Mary Dresselhuys in DeMandarijnenkamer tr BEELD SPRAAK TERUGBLIK vT EUSON ZOEKT NIEUWE TOEKOMST IN AMERIKA TELEVISIE VANAVOND TELEVISIE DINSDAG RADIO VANAVOND RADIO DINSDAG RADIO/TELEVISIE LEIDSE COURAN" MAANDAG 14 FEBRUARI 1977 PAGINAl M VOOR DE AVRO HET JAAR VAN HOLLANDS GLORIE Met een 12-delige hoorspelserie en een eveneens 12-delige tv-serie, bei de naar het boek van Jan de Hartog, moet dit jaar voor de AVRO een Hollands Glorie-jaar worden. In elk geval zit er een stuk persoonlijk succes in verdisconteerd van Dick van Putten, de bewerker en de re gisseur van de hoorspelserie. Hij liep tien jaar geleden al met dit plan bij de directie binnen, maar er moest nog heel wat water naar de woelige baren stromen voor het grootzeil kon worden gehesen op deze aloude bestseller van Jan de Hartog, vol zeebonken op zeebenen. Dick van Putten: „Het is uiteindelijk een machtig boek en zo Nederlands ook. Ik denk -dat er zo'n half miljoen exemplaren van dit boek in Hollandse huiskamer staan. Achteraf heb ik er geen verdriet van dat mijn idee tien jaar geleden geen gehoor vond. Het was toen een kwestie van rechten, die veel gemakkelij ker kwam te liggen, toen Walter v.d. Kamp als regisseur begeesterd raakte voor een tv- versie. Als radioman moet ik het honderd pet. van het geluid hebben en daarvoor zijn de mogelijkheden nu een stuk beter dan destijds, als je alleen al nagaat dat ik nu met stereo kan werken wat tien jaar geleden niet moge lijk was. We zijn de geluiden zo veel mogelijk ter plaatse wezen halen. De radioserie staat geheel los van de tv-serie. Voor Walter v.d. Kamp noch voor mij bestond er enige reden een vorm van samen-doen te vinden, omdat radio en tv twee verschillende media zijn. Los van elkaar zijn we tot verschillende rolbezet tingen gekomen. Voor mij telt vooral de stem van de acteur of de actrice, voor Walter overwegend toch het uiterlijk. Maar wel zijn onze geluidsmensen met de speciaal voor dit doel gekochte sleper „Holmvik" met de tv- ploeg meegevaren naar de Ierse zee om daar het bulderen van de golven, het huilen van de wind en het stampen van de stoomboot op de band te zetten, zo gaaf mogelijk naar het origineel van natuur en techniek. Die geluiden hadden we niet alleen nodig om dit hoorspel de gewenste couleur locale te geven, maar ook om de hoorspelspelers in de juiste sfeer te brengen bij het maken van de opna men in de studio. De mensen van de techniek fungeren bij een hoorspel als de smaakma kers van de serie. En dat kon al bijna niet meer mislukken, omdat de Ierse zee juist in die dagen het hevig op zijn heupen had en de mensen van de techniek zeeziek zijn thuis gekomen. Ziedende stormen zullen de luiste raars dan ook niet bespaard blijven. De hoor spelspelers moesten soms vragen om mati ging, omdat zij boven het gebulder uit zich niet verstaanbaar konden maken. Aan de andere kant waren zij er erg blij mee, omdat zij uiteindelijk tientallen dagen hun werk moeten doen in de glazen kooi van een studio, goeddeels verstoken van de buitenwereld. Zij moesten zich zeebonken kunnen voelen om de juiste toon aan te houden. Zonder het geluid van de ziedende zee zouden zij al te gemakke lijk vervallen tot huiskamerpraat en dat heeft Jan de Hartog niet bedoeld. Aan het einde van elke opnameweek waren we met ons allen afgeknoedeld. Om de nodige expressie in je stem te leggen, moet je een innerlijke kracht opbrengen, die je eigenlijk niet kwijt kunt. En dat is stukken vermoeiender dan wanneer je die kracht gebruikt om bijv. een boom om te hakken. Als regisseur moet ik er voortdu rend voor zorgen, dat die expressie op niveau blijft, niet wegzakt. Ongeveer hetzelfde pro bleem ondervond ik bij de bewerking van dit boek. Om de bedoelingen van de Hartog hoorbaar te maken moest ik tekst bijschrij ven, maar dat moet je dan wel zo doen, dat het echt Hartog blijft. Al te gemakkelijk verval je in je eigen stijl, vooral omdat ik zelf ook hoorspelen heb geschreven, zoals destijds „Ontmoeting op Margraten". Ik blijf in radio Marijke Merckens en Piet Romer, twee hoofdrollen in de hoorspelserie „Hollands Glorie' Links Dick van Putten, bewerk-regisseur, en de twee mensen van het geluid, Fred de Beer en Leon Dubois geloven. Op de tv moet je genoegen nemen met wat je ziet Bij een hoorspel kun je de ogen dicht doen en zelf het verhaal visueel invullen, zodat zo'n hoorspel heel wat dichter bij een luisteraar komt te staan dan een tv-spel bij de kijker". Het volkse epos „Hollands Glorie" biedt lezer en/of luisteraar innerlijk veel te beleven. Het gaat om de geschiedenis van de eenvoudige vissersjongen Jan Wandelaar, een pientere jongen die na het plegen van een huzarenstuk je een stuurmansstudie mag volgen. In de schoolbank maar ook buitengaats weet hij van wanten, maar op zijn levensweg ontmoet hij overal de hinderlijke heer Kwel, wiens wandaden als een schaduw over het leven van Jan Wandelaar hangen. Tenslotte raakt Jan in de situatie, dat hij Kwel in zijn vingers heeft, maar zijn even ruig als ruimhartig zeemanshart brengt hem tot een grote verge vingsgezindheid. Denkend aan Jan Wandelaar zag Dick van Putten de mens en de acteur Piet Römer voor zich als de ideale vertolker. De stem van Piet, de buigingen daarin veraden een vriendelijke rondborstigheid, die Jan de Hartog aan Jan Wandelaar toedichtte. Walter v.d. Kamp zag het voor zijn tv-serie veeleer in Hugo Metsers en die had daarmee op zijn manier ook gelijk. Voor Nellie Dijkmans had Dick van Putten het liefst Marijke Merckens en Walter Teuntje de Klerk, terwijl Canci Geraerds als Riekie Kiers bij Dick het won van Walter's voorkeur Josine van Dalsum. Bijaldien wist Dick van Putten voor zijn hoorspel ook mensen als Sacco v.d. Made, Cor Witschge, Jan Blaaser, Gees Linnebank en Jan Borkus te strikken. En omdat er niets boven „echt" gaat, haalde Dick van Putten de wasechte kapitein J. Versteeg boven water voor nautische advie zen, o.a. voor gegevens over het stuurmans examen in het jaar 1908, dat Jan Wandelaar moest afleggen, en nam hij de rasechte domi nee J. ter Haar-Romany in de arm voor de reguliere gebeden van een huwelijksplechtig heid. Terwijl de teksten gerepeteerd en gezegd wor den in het glazen huis van de studio, zorgen de technische mensen Fred de Beer en Leon Dubois voor de geluiden van zeemeeuwen, klotsend water, stampende schepen, wilde wind en havenherrie. Al deze geluiden op aparte banden komen uiteindelijk terecht op de moederband, die op 10 maart in eerste aflevering de ether ingaat. Intussen ziet de vroegere acteur Hero Muller, die door de AVRO als producent is aangesteld, er op toe, dat het door hem vooraf zorgvuldig in schema gezette werk binnen en buiten de studio voor de wind blijft gaan. Dit vergt constant denk werk, bedoeld om averij te voorkomen. Het hoorspel vaart er als creatie wel bij, wanneer de concrete kanten van de studio-arbeid voor af in kannen en kruiken gegoten zit. Piet Römer, voorzien van een professorale leesbril met halve glazen en met in zijn stem de ruigheid van het eeuwig deinende water: „Hier in de studio voel ik mij Jan Wandelaar. Dat is je vak, met je stem een persoon te verbeelden. Een hoorspel is ook theater, illu sie. Die bestaat voor mij als ik hieraan werk en voor de luisteraar straks aan de radio. Om in de juiste sfeer te kunnen blijven werken, spelen voor mij de geluiden een belangrijke rol. Ik ga elke ochtend als Jan Wandelaar naar de studio en 's avonds als Piet Römer weer naar huis". Rijksgenoot Euson, destijds naar ons land gekomen om als zanger van het luisterlied in de prijzen en de pecuniën te vallen, is momenteel ten prooi aan een lichte teleurstel ling. Euson: „In Nederland gebeurt er op het ge- bied van de easy-listening niets. Men interes seert zich hier helemaal niet voor dit genre. Bij de media in Hilversum vinden ze, dat ik maar disco-muziek moet gaan maken. En dat weiger ik. Het is ook erg frustrerend dat je. altijd aangewezen bent op programma's als „Toppop", waar je eigenlijk niet helemaal tot je recht komt. In Amerika zijn er speciale stations die alleen mijn soort muziek uitzen den". Kort en goed, Euson is bezig afscheid van ons te nemen. Hij houdt het hier voor gezien. Hij heeft de koffers al klaar staan. Binnenkort vertrekt hij naar Amerika. Daar vormt easy- listening een genre, waarvoor een aparte top- 50-lijst bestaat. Euson vindt, dat hij daar ook op hoort met zijn vele prijzen op festivals, zowel in Bulgarije als in Zuid-Amerika. Hij kan niet zeggen, dat de waardering voor zijn werk in ons land aan hem voorbij ging. Hij produceercfe bij Polydor zeven elpees, waar van hij voor „Life is on my side" goud kreeg en „Both sides now" op de toptien zag belan den. Intussen staat een nieuwe elpee op sta pel, „Midnight Blue" geheten, waarop werken van Melissa Manchester, Janis Ian, Cat Ste vens, Albert Hammond en Hal David. Euson schrijft ook zelf composities. Van zijn hand zijn „Life is on my side" en „She had always loved me". Euson heeft vorig jaar al enkele weken in Amerika doorgebracht. Hij sprak daar met mensen van grote studio's en maatschappijen, die zich specialiseren in het easy-listening- werk. Euson: „In Amerika zijn de nmgelijkheden veel groter dan hier, bijv. op het gebied van de produktie. Ik ben natuurlijk wel tevreden met mijn eigen platen hier, maar die zijn niet zo goed als ze zouden kunnen zijn. In Ameri ka kun je beschikken over gespecialiseerd vakmanschap voor dit werk, mensen ook die weten welke richting ze je uit moeten sturen om het volle profijt van je talent te kunnen trekken. In Amerika ga ik ook op zoek naar goed materiaal. Dat is daar ruimer voorhan den dan hier, ook al introduceerde ik hier wat in Amerika al een zeker niveau had. Het Ned. publiek hoeft echter niet bang te zijn, dat ik het zal vergeten. Het heeft mij ook nooit in de steek gelaten. Ik ga er van uit, dat de platen, die ik in Nashville maak, ook Neder land zullen bereiken". Euson: „In Amerika hebben ze speciale vakmensen voor easy-listening-zang" NEDERLAND I I DUITSLAND I 18.15 Wij en het weer, let 3 NOS 18.45 De Bereboot 18.55 Journaal KRO 19.05 Fllntstones, tekenfilm 19.30 Pa Pinkelman, TV-terle 20.00 De Mandarijnenkamer, TV- komedie NOS 21.35 Journaal KRO 21.50 Een brief uit Libanon 22.35 Symbiose NOS 22.39 Journaal NEDERLAND II NOS 18.45 Informatie voor Surinaamse Nederlanders 18.55 Journaal VARA 19.05 Tommy en Charlie, TV-serle (afl.4) 19.30 Seniorenshow NOS 20.00 Journaal VARA 20.25 Het leven van Paul Gauguin, afl. 2 21.25 Retteketet kukeleku 21.30 De werkeloosheid 22.30 leder zijn deel, afl. 7 NOS 22.55 Journaal 17.55 Journaal 18.00 Nieuws uit Noordijnlam Westfalen 18.10 Eddie's vader, TV-serle 18.40 Julia von Mogador 19.45 Bombastus Ballmann 20.00 Journaal 20.15 Panorama 21.00 Alles of niets 21.45 Persvrijheid in de der^ DUITSLAND 18.20 4 4 Wlr, quiz 19.00 Journaal 19.30 Stad zonder inwoners 20.15 Kinderen kinderen 21.00 Journaal 21.15 The last Warrior, speelfll (1969) 23.00 Journaal BELGIE NEDERLANDS 18.00 De Wombles 18.05 Klein klein kleutertje 18.20 Twee kinderen in Afrl^ TV-serle, afl. 1 18.45 Open school 19.15 Sporttrlbune 19.45 Journaal 20.15 Rad van fortuin, quiz 21.00 van oude mensen, de d gen die voorbijgaan, TV-serle, tl 21.50 Journaal 22.10 Autobiografy of a princes, speelfilm (1975) NEDERLAND 10.45 Schooltelevisie DUITSLAND I 10.00 Journaal 10.05 Draaischijf 10.20 Trefpunten 11.05 Alpendocumentaire 12.05 Panorama 12.50 Persoverzicht 13.00 Journaal 16.15 Journaal 16.20 Marokko, documentaire DUITSLAND II 16.30 Mozaïek 17.00 Journaal 17.10 De grote blauwe knil jeugdjournaal 17.40 Draaischijf BELGIE NEDERLANDS André van den Heuvel in „leder zijn deel", Ned. II om 22.30 uur De KRO zendt vanavond vier taferelen uit van „De Mandarij nenkamer", een blijspel van Ro bert Thomas, vertaald door Ma ry Dresselhuys die een hoof drol speelt en A. Viruly. De vier tafeleren „Het lam en de tijgerin", „Een hen en twee ha nen", „Een kip om te plukken", en „Katje of katertje" spelen zich af in de mandarijnenka mer, een kwasi-Chinees inge richte kamer in een hotel in Parijs. De vier verhalen, die elk een afgerond geheel vormen, hebben behalve die kamer ndg een overeenkomst: ze laten zien hoe de mens die zich laat mees lepen door ijdelheid, hebzucht of egoïsme, gemakkelijk te be dotten is. Ned. I, 20.00 uur. Pinkelman Aan het begin van de aflevering Pa Pinkelman en Tante Polle- wop bevinden de stripfiguren zich aan een welvoorziene dis, waarmee de eerste van drie wensen in vervulling-is gegaan. De tweede wens is een vervoer middel, „want van al die levens middelen doet een mens ook geen kennis en algemene ont wikkeling op". Men trekt naar China, „waar weinig cafés en vreemdelingenverkeer" zijn. Met de Dalai Lama heeft met name tante Pollewop het te stel len. Ned. 1,19.30 uur. Libanon Zoals eerder gemeld zendt de> KRO de film van George Sluizer uit „Een brief uit Libanon: a reason to go". Sluizer keerde na twee, jaar naar Libanon terug, waar hij onder meer twee Pales tijnse, bevriende gezinnen op zocht. Wat van hen is geworden, na twee jaar burgeroorlog in een gedeeltelijk verwoest Bei roet. Ned. I, 21.50 uur. Hanekraai Onder het kopje „Retteketet Ku keleku" zendt de VARA een se rie mini-reportages uit over al lerlei opmerkelijke regionale wedstrijden. Vanavond komt op het scherm een hanekraai-wed- strijd in Mesch, Zuid-Limburg. Ned. II, 21.25 uur. Werkloosheid In samenwerking tussen de re dacties van Achter het Nieuws en de Ombudsman komt de VA RA vanavond en maandag vol gende week met twee uitzendin gen over werkloosheid, nu en in de toekomst. Vanavond wordt duidelijk gemaakt hoe de huidi ge toestand is gegroeid en hoe onzeker de naaste toekomst is. Ned. II, 21.30 uur. HILVERSUM I 18.00 (S) Daar waar de molens staan: muzikale rondreis door Nederland. P.P.: 18.19 Uitzending van de Christelijk His torische Unie. EO 18.30 Nws. 18.41 (S) De grote opdracht: zending en evange lisatie. 19.00 (S) Ronduit: muzikaal en informatief programma voor jongeren. 19.40 (S) De Bijbel open: Bijbelstudie 20.00 (S) Ga er eens voor zitten: fami liaal programma. 21.15 (S) Avondslui ting. NOS: 21.30 Merkwaardige beest achtigheden in het Dierenrijk: onthut- Nws. NCRV: 22.40 (S) Hier en nu. VOO: 22.55 (S) Muziek en informatie. 23.55- 24.00 Nws. iillVHiH'li™ 18.00 Nws. 18.11 (S) Hier en nu. Aan sluitend: Makro: sociaal-economische rubriek. 18.40 (S) Muziek in vrije tijd (19.00-19.10 P.P.: Uitzending va' Katholieke Volks Partij). 19.45 (S) uw instemming: Lied van de w» 20.00 Nws. 20.05 (S) BBC Symfcn Orkest en zangsolisten: Le chateau Barbe Bleue. op. 11, Bela Bartok.M.07 (S) Duo voor viool en cello. op. 7 Zoltan Kodaly. 21 35 (S) L.terama 221: (S) Parken en woestijnen. Bundel gt dichten van M. Vasalis. door haarza voorgelezen. 22.35 (S) Zoon vindt vr of: De dag dat Richard Tauber z hoorspel. NOS: 23.00 (S) Met het op morgen, met om 23.05 Aktualiteitt overzicht. 23.20 Den Haag vandaag 23.52 Even ontspannen voor het sli gaan..., yoga. 23.55-24.00 Nws. HILVERSUM III NOS: 18.03 De Va'katurebank. 18.10 NOS-maal. AVRO: 19.02 (S) Let's t> again. 2002 Radiojournaal 20.05 Superclean Dreammachine 21.02 (S) Negen-uur jazz show. 22.02 Radii naai. 22.05 (S) Blues, ballads en 23.02 (S) Candlehghtshow.(0.02-C dioiournaal). EO: 1.02-7.00 tSI T HILVERSUM I AVRO: 7 00 Nws. 7.02 (S) AVRO-klok. (7.30 Nws. 7.41 Radiojourn.) 8.30 Nws. 8.36 Gymn. voor de huisvrouw. 8.45 De Groenteman. 8.50 Morgenwijding. NOS: 9.00 Spiegel van Belgiè. AVRO: 9.30 (S) Gevarieerd: klass. muz. 10.00 Radio Lawaaipapegaai. 10.10 Arbeidsvitami nen. (10.30 Nws. 10.33 Radiojourn.) 11.30 (S) Kritiek op kritiek. 12.26 Me- ded. voor land- en tuinbouw. 12.30 Nws. 12.41 Radiojourn. 13.00 Knipperlicht. 13.25 Beursplein 5. 13.30 "n Middagje AVRO: muziek, inform, en service met om 15.30 Nws. en om 15.33 Radiojourn. 17.00 Voor ons gemaakt (door ons gekraakt....) kinderprog. OVERH. VOORL: 17.20 De Nederl. Antilliaanse letterkunde. AVRO: 17-30 Nws. 17.32 Radiojourn. 17.50 (S) Met muziek op HILVERSUM tl KRO: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymn. 7.20 Het levende woord. 7.25 Badinerie. 7.54 Overweging. 8.00 Nws. 8.11 Echo. 8.30 Aubade: klass. muz. 9.00 De Letter M. gevar. prog. (9.30 Scheepspraat. 9.35 Waterstanden. 10.30 Schoolradio. 11.30 Ouder worden we allemaal, bejaz prog. 12.00 Vijf tellen na VOORL: 12.49 Uitz. voor de landtx KRO: 13.00 Nws. 13.11 Echo magazirj 13.40 Vreemdeling in mijn Vaders Hw 14.00 Schoolradio. 15.00 In de wachttji mer 16 00 Nws. 16.03 Spreekuur K~' 17.00 Het zal mijn tijd wel duren, Klarl beeld. 17.20 (S) Eurolicht 17.40 Inforr uit de regio. 17.55 Meded. HILVERSUM III 12.03 (S) VARA'S zoekplaatje. 14.031 Spitsbeeld. 16.03 (S) De LP-top 20 de TOP LP. 17.03 (S) Alfred Lagari n >'i a :wi i awj TROS: 7.00 Nws. 7.02 (S) Capricd kamermuz. 9.00 Nws. 9.02 Aktuaklaij beeld. 9.30 Van heinde en verre. 10) (S) Opus tien tot twaalf.12.00 (S) InU mezzo. 13.00 (S) De meest verkoc" klassieke tien. 13.30 (S) Koren er sen. 14.00 Nws. 14.02 (S) Made ii radioportret 14.30 (S) Guitariteil 15.00 (S) Belcantorium. Wat mij eerlijk gezegd hogelijk heeft verbaasd is, dat noch de KRO noch de NCRV zaterdag avond enige aandacht besteedde aan het overlijden van prof. dr. L. J. M. Beel. Het NOS-journaal had het bericht natuurlijk wel, maar wist verder toch ook niet meer op te brengen dan wat indifferente beelden uit het le ven van de staatsman. Inmid dels gaat het hier om het ver scheiden van een politicus, die in het maatschappelijke leven van het Nederland van na de oorlog gedurende drie decennia een rol van enorme betekenis heeft gespeeld en invloed heeft uitgeoefend op menig beslissend moment in de contemporane va- derlandse geschiedenis. Ik vraag mij werkelijk af tot welke graad van importantie men het in dit land gebracht moet heb ben om in geval van overlijden door de televisie ook maar enigszins behoorlijk te worden herdacht. Waarschijnlijk moet men er een getalenteerd schaat ser voor zijn geweest Henk van der Grift, jaren geleden wereld kampioen op de gladde ijzers, werd tenminste, zaterdag nog bij zijn (naar ik hoop van harte hoop nog lange) leven geëerd toen Ard Schenk persoonlijk met hem terugzag op zijn glo rieus verleden. De schaatswedstrijden in Heer enveen werden door de NOS overigens voortreffelijk versla gen, met gebruikmaking van al lerlei wonderlijke Honeywell- elektronische snufjes. De techni sche mensen, die het allemaal in handen hadden, verdienen be slist een compliment, want zoals iedereen weet, moest het alle maal in alle haast en vrijwel l'improviste gebeuren. Je kon overigens, dunkt mij als volsla gen leek, wel merken dat Ard (nu een prima reporter) en Keesssie duidelijk aan de kant stonden. Waar weer tegenover stond, dat ik me uitstekend gea museerd heb met de Spanjaard Antonio Gomez die zich dan wel niet naar een overwinning, maar wat mij betreft wel naar een heiligverklaring toeschaats- te. En natuurlijk ook wel dege lijk met onze Amerikaanse vriend Heiden, die namens ons allen wraak nam op de Noren. Behalve het schaatsen werden zaterdag ook de ontwikkelingen op het stakingsfront goed bijge houden. In het NOS-journaal onderbrak Joop van Zijl, na een telefonische interventie van bui tenaf, zelfs het voorlezen van het nieuws, om ons rechtstreeks te verbinden met het SER-ge- bouw in Den Haag, waar Bob de Ronde praktisch voor de deur van de vergaderzaal lag, als ging het om de afloop van een zware bevalling, wat trou wens in zekere zin ook het geval was. Ook „Hier en Nu" was present en beide voorzitters Van Veen en Kok, bleken best bereid om ons van de stand van zaken op de hoogte te houden. Daar heb je dan ondermeer televisie voor. Aad van den Heuvel pakte deze keer het thema: „De baas spe len" aan. Samen vooral met An dré van der Louw, burgemees ter van Rotterdam. Zeker geen uitgesproken autoritair man, en dus in alle opzichten op zijn plaats. Het ging in deze uitzen ding kennelijk minder om 1 thema dan om het leven van d' man. Waar geen enkel bezwasj tegen kon worden ingebré want Van der Louw is t stekend verteller. Het thei werd trouwens krachtig uitg werkt door Ton van Duinhove die tot mijn groot genoege weer aan de telefoon was. Gisteravond konden wij leret hoe wij, 58 miljoen Nederlas ders, in de loop der eeuwen ove' misdaad en straf hebben g«! dacht Er bleek hoofdzakeliji uit deze aflevering dat wij in hf verleden het een en ander het ben afgemarteld, vooral ook i de bedrijvende zin van he woord. En in „Zienswijze" werd gesprc ken over de traditionele God-' voorstellingen zoals die door d eeuwen heen in het Christel dom hebben bestaan en over d vraag, welke betekenis er doo de moderne mens nog aa' wordt gehecht." „God, wat va' er van te zeggen?" Gehoord d hooggestemde gedachtenwissf ling die Jack van Belle ontkf tende, bleek dat nog heel watt wezen. i Herman Hofhuiz»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1977 | | pagina 2