Grootste zandbak
ter wereld worstelt
naar nieuwe tijd
Slechts 51 kinderen
uit Botswana
naar Rhodesië
terug
Monarchie
vooral nu
van
belang
Massamoord en
marteling
routine in
Amins land
Goldrush
op Arabië
KRIS-KRAS DOOR SAOEDI-ARABIE (1)
PRINS PHILIP:
Opiumbouw
militair
aangepakt
Gestrande reizigers
in Kenia aangekomen
BUITENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 7 FEBRUARI 1977 PAGINA 9
Saoedi-Arabië, bijna zes
tig maal zo groot als Ne
derland, maar met een to
tale bevolking van
slechts zeven miljoen zie
len, heeft er miljarden
guldens voor over om
modem te worden.
In het land is een gol
drush aan de gang. De
hele Westerse wereld
staat aan de deur om op
drachten te verwerven.
Ook Nederland heeft dui
zenden landgenoten in de
woenstijn die voor enkele
jaren werkzaam zijn aan
een project dat honder
den miljoenen tot zelfs
miljarden guldens moet
opbrengen. Ze werken 78
uur per week. En de ont
spanningsmogelijkheid is
vrijwel nihil.
Jan Koesen bezocht deze
landgenoten en probeerde
en passant wat meer te
weten te komen van een
uniek land dat helaas bij
de meesten slechts van
wege de olie en de kame
len bekend is.
Woestijngebied rond de hoofdstad Riadh. Over enkele jaren is het hier volgebouwd.
De tegenwoordige heerser van Saoedi-Ara
bië, koning Khaled Ibn Abdoel Aziz. Hij is
een zoon van de grote Ibn Saoed en werd
koning nadat zijn broer Saoed verbannen
was en nadat een tweede broer, Feisal door
een familielid vermoord was.
RIADH In de nazomer van 1901 stapte Abdoel
Aziz ibn Abdoel Rahman, 22 jaar, onder de naam
Saoed op zijn kameel. Hij keek neer op zijn vader,
die sinds 1891 als banneling in Koeweit vertoefde,
en zei: „U ziet me terug als overwinnaar, of u ziet
me helemaal niet meer terug". Met dertig volgelin
gen begon Abdoel aan een legendarische tocht Het
groepje reisde des nachts, onderwierp zich overdag
aan de verplichtingen van de vastenmaand en
arriveerde tenslotte bij de Jabrin-oase bij de Roeb
'al Khaliwoestijn. Daar kregen de kamelen water
en keken de mannen hun wapens na.
In een palmbosje, tien kilometer ten zuiden van de
hoofdstad Riadh liet Abdoel Aziz zijn kamelen en
twintig volgelingen achter met de boodschap naar
Koeweit terug te keren als hij niet binnen 24 uur
terug zou zijn. De jonge prins trok te voet verder,
bereikte Riadh en sloop met negen getrouwen naar
de noordoostelijke stadsmuur. Dat was op 15 janua
ri 1902. Abdoel Aziz zette een kale palmboom schuin
tegen de wallen en klom er zo, alleen, overheen.
De anderen wachtten bij de wal. Door de nachtelij
ke straten sloop hij naar de woning van de goever-
neur van het regerende Rasjid-huis. Deze goever-
neur bracht toevallig de nacht door in het fort
Moesmak. Abdoel Aziz slaagde er in om in zijn
woning te komen om daar de dageraad af te
wachten. Toen de zon was opgegaan, zwaaide de
houten deur van het fort open en de goevemeur
stapte naar buiten omgeven door zijn lijfwacht. Hij
liep zelfbewust, want had het huis Rasjid niet de
Saoeds gebroken?
Abdoel Aziz gaf het afgesproken sein: het groepje
van tien stormde op de goevemeur en de zijnen
af en er begon een woest gevecht met kromzwaar
den, lansen en Turkse geweren, dat in een complete
zege eindigde voor Abdoel Aziz. De groep bezette
het fort en de bevolking van Riadh erkende de
nieuwe meesters. Het onmogelijke was geschied;
John Wayne zou het niet beter hebben gedaan...
Chaos
Duizend jaar lang was Arabië een chaos geweest,
een verlaten vergaarbak van verspreide stammen
zonder leiding, een uithoek van het Ottomaanse rijk.
Voor de derde maal waren de Saoeds daar nu aan
de macht gekomen, maar ditmaal bewees Abdoel
Aziz, in het Westen meer bekend onder de naam
Ibn Saoed, dat hij meer was dan alleen maar een
vechter. Hij verenigde de stammen, haalde de Be
doeïenen uit de woestijn en maakte van het reusach
tige schiereiland een hechte natie die op 23 septem
ber 1932 herboren werd onder de naam „het ko
ninkrijk Saoedi-Arabië.
Abdoel Aziz regeerde lang, wijs en gelukkig. Zijn
nageslacht bestond uit negentig kinderen en hij nam
een vrouw van elke stam van zijn woestijnrijk en
maakte zo de band onverbrekelijk. Hij haalde de
Amerikanen (de Nederlanders lieten toen hun kan
sen liggen) in het land en voerde zo de olie uit het
land en toen hij overleed, weende het volk en
vereerde hem tot op de dag van vandaag als de
grootste Arabier sedert de profeet Mohammed.
Uniek
Hij werd opgevolgd door een van zijn zoons, Saoed,
maar deze, duidelijk minder bekwaam, moest na
een paleisrevolutie de wijk nemen naar een Euro
pees ballingsoord. Hij werd vervangen door de wèl
bekwame Feisal, die enige jaren geleden door een
waanzinnig familielid vermoord werd. Een derde
zoon van Ibn Saoed, Khaled, nam de troon over.
Nu, in 1977, is Saoedi-Arabië een unieke macht Het
bezit 25 pet van alle olie en in de schatkist zitten
miljarden dollars. Geld dat rollen moet. Geld, dat
de vier miljoen Saoedi's een uitstekend en drie
miljoen gastarbeiders een redelijk leven biedt. Geld
dat als de fluit van de rattenvanger van Hameln
de kinderen van het Westen en van Japan lokt. Geld
dat de steden explosief doet groeien en dat havens,
vliegvelden, scholen, ziekenhuizen, fabrieken en ha
vens tot stand brengt. De Saoedi's behoeven niet
in ootmoed hun hand op te houden. Zij kunnen
uitkiezen wie en wat er binnen mag komen. En
boven alles staat de islam. Niet die gemakkelijke
islam van Noord-Afrika en van het Midden- en
Verre Oosten, maar de leer van sjeik Mohamad Ibn
Abdoel Wahab, die een terugkeer naar eenvoud en
zuiverheid voorstaat: een soort ethisch reveil. De
leer van Wahab loopt als een rode draad door het
leven van de Saoedi's heen. Zij zijn om zo te zeggen
de gereformeerden onder de Arabieren. De straal
vliegtuigen landen er met de regelmaat van een
klok, maar de vrouwen lopen, als in de dagen van
Mohammed, gesluierd. Het King Feisalhotel in
'Riadh heeft een deeltjesversneller en een entrée als
een Okurahotel, maar vijf maal per dag draaien
de patiënten zich in de richting van Mekka, voor
zover dat fysiek mogelijk is, voor de salaat: het
gebed.
De universiteit van Dharan houdt zich bezjt met
zonne-energie, maar een dief wordt de hand afge
kapt, om dan met een moderne ziekenwagen naar
een supermodern ziekenhuis te gaan voor een mo
derne behandeling.
De vrouwelijke student mag zich niet rechtstreeks
met haar professor onderhouden, maar stelt haar
vragen via de monitor. De woestijn is nog de
woestijn van Ismaël en Hagar, maar achter de
zandheuvel dreunt de olie-rig. Kortom; Saoedi-Ara-
bië staat met een been in het Oude Testament en
bespeelt met het andere been de gaspedaal van de
Cadillac.
Streep
Saoedi-Arabië is bijna zestig maal zo groot als
Nederland. Het is de grootste zandbak van de
wereld: 1500 km breed en 3500 km lang. Aan zo'n
land begonnen zelfs de grootste veroveraars niet:
de Assyriërs niet, de Babyloniërs niet, de Meden
en Perzen ook niet en de Grieken en Romeinen al
evenmin: zij trokken allemaal dezelfde streep. Al
leen de Mongolen trokken zich van de opeenvolgen
de zandhorizonten niets aan. En merkwaardig ge
noeg, zijn de Saoedi's alleen beheerst door hun
broeders in godsdienst en cultuur: de Turken of
Ottomanen.
Ik heb vijftien dagen door Arabië gereisd. Van
Riadh, de hoofdstad tot de havensteden Damman,
Dharan, Jubail, Alkhobal aan de Perzische Golf, die
je daar maar beter Arabische Golf kunt noemen
al vmdt de sjah dat niet leuk. Ik weet nu wat de
woestijn is en in welk sausje je geiteogen moet eten.
In de liften heb ik Arabische cijfers geleerd, anders
weet je niet op werlke verdieping je bent en ik
begrijp nu ook, waarom zij een Mercedes een kleine
auto vinden.
Tussen 1975 en 1980 moet er 240 miljard gulden
opgemaakt worden aan een ideaal dat een kruising
is tussen Manhattan, het Roergebied en een moskee.
Nederland mag ook mee doen. De Arabieren heb
ben ons enige orders van enkele miljarden toege
schoven. Ik heb enige projecten bezocht en zal er
nog over berichten.
JAN KOESEN
LONDEN (RTE/UPI) Prins Philip heeft
gisteren in een artikel ter gelegenheid van het
zilveren regeringsjubileum van koningin Eisa-
beth geschreven dat de monarchie vooral nu
van belang is in een Groot-Brittannië dat
wordt geteisterd door economische en politie
ke moeilijkheden. In het artikel, dat in de
Sunday Mirror verscheen, zegt de echtgenoot
van de jubilerende vorstin dat de „huidige
situatie waarin ons land zich bevindt ontnuch
terend werkt op degenen onder ons die uit een
oorlog kwamen met zo'n grote hoop en grenze
loos enthousiasme voor het nieuwe".
Prins Philip signaleerde grote werkloosheid,
dalende levensstandaard voor velen, beangsti
gende toeneming van de overheidsuitgaven op
regerings- en plaatselijk vlak en de beschamen
de ervaring van grote sommen geld van andere
landen te moeten lenen.
Prins Philip had het verder over de polarisatie
in de politiek en schreef dat het ideaal van een
democratisch systeem, door overleg of het com
promis komen tot een besluit, „niet langer
algemeen wordt aanvaard".
Koningin Elisabeth neemt afscheid van de deken
van de kapel van het kasteel van Windsor, nadat
zij en andere leden van de koninklijke familie een
dienst hadden bijgewoond ter gelegenheid van
haar zilveren regeringsjubileum.
De politiek is belangrijker geworden dan het
bestuur. Onder deze omstandigheden is er dui
delijk behoefte aan een symbool dat de mensen
eraan helpt herinneren dat we allen burgers
van hetzelfde land zijn en dat we ondanks
verschillend politiek inzicht en politieke trouw,
nog altijd naasten zijn en behoefte hebben aan
vriendschap, aldus prins Philip.
De echtgenoot van de koningin hekelde de
seksuele obsessie van deze tijd.
Hij schreef: „Te oordelen naar een groot deel
van het vermaak dat Londen biedt, zou men
het een reiziger van een andere planeet niet
kwalijk kunnen nemen als hij de indruk zou
krijgen dat ons enige doen en laten het met
elkaar naar bed gaan is
JACQUELINE
ONASSIS
WELLICHT
AMBASSADEUR
LONDEN (AUPI) - Volgens de
in Londen verschijnende Sun
day Express van zaterdag ver
wacht de Amerikaanse kolonie
in Londen dat mevrouw Jacque
line Onassis, weduwe van presi
dent John F. Kennedy en de
griekse reder Aristoteles S.
Onassis, benoemd zal worden
tot Amerikaans ambassadeur
bij het hof van St. James. De
huidige Amerikaanse ambassa
deur in Londen, mevrouw Anne
Armstrong, treedt begin maart
af, nu er in het Witte Huis een
president is komen zetelen die
van een andere politieke rich
ting is als die door wie zij be
noemd werd.
BANGKOK AFP) - Troepen
uit Thailand en Birma zijn in
de „gouden driehoek" een geza
menlijke operatie begonnen om
de opiumoogst, geschat op ruim
600 ton, te vernietigen.
Aan de actie nemen naar ver
luidt ruim 5.000 man van leger
en politie deel. Er zijn ook
twaalf speciaal uitgeruste heli
kopters bij ingeschakeld, die de
Verenigde Staten, de Birmaanse
en Thailandse anti-narcotica-
diensten ter beschikking hebben
gesteld. Een en ander is gemeld
door de Thailandse pers. De
„gouden driehoek" is een gebied
met dichtbeboste bergen dat de
len van Thailand, Birma en
Laos bestrijkt.
Familiedrama
wegens schuld van
30.000 mark
BONN Uit vertwijfeling over
een schuld van dertig duizend
mark heeft de 48-jarige aut
overhuurder Paul Stappen uit
Bad Godesberg zijn vrouw, zijn
vier kinderen en daarna zich
zelf doodgeschoten.
Het begin van dit gezinsdrama,
dat in de verre omgeving een
grote schok ontketende, had
reeds woensdagavond plaats.
Volgens de reconstructie van de
politie moet Stappen zijn 50-ja-
rige vrouw Elisabeth, de 18- en
14-jarige dochtertjes Ursula en
Monika, en zijn 20- en 9-jEirige
zoons Heinz en Paul voordat zij
naar bed gingen een verdovend
middel hebben gegeven en het
vijftal daarna in de slaap met
een revolver hebben doodge-
schoten.Kennelijk verkeerde hij
in een toestand vaa waanzin,
want na zijn wanhoopsdaad be
dekte hij de stoffelijke over
schotten met kruisbeelden, ker
stengelen en bloemen.
Souvenirshirt Gary
Gilmore
WASHINGTON (DPA) - Voor
de verzamelaars van macabere
souvenirs in de Verenigde Sta
ten is er weer een enig stuk bij:
een t-shirt met naam en execu
tiedatum van de tweevoudige
mormonenmoordenaar Gary
Gilmore.
Het hemd is zwart en aan de
kant van het hart zit een wit
vierkant met zwarte doelplek-
ken. Op de rug staan de „laatste
woorden" van Gilmore: „Let's
do it".
FRANCISTOWN (Reuter) Honderdveertig Afrikaanse ouders in
Rhodesië zijn gister de grens overgestoken naar Botswana om
er te proberen hun kinderen te overrreden naar huis terug te.
gaan in plaats van zich aan te sluiten bij nationalistische guerril
lastrijders die tegen de zwarte minderheid in Rhodesië vechten.
Van de 400 kinderen gingen er tenslotte 51 mee terug.
Uit vraaggesprekken met een
aantal der 400 jongelui van 11
tot 21 jaar is gebleken dat velen
inderdaad een opleiding als
guerrillastrijder in Zambia wil
len ondergaan om daarna naar
Rhodesie terug te keren en er
de wapens tegen de blanken op
te nemen
De Rhodesische regering zegt
dat de kinderen vorige week
zondag door guerrillastrijders
werden ontvoerd uit de zen
dingsschool .Manama" in het
zuidwesten van Rhodesie. De re
gering van Botswana heeft ge
zegd dat de kinderen vrijwillig
de grens zijn overgestoken.
Toen de ouders, goedgeklede zo
wel als pover uitziende, uit de
bussen gestapt waren, werd hun
gezegd te gaan zitten op een
terrein achter het kantoor van
de plaatselijke gezaghebber.
Charles Tibone, administratief
ambtenaar in het kabinet van
de president, droeg de ouders
vervolgens op in een rij te gaan
staan, de namen te noemen van
de kinderen die zij wilden spre-
NAIROBI De 159 Amerikaanse en Canadese
toeristen die sinds donderdag vastzaten in Tan
zania dat zijn grens met Kenia had gesloten,
zijn gisteren „geirriteerd, gefrustreerd en verbit
terd" aangekomen in Kenia. Een vijftigtal ande
re toeristen uit Noord-Amerika en Europa ont
snapte naar Kenia toen hun konvooi van tien
autobussen de grenspaal in Tanzania ramde.
Dit incident had zaterdag plaats, toen de toeris
ten door de Tanzaniaanse grensbewaking waren
teruggestuurd. De bestuurders daar hadden de
bomen opgehaald en wuifden de toeristen door.
In een afzonderlijk incident op dezelfde dag
werden honderd Britse toeristen aangehouden
toen zij probeerden te voet de grens over te
steken. Volgens niet bevestigde berichten heeft
een Britse televisieploeg een pak slaan gekregen
en zijn haar camera's door Tanzaniaanse militai
ren vernield.
De 159 Amerikanen en Canadezen arriveerden
in Nairobi aan boord van een speciale maar
afgeladen Boeing-707 van Pan American die in
de Noord-Tanzaniaanse stad Kilimandjaro was
opgestegen.
De Keniase minister van buitenlandse zaken,
Munyua Waiyaki, zei dat zijn land zich het recht
voorbehield juridische stappen tegen Tanzania te
nemen, toen hij de toeristen ontving en naar hun
verbitterde relaas had geluisterd.
Tanzia zou de grens met Kenia plotseling hebben
gesloten als vergeldingsmaatregel tegen de op
heffing van de failliete luchtvaartmaatschappij
East African Airlines, indertijd opgericht door
Kenia, Tanzania en Oeganda.
ken en zich te legitimeren.
De ouders zijn er in geslaagd 51
van de 400 kinderen te bewegen
mee terug te gaan naar Rhodes
ië
Over de kinderen die blijven zei
een van de ouders, Samson Na-
re, kantoorbediende in Buia-
wayo: „Ik geloof niet dat ik
mijn dochter ooit nog terugzie".
Hij was er niet in geslaagd zijn
17-jarige dochter Listanelo te
bewegen met hem terug te gaan
naar Rohdesie.. Nare zei dat hij
niets anders had verwacht dan
dat zijn dochter mee terug zou
gaan. „Het kind is erg gelukkig.
Ik weet niet hoe dat komt", zei
hij. Van de kinderen die mee
terug zijn gegaan zijn de mees
ten tussen de 13 en 16 jaar
LONDEN (Rtr) Sinds presi
dent Idi Amin in 1971 in Oegan
da aan de macht kwam zijn
daar vele duizenden mensen
vermoord, het folteren is er een
routine geworden en tal van
mensen zitten zonder proces ge
vangen. Dat staat in een rap
port dat Amnesty International
heeft overhandigd aan de VN-
commissie voor de rechten van
de mens, die vandaag in Gene
ve is bijeengekomen. Amnesty
vraagt de VN-commissie de
.grove schendingen van de rech
ten van de mens' in Oeganda
te bespreken.
Volgens het rapport zijn sinds
1971 in Oeganda naar schatting
50.000 30.000 mensen ver
moord. Amnesty zegt dat het
moeilijk is deze schattingen te
verifiëren, omdat missies van
onderzoek van Amnesty in Oe
ganda niet worden toegelaten,
hoewel Amin in 1975 in de Ver
enigde Naties Amnesty uitno
digde een missie te sturen.
Volgens het rapport zijn er ook
binnen het Oegandese leger
.duizenden doden' gevallen. 200
Kenianen in Oeganda zijn syste
matisch en blindelings ver
moord. Grote aantallen voor
aanstaande burgers zijn gear
resteerd en vervolgens verdwe
nen. Willekeurige arrestaties en
verdwijningen volgen op elk in
cident dat als een bedreiging
van het regime kan worden op
gevat, aldus Amnesty. In som
mige gevangenissen, met name
in Nagugu en Makindye is het
folteren van gevangenen vrijwel
een routine. Het is gebruikelijk
dat gevangenen opdracht krij
gen elkaar met hamers of ijze
ren staven dood te slaan, waar
na de laatste overlevende wordt
doodgeschoten, aldus het rap
port.
Kunstmatige
alvleesklier
ingeplant
MOSKOU (AFP) - Bij drie
Russen is de afgelopen we
ken een kunstmatige al
vleesklier onder de huid
ingeplant Volgens het
blad de Pravda is dit een
wereldprimeur.
Het Russische instituut
voor de transplantatie van
organen en weefsels van
iet Sowjet-ministerie van
Volksgezondheid is verant
woordelijk voor de inplan
tingen en bereidt een vier
de dergelijke ingreep voor.
De door russische artsen
vervaardigde kunstmatige
pancreas is zo groot als een
zeepdoosje. Hij bevat een
hoeveelheid insuline voor
verscheidene maanden. De
insuline wordt de patient
ingespoten door middel van
een pompje en de kunstma
tige pancreas is onder de
huid ingebracht.
Locomotief rijdt
in op tieners: 3
doden
DUBLIN (NP) - Drie üeners
zijn zaterdagavond bij het stads
centrum van Dublin toen zij
over de spoorbaan naar huis
liepen, door een locomotief
overreden en daarbij omgeko
men. Twee andere kinderen
raakten gewond toen de zestig
ton zware locomotief op hen
inreed, zo deelt de politie van
de Ierse hoofdstad mee.
De bestuurder van de trein
heeft niet gemerkt dat hij op de
kinderen is ingereden. Hij reed
verder de stad in. Later moest
hij met een shock in een zieken
huis worden opgenomen.
Nyerere wil Smith
kwijt
DAR ES SALAAM (UPI) - Pre-
sident Julius Nyrere van Tanza
nia heeft op een persconferen
tie in Dar es Salaam om hulp
van Washington verzocht om de
Rhodesische premier Ian Smith
kwijt te raken.
Nyerere ziet in de verwijdering
van Smith een eerste stop op de,
weg naar een vreedzame oplos
sing van het conflict in Rhodes
ië. De president van Tanzania
zei dat hij de ambassadeur van
de V.S. bij de V.N., Andrew
Young, al om deze hulp had
gevraagd „omdat Smith een sta-
in-de-weg is."
