Vier maanden oude Tanje is
nog steeds een beetje bang
Taffeh tempel
wordt nu
werkelijk
opgebouwd
NA ZES JAAR
EINDELIJK AANVANG
WERKZAAMHEDEN
KUNST
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 2 APRIL 1977 PAGINA 5
LEIDEN Na zes jaar in 644 kisten
opgeslagen te hebben gelegen, is bij het
Rijksmuseum van Oudheden aan het
Leidse Rapenburg eindelijk begonnen met
de wederopbouw van de Egyptische Taf-
feh-tempel. Zes jaar heeft het geduurd,
voordat de overheid definitief akkoord
ging met de kostbare reconstructie van het
unieke Egyptische monument. In die zes
jaar zijn de kosten uiteraard sterk opgelo
pen. De kosten van de glazen overkapping,
die de tempel tegen de Nederlandse weer
sinvloeden moet beschermen zijn inmid
dels verdubbeld tot ruim twee miljoen
gulden. Maar na al die jaren wachten, is
het Rijksmuseum blij dat dan toch einde
lijk de eerste spade de grond kon worden
ingestoken.
De bezoekers van het rijksmuseum zullen
in de eerstkomende twee jaar merken, dat
het museum niet door de bekende hoofdin
gang met de binnenplaats aan het Rapen
burg kan worden betreden. Op die binnen
plaats is de grond omgeploegd en als gevolg
van die werkzaamheden moet het bezoek
omlopen naai' de Papengracht, waar de
huidige tijdelijke ingang wordt gemarkeerd
door twee vrolijk wapperende Nederlandse
driekleuren. Doel van de afsluiting van de
binnenplaats: de opbouw van de Egyptische
Taffeh-tempel.
Eindelijk
Ruim zes jaar ligt de gedemonteerde tempel
nu al opgeslagen. De tempel is een ge
schenk van wijlen president Nasser van
Egypte als tegenprestatie voor de hulp die
Nederland heeft geboden bij het verplaat
sen van het tempelcomplex dat door de
bouw van de Assoean-dam dreigde onder
water te verdwijnen. Bij deze operatie wer
den 26 tempels gered. Vier tempels zijn toen
ten geschenke gegeven aan de landen die
zich het meest voor het bergingsproject
hadden ingespannen: De Verenigde Staten,
Italië, Spanje en Nederland. Op 18 januari
1971 werd het uiteengenomen Egyptische
cadeau in Rotterdam gelost.
Vanaf die tijd begon het lange wachten
voor de bijna 2000 jaar oude tempel; wach
ten op het geld en de toestemming van het
ministerie van CRM die uiteindelijk tot de
wederopbouw van de tempel op de binnen
plaats van het Rijksmuseum van Oudheden
zouden moeten leiden. Een zeer belangrijke
kostenverhogende factor zat in een tijd van
bezuinigingen een spoedige opbouw in de
weg: de glazen overkapping van de binnen
plaats die de tempel tegen de Nederlandse
weersinvloeden zou beschermen. Droog,
windvrij en op constante temperatuur, dat
was ook de eis die president Nasser in het
geschenk had ingebouwd. De transparante
voorziening werd begroot op één miljoen
gulden. Dankzij bezuinigingspogingen is dat
inmiddels al uitgegroeid tot ruim twee mil
joen gulden, een bedrag dat onlangs dan
toch eindelijk door CRM ter beschikking
werd gesteld. Toen was het wachten alleen
nog op de toestemming van de ministerraad
om de werkzaamheden te beginnen en nu,
eindelijk, is het dan zover. De museumbe
zoeker zal echter nog even geduld moeten
hebben voordat hij de tempel, die enigszins
links van het centrum van de binnenplaats
zal worden neergepoot, kan aanschouwen.
Het bouwen van de glazen overkapping met
de steunpilaren zal een jaar in beslag ne
men. Het in elkaar zetten van de tempel
daarna neemt nog eens een jaar in beslag.
Geschiedenis
De tempel van Taffeh werd gebouwd in het
begin van de jaartelling, ten tijde van keizer
Augustus. In de vierde eeuw na Christus
werd hij voor de Isis-dienst (voor de godin
Isis) verbouwd; er kwam een tweede ingang
bij. de versiering van gebeeldhouwde plan-
tenkapitelen op de zes zuilen werd aange
vuld met afbeeldingen van de gevleugelde
zonneschijf en friezen van de Egyptische
koningsslang. In 710 werd de tempel tot
Christelijke Kerk gewijd, waarbij schilde
ringen werden aangebracht die nu niet
meer zichtbaar zijn. Deze zijn het laatst
gezien door reizigers uit de 19e eeuw. Om
streeks de 13e eeuw werd het Christendom
door de Islam verdrongen en kreeg de
tempel een wereldse functie: onder meer
woonhuis en zelfs stal.
In 1910 kwam de tempel onder water te
staan door de eerste stuwdam in de Nijl
die bij Assoean was aangelegd. Ter voorko
ming van aantasting door het water werd
de tempel al in 1908 door de Italiaanse
architect Barsanti geconsolideerd en geres
taureerd. In juli 1960 werd hij door Poolse
en Egyptische architecten en archeologen
afgebroken en naar het eiland Elephantine
nabij Assoean gebracht en aldaar opgesla
gen. De tempel stortte als gevolg van een
aanvaring nog in maai' werd hierbij niet
ernstig beschadigd. Eind 1970 werden de
blokken in kisten verpakt en verscheept per
KNSM naar Nederland.
De Taffeh-tempel is samengesteld uit blok
ken Nubische zandsteen; die tezamen onge
veer 3 ton wegen. De afmetingen van de
tempel zijn: 8,25 bij 7,20 meter, hoogte 4,5
meter. In de aanpassing van de binnen
plaats van het museum zijn behalve de
overkapping ook een verstevigde vloer (be
ton), een bekleding van de wanden met
natuursteen, verwarming en ventilatie inbe
grepen.
FRANK BUURMAN
De Taffeh-tempel, die op de binnenplaats van het Rijksmuseum van Oudheden wordt opgetrokken.
Op de binnenplaats van het museum zijn de aanpassingswerkzaamheden nu in volle hevigheid losgebarsten.
Tanja werd een maand geleden door de Leidse
politie naar het asiel aan de Besjeslaan gebracht
Zij werd aan de kant van de weg gevondenals
een hoopje ellende. Het nu vier maanden oude
diertje is sindsdien erg goed vooruitgegaan en is
uitgegroeid, voor zover men daarvan kan spreken,
tot een speels en levenslustig honde
Wekelijks verschijnt in de Leidse Courant de rubriek „Hond
zoekt huis". In deze rubriek wordt een hond beschreven die
in het asiel verblijft om daar een zekere dood tegemoet te
gaan... tenzij het dier een goed tehuis vindt. De in de rubriek
beschreven honden zijn alle door hondenbezitters naar het asiel
gebracht. Om uiteenlopende redenen, vaak begrijpelijk, maar
soms ook volslagen onzinnig. De in „Hond zoekt huis" beschre
ven dieren zijn alle goed gezond, hebben een wormkuur
ondergaan en zijn volledig ingeënt. Tegen betaling van ca. 60
gulden ten bate van zwerfdieren zijn ze af te halen. Adres:
Nieuw Leids Dierenasiel, Besjeslaan 6b, Leiden, tel. 131670.
Geopend di. t/m vr. 10.00-12.00 en 14.00-17.00 uur. Zaterdag van
10.00-12.00 en 14.00-16.00 uur. ZONDAG EN MAANDAG GE-
Toch schijnt zij de mensen
nog niet helemaal te vertrou
wen, want als zij op mensen
af komt, behoudt zij toch eni
ge reserves ten opzichte van
hen. Eerst komt zij vrolijk en
onbevangen op je af, om daar
na toch enigszins in elkaar te
kruipen als je aanstalten
maakt haar te aaien. Tanja is
ook erg gevoelig voor stem
men. Een lage, harde mannen
stem jaagt haar schrik aan,
maar de wat lichtere en zach
tere vrouwenstem bevalt haar
overduidelijk veel beter.
Dit alles is echter wel begrij
pelijk, want Tanja is wat klein
van stuk. Daardoor wordt zij
haast automatisch in een on
dergeschikte rol gedwongen
als zij geconfronteerd wordt
met grotere wezens zoals de
mens. Als Tanje echter één
van deze „wezens" beter leert
kennen als baas en als er niet
al te wild met haar omge
sprongen wordt, zal zij haar
angst grotendeels laten varen,
en veel genegenheid ten toon
spreiden.
Vooral tot kinderen zal Tanja
zich erg aangetrokken voelen,
deels omdat ze meer van haar
formaat zijn en deels omdat
Tanja toch ook haar speels
heid kwijt moet. Met andere
honden, zij het niet te groot,
kan Tanja ook erg goed op
schieten. Bewijs daarvan is
haar verblijf in het buitenhok
van het asiel samen met een
aantal andere hondjes, met
wie zij gespeeld heeft tot ze er
bij neerviel. Een eenling is
Tanja dus in het geheel niet.
Wel moet er aan Tanja nog
wat werk verricht worden,
want ze is nog net niet hele
maal zindelijk. Dat wil zeggen,
dat ze zich overdag keurig ge
draagt maar 's nachts nog wel
met moeilijkheden te kampen
heeft. Een oplossing hiervoor
is, haar ietwat vroeg in de
middag haar laatste maaltijd
van die dag te geven en haar
's avonds laat uit te laten.
Nog even een uiterlijke be
schrijving van Tanja: Op
staande oortjes en een krul
staart zijn haar meest opval
lende kenmerken. Verder
heeft ze een spitse snoet waar
in twee ondeugende oogjes
glimmen. Ze is kortharig en
het geheel is uitgevoerd in
donkerbruin. In de toekomst
zal Tanja ongeveer vijfenveer
tig centimeter hoog worden.
Tanja is een uitstekend hondje
voor klein behuisden, of flat
bewoners. Maar wie Tanja ook
zal adopteren, hij zal veel ple
zier aan dit hondje beleven.
Rens
Rens, onze halfbloed boxer
van vorie week heeft jammer
genoeg nog geen nieuw tehuis
kunnen vinden. Jammer, want
Rens is echt een braaf beest
en snakt er na ar uit het asiel
verlost te worden. Hopelijk is
er nog iemand die Rens zou
willen opnemen in zijn/baar
niet al te klein buis. (in ver
band met Rens' grootte).
BART SPIJKER
De kleine Tanja, speels en levenslustig
