Drentse bodem wordt in hoog tempo leeg gezogen Tik-TV: Snelle hulp bij arbeidsbemiddeling f5 c telefoontjes! PAGINA 10 LEIDSE COURANT WOENSDAG 23 MAART" SCHÓONEBEEK Met een investe ringsprogramma van „enkele honder den miljoenen guldens" gaat de Ne derlandse Aardoliemaatschappij NAM (50 pet. Shell en 50 pet. Esso) de komende 12 jaar proberen even veel olie uit de Zuiddrentse bodem bij Schoonebeek te halen als in de 34 jaar dat het veld in produktie is. Dat komt neer op zo'n 27 miljoen ton, want het gehele veld door NAM-di- recteur ir. J. M. H. van Engelshoven" het grootste olieveld van het Westeu- ropese vasteland" genoemd bevat zo'n 170 miljoen ton olie. Probleem is echter: hoe krijgt de NAM deze taaie, dikke en stroperige oliebrij naar boven. Tot voor de oliecrisis in het najaar van 1973 leek het er op dat het Schoo- nebeekse olieveld een stille dood zou zijn beschoren. Want al is de Zuid drentse grond op een diepte van 600 tot 900 meter „doordrenkt" met olie, uit zichzelf komt het kostbare goedje beslist niet naar boven. Bovendien haalden de ja-knikkers steeds meer (zout) water naar boven, waardoor het er op begon te lijken dat het gehele Schoonebeekse veld, dat een lengte heeft van circa 17 km en gemiddeld 2 tot 3 km breed is, voor het grootste deel inproduktief zou blijven. Doordat de Arabieren eind 1973 de oliekraan voor een gedeelte dicht draaiden, vloog de olieprijs omhoog en het gevolg er van was dat moeilijk te exploiteren olievelden elders in de wereld ineens met heel andere ogen werd bekeken door de (inter) nationa le oliemaatschappijen. Zo ook het Schoonebeekse veld, waar op een ge geven ogenblik tal van secundaire winningstechnieken werden uitgepro beerd, variërend van koud-waterinjec- tie tot ondergrondse verbranding. Daarnaast werden proeven met hete- stoominjectie genomen. De toepassing van deze laatste techniek resulteerde in november van het afgelopen jaar in de veelbesproken „spuiter", waarbij een groot deel van het dorp Schoone beek bedekt werd onder een dunne oliefilm. Ondanks dat deze calamiteit de NAM een schadepost van rond zes miljoen gulden opleverde, heeft de maatschappij besloten het Schoone beekse veld op grote schaal met hete stoom te gaan injecteren, omdat zowel een onderzoek van de NAM als van het Staatstoezicht op de Mijnen uitge wezen heeft dat de „spuiter" puur een gevolg was van foutief menselijk han delen en dat geenszins gesproken kon worden van een falende of niet te beheersen techniek. In 1943 Op dit ogenblik gaan dagelijks twee olietreinen van Schoonebeek richting Pernis, waar de dagproduktie van 2.500 tot 2.700 ton geraffineerd wordt. De NAM hoopt met behulp van deze stoominjectietechniek de dagproduk tie in Zuidoost-Drente op te voeren tot zo'n 3.500 ton. De 27 miljoen ton, die tot dusver uit het Schoonebeekse Veld is gehaald, komt neer op zo'n 15,5 procent van de totale hoeveelheid die er zit Het olieveld werd in februari 1943 door de toenmalige Bataafse Pe troleum Maatschappij aangeboord. Omdat de Duitse bezetters meteen het toezicht overnamen en de Schoone beekse olie aangewend zou worden om er de oorlogsmachine van de nazi's mee te smeren, traineerden de BPM- ers de produktie zoveel mogelijk. Er werd dan ook gedurende de oorlogsja ren niet meer dan 2.352 ton olie naar boven gepompt hetgeen neerkwam op een dagproduktie van 90 liter. Dat de capaciteit van het veld een aanzienlijk grote olieboring toeliet, werd in het daarop volgende jaar bewezen toen ruim 69.000 ton naar boven werd ge bracht. Als gevolg van de ontdekking van het Schoonebeekse olieveld werd de NAM opgericht, die een jaar later reeds (in 1948) aantoonde dat ook de Westnederlandse ondergrond olie be vatte. Nieuwe putten Wie op dit ogenblik door Zuidoost- Drente rijdt, ziet nabij Schoonebeek en Nieuw Schoonebeek overal de pro- duktieputten in bedrijf. De NAM heeft er in de loop der jaren ongeveer 500 geslagen. Voor de oliecrisis bood het olieveld een heel andere aanblik; tal van ja-knikkers hielden het hoofd be wegingsloos gebogen in de weten schap een onrendabele tak te zijn in het bedrijfseconomisch gebeuren van de NAM. Nu werken ze overal weer, want de hoge olieprijs heeft de instal laties hernieuwde activiteit ingeblazen. Bovendien zal de NAM zeven nieuwe stoominjectieputten gaan slaan. Daar naast zullen in de loop van de komen de 12 jaar ongeveer 100 nieuwe pro- duktieputten worden geboord. Vanaf bestaande lokaties, want de boerenor- ganisaties in en rond Schoonebeek hebben de NAM tijdens een hearing wel te verstaan gegeven dat een verde re versnippering van de Zuidoostelijke Drentse landbouwgrond een moeilijk te verteren zaak is. (Reeds nu heeft vrijwel elke boer in de omgeving van Schoonebeek een of twee ja-knikkers op het erf staan). De met diamanten bezette boorbeitels zullen schuin de aarde in verdwijnen, waarna de hete stoom (320 graden C) onder een druk van 120 atmosfeer de grond zal wor den ingejaagd. Na slechts enkele maanden blijkt dan al dat de hete stoom effect sorteert op de stroperige oliemassa; de produktiepitten zullen steeds meer olie gaan oppompen, waardoor de dagproduktie van het totale veld in Zuidoost-Drente zal stij gen tot zo'n 3.500 ton. De nieuwe investeringen, die de NAM wil doen in het Schoonebeekse olie veld zullen tot gevolg hebben dat be staande heetwaterketels, die hier en daar staan opgesteld, zullen worden afgebroken. Wel zal er op een plaats een stoomfabriek worden gebouwd, waar de stoom voor de putten zal worden aangemaakt, die vervolgens naar de boorlocaties zal worden ge leid. Een en ander is doorgesproken met het bosbouwkundig bureau „De Dorschkamp" in Wageningen, waar door de NAM een plan heeft kunnen opstellen dat het landschap in Zuid oost-Drente zo weinig mogelijk geweld aandoet. „Dood" veld Het lijkt er thans op dat de NAM middels de techniek van de hete- stoominjectie het Ei van Columbus heeft gevonden teneinde het op zich zelf „zo dood als een pier" zijnde olieveld in Drente tot hernieuwde acti viteit te brengen. Dat wil echter niet zeggen dat er geen andere methoden zijn toegepast in het verleden. Injec ties met koud en heet water zijn daar voorbeelden van. De laatste methode bleek nog de beste te zijn en op dit ogenblik wordt dan ook dagelijks door ongeveer 25 ketels zo'n 20 miljoen liter (zout) water verhit om vervolgens naar beneden te worden gepompt. Het idee om een deel van de olie ondergronds te verbranden, waardoor de rest ge makkelijker „in beweging" zou zijn te brengen, bleek het minst geschikt, waarna nog een andere techniek werd geprobeerd: het zogenaamde „gaslif- ten". Bij deze techniek maakt de NAM gebruik van een gasveld dat zo'n 2000 meter onder het oliezand is gelegen en dat in 1956 werd ontdekt. Het gas wordt daarbij onder een druk van 70 atmosfeer de grond in gebracht en dient ondergronds om de olie naar boven te brengen. Bovengronds wordt het olie/gas-mengsel weer gescheiden waarna het gas gebruikt kan worden als brandstof voor de heetwaterketels. Dat dit „gasliften" uitstekende resulta ten heeft, wordt bewezen door het feit dat een gaslift-put bijna drie keer meer olie produceert dan een ja-knik- ker. West-Nederland Het Schoonebeekse olieveld dekt op dit ogenblik met een dagproduktie van 2500 tot 2700 ton ongeveer 3 procent van het Nederlandse olieverbruik. Een bij benadering even grote hoeveelheid wordt dagelijks in West-Nederland omhoog gehaald. Concessiegebieden als Wassenaar, De Lier, IJsselmonde, Rijswijk en Pijnacker zijn in dit ver band bekend. Ook hier zal de komende jaren sprake zijn van extra activiteiten van-de zijde van de NAM, die als bedrijfspolitiek voert dat kleine olieveldjes in Neder land opnieuw kritisch zullen worden bekeken, dit in verband met de hoge olieprijs. Vandaar dat nieuwe borin gen in Werkendam en IJsselmonde op het programma staan, waar in de vijftiger jaren reeds olie werd ontdekt. De dichte bebouwing van West-Neder land boven het olieveld IJsselmon de is inmiddels een compleet nieuwe wijk van Rotterdam verschenen dwingt de NAM er toe vanaf bestaan de lokaties te gaan boren, terwijl door deze omstandigheden het ook onmoge lijk. is ja-knikkers te installeren. (Er voor in de plaats zijn gekomen de zogeheten produktiekruisen). De ko mende jaren zal de NAM in West-Ne derland permanent met één of twee boortorens opereren, die zowel voor exploitatie als exploratiedoeleinden zullen worden aangewend. Dit laatste omdat in West-Nederland vrijwel geen hernieuwd seismisch onderzoek moge lijk is. APELDOORN/RIJSWIJK Automatisering in het maatschappelijk werk: dat is een zaak waar mee je menigeen de stuipen op het lijf kunt jagen. Schrikbeelden doemen op. Gedacht wordt aan de mogelijkheid dat allerlei persoonlijke gege vens door een druk op de knop toegankelijk worden voor instanties die daarmee niets te maken hebben; Aan verkilling van menselijke verhoudingen, omdat geheimzinnige machines het mensenwerk overnemen. Maar zo hoeft het niet en het blijkt zelfs mogelijk te zijn, de automatisering juist in dienst te stellen van de cliënt in het maatschappelijk werk. Die bedoe ling ligt ook ten grondslag aan de „tik-tv", waarmee het Directoraat-Generaal voor de Ar beidsvoorziening en een aantal gewestelijke ar beidsbureaus nu rechtstreeks kunnen praten met het Rijkscomputercentrum in Apeldoorn. Het woord „tik-tv" is een geniale vondst van de ambtenaren in Rijswijk en dient ter aanduiding van de zogenaamde terminals, een apparaat waarvoor nog geen handzame Nederlandse naam is. Deze terminals staan ter beschikking van de arbeidsbureaus; de tik-tv's hebben als uiterlijke kenmerken een beeldscherm en een soort schrijf machine, respectievelijk voor het ontvangen en het doen uitgaan van gegevens. Om die gegevens gaat het hier. Het Directoraat-Generaal en de aangesloten arbeidsbureaus kunnen nu op elk moment beschikken over alles, wat met betrek king tot de arbeidsmarkt in de Apeldoornse computer ligt opgeslagen. Voorlopig is nog slechts een geselecteerd aantal arbeidsbureaus als proef op het computercentrum aangesloten, maar wanneer de experimenten slagen zullen meer bureaus worden aangesloten. In Rijswijk, bij het Directoraat-Generaal voor de Arbeidsvoorziening, kunnen de heer G. Wenink (chef van de hiermee werkende hoofdafdeling) en zijn naaste medewerkers een toelichting ge ven. Wat de privacy betreft: het geautomatiseer de systeem is in eerste instantie al ontoegankelijk voor onbevoegden, omdat de bedieners van de tik-tv's een geheim en regelmatig veranderend wachtwoord moeten kennen om ermee te kunnen werken. Bovendien staan de ingeschrevenen niet op naam, maar op nummer in het systeem. Alleen het betrokken gewestelijk arbeidsbureau kan verband leggen tussen dat nummer en de ingeschreven cliënt Ook over de toegenomen mogelijkheden tot dienstverlening zijn er duide lijke uitspraken. Bijvoorbeeld: waar tot dusver door de bemiddelaars een lange weg moest wor den afgelegd om tot een afgerond geheel van bruikbare gegevens te komen denk alleen maar aan het eindeloze gezoek in kaartenbakken kunnen die gegevens nu meteen op tafel komen. Wie werk zoekt of van baan wil verande ren, krijgt via de bemiddelaar veel sneller de kansen aangeboden dan mogelijk is wanneer het via telefoon of briefwisseling zou moeten gebeu ren. Het gaat daarbij niet alleen om gegevens waar mee mensen rechtstreeks kunnen worden gehol pen, maar ook om aanwijzingen voor het betrok ken departement.dat zijn aandeel heeft te leveren in de beleidsvoering. Het kan op een bepaald moment belangrijk zijn dat men daar aan de weet komt hoe het bijvoorbeeld zit met de situa tie in bepaalde bedrijfstakken en een antwoord krijgt op de vraag, welke wensen er zijn bij bepaalde categorieën werkgevers en werkne mers. Daarbij kunnen zaken in het geding komen als omscholing. De computer kan er veel sneller een antwoord op geven dan tot dusver bij allerlei andere geprobeerde methoden mogelijk was. Voorlopig klopt men zich bij het Directoraat-ge neraal voor de Arbeidsvoorziening niet op de borst met de gedachte, dat de steen der wijzen is gevonden. Veeleer wordt gezegd: „We hebben een middel in handen gekregen waarmee effi ciënt kan worden gewerkt. We proberen het nu uit, maken de mensen ermee vertrouwd, laten hen uitzoeken wat er mee kan worden gedaan. Die mensen zijn gemotiveerd genoeg om er het optimale rendement uit te halen. Het betekent voor hen meer dan de paar miljoen gulden die op de begroting staan voor automatisering en waarvan de tik-tv een onderdeel vormt Het betekent voor hen dat er beter kan worden gewerkt; dat er in minder tijd meer mensen kunnen worden geholpen. En laat vooral gezegd zijn, dat hier de computer nooit de taak van mensen zal overnemen. Het is de bemiddelaar, die het werk blijft doen. Als die bemiddelaar daarbij hulp krijgt van de techniek, is dat alleen maar een positief punt. Denkbaar is, dat die bemiddelaar met de techniek zal omgaan zoals een huisvrouw dat met een wasmachine doet: eerst heel voorzichtig proberen wat je ermee kunt doen, daarna gaat er veel meer in en uiteindelijk wordt een resultaat bereikt dat in vroeger jaren niet bereikbaar was". De aantallen van mensen waarom het gaat die nen uiteraard ook ter sprake te komen en die aantallen zijn groot. Er vinden bij de gewestelij ke arbeidsbureaus per week zo'n vijfentwintig duizend transacties plaats, waarbij de werkne mers zijn inbegrepen die niet werkloos zijn, maar van werkkring willen veranderen en daarbij de hulp van een geweestelijk arbeidsbureau inroe pen. De ervaring is, dat het overgrote deel van de ingeschrevenen niet alles op het arbeidsbu reau laten aankomen, maar zelf ook naarstig zoeken naar een andere werkkring. Dat geldt ook in hoge mate voor de werklozen. Meer dan driekwart van de ingeschrevenen de niet werklozen inbegrepen blijkt op eigen kracht werk te vinden, een gegeven dat het Directoraat Generaal voor de Arbeidsvoorziening tot de uitspraak brengt, dat onze beroepsbevolking in overgrote meerderheid een zeer positieve instel ling voert. Inmiddels wil men, zoals gezegd, de automatise ring met als middelpunt de mens voorzichtig hanteren en uitbouwen. Er leeft het besef, dat een te grote stap vooruit wellicht twee stappen achteruit kan betekenen en dat automatisering op zichzelf nooit het doel mag zijn, wel een middel. Technische dingen die er technisch gezien leuk uitzien, moet je wel eens laten schieten als er geen optimaal rendement in men selijk opzicht van te verwachten valt. Maar aan de andere kant moet niet geschroomd worden om de techniek bij het werk te betrekken als dat rendement er wel van te verwachten valt. En dat is de gedachte geweest die geleid heeft tot het invoeren van de tik-tv. Die tik-tv, ook als er een vervolg op komt in vormer, waarvan we nog geen weet hebben, is voor het Directoraal-Generaal voor de Arbeids voorziening een middel waarmee kan worden gewerkt, maar geen robot die ooit plaats neemt op de stoel die nog warm is van mensen, die erop hebben gezeten. AD SCHOUTEN ZÜ5 eerste 30 woorden - niet gro- ter dan 12 letters). leder woord mèèr 24 ct. 5 exclusief 4% BTW 071-122244 Kleding en 1 kapsel 3/4 Bisam bontmantels van 1098.—, weg ermee 498.—. De laatste BONTMANTELS, bonthoeden gaan weg voor zeer lage pakmee-prijzen! m. garan tie. Kredietservice mogelijk. Het Bontpaleis, Hoogstraat 153, Rot terdam-C. Als extra reklame: bij koop reisgeld terug (ook benzi ne auto). Vrijdags tot 21 uur openl Onze laatste BONTMANTELS, bonthoeden. Bijv. van 795.— nu te geef slechts 349.—. Bijv. van 1075.— nu te geef slechts 598.—. Div. bontmantels v. halve 'prijzen! Kredietservice mogelijk. Volle garantie. De grootste en goedkoopste bont zaak v. Nederland: De Bontko ning, Hoogstraat 97. Rotterdam- C. Extra, bij koop reisgeld terug (ook benzine auto). Vrijdags tot 21 uur geopend! Parkeerterrein Automarkt Auto Meyknecht vraagt SCHA DEVRIJE AUTO'S te koop van recente bouwjaren. Inl. Leidse- weg 388a, Voorschoten, tel. 071- 763850. Van 1e eigenaar te koop mooie OPEL REKORD 1900 Coupe, bouwjaar '75, commodore uit voering. vinyl dak, radio etc. kleur goud 9450,-. Te bezich tigen Garage van de Ameele, Rijngeesterstraatweg 26, Oegst- 2 CV bouwjaar eind '72 i.g.st. Vraagprijs 1450,-. Tel. 071- 143139. FORD CAPRI 2000 GTXLR 1970, gasinstallatie, radio, kofferrek, nw. banden, als nw. 2750,-, 01718-73187. TOYOTA-DEALER Vlasveld, Lei den, Waldeck Pyrmontstr. Tel. 14.28.55. Binnenkort naast Groenoordhal. Te koop DATSUN 120 Y 1975 35.000 km. Garage de Loods, Leidseweg 220, Voorschoten. Tel. 071-764748. AUTOBEDRIJF BROERTJES SASSENHEIM, 02522-12921° Camping VOUWCARAVANS, bagagewa gens en ook tenten kampeer- centrum de Jong, Zilkerduinweg 390, De Zilk - Hillegom. Tel. 02520-17717. Bromfietsen en rijwielen 40 JAAR VAN MARWIJK. Wij leveren alle merken brom- en snorfietsen o.a. Puch, Peugeot, Batavus, Kreidler en Yamaha. Zijlsingel 65, Leiden. Tel. 125356. 40 JAAR VAN MARWIJK. Voor fietsen o.a. Batavus, Union, Sparta, Peugeot en een Hol lands Sportrijwiel vanaf 199,-. Compleet. Zijlsingel 65, Leiden. Tel. 125356. FIETSEN levering regelrecht van de fa briek. Sportrijwiel compleet 149,-, knijprem 10,- meer prijs; herenrijwiel, 3 versnellin gen, compl. 199,-; kinderrij wiel, 3 jr.. met zijwielen, 94,50; kinderrijwiel. 6 jr.. 99,90; kinderrijwiel, 9 jr.. 119,50; kinderracefiets, met versnelling, 154,-; Ouderwetse damesrijwiel met gebogen fra me 269,50 racefiets, 8 versnel lingen, 215,-; vouwfiets, com pl., 139,50. Rijwiel Cash and Carry Dusoswa B.V., Turfmarkt 1. 2 en 3, Leiden. Telefoon 071- 124409. Alle rijwielen 1 jaar ga rantie. DATSUN - DEALER DE MEESTE MODELLEN UIT VOORRAAD LEVERBAAR AUTO HEEMSKERK R.A. VEEN 01713 - 2886 - LEIDEN 071 - 133861 Te koop aangeboden zo goed als nieuw standaard MOBYLET- TE EEG, tel. 071-151230. Diversen Bezoek Oud-Hollands KOFFIE HUIS-LUNCHROOM „De Groene Lantaarn", Breestraat 3A, Lei den. (Bij het Rapenburg). Vlotte, bediening in rustige sfeervolle omgeving waar u, de klant, ook in 1977 nog koning bent. Wie is nog steeds de WERK SCHOENSPECIALIST? Natuur lijk „de Schoenmaker", sinds 1929. Korevaarstraat 9 (onder de luifel). Tel. 071-130175. Komt u eens geheel vrijblijvend kijken naar onze EGYPTISCHE BEELDEN. Tevens verkopen wij kleinmeubelen. J. Weber, Dief- steeg 14-17, Leiden. Waar vindt u de grootste collec tie VETERS, waar het grootste assortiment schoencrèmes en onderhoudsartikelen, waar de meest uitgebreide hoeveelheid inlegzolen? Goed geraden. De Schoenmaker, Korevaarstraat 9. Onder De Luifel. ONTVETTINGS- en VERMAGE RINGSTHEE, 2 maal daags een kopje trekken als thee en u slankt af, 100 gr., 100 gr. 3,45. Drogisterij Boerhave, Haarlem- merstr. 68, Leiden. KOFFIE vers uit eigen branderij. EXTRA AANBIEDINGEN: Royal 4.47 per 250 gr. Delica 4.13 per 250 gr. Oriënta 3.65 per 250 gr. Koffiebranderij Het Kla verblad. Hogewoerd 15 Leiden, maandag tot en met vrijdag van 9 tot 5 uur. PARAPLU REP. (ook voor op vouwbare o.a. knirps) invaliden- stokken, wandelstokken van Oerle. Haarlemmerstraat 95 bij de Vrouwensteeg. Reparaties worden alleen aan de zaak aan- genomen. Tel. 123458. VRIJDan de Caravan, zomer huis, tent of boot. Groot is onze sortering tuinmeubelen - koel boxen - koelkasten. Butaangas - comforen - verlichting - ka chels - fittingmateriaal enz. De speciaalzaak voor Leiden en omgeving. Holverda. Beatrix- straat 21-23. Leiden. Tel. 126534. WEIGHT CONTROLLERS. Sa men slank club. Word en blijf slank en verdien 10,- korting bij inschrijving tot eind maart 1977. Het Parlement, Nieuwe Rijn 52, Lelden. Elke maandag avond om 20.00 uur. Bel voor informatie 078-32022. ISRAËL e.d. wereld i.h W bijb. profetieën. Gratis bff! proefno. blad. Vrienden®, raël e.d. Bijbel, Bernis$| hs, Amsterdam-Z. KUNSTGEBITTEN REWt klaar terwijl u wacht. Bt beh. zat. van 9 - 11.3Q-. uur. Maand, en dond. av(_ 19-19.30 Fa. v. Berge gouwen Schelpenkade den. Tel 120794. J CTe koop aangebodi HEUGAFELTTEGELS. Atv ren direct leverbaar. 5 je rantie. Gemakkelijk te Tijdelijk Stanley mes car aankoop van min. 20j! Smits Woninginrichting 98. Vrouwensteeg 123913.i PALING FUIKEN nylon,!r boden, nieuw met de h'1 breid, vangen prima. TeL lijke prijs. Herengracht fi mond. t STEUNZOLEN geheel vervaardigd in eigen w J. de Vries, OrthochirC Santhorst 1, Leiderdof 071-890221. na 1! Te koop STALEN Yamaha 8 pk motor, af£ diening, dekzeil t.e.a.b., f, 125596. Te koop WIEG kindejj reiswieg, babybadje i daard in zeer goede s 01719-15076. Te koop aangeboden1 bouwjr. 68, prijs n.o.t.k)1 str. 72, Roelofarendsveeir Lange TROUWJAPON r,« crème met d.br. lint aft hoed en tasje. Rode 2 6 aug. '74 in pr. st. Wei 37, Voorschoten. Ter 768407. i Vakantiev /buitenland ITALIË. Dlrekt aan Lidoj. del Garda mod. app. vf 4-pers., van 25 juni-9 f ƒ955.-. Aan rand van f" roemde Merano zeer mil voor 4-pers. met ligwf] eigen zwembad 25 juni-9) ƒ695,-; in Süd-Tiroll sprek.) zeer mooi gelegd vak. woning te S. Chrir bedd., 25 juni-9 juli I Vraagt inlichtingen aahP Ned. Verhuur- Autot# bureau "I.T." (al 30 jr.), laan 4, Bergschenhoe! 010-147692 01892-3318]

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1977 | | pagina 10