
dere clubs, muziek met een
dansje, zelfs diner. Eerst en
vooral komt men voor het voet
ballen. Het is absurd te denken
dat drommen voetbalkijkers na
afloop gaan dineren in het sta
dion of tevoren in een draaimo
len gaan zitten. Het typeert wel
hoe men van alles verzint om de
desastreuze teruggang van het
toeschouwersaantal tot staan te
brengen.
Aan de basis moet dan wel lig
gen beter voetbal, in elk geval
aantrekkelijk. In Engeland
wordt bepaald geen overweldi
gend sterk clubvoetbal gespeeld
maar het is daar wel week in
week uit een spektakel van ploe
gen die elkaar met man en
macht bestrijden en spelen tot
ze erbij neervallen. Dat is in ons
land dikwijls meer het geval
met amateurvoetbal dat tech
nisch een vergelijking met het
betaald voetbal op niveau niet
kan doorstaan maar wel meer
spektakel biedt. Er zijn trou
wens amateurclubs die het
royaal kunnen opnemen tegen
verscheidene eerste divisieploe-
gen, die dan ook nauwelijks pu
bliek trekken, armoe lijden
maar stug doorgaan betaald
voetbal te bedrijven.
Dat heeft de gemeente Rotter
dam, die geheel achter het rap
port staat, wel onderkend. Als
een club als Sparta, door welke
oorzaak ook, gemiddeld acht
duizend kijkers trekt, Excelsior
gemiddeld drieduizend bezoe
kers in het vorige seizoen terwijl
de rapportcommissie van veer
tien personen stelt dat het on
mogelijk is in de eredivisie fi
nancieel verantwoord betaald
voetbal te spelen onder een ge
middelde van twaalfduizend kij
kers, moet er iets gedaan wor
den om de inwoners van een
gemeente te kunnen overtuigen
dat hun geld niet „zoals het
rapport zegt" in een bodemloze
put wordt gegooid. Te stellen
dat het recreatieve element zo
belangrijk is als er een"schijntje
publiek komt, is ook overdre
ven. Dan hebben de gezamenlij
ke amateurclubs evenveel recht
op financiële gemeentesteun.
Aanzet
Rotterdam heeft in elk geval
een aanzet gegeven tot het ge
zonder maken gezond maken
moet nog maar worden afge
wacht van het plaatselijk
voetbal. Nadat de gemeente zich
(te) lang afzijdig hacf gehouden,
worden naar het schijnt de za
ken thans rigoureus aangepakt
Het is, zoals in het rapport-
Christiaanse maar op de even
tuele uitwerking daarvan kan
en wil Rotterdam niet wachten,
voor de clubs kiezen of delen
waarbij saneren van accommo
daties niet te voorkomen lijkt
Als betaald voetbal een bedrijf
stak is en dat is het kan
niet tot in lengte van dagen met
verlies worden gewerkt. Dat
kan geen enkele zaak. Faillisse
menten zijn dan het onontkoom
bare gevolg. En minister Van
Doorn kan dan wel hebben uit
geroepen in een radio-uitzen
ding dat hij eensklaps tegen
stander is van het terugbrengen
van het aantal clubs de Rot
terdamse wethouder R. den
Dunnen merkte fijntjes op dat
de verkiezingen in aantocht zijn
het Rijk heeft vooralsnog he
lemaal niets gedaan aan het be
taald voetbal dan belastingen en
BTW innen. De gemeenten
moesten het opknappen. Rotter
dam wil dat (eindelijk) ook
doen. Maar niet zonder voor
waarden die uitgeven van ge
meentegeld verantwoord ma
ken.
En zo zal het betaald voetbal
zichzelf wel moeten gaan sane
ren, rapport-Christiaanse ten
spijt.
HERMAN VAN BERGEM
Overzicht toeschouwersaantallen Feyenoord, Sparta en Excelsior over de periode 1962/63 tot en met 1975/76
1962-63
1963-64
1964-65
1965-66
1966-67
1967-68
1968-69
1969-70
1970-71
1971-72
1972-73
1973-74
1974-75
1975-76
Divisie
(Excelsior)
Aantal
clubs in
eredivisie
Gemiddeld aantal toeschouwers
per wedstrijd
Feijenoord Sparta Excelsior
34.775
32.770
43.665
37.226
31.331
45.880
44.425
40.650
46.333
41.328
32.774
33.705
34.463
28.035
15.432
15.893
13.389
13.255
10.118
11.247
10.259
8.754
11.844
10.019
10.305
9.545
7.677
8.063
2.855
3.280
2.101
1.492
1.717
2.383
2.325
2.951
4.600
5.453
3.198
2.432
4.151
3.177
Eredivisie
gemiddelde
10.375
11.340
11.903
11.344
9.659
11.979
11.860
11.097
12.001
11.422
9.847
10.447
10.128
9.619
Eredivisie
Eindhoven—Telstar
Go Ahead Eagles—FC Utrecht
Feyenoord—FC Twente
FC Amsterdam—FC VW
RodaJC-NAC
NEC—Ajax
De Graafschap—Sparta
AZ'67—FC Den Haag
Haarlem—PSV
Eerste divisie
FC Den Bosch—Volendam
Wageningen—PEC Zwolle
Willem II—Vitesse
FC Groningen—Excelsior
SC Amersfoort—Veendam
Helmond Sport—SC Cambuur
Heerenveen—SW
Heracles—FC Dordrecht
MW-FC Vlaardingen
De wedstrijden aangeduid met een komen vooi
op het toto-formulier.
