PRIJSPRIMEUR
„Kerken kunnen niet op
staatsgeld blijven wachten"
Werkgroep Israël niet
welkom bij hervormde BSJ
Aantasting
natuurkapitaal
Record-aantal
manifestaties
in Holland
Festival
Topgesprek tusse
kerk en staat in
Oost-Duitsland
Korte metten
„Natuur is duur",
nieuwe waarschuwing
PAGINA 10
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 20 APRIL SI
De materiële vooruitzichten van de Ne
derlandse predikanten zijn .niet schitte
rend" en wat betreft de financiële situa
tie van de hervormde predikanten, deze
zal over twintig jaar „slecht" zijn. Dit
is de sombere prognose van ds. H. W.
Colstee in zijn jaarrede 1977 op de 55ste
algemene ledenvergadering van de
Bond van Nederlandse Predikanten (de
BNP), die deze week in Utrecht is ge
houden. Het hoofdbestuur van de bond
achtte het daarom noodzakelijk de pen
sioenen dit jaar opnieuw aan de orde
te stellen. Dit is twee jaar geleden ook
al gebeurd op de algemene ledenverga
dering.
Ds. Colstee zei zich te realiseren met
hervormde zaken bezig te zijn, maar, zo
zei hij: „Ik heb sterk de indruk dat
verschillende kerken met dezelfde pro
blemen hebben te maken en daarom
kunnen eventuele „hervormde" oplos
singen ook elders van betekenis zijn."
Dit met uitzondering van de doopsge
zinde predikanten, die in de aansluiting
bij het PGGM (Pensioenfonds voor de
Gezondheid, Geestelijke en Maatschap
pelijke belangen) voor hun pensioen
voorziening al een goede en veilige rege
ling hebben gevonden. Zowel het hoofd
bestuur van de BNP, waarbinnen de'
hervormde leden veruit in de meerder
heid zijn, als de Hervormde Pensioen
raad, zouden voor de predikanten in de
Hervormde Kerk graag dezelfde oplos
sing willen nastreven. Maar voor de
vereiste kapitaalsdekking zal de Her
vormde Kerk dan op de één of andere
wijze 200 miljoen gulden op tafel moe
ten leggen. In en buiten predikantskrin
gen vraagt men zich af of de afkoop
van de rijkstraktementen en rijkspen
sioenen in dit verband iets kan gaan
betekenen.
Over een eventuele afkoop van deze en
andere historische rechten, die een aan
tal kerken hebben ten opzichte van de
Nederlandse overheid, wordt al enkele
tientallen jaren gepraat. Sinds 1946 heb
ben zich staatscommissies met deze
zaak beziggehouden, met name de Com
missie-Verdam en de Commissie-Van
Walsum.
Sinds 1954 is van een aanpassing van
de rijkspensioenen geen sprake ge
weest, aldus ds. Colstee. Ook zou de
overheid op een te schrale afkoop aan
sturen. Er is in politieke kringen weinig
steun voor de belangen van de kerk, zo
meent ds. Colstee: „Maar wij hopen dat
in politieke kringen het inzicht zal ont
waken, dat voor het welzijn van ons
volk het kerkelijk leven bijna net zo
belangrijk is als voetballen en andere
schone kunsten. Dat niet iedereen de
waarde van het godsdienstig leven in
ziet, mag geen reden vormen om voor
de kerken in financieel opzicht niets te
doen. Want tal van Nederlanders beta
len belasting, die besteed wordt aan
zaken waarvoor zij niet de minste sym
pathie hebben."
Tijdens de synode van de Oostduitse Evangeli
sche Kerk is aangekondigd, dat begin mei op
het hoogste niveau een gesprek zal worden
gevoerd tussen kerk en staat over de proble
men van jonge christenen in het atheistische
staatsonderwijs. Volgens de mededeling in de
synode zal het bij dit gesprek vooral gaan om
de spanningen, welke ontstaan als gevolg van
de eisen, die de communistische staat aan het
onderwijs stelt enerzijds en de grondwettelijk
gegarandeerde vrijheid van geloof en geweten
anderzijds.
Tot vorig jaar kon nauwelijks in Oost-Duits
land gesproken worden over de discriminatie,
die jonge christenen in het onderwijs ondei
den. De zelfverbranding van dominee Br
with vorig jaar zomer in Oost-Duitsland val
ge de vervolging der christelijke jeugd, 1
de Evangelische Kerk bewuster gemaakt:
de bestaande situatie en de staat meer be
tot overleg.
Tijdens de synode, die gisteren afliep v
opgemerkt, dat sedert vorig jaar meer chr
lijke jongeren tot hogere studies werden tcj
laten maar dat nog meer gevallen van discr
natie moesten worden opgeruimd. De athr
sche druk op het onderwijs maakt het chc
lijke jongeren nog bijzonder moeilijk.
De Anglikaanse co-voorzitter van de Anglikaans rooms-kath-
olieke commissie, dr. Henry Mcadoo, is gekozen tot nieuwe
aartsbisschop van Dublin. Hij volgt dr. Alan Buchanan op,
die met pensioen is gegaan. Onder leiding van bisschop Mcadoo
en van de r.k. bisschop Alan Clark zijn belangrijke theologische
overeenstemmingen bereikt op het gebied van de eucharistie,
bediening en ambt en van het gezag in de kerk.
De Britse Raad van Kerken komt 26 en 27 april in Londen
bijeen. De raad wil vanuit het christendom een bijdrage leveren
tot een reeks van belangrijke politieke onderwerpen. Op de
agenda staan onder meer de Britse energie-politiek, de eventuele
investering in atoomkracht, met name in snelle kweekreactors,
de verkoop van wapenen aan Zuid-Afrika en tenslotte de
verkiezingshervorming. Bij de Britse Raad van Kerken zijn alle
kerken van Engeland, Wales, Schotland en Ierland aangesloten,
met uitzondering van de r.k. kerk. De r.k. kerk heeft wel
waarnemers in de raad. De vergadering van 25 en 27 april wordt
geopend door kardinaal Hume, aartsbisschop van Westminster.
Het is voor de eerste maal, dat de aartsbisschop van Westmin
ster iets dergelijks doet
De Werkgroep Israël heeft
zich in een brief gewend tot
de Centrale Kerkeraad van de
Hervormde Gemeente te Am
sterdam, nu zij voor de tweede
keer is afgewezen door de Be-
drijfs- en Schooljeugd (de
B.S.J.). De B.S.J. is een sectie
van de Hervormde Gemeente
van Amsterdam.
De B.S.J. is een Amsterdams
samenwerkingsverband van
een aantal actiegroepen met
als doel de onderwijsactivitei
ten van die afzonderlijke groe
pen te coördineren. De groe
pen bezoeken onder meer Am
sterdamse scholen om de
schooljeugd voor te lichten
over hun activiteiten en doe
len. Tot de B.S.J. behoren: het
Chili Comité, het Palestina
Komitee, Venceremos, Ge
weldloze Weerbaarheid, de
V.V.D.M., het Suriname Comi
té, CLAT, de Dolle Mina, Am
nesty International en de V.D.
(Vereniging van Dienstweige
raars). De Werkgroep Israël
meent ook lid van de B.S.J. te
moeten zijn, omdat zij een
„kritische democratische
groep is, die strijd voor het
recht op zelfbeschikking van
zowel het Joodse als Palestijn
se volk". Zij vindt dat zij even
veel recht heeft als het Palesti
na Comité via de B.S.J. haar
mening te kunnen geven: „de
evenwichtigheid zou daar be
slist bij gebaat zijn", aldus de
Werkgroep Israël.
De werkgroep is 30 maart van
dit jaar opnieuw door de
B.S.J. afgewezen als lid. In
mei 1975 werd zij ook al afge
wezen. Tegenstemmers van
het lidmaatschap van de
Werkgroep Israël waren dit
maal maal het Chili Comité,
het Palestina Komitee, Vence
remos, de CLAT en de V.D.
De overige groepen onthielden
zich van stemming.
In haar brief aan de Centrale
Kerkeraad van de Hervormde
Gemeente, schrijft de werk
groep zich gediscrimineerd te
voelen ten opzichte van andere
organisaties en „ten prooi ge
vallen aan de extremistische
ideeën van een aantal groepe
ringen, die een progressief de
mocratische actiegroep als
onze niet wenst te tolerer<
De werkgroep verwacht
uitspraak van de Centi
Kerkeraad. Deze heeft zich:
melijk naar aanleiding van
eerste afwijzing „bezorgd
toond" in oktober 1976 en!
Werkgroep Israël gevraagd
kerkeraad op de hoogte
houden van de besprekinf"
tussen de B.S.J. en de Wêq
groep Israël, aldus de bi-
van de werkgroep aan de
keraad. De werkgroep, vra
de raad de handelwijze van
B.S.J. openlijk af te wijzen,
wil ook dat de kerkeraad z
op zijn relaties met de B.5
„herbezint". Verder wil
werkgroep de steun van
kerkeraad voor de opricht
van een alternatieve organ:
tie als de B.S.J.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De natuur holt achteruit Alle
onheilsprofetiën van natuurbeschermers ten spijt
gaat de met blindheid geslagen mens door met
zijn aanslagen en „overwinningen" op de natuur
niet alleen de ontwikkelde landen, die hun reeds
dolgedraaide „welvarende" productiemaatschap
pij met hand en tand verdedigen, ook de ontwik
kelingslanden, die modern willen zijn, groeien en
welvarend willen worden. Want als recept voor
die groei grijpen zij naar de westerse technologie
en naar de westerse economie; een technologie
en economie die reeds onherstelbare schade heb
ben toegebracht aan de heipalen van de samenle
ving: de natuur.
Voor de zoveelste maal wordt thans een waarschu
wende vinger geheven, in het onder
auspiciën van het Wereld Natuurfonds bij uitgeve
rij Het Wereldvenster verschenen boek „Natuur is
duur", waarvan het eerste exemplaar
aan prins Claus werd aangeboden.
In dit boek wordt de natuur eens op een andere,
nieuwe manier bekeken, niet met de blik van de
natuurminnaar, maar met die van de econoom, de
zakenman en de politicus, die ongevoelig zijn voor
ideële en filosofische argumenten en meer waarde
hechten aan zakelijke en economische overwegin
gen. Mensen dus, die beslissingen nemen waarbij
de natuur in het geding is. De auteurs beschrijven
de natuur als economische produktiefactor en
introduceren het begrip .natuurkapitaal", waar
van alleen de rente kan en mag worden getrokken.
Zij beschrijven hoe het maatschappelijk faillisse
ment eruit ziet als dit kapitaal zelf wordt aangetast
(zoals thans gebeurt) en schilderen het utopisch
beeld van een economie die duurzaam is, omdat
hij in harmonie verkeert met de natuur.
Het boek is een populaire vertaling van een onder
zoek naar de waarde van natuurfuncties, dat op
verzoek van het Wereld Natuurfonds werd uitge
voerd door het Instituut voor Milieuvraagstukken
van de vrije universiteit.
Waarschuwende vingers kunnen er niet genoeg
worden geheven, want nog steeds beseffen te
weinigen, dat een onverbrekelijk netwerk van
biologische en fysische draadjes de mens verbin
den met zijn levende omgeving, met de natuur.
Nog te weinigen zijn ervan doordrongen, dat die
natuur zijn onherroepelijke grenzen heeft; grenzen
die in sommige delen van de wereld reeds zijn
overschreden en waar, geheel volgens de natuur
wet, de natuur hard en wreed heeft teruggeslagen.
Voorbeelden zijn de Sahara, eens een subtropisch
paradijs, de wouden van de Libanon, de bossen
van het oude Griekenland, Italië en Spanje. Door
houtkap voor tempels, scheepsbouw en huizen,
door onbekwame landbouwmethoden en erosie
verdwenen.
Maar de mens heeft niets geleerd; voor velen staat
de misvatting dat de natuur onuitputtelijk is nog
levensgroot overeind, ondanks de veelheid van
signalen uit de natuur zelf. Omwille van de voor
uitgang wordt momenteel het gigantische Amazo
negebied, een van de rijkste natuurgebieden ter
wereld, van de aardbodem weggevaagd. Catastro
faal, zeggen deskundigen, tienduizenden soorten
hogere dieren en planten en niet te tellen aantallen
lagere soorten zullen voor altijd verloren gaan en
het klimaat in Zuid-Amerika, zelfs in de gehele
wereld zal ingrijpend worden gewijzigd.
De auteurs zijn van mening, dat natuurbescher
mers, die menen dat zij méér dan anderen kunnen
overzien hoe fijnmazig en kwetsbaar het netwerk
van het leven op aarde is, dat streepje vóór moeten
gebruiken om economen en deskundigen uit aller
lei andere vakgebieden te mobiliseren, teneinde de
samenleving te helpen bij het pijnlijke, maar
willen we overleven noodzakelijke proces van
aanpassing aan het keurslijf van de (nog aanwezi
ge) natuur. Om te voorkomen dat de natuur eens
terugslaat. Hard en reed. Dat is al te vaak in de
geschiedenis gebeurd. Er is nog een kleine kans
om herhaling te voorkomen. Maar daar is dan wel
haast bij. Haast, om iets te gaan presteren wat
nog nooit is vertoond: een economische ontwikke
ling, die de natuur ontziet. Haar wel gebruikt,
maar niet misbruikt.
Natuur is duur. Auteurs: W. van Dieren en M.
G. W. Hummelinck. Uitg.: Het Wereldvenster te
Baarn.
Er is meer dan eens gevraagd of het Holland Festival zich
niet beter in de kwantiteit kan beperken ten bate van de
kwaliteit. Ondanks de schaarse geldmiddelen, die een show
van sterren en een goed internationaal toneelprogramma
absoluut onmogelijk maken, is daartoe volgens directeur
Hans de Witte dit jaar geen aanleiding. Integendeel: tussen
1 en 23 juni zal het 30-jarig bestaan met «en record aantal
manifestaties worden gevierd. Het zijn er 180 waarvan er 155
meer of minder sterk verband houden met het centrale thema:
de menselijke stem.
In kort bestek kan onmogelijk een overzicht worden gegeven
van alles wat te gebeuren staat maar dankzij donaties uit het
bedrijfsleven kan beneden kostprijs op grote schaal een dik
programmaboek worden verspreid dat een combinatie is van
de vroegere festival-gids en de dure, losse programmaboekjes.
Naast dit algemene boek worden gratis programma-notities per
voorstelling verstrekt.
Den Haag kan op meer dan veertig voorstellingen rekenen
en krijgt exclusief in de PWA-zaal Mozarts „Figaro" in de
Felsenstein-enscènering door de Komische Oper Berlin. In het
circustheater geeft de Nederlandse Opera de première van
„Axel", tekst van Mulish, muziek van Reinbert de Leeuw en
Jan van Vlijmen. Ook gaan twee opera-een-acters van Puccini:
„II Tabarro" en „Gianni Schicchi". Klein muziektheater wordt
verder geboden door Ensemble M, Studio für fr'ühen Musik
uit Bazel (middeleeuwse kerkspelen) en het gezelschap van
Chaim Levano (met dada).
Toneelvoorstellingen komen er van het Birmingham Theatre
dat Shakespeare's „Measure for Measure" uit Jonsons „The
Devil is an Ass" brengt. Een toneelsucces uit Ned York is
„For Coloured Girls". De Theaterunie geeft Becketts „Toen-
Niet ik - spel" en het Amsterdamse Vrouwenkabaret „Een
traan voor elke roos". Dansvoorstellingen zijn te wachten van
de Parijse groep van Carolyn Carlson en de New Yorkse groep
van Jennifer Muller.
Wat de concerten betreft: Benjamin Britten wordt in de
Nieuwe Kerk met een concert door Kamerkoor en -orkest
herdacht. Het Residentie-Orkest richt zich vooral op de jonge
ren met een combinatie van symfonische muziek en pop en
verder.tot kinderen met een programma waarin Martine Bijl
bij muziek vertelt van „Tobbe de Tuba" en „Peter en de Wolf".
Als opmaat tot het Koorfestival geeft het Haagse orkest met
een Hongaars koor werken van Liszt en Kodaly.
Natuurlijk krijgt ook de kamermuziek een sterk vokaal accent:
in Den Haag romantische liedprogramma's van Gundula Jano-
witz en Tom Krause, moderne programma's van Cathy Berbe-
rian en Dorothy Dorow en een concert met Sefardische
liederen uit het oude Spanje.
Modieus polo-shirt van
100% katoen. Met
borduursel. Wit, zwart,
marine of rood. S.M.L
Normale prijs 26.75
Buiten het koorfestival dat van 17 tot en met 21 juni duurt,
brengt het festival het Collegium Vicale uit Gent en het
Amsterdamse Musica Antiqua in cantates van Bach. De Schola
Cantorum Stuttgart komt met oude polyfone en moderne
composities. Pro Cantione Antiqua zal aandacht vragen voor
zelden uitgevoerde koor- en solostukken, o.a. van Purcell.
Gisela May houdt zich aan haar specialiteit: het expressionisti
sche Duitse lied van vóór 1940. Geheel op zichzelf staat een
flamencomanifestatie van Paco Pena met zangers.
Buiten Den Haag is natuurlijk ook heel wat te doen. Zo kan
men in Rotterdam een Folk-festival bijwonen (20 groepen op
9 concerten) en natuurlijk Poetry International (6 avonden).
Ook in Rotterdam, en bovendien in Amsterdam, is een week
end gewijd aan minimaal music en een ander weekend aan
nieuwe vocale technieken in de kunst.
fel
Wim v.d. Panne concerteeiW
terdag 23 april weer op hë^
gel van de Oude Kerk te \b
burg. Samen met zijn leerl®
en registrante Margriet var?n
Giessen speelt hij quatre m.
twee werken van de duits^c
manticus Volckmar en „Fï I
sie" van Adolf Hesse. V.d. 1*
ne speelt voorts werken
Rinck, Nieland, De Pauw
Franck.
