Zonne-energie
t>as na 1985
rendabel
Kerken in Brazilië samen
met politieke verklaring
kerk
wereld
„Oecumenische voetnoQt"
bij harde uitspraak in
Heidelbergse katechismus
D.P.R. Utrecht achter
plan bedrijfspastoraat
:ONCLUSIE DESKUNDIGEN:
977!OENSDAG 6 APRIL 1977
LEIDSE COURANT
PAGINA
Fan een onzer verslaggevers)
otterdam Zonne-energie kan pas over een aantal jaren concur-
;ren met aardgasverwarming. In het begin zullen de kosten hoger
jn dan de baten. Pas na 1985 zal het financiële rendement van
erwarming via een zonnecollector interessant zijn. Dit zijn enkele
an de belangrijkste conclusies van een studiedag in het Rotter-
amse Bouwcentrum, waaraan werd deelgenomen door een aantal
eskundigen. Prof. dr. Hamaker van de TH-Eindhoven stelde
nder meer dat zonne-energie voor ruimteverwarming ook in de
sekomst alleen in aanmerking komt voor woningen waar men
i ieder geval op relatief goedkope wijze voor energiebesparing"
eeft gezorgd door het aanbrengen van isolatie (dubbele ramen
het beheersen van ventilatie).
erder dient de helling van het dak ca. 50 graden te zijn naar
e zon gekeerd paneel met een duurzame oppervlaktelaag, een
ubbele glasplaat die zon verzamelt waardoor een broeikaseffect
ptreedt, terwijl ook de ligging van het huis een rol speelt Hierdoor
de oriëntatie, mede door het al of niet aanwezig zijn van hoge
chaduwgevende bomen in de buurt, vrij kritisch.
J. Pelser van de Stichting men nog niet respresentatief
Inergieonderzoek zei in zijn i
eiding dat men pas omstreeks
980—1985 allereerst op grote
ichaal voor warmwatervoorzie-
ing door zonnewarmte kan zor-
voor het systeem. Niettemin
vindt men het van groot belang
driftig door te gaan met onder
zoekingen. Reeds in de verte
daagt het spook van dreigende
Later komt dan de collec- energieschaarste. „Er moet iets
verwarming van woningen gebeuren. Zonne-energie is de
aan de orde. Volgens ramingen verwarming van de toekomst",
van de landelijke stuurgroep aldus ir. P. H. H. Leijendekkers.
energie onderzoek zal dan om
streeks 2000 een jaarlijkse Er wordt overal mee 'geexperi-
brandstofbesparing door de toe- menteerd, meer in het buiten
passing van de zonne-energie land, met name in Duitsland en
verkregen kunnen worden die de Verenigde Staten meer dan
overeenkomt met 1.3 pet. van in Nederland. We moeten leren
het totale Nederlandse energie- gebruik te maken van de bron
bruik in 1975.
lij deze toekomstmuziek zullen
an betrokken moeten zijn de
averheid (nationaal) en op plaat-
zon, en wel wanneer die het
intensiefst straalt, in de zomer.
Dan is de hitte die zij afgeeft
verdrievoudigd. De combinatie
lelijk niveau de bouwvoor- stralingsduur en intensiteit heb-
jchriften. Een belangrijke vin- ben de hoogste piek in de zo-
er in de pap wordt verwacht mermaanden, juni en juli In
fan de technische hogescholen,
irchitecten- en ingenieursbu
reaus, maar ook de industrie
'oor de levering van componen-
en en systemen. Voorts de bou-
vers en opdrachtgevers die van
»nne-energie in hun projecten
[ebruik willen maken en ten-
lotte de bewoners van de hui
den die moeten leren leven met
ten zonne-energiesysteem.
Wat er thans is gepresteerd acht
de winter wordt het problema
tisch maar er zijn warmwater
voorzieningen denkbaar (reeds
realiteit, maar voor verbetering
vatbaar) om zonnewarmte voor
de winter op te slaan, zodat de
keukengeyser minder gas ver
bruikt, terwijl die in de zomer
zelfs geheel geen gas afneemt".p
De werking van het systeem is
als volgt: Zonnewarmte wordt
opgenomen door in het dak ge
monteerde zonnecollectoren, die
de zonne-energie overdraagt
aan het tapwater dat door het
in de dubbele plaat opgenomen
kanalensysteem circuleert Het
(verwarmde) leidingwater wordt
door natuurlijke - of pompcircu-
latie overgebracht naar een
warmte opslagvat. Dit vat is een
noodzakelijke voorziening om
de afstemming te verkrijgen
tussen het warmteverbruik bij
de afname van tapwater en de
warmteproductie uit de zonin-
straling. Deze beide processen
zijn naar omvang en naar het
tijdstip waarop ze verlopen
onafhankelijk van elkaar. Van
uit het opslagvat kan warm wa
ter worden getapt aan de ver-
bruikspunten waarbij dit water
eventueel nog wordt naver-
warmd in de gaswandketel of
de voorraadboüer. De hoeveel
heid tapwater in het voorraad
vat wordt weer aangevuld uit
het koudwaternet via een druk
regelventiel (inlaatcombinatie),
terwijl de installatie is beveiligd
tegen oververhitting via tempe
ratuur- en drukbeveiligingen.
Indien als naverwarmingsin-
richting een doorstroomappa-
raat (geyser) is gekozen zal deze
voorzien zijn van een capaci
teitsregeling op basis van de
temperatuur van het uit het
voorraadvat binnenstromende
water om oververhitting in de
geyser te voorkomen. Deze
warmwatervoorziening is vrij
simpel en reeds bereikbaar met
eenvoudige middelen. Ofschoon
de brandstofbesparing per ob
ject vergeleken bij het totale
brandstofverbruik inclusief
ruimteverwarming op dit mo
ment nog zeer beperkt is, kan
de totale landelijke besparings
mogelijkheid, volgens ir. Leijen
dekkers, toch wel interessant
genoemd worden. „In 1985 zul
len naar verwacht wordt ca.
4.500.000 woningen zo'n tapwa-
teryoorziening hebben. Wanneer
voor ca. 50 procent van deze
woningen hier een zonnecollec
torsysteem zou zijn toegevoegd
door ruimteverwarming kan een
besparing van ca. 1 miljard m3
aardgas denkbaar zijn".
Wijde katoenen bloemetjes
jurk met effen bovenstuk,
etagerok en vlindermouwtjes.
Écru gekombineerd met lila.
geel, blue of rood. Mt. 36
t/m 42.
Effen, wijde katoenen jurk
met aangeknipte mouwtjes.
Afgewerkt met biesjes en
rokstrook. In écru/roze, écruI
lila, roze/wit en blue/wit.
Mt 36 t/m 42. 99,
De r.k. kerk en de kerken van de refor
matie in Brazilië hebben de handen
ineengeslagen om krachtiger te kunnen
optreden tegen de schending van de
mensenrechten in dit land.
Voor het eerst in de geschiedenis hebben
de r.k. bisschoppen van Brazilië verte
genwoordigers van de andere kerken uit
genodigd deel te nemen aan hun bis
schoppenconferentie. Gezamenlijk heb
ben zij een verklaring voorbereid over de
christelijke eisen van de politieke orde
ning.
Als terreinen, waarop gezamenlijk kan
worden, opgetreden, noemden de lutherse
deelnemers aan de r.k. bisschoppenconfe
rentie, de dominees Bertholdo Weber en
Walter Altmann, de vernieuwing van de
-plaatselijke gemeenten, de programma's
voor gezinspastoraat en vooral de schen
ding van de rechten van de mens.
Met name werd genoemd de ongerechtig
heid bij de behandeling van indianen,
maar evenzeer het optreden van de lan
deigenaars tegenover de kleine boeren,
die van hun grond worden verdreven, de
uitbuiting van de arbeiders en de wille
keurige inperking van de vrijheid van
spreken.
Aan de bisschoppenconferentie - namen
behalve de lutheranen ook vertegenwoor
digers van de anglikaanse en methodisti
sche kerken deel. Algemeen sprak men
er zijn tevredenheid over uit, dat deze
samenwerking op gang is gekomen. De
tijd is voorbij, zo wordt gesteld, dat
oecumene alleen maar een gesprek ter
toenadering van de kerken is. Oecumene
betekent ook praktische samenwerking.
Van Lutherse zijde werd hierover opge
merkt: „Thans erkennen wij, dat wij in
onze zending moeten samenwerken en
gezamenlijk moeten optrekken. Wij belij
den dezelfde Christus, leven in hetzelfde
land en in dezelfde culturele, economi
sche, sociale en politieke situatie".
De harde uitspraak van de
Heidelbergse katechismus
over de r.k. mis zal van een
oecumenische voetnoot wor
den voorzien. Dit heeft het
moderamen van de Refor-
mierte Bund in West-Duits-
land tijdens zijn vergadering
in Rheine besloten.
Aan de hervormde wereld
bond is verzocht dit besluit
aan alle aangesloten kerken
mee te delen. Ook de r.k. bis
schoppen van West-Duitsland
zullen ervan in kennis worden
gesteld.
Het gaat om vraag 80 van de
heidelbergse katechismus, een
der belangrijkste belijdenisge
schriften van de kerken der
reformatie. Daarin wordt over
de r.k. eucharistieviering ge
zegd, dat deze „een verlooche
ning van de enige offerande
en van het lijden van Jezus
Christus" is en „een vervloek
te afgoderij".
De Reformierte Bund zegt
over deze uitspraak, dat hier
de harde taal van de strijd
wordt gesproken, die in de tijd
van de reformatie werd gebe
zigd omwille van de zuiverheid
van de leer.
De tegenstellingen in de opvat
tingen over eucharistie- en
avondmaalsviering bestaan
ook nu nog, aldus de Refor
mierte Bund, maar „de ver-
■ii
doemenis heeft haar plaats in
geruimd voor het oecumenisch
gesprek tussen de kerken".
De formulering van vraag 80
wordt volgens de Reformierte
Bund „op het ogenblik als
aanstootgevend ervaren en
niet in overeenstemming met
de huidige oecumenische dia
loog". Een en ander zal in de
nieuwe uitgaven van de Hei
delbergse Katechismus, die
onder verantwoordelijkheid
van de Reformierte Bund ver
schijnen, in een voetnoot wor
den vermeld.
Dit besluit van de Reformierte
Bund is ook van betekenis
voor enkele reformatorische
kerken in Nederland. Want bij
de Wereldbond van Hervorm
de Kerken zijn aangesloten, de
Nederlandse hervormde kerk,
de gereformeerde kerken in
Nederland en de Remonstrant
se Broederschap.
Korte metten
Pastoor Pierre Bellego van de
parochie van St. Nicolas du
Chardonnet in Parijs, die
sinds een maand is bezet door
traditionalistische katholie
ken heeft van de rechter toe
stemming gekregen de bezet
ters dor de politie uit zijn
kerk te laten verwijderen als
zij binnen een week niet zelf
vertrekken. De filosoof Jean
Guitton, lid van de Academie
Francaise is overigens aange
wezen door de rechter als be
middelaar in het conflict. De
bezetters, aanhangers van
mgr. Lefebvre, willen een ei
gen kerkgebouw.
De verbannen bisschop van
Damaraland in Namibië, Colin
Winter, is in een ziekenhuis In
Nashua in New Hampshire
(V.S.) opgenomen na opnieuw
een hartaanval te hebben ge
kregen. De 48-jarige bisschop
maakt een rondreis door de
Verenigde Staten om geld bij
een te brengen voor het werk
onder de Namibische bevol
king. In maart 1972 werd hij
door de Zuidafrikaanse rege
ring uit Namibië verbannen.
De evangelische militaire ziel
zorg in Koblenz heeft vastge
steld, dat depressieve ver
schijnselen onder soldaten in
schokkende mate zichtbaar
zijn. De eerste telefonisch?
hulpdienst voor militiaren in
Koblenz registreerde in zeven
maanden tijds bijna zesdui
zend gesprekken. Het snel
groeiende aantal zelfmoordpo
gingen en zelfmoorden onder
militairen was voor de com
mandant van het derde leger
korps in Koblenz aanleiding
om twee jaar geleden een tele
foondienst te laten instellen.
De Amsterdamse kerken heb
ben protest aangetekend tegen
het optreden van de politie op
26 maart tegen de woningzoe
kenden die de reeds zeven jaar
leegstaande panden aan de
Oude Zijds Voorburgwal wil
den betrekken. In een adres
aan de raad schrijft het Werk
verband Huisvestingsnood
verbaasd te zijn dat de ge
meenteraad de politie toestond
de krakers uit de panden te
verwijderen. „Het lijkt er bo
vendien op", aldus het adres.
„Dat u vooruitgelopen bent op
de inwerkingtreding van de
anti-kraakwet, die nog door de
Eerste Kamer moet worden
aangenomen".
Aan de rijksuniversiteit te
Groningen is gepromoveerd
tot doctor in de godgeleerd
heid W. C. van Dam (51) uit
Vlaardingen, op het proef
schrift „Stanger en Buchman,
twee modellen van strijdbare
zielzorg".
De Diocesane Pastorale Raad van het aards-
bisdom Utrecht heeft in zijn laatste vergade
ring, de tweede nota over „heden en toekomst
van het bedrijfspastoraat in het aartsbisdom
Utrecht," de bisschop aanbevolen het beleids
plan en werkplan voor het bedrijfspastoraat
van start te doen gaan voor een eerste experi
ment periode van vijf jaar.
aan de benoeming van maximaal zestien pasto
res voor het bedrijfspastoraat. De raad zal in
de mei-vergadering verder praten over de con
sequenties van dit besluit voor de raad en voor
heel de kerkgemeenschap.
Met name moet vermeden worden dat de be-
drijfspastores in een isolement raken. Deze
groep pastores zal door heel de kerkgemeen
schap in al haar geledingen moeten worden
gedragen. Kernvraag van de discussie was of
het nu juist pastores moesten zijn die voor het
bedrijfspastoraat moeten worden vrijgesteld.
Onder de vele motieven, die hiervoor pleiten
was ook het motief dat pastores zelf in de
bedrijfssituatie aanwezig moeten zijn, om zich
dan vanuit deze ervaring tot de andere pasto
res, met name in het basispastoraat, te kunnen
wenden. De functie van bedrijfspastor zal ook
laten zien dat er verschillende differentiatiemo
gelijkheden in het ambt aanwezig zijn, hetgeen
de belangstelling voor het pastorale ambt zal
doen toenemen.
Druk van
jeugd bij
Europese
verkiezingen
noodzakelijk
Bij de Europese parlementsver
kiezingen in 1978 moeten de
katholieke jeugdorganisaties op
alle kandidaten druk uitoefe
nen, opdat een gezamenlijke ac
tie van de Europese Gemeen
schap voor een nieuwe econo
mische wereldorde mogelijk
wordt
Dit heeft de directeur van het
katholieke secretariaat voor Eu
ropese vraagstukken, pater
Jean Weydert S. J., gezegd in
een toespraak voor de Europese
conferentie van de wereldbond
van katholieke jeugd. De confe
rentie duurt tot het midden van
deze week.
Ook de secretaris-generaal van
het Westduitse ministerie van
ontwikkelingssamenwerking,
Winfried Boell, liet zich in de
zelfde zin uit met betrekking tot
de verkiezingen in de Bondsre
publiek. De katholieke jeugd
moet de verkiezingskandidaten
met de derde-wereldproblema
tiek „op de zenuwen werken",
aldus Boell. Wanneer zij aldus
„exact en onaangenaam zijn",
dan kunnen ze wat bereiken.
