Tijd stond even stil bij mijnramp
TELEVISIE VANAVON
TELEVISIE DINSDAG
RADIO VANAVOND
RADIO DINSDAG
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT
MAANDAG 7 FEBRUARI 1977
pagin:
ZELFS DE PAUS
KON NIET OM PAUL
GAUGUIN HEEN
Paul Gauguin (1848-1903) schilderde
niet alleen, maar leidde ook een
schilderachtig leven, althans voor
de buitenstaander en voor hen die
gaarne romantiseren, want zijn even
woelig als wellustig bestaan eindig
de in de dood in volstrekte een
zaamheid, nadat hij zich had ver
gooid aan verf en vrouwen.
Een troosteloos leven vanwege zijn hang naar
het onbereikbare, maar oppervlakkig en pic
turaal bezien schilderachtig, omdat het helde
re, zuidfranse licht hem niet voldoende tinten
bood voor zijn fauvistisch palet en omdat hij
naar de Zuidzee-eilanden uitgeweken met Ta-
hitiaanse schonen het leven sleet. Een hele
verleiding voor de afdeling kunst/drama van
het derde Franse tv-net om samen met Gau-
mont-films eens zwoel uit te pakken, toen
eenmaal besloten was het leven van deze
schilder in een gespeelde documentaire op het
scherm te zetten, hetgeen in Frankrijk is
gebeurd en Engeland binnenkort te gebeuren
staat. VARA-tv begint er vanavond mee (Ned.
II om 20.25 uur) en trekt er tot en met 14
maart wekelijks een uur voor uit
Koqs VARA-tv nu voor deze produktie vanwe
ge de belangrijkheid van de schilder of mikt
men op kijkdichtheid door een levensverhaal
dat het gemoed aanspreekt?
Trees Hazelfhoff, altijd op zoek naar goed
werk in het buitenland: „Gauguin is een
belangrijke schilder, maar ik werd in deze
produktie vooral getroffen door de wijze
waarop dit schildersleven is gedramatiseerd.
Meestal moet je daarvoor bij de Engelsen of
bij de Duitsers zijn. Dit keer zijn het dan
Fransen. Je krijgt niet alleen een overzicht
van dit leven, de menselijke kant van de zaak,
maar evenzeer een tijdsbeeld voorgezet En
uitzonderlijk goed vind ik het gebruik van de
tv-techniek om de kleurige schilderijen op het
scherm te brengen. Men krijgt de opbouw, het
ontstaan van de schilderijen te zien. Op kleu-
ren-tv levert dat unieke reprodukties op, maar
ook in zwart-wit krijgt men een goed beeld
van het coloristisch vermogen van deze schil
der, die met scherpe contouren werkte, wat
zich natuurlijk beter leent voor tv dan bij
voorbeeld een impressionistische schilder die
vagere vlakvulling biedt En wat de acteur
Maurice Barrier doet in de rol van Gauguin,
eerst als mannetjesputter van de marine, later
als behendige beursman en via het schilder
schap naar de trieste afgang, daar heb ik de
grootste bewondering voor. Dit levensverhaal
biedt kunst educatie, informatie en ver
strooiing tegelijk, precies wat de minister in
de omroepwet voorschrijft en wat voor mijn
gevoel de kijker verlangt".
We hebben enkele delen van deze produktie
gezien en kunnen het in grote lijnen eens zijn
met Trees Hazelhoff, zij het dat de Fransman
op het punt van de amour zijn eigen aard
nimmer zal verloochenen en daar fraaie trek
jes van in beeld brengt, zodat oog en hart
in gelijke mate bediend worden. En dit alles
dan ook nog gezet in tinten en halftinten, die
de kleurbezeten Gauguin tot in zijn ziel be
heersten, vooral als er in flitsen dromen wor
den geprojecteerd, zoals een man als hij die
gehad moet hebben.
Gauguin leefde de eerste zeven jaren van zijn
leven in Lima, Peru, zeer belangrijke jaren,
omdat hij in deze meest gevoelige levensperio
de te maken kreeg met de subtropische zifting
van het zonlicht. Zijn grootmoeder gedroeg
zich als een feministe. Het moet welhaast zo
zijn, dat hij van haar de opstandigheid en
vrijheidslievendheid erfde, die hem nogal wat
problemen berokkenden, toen hij later terug
met zijn moeder in Frankrijk een streng-kath-
olieke opvoeding ontving in een internaat.
Deze discipline drukte inzoverre zijn levens
wandel, dat toen hij eenmaal volwassen was
geworden onder invloed van zijn voogd een
baan in het beurswezen zocht, die zo lucratief
uitpakte, dat hij een fraai Deens meisje huw
de, die hem vijf kinderen schonk en die hij
steeds rianter kon huisvesten. Dit meisje, deze
vrouw, voelde zich verguld als hij beursverko-
pen meed om haar uit te schilderen, want
Gauguin's liefhebberij bestond in het navol
gen van wat de grote schilders van zijn dagen,
o.a. Vincent van Gogh en vele andere verte
genwoordigers van de toen nieuwe kunst der-
ismen aan kleur, vorm en picturale bevlogen
heid op het doek wierpen. Gauguin ging
steeds minder naar de beurs. Financieel deer
de hem dat niet in het minst Zijn gewiekste
kijk op zaken stelde hem in staat de handel
in stukken naar zijn hand te zetten. Zijn
Deense vrouw Mette beschouwde hem als een
lot uit de loterij, omdat hij haar een riant
bestaan kon bieden en tegelijk zijn liefhebbe
rij kon uitvoeren. Tenslotte kwam Gauguin
helemaal niet meer op de beurs. Dat brak
hem en zijn gezin op, toen de beurs op zeker
moment instortte. Gauguin werd zo armlastig,
dat naar een bescheidener woning moest wor
den uitgezien. De Deense Mette kwam tenslot
te financieel zozeer in het nauw, dat zij uit
ergernis over haar man met haar kinderen
haar toevlucht zocht bij haar ouders in Ko
penhagen. Gauguin reisde haar na om haar
tot andere gedachten te bewegen, maar be
reikte niet meer dan dat zijn oudste zoon
Clovis met hem terugkeerde naar Parijs.
Gauguin, intussen vertrouweling van de Parij-
se schilderswereld van die dagen, brak met
Frankrijk, omdat zijn dromen hem een tro
pisch Ideurengamma voor ogen toverden,
waarbij vergeleken Zuid-Frankrijk een wazig
perspectief leek. Hij verkeerde op vriend
schappelijke voet met van Gogh, maar kreeg
hooglopende ruzie, omdat beiden op de top
pen van hun artistieke potentie vertoefden en
omdat Gauguin zinnelijker tinten zocht dan
de au fond Hollander Van Gogh zich voor
ogen kon brengen. Op Tahiti schilderde Gau
guin op een manier, die men later fauvistisch
(dierlijk) zou noemen, een zielsdiepe bezeten
heid van kleuren, licht zonder schaduw. Hij
zocht het monumentaal primitieve, gevat in
scherpte contouren, vlakken die in de klem-
hun kracht vonden, het alles overwoekerende
schilderkunstige, de uitbarsting van het leven
in wellustige tinten, waarvoor de kunstbe
schouwers geen ander woord hadden dan
„dierlijk".
Zijn persoonlijke leven hield daarmee gelijke
tred. Verstoken van vrouw en gezin, van wie
hij verlangde dat zij hem zoudenvolgen op
zijn weg als schilder, wist hij Tahitiaanse
schonen als idolen aan zich te binden. In het
warrige leven, dat hij leidde, verlieten ze hem
ook weer. De ellende, die hem dat berokken
de, werd doorgeschoten door tal van oplevin
gen, waarin tientallen van de meest fraaie
werken ontstonden, die hem doen kennen als
een groot schilder.
Trees Hazelhoff: „Ik vind dat de Fran
sen dit schildersleven op prachtige wij
ze hebben gedramatiseerd".
Een liederlijk leven of ook niet, geslachtsziek
op zeker moment, schiep hij nochtans doeken
als „Waar komen wij vandaan?" en „Wij
groeten u, Maria", welk laatste werk op een
Vaticaanse tentoonstelling van christelijke
kunst heeft gehangen in 1950 en waarin hij
de relatie van Maria met Christus met zulk
een eerbied in ongezeefd licht zette, dat zelfs
de paus er niet omheen kon.
En dat schijnt nu ook te gaan gebeuren met
deze Franse tv-serie op VARA-tv.
Maurice Barrier in de rol van de kleurbezeten Gauguin.
Zelfportret van Paul Gauguin op 48-jarige leeftijd.
Het zeventiende deel van „De tijd stond even stil" gaat over de
mijnramp bij Lengede. Op 24 oktober 1963 breekt, om acht uur
's morgens, een dam in de ijzerertsmijn van het Westduitse
Lengede. Een half miljoen kubieke meter water en modder
overspoelt 129 mijnwerkers. Hiervan weten zich 79 man in veilig
heid te stellen; 50 mijnwerkers worden vermist. Drie dagen later
worden klopsignalen gehoord en via een koker worden op 1
november drie mijnwerkers gered. Zeven november komen nog
eens elf man naar boven. Voor de overlevenden beginnen dan
pas de echte moeilijkheden.
Ned. I, 20.24 uur.
Vluchtroute
Uit de Franse filmserie „Vluch
troute" brengt de NCRV van
avond de aflevering „Francois".
Deze Francois heeft een hotel in
het Franse dorp Las Ilias. Het
dorp is door één bergweg ge
scheiden van de Spaanse grens.
In zijn hotel heeft Francois een
groep Duitse soldaten ingekwar
tierd gekregen. Niettemin helpt
bij vluchtelingen de grens over
naar het vrije Spanje.
Ned. 1,19.45 uur.
Operaconcours
De NCRV zendt vanavond de
derde van zes voorronden uit
van het Internationaal Opera
Televisie Concours. P^halve
deelnemers uit Polen en Enge
land komen voor de camera uit
Nederland Ronald Burger, An-
nelies Post en het ballet van het
Brabants Conservatorium uit
Tilburg. Vooral deze uitzending
levert enkele heel goede kandi
daten op. Rieke van Epen en
Jan van der Waart presenteren.
Ned. I, 21.50 uur.
Tommy
In de Engelse tv-serie „Tommy
en Charlie" moet een onderko
men voor Tommy worden ge
vonden, maar de man voelt
niets voor een bejaardentehuis.
Vera en Brian willen tóch met
vakantie. Heeft vriend Arthur
misschien een goede slaapgele
genheid?
Ned. II, 19.04 uur.
I?TTH-Tf37P« ■.llim>T?ÏÏH
Teleac
18.15 Wij en het weer, les 2
NOS
18.45 De Bereboot
18.55 Journaal
NCRV
19.04 Mini-voetbalshow
19.59 Vluchtroute, TV-serie
20.24 De tijd stond even stil (mijn
ramp Lengede 1963)
NOS
21.35 Journaal
NCRV
21.50 Int. opera TV-concoura
23.00 Peru, documentaire
23.10 Symbiose
NOS
23.14 Journaal
Dit was wel even het weekeinde
van de gemiste schaatsreporta-
ges. Als volstrekte leek moet ik
zeggen, dat het mij in hoge mate
verbaasd heeft, dat ze nou net
in een land als Zwitserland nog
niet geleerd schijnen te hebben
rekening te houden met de
weersomstandigheden. Van de
andere kant zou ik dan weer
kunnen begrijpen dat ze er
kunstijsbanen in de loop der
tijden als de enige overbodige
luxe zijn gaan beschouwen. In
middels zal menige sportliefheb
ber wel wat mismoedig tegen
het plotseling opengevallen gat
hebben aangekeken. Moest hij
toch weer naar het voetballen.
Hoe dat zij „Frontaal" bracht
gisteravond de volgende stelling
in het geding: „Nederland heeft
kerncentrales nodig om aan de
groeiende energiebehoefte te
kunnen voldoen." De debatten
die daaruit onder leiding van
professor Kistenmaker en pro
fessor Tuininga ontsproten wa
ren dikwijls nogal technisch van
aard. Waarbij gezegd moet wor
den dat de tegenstanders van de
stelling de meest „menselijke"
argumenten ter beschikking
NOS
18.45 Informatie voor Surinaamse
Nederlanders
18.55 Journaal
VARA
19.05 Tommy en Charlie, TV-serie,
afl. 3
19.30 Seniorenshow
NOS
20.00 Journaal
VARA
20.25 Het leven van Paul Gaugin,
TV-serie, afl. 1
21.25 Koning Klant
21.50 leder zijn deel, TV-serie, afl.
6
22.15 Achter het nieuws
NOS
23.05 Journaal
17.55 Journaal
18.00 Nieuws uit NoordriL
Westfalen
18.05 Intermezzo
18.10 Eddie's vader, TV-serl^
18.40 Julia von Mogador
19.15 Hier und Heute
19.45 Spel om kwart voor ac -
20.00 Journaal
20.15 Report
21.00 Dionne Warwick, zang
21.45 De Westduitse ambt
documentaire
22.30 Journaal
DUITSLAND
18.20 Koorzang
19.00 Journaal
19.30 Het andere Hellas
20.15 Kontakten
21.00 Journaal
21.15 Möwengeschrei, TV-fili
22.15 Chansons am Abend (i
May)
22.45 Journaal
18.00 De Wombles
18.05 Klein klein kleutertje
18.20 Rogier van ter Does'
18.40 Korte film
18.45 Open school
19.15 Sporttribune
19.45 Journaal
20.15 Micro-Macro, quiz
21.0Q Van oude mensen, d C
gen die voorbijgaan, afl. 6
21.55 Wikken en wegen
22.30 Journaal
22.50 Open school
NEDERLAND I
DUITSLAND I
17.35 Avonturen met de mi
Mars
17.55 Journaal
DUITSLAND II
16.30 Mozaïek
17.00 Journaal
17.10 De grote blauwe knlkk
17.40 Draaischijf
10.00 Journaal
10.05 Draaischijf
10.25 Two-Lane Blacktop, speel
film (1971)
12.05 Report
12.50 Persoverzicht
13.00 Journaal
16.15 Journaal
16.20 Avontuur luchtschip
17.05 De jongen met de gouden 14.00 Schooltelevisie
broek, TV-serie
Brew;!»™™
17.00 Schooltelevisie
HILVERSUM I
18.41 (S) De grote opdracht. Program
ma over zending. 10.00 (S) Ronduit
10.40 (S) De Bijbel open 20.00 (S) Ga
er eens voor zitten. 21.15 (S) Avondslui
ting NOS: 21.30 Merkwaardige beest
achtigheden in het dierenrijk, gesprek.
21.40 Voor blinden en slechtzienden.
21.55 (S) Tambu. Informatie en verzoek
platen voor de Antillianen in Nederland.
22.25 BOND ZONDER NAAM. 22.30
Nws. NRCV: 22.40 (S) Hier en nu.
Veronica: 22.55 )muziek en informatie.
23.55 Nws.
É!llltld:L-lll!IM
18.00 Nws. 18.11 Hier en nu. Aanslui
tend Makro, sociaal economische ru
briek. 18.40 Muziek in vrije tijd. 19.45
Met uw instemming. 20.00 Nws. 20.05
(S) Werken van Brahms door het Con
certgebouworkest. 21.00 (S) v
Zarzo, hoorn en het Residente 1
kwartel. 21.35 (S) Literamaalive.
Een onbekende Maarschalk NOS
(S) Met het oog op morgen, it
2305 Aktualiteitenoverzicht. 23.
Van Wijnen-Hofland versie. 23.5'
ontspannen voor het slapen gaan
23.55 Nws.
HILVERSUM III
NOS: 18.03 De vacaturebank. 18
NOS-maal. AVRO: 19.02 (S) Let
again. 20.03 Radiojournaal. 20.
Superclean dreammachine 2102
negen uur jazz show. 22.02 Rad l
naai. 22.05 (S) Blues, ballades ei
23.02 (S) Candlelight-show. (0.02 i
journaal). VARA: 1.02 (S) Live
van Beusekom, 2.02 (S) Help. Pr<
ma voor de werkers in de verzoi 1
en verplegende beroepen. 4.02 i
Roode dageraad. Programma -
nachtwerkers. 5 02 (S) Truck, ee
gramma voor vrachtwagenchauffe
HILVERSUM I
AVRO: 7.00 Nws. 7 02 (S) AVRO-klok.
(7.30 Nws 7.41-7.55 Radiojourn). 830
Nws. 8.36 Gym. voor de huisvrouw. 8.45
De Groenteman. 8.50 Morgenwijding.
NOS 9.00 Spiegel van België. AVRO:
930 (S) De platenkeuze van Willem
Strietman: klass. muz. 10.00 Radio La-
waaipapegaai. 10.10 Arbeidsvitaminen:
populair verzoekplatenprogr. (10.30 Ns.
10.33-10.35 Radiojournaal.) 11.30 (Kri
tiek op kritiek. 12.26 Mededelingen voor
land- en tuinbouw. 12.30 Nws. 12.41
Radiojournaal. 13.00 Knipperlicht: ver-
keersmagaz. 1325 Beursplein 5. 13.30
'n Middagje AVRO: muziek, inform, en
service (15.30 Nws. 15.33 Radiojourn.)
17 00 Voor ons gemaakt (door ons
progr. OVERHEIDS-
Nws. 17.32 Radiojourn. 17.50 Toppers
Ouder worden we allemaal, bej;
progr. 12.00 Vijf tellen na nu....
muz OVERHEIDSVOORLIC
12.49 Uitz. voor de landbouw
Nws. 13.11 Echo magaz. 13.40
deling in mijn vaders huis, heri
gen van missionarissen. 14.00 Sc
dio. 15.00 In de wachtkamer. 16 C
16.03 Spreekuur: gesprek. NOS
Het zal mijn tijd wel duren. Klan
17,20 (S) Eurolight. 17.40 Inform
de regio. 17.55 Mededelingen.
VARA: (7.00-8 00 (S) Aktualiteit
dingen van de dag). 7.92 (S) G
meurders, een mieters programm
(S) Pep-op-drie 11.03 Drie dra
verzoek van mensen uit de sporfc
12 03 (S) VARA's zoekplaatje 14
Spitsbeeld 16.03 (S) LP Top 20^.
Tip top 17.03 (S) Alfred Lagarde.
HILVERSUM II
KRO: 7 00 Nws. 7.11 Ochtendgymn. 7.20
Het levende woord. 7.25 Badinerie:
klass. muz. 7 54 Overweging. 8.00 Nws.
811 Echo. 8.30 Aubade: klass. muz.
9.00 De letter M, gevarieerd progr. (9.30
Scheepspraat. 9.35-9.40 Waterstanden).
10.30 Schoolradio. (11.00 Nws). 11.30
EuSE
TROS: 7.00 Nws. 7.02 (S) i
kamermuz. 9.00 Nws. 9.02 AktuJ
beeld. 9 30 (S) Van heinde c
10 00 (S) Opus tien tot twaalf, ifl
Intermezzo. 13 00 (S) De meest vc
te klassieke tien. 13.30 (S) Kol
korpsen. 14 00 Nws. 14.02 (S) 1
kunst. 14.30 (S) Guitariteiten. I
17 00 (S) Belcantorium
hadden en daar ook terecht ge
bruik van maakten. Dat zal er
dan ook wel de oorzaak van zijn
geweest, dat er sprake was van
een ware aardverschuiving in
de stemverhouding. Vóór het
debat hadden achtentwintig
mensen van de jury voor de
stelling gestemd en zeventien te
gen, bij vijf onthoudingen, en
erna waren de cijfers negentien
voor, negenentwintig tegen en
twee onthoudingen. Ik kan mij
niet herinneren bij dit program
ma ooit zo'n drastische omzwaai
in de publieke opinie te hebben
meegemaakt.
De NCRV vertoonde „Stand
recht" een tv-spel van Willy van
Hemert naar een verhaal van
Augusta Lampe. Een vrij moei
lijk te volgen stuk. Dat lag niet
direkt aan het gegeven dat
was niet al te gecompliceerd
maar ik vermoed dat het meer
kwam door de nog al gekunst
eld aandoende bewerking, die
het ons lastiger maakte dan no
dig leek. Niettemin toch wel een
boeiend brokje tv-toneel. Nou
ja, en Ko van Dijk had er een
rol in. En „gebeuren" doet er
dan altijd wat.
Wat mij zaterdagavond in
„Hint" het bekende „uithuil
bureau voor alle gezindten" bij
zonder trof, was dat er bij „be
kende persoonlijkheden" in den
lande kennelijk een wijdvertak
te bereidheid bestaat mede
werking te verlenen aan buiten
hun eigen werkterrein liggende,
meer op het komische gerichte
programma. Deze keer zagen
wij bijvoorbeeld ineens staatsse
cretaris Van Huiten bedrem
meld binnen schuiven, Ria Bec
kers (van de PPR) zat uiteraard
met tranen in de ogen uien te
schillen en werd door Alexan
der Pola ingewikkeld toegespro
ken, burgemeester Vonhoff van
Utrecht werd ter inleiding op
een iets te lang durend item
over het „supportersvraagstuk"
geïnterviewd, we zagen Vonde
ling een gulden stoppen in een
op Den Uyl lijkende spaarpot,
de jonge Drees weigerde zulks
te doen en Jan van der Waard
leidde het „hint—arbeiders—o-
pera/gezelschap" in. En ook
deed hij net als of, maar dat viel
bij hem niet zo erg op.
En nu heb ik ongetwijfeld nog
een paar kamerleden vergettn
ook. Op zichzelf is het uiteji
toe te juichen, dat er meij|
in politieke kringen blijl^
geeft gevoel voor de betr
lijkheid des levens te hel
maar ze hoeven vind ik, nol
weer niet ineens met z'n|
tegelijk te komen. De
grappigheid, die hun optl
in dit milieu uitlokt, heeft if
lijk over het algemeen iefl
forceerds; dat wil zeggerl
gaat zo gauw op komisch!
mor lijken.
Bovendien wordt een ki,
mens door zo'n cumulatie*"!'
zoveel juiste mensen op dja?
keerde plaats gedompeld i|ck<
barre ongewisheid. Altha®oo
werd, toen ik in „Hier erf*tei
Prinses Beatrix mej. dr.
Klompé en de heren Lan^n
Schelling (van de voedingfp*1
van het FNV) mocht w»oal
men, getroffen door een a<
gevoel van ongerustheid, faa:
trant van: het zal toch \ve'mê
wezen? De enige man bij fezo
dat deze avond niet hadiyer
eigenlijk André van Duin. a 1
vaa
HERMAN HOFHU
