PARTIJLEIDER GIEREK BEGRIJPT ZUN VOLK Jimmy Carter, een nog vage man van het midden Donderdag inhuldiging Amerika's 39ste president medewerker Polen na het vleesoproer LEIDEN VERKOPERS VERKOOPSTERS C ASSIÈRES JONGE MEDEWERKER Energiebedrijf Rijnland ERVAREN TYPIST(E) DINSDAG 18 JANUARI 1977 LEIDSE COURANT PAGINA 10 p: WASHINGTON Een jaar geleden omstreeks deze tijd baggerde Jimmy Carter door de diepe sneeuw van New Hampshire, op zoek naar kiezers. „Ik heet Jimmy Carter en ik wil president van de Verenigde Staten worden", zei hij tegen iedereen die zijn eeltige hand wilde schudden. Jimmy Carter was toen ambteloos burger, die een welvarend bestaan op pinda's had gebouwd. Hij was vier jaar gouver neur van de staat Georgia geweest, opvolger van de beruchte Lester Maddox, die met een bijlsteel zwarte consumenten weerde uit zijn kip-restaurant in Atlanta en die, symbolisch voor zijn politieke denkwijze, de kunst verstond om achteruit te rij den op een fiets. Lester Maddox was het oude, racistische Georgia. Toen Jimmy Carter het roer van hem overnam, verklaarde hij: „De tijd van het racisme is voorbij". Jimmy Carter was gouverneur van de staat Georgia toen Richard Nixon, na zijn herverkiezing in 1972, als een vorst werd ingehuldigd in Washington, en hij zetelde onder de gouden koepel van het staatska- pitool in Atlanta, toen Nixon, beladen met schande, het Witte Huis moest verlaten. Vrij kort daarna moet Carter van het presidentschap zijn gaan dro men. Toen hij opdook in de sneeuw van New Hampshire was hij al ruim een jaar onderweg op zijn eenzame tocht naar het Witte Huis. Aan het begin van de lange hindernisrace van de voorverkiezingen, New Hampshire, had 40 procent van de kiezers èr geen flauw benul van wie Jimmy Carter was. In het vroege seizoen van het verkiezingsjaar 1976 waren er niet veel Amerikanen die geloofden dat Jimmy Carter het presidentschap kon veroveren. Er waren veel liefhebbers. Gerald Ford, de toevalspre- sident, gekozen' dankzij de corruptie van Spiro Agnew en Richard Nixon, wilde het Witte Huis niet uit. Ronald Reagan, het idool van de ultra-conserva tieven in de Republikeinse partij, probeerde zijn partijgenoot Ford uit het zadel te lichten. Er waren opvallend veel Democraten die een gooi deden naar het presidentschap, van de sombere „havik" Henry (Scoop) Jackson tot de progressieve Morris Udall en George Wallace, de kanalisator van de grieven van de kleine man. De kiezers kozen de middenweg, die zorgvuldig werd bewandeld door Jimmy Carter. Het was tij dens de voorverkiezingen een van zijn grootste verdiensten dat hij voor eens en voor altijd afreken de met George Wallace, de schrik van Alabama, die in de presidentspolitiek altijd een negatieve rol heeft gespeeld, namelijk die van de grote potentiële spel breker. Toen Wallace eenmaal buitenspel stond bleek het verrassend gemakkelijk voor Jimmy Carter om zich te verzekeren van de presidentskandidatuur van de Democratische partij. De enerverende eindsprint van de verkiezingsfinale tussen Jimmy Carter en Gerald Ford ligt nog vers in het geheugen. Op donderdag 20 januari zal Jimmy Carter, in de schaduw van het Kapitool in de Amerikaanse hoofdstad, de plechtige eed afleggen die hem offi cieel de 39e president van de Verenigde Staten zal maken. De vraag, die tijdens de lange, uitputtende en overwegend saaie politieke campagne om de haverklap in analyses van het Carter-verschijnsel werd gesteld, is nog steeds actueel: „Wie is Jimmy Carter?" We weten het een en ander van zijn broeder Billy, die minder bijbelvast is, op zondag bier drinkt en die vergeefs probeerde burgemeester van Plains te worden. We zijn op de hoogte van de zakelijke instincten van Carters dochter Amy, die in Plains aan politici en verslaggevers eigengemaakte limona de en sandwiches verkocht tegen hoge prijzen en we zijn tamelijk onder de indruk van de vitaliteit van de 'First Mother', Lillian Carter. Maar van Jimmy weten we nog maar betrekkelijk weinig. Hij moet nog blijken. Jimmy Carter heeft veel beloofd, maar alleen on- schuldigen in de politiek wensen zich daar aan vast te houden. De trauma's van Vietnam en Watergate hebben de Amerikaanse kiezers trouwens zeer onge voelig gemaakt voor beloften. Niettemin zijn de verwachtingen omtrent Jimmy Carters president schap tamelijk hoog gestemd: de opiniepeiler Louis Harris heeft berekend dat 61 procent van de kiezers verwacht dat Jimmy Carter een goed of zelfs uitnemend president zal zijn. De ideologische signatuur van Jimmy Carter is onduidelijk. Hij is tijdens zijn campagne de echo geweest van vrijwel alle belangrijke segmenten van het Amerikaanse kiesvolk, maar hij heeft de daaruit voortvloeiende tegenstrijdigheden aardig kunnen overleven. Geleidelijk aan zal de ware aard van Jimmy Carter aan het licht komen. Tijdens de overgangsperiode tussen zijn verkiezing op 2 no vember en zijn beëdiging is hij al een flink stuk van zijn „anti-establishment allure" kwijtgeraakt Als politieke outsider ageerde Jimmy Carter tijdens zijn campagne tegen de gevestigde machtsstructu ren in de politiek, die bij het grote publiek zeer .slecht stonden aangeschreven. Hij zou nieuwe, frisse figuren naar Washington brengen. Maar het kabinet dat hij heeft geconstrueerd bestaat goeddeels uit de establishment-figuren die hun bindingen hebben met IBM, Pan American, Gulf and Weston en Coca Cola, of uit de politieke stroom komen van John Kennedy, Lyndon Johnson, Dean Rusk en Robert McNamara. Het was klaarblijkelijk niet gemakkelijk om politiek en bureaucratisch talent buiten het establishment te vinden. Cyrus Vance, de opvolger van Henry Kissinger, en Harold Brown, die minister van defen sie gaat worden, behoorden tot de architecten van Lyndon Johnson's tragische Vietnam-politiek en Griffin Bell (justitie) heeft een verleden dat zeer besmet is geweest met het virus van het racisme. In plaats van volgens zijn belofte met het verleden te breken, heeft Jimmy Carter bij het samenstellen van zijn kabinet de tradities gevolgd van vrijwel al zijn voorgangers. Het kabinet van Jimmy Carter heeft een even vage ideologische definitie als de nieuwe president zelf. Bij de keuze van de mannen en vrouwen die zijn presidentschap tot een succes moeten helpen ma ken, liet Carter zich in de eerste plaats leiden door overwegingen of de kandidaten competente mana gers waren. Verder heeft hij rekening gehouden met de interesse van de industrie,, de vakbonden en de zwarte bevolking en hij is enigszins tegemoet geko men aan de eisen van de vrouwenbeweging. De zwarte kiezers hebben genoegen moeten nemen met Andrew Young als ambassadeur bij de Verenigde Naties en met Patricia Harris (volkshuisvesting en stadsontwikkeling) die beiden nooit in de frontlijn hebben gestaan van de vrijheidsstrijd van de Ameri kaanse negers. De zwarte kiezers zijn derhalve slecht beloond voor hun doorslaggevende invloed op de verkiezing van Jimmy Carter tot president van t'e Verenigde Staten. Slechts 6 procent van de zwart? kiezers besloot op Gerald Ford te stemmen en in minstens 7 staten gaven zwarte kiezers de doorslag voor Jimmy Carter. Carter is evenmin tegemoet gekomen aan de eisen van feministische groepen om waarachtige kampioenen voor de rech ten van de vrouw in zijn kabinet op te nemen. De twee vrouwen die hij heeft gekozen, komen uit zeer gematigde kringen. Carter heeft een kabinet gefor meerd dat wijlen Lyndon Johnson niet zou hebben misstaan. De evangelisch geraakte pindaboer - kerngeleerde was tijdens zijn politieke campagne, tot ontzetting en frustratie van menig commentaarschrijver, niet onder een ideologische hoed te vangen. Hij blijkt meer en meer een centrumfiguur die naar alle kanten open staat voor goede ideeën. De kiezers denken dat Carter een goed president wordt. Het is hoog tijd, na de presidentschappen van John Kennedy, Lyndon Johnson en Richard Nixon, ver woest door kogels van een moordenaar, het moeras van Vietnam en de corruptie van Watergate. Het gevoel van optimisme wordt onderstreept door de waarnemingen van de door zijn studie van „presi dentieel karakter" beroemd geworden prof. James Barber, die Jimmy Carter in dezelfde positieve categorie plaatst als Franklin Delano Roosevelt, Harry Truman en John Kennedy. Barber contras teert die groep presidenten met rampzalige presi denten als Woodrow Wilson, Herbert Hoover, Lyn don Johnson en Richard Nixon, die van een tijdelij ke crisis een permanente ramp konden maken. Het is inmiddels nog te vroeg om op de aard en de kwaliteit van Carters presidentschap te specule ren. Hij steekt onder zeer gunstige omstandigheden van wal. Zijn partij heeft enorme meerderheden in de Senaat en in het Huis van Afgevaardigden en de machtsovername is voorbeeldig geweest: de rege ring Gerald Ford is het team van Jimmy Carter zeer behulpzaam geweest. In het verleden zijn de overgangen vaak zeer bitter geweest. Herbert Hoover en Franklin Roosevelt gunden elkaar het licht in de ogen niet en Harry Truman en Dwight Eisenhwer wisselden in 1953, toen Eisenhower werd beëdigd, geen woord tijdens de autorit naar het Kapitool. De inhuldiging van Jimmy Carter wordt geadver teerd als een groots volksfeest, waarvan de eedaf legging, parades, vuurwerken, concerten en tentoon stellingen de hoogtepunten zijn. Er zijn rond 300.000 uitnodigingen verzonden, waarvan er een bij een vrouw terecht kwam die in de gevangenis zucht. De kosten van het inhuldigingsfeest bedragen 3 miljoen dollar, 1 miljoen minder dan de kosten van het feest van Richard Nixon, vier jaar geleden. IJIixon is formeel uitgenodigd voor de inhuldiging van Jimmy Carter, omdat het protocol zulks vereist, maar de kluizenaar van San Clemente heeft beslo ten zich niet in Washington te laten zien. Watergate lijkt inmiddels een eeuw geleden. BERT VAN VELZEN In het portaal van de Domini- canerkerk in Krakau hangt een groot spandoek met de tekst: „Komt vanavond het rozen hoedje bidden voor de Maagd van Fatima". De kerk is stamp vol. evenals de Franciscaner- kerk, honderd meter verder, waar een bijna eindeloze pro cessie met bruidjes, baldakij nen, klederdrachten, versierde beelden en zeker vijftig Minder broeders het zondagse lof in luidt. Drie dagen eerder op het terras van hotel Europejski in War schau, hebben we een lang ge sprek met de tv-commentator Zalewski, een man die alles van de Poolse landbouw weet. Aan het tafeltje links van ons wordt over de vleesprijzen gesproken. Godsdienst en welvaart zijn al jaren lang het centrale ge spreksthema in Polen. Men praat er serieus over, openhar tig en vooral met kennis van zaken. Want de doorsnee Pool is in zijn hart onverwoestbaar godsdienstig en een onuitroeiba re plattelander. Het grootste deel van de hoofdstedelingen heeft nog niet zo lang geleden zelf aardappels gerooid, ganzen gehoed en 's zondags de preek van de dorpspastoor aange hoord. Dus wanneer de steedse Pool in 1976 over landbouw of godsdienst spreekt, dan weet hij waarover hij praat. Falende vakbond „Was het dan niet redelijk, dat de prijzen na vijf jaar eindelijk eens verhoogd werden, nadat de lonen bijna veertig procent ge stegen waren?", vraagt mijn heer Szolc van de vakbond bij na Verwijtend. Natuurlijk was dat een redelijke zaak. Geen land ter wereld heeft, zoals Po len, de prijzen voor vijf jaar bevroren. En ook de Polen zelf zouden de redelijkheid van een prijsverhoging wel hebben inge zien indien de regering enig psy chologisch inzicht had getoond. Maar de toch al niet erg popu laire premier Jaroszewicz con fronteerde volk en vakbonden met een drastisch besluit; de vakbonden gaven geen weer woord en toen begon het volk zelf in actie te komen. Arbeiders gingen in staking, enkelen sabo teerden, werden gearresteerd en veroordeeld. Mijnheer Szolc, een soort Arie Groenevelt, maar veel charman ter en vermoedelijk ook iets in telligenter. zit er ook een beetje mee en geeft toe, dat men ge faald heeft. Hij laat in het mid den of het de vakbond of de regering is geweest. De opmer king onzerzijds dat de achter ban het de vakbond niet in dank heeft afgenomen stemt hem treurig! Szolc is namelijk voorzover dat in een enkel ge sprek te beoordelen valt een openhartig mens wanneer het over politiek gaat, zoals de meeste Polen. Hij geeft bijvoor beeld graag toe, dat ook zijn vakbond naar een soort con sumptiemaatschappij streeft en dat men in zijn kringen nog steeds niet heeft nagedacht over de negatieve gevolgen daarvan. „De Polen hebben te lang in armoede moeten leven. Het werd tijd dat wij ook eens gin gen profiteren". Trots vertelt hij: dat het aantal privé auto's de laatste vijf jaar verdubbeld is en dat er de komende vijf jaar nog eens twee maal zoveel privé auto's door Warschau's toch al verstopte straten zullen rijden. Of dat niet op benau wende wijze de Westerse con sumptiemaatschappij benadert? „Vindt u een fiat-500 overdreven luxe? Als mijn vrouw dat wa gentje niet had zou ze dagelijks twee uur nodig hebben om met openbaar vervoer van en naar haar werk te komen. En zo'n autootje vind ik echt geen luxe". Vakbondsman Szolc is partijlid maar hij is geen fanatiek aan hanger van een overdreven communisme. „Het meest aan trekkelijke lijkt mij het Scandi navische model van socialisme. Dat is vooral op de mens ge richt". Boeren hebben het gedaan Ook in Polen staan de beste stuurlui aan wal, of, anders ge zegd, wonen de beste boeren in de stad. Ook de vriendelijke mijnheer Szolc zoekt de schuldi gen van het voedselprobleem op het platteland. „Het landbouw probleem is in Polen zeer inge wikkeld. Wij hebben na de oor log het land verdeeld onder de boeren en niet als in andere socialistische landen de collecti visatie bevorderd. Maar nu zit ten wij met de problemen". TV-commentator Zalewski denkt er een beetje genuanceer der over. „Wij moeten in Polen rekening houden met de ge schiedenis. Onze landbouwers zijn zo hecht met hun grond verbonden, dat het bijna misda dig zou zijn hen ervan los te scheuren. Het probleem is ech ter, dat de stukken grond mees tal te klein zijn en dat de boeren bovendien vaak niet aan moder ne. landbouwmethodes willen. Heel veel Poolse boeren geloven bijvoorbeeld dat ze hun land alleen maar met paarden mogen bewerken en niet met tractoren, omdat paardekracht de grond beter bevrucht." Boeren dóen het goed De boer die we in Blonie vlakbij Warschau bezoeken in gezelschap van de plaatselijke partijsecretaris Zygmunt Ka- minski, is een liefhebber van paarden en ook hij gelooft dat paardetred voor zijn akkers be ter is dan traktorwielen. Zijn varkensstal is echter een van de modernste ter wereld. Hij is privéboer én communist, beide uit overtuiging. Hij be werkt zijn dertig hectare met zijn vrouw (die in de oorlog vanuit Warschau naar het plat teland is gevlucht), soms met de hulp van zijn dochter (die „in 'de stad" studeert, maar liefst vijf talen, om gids voor toeristen te kunnen worden). Zoonlief is burgemeester in een naburige gemeente. Onze boer uit Blonie is niet alleen een goed boerende boer, hij ié ook en dat volgens aloude Poolse traditie een charmante en gulle gastheer. Wie bij hem als gast komt mag niet weggaan, zonder zijn buikje gevuld te hebben met minstens vijf soorten sandwiches, vier soorten koek, thee en koffie, en natuurlijk wodka, de échte wod ka, namelijk Poolse wodka, want de Polen beschouwen hun wodka terechtjals de beste wodka. Een paar uur eerde* moesten we eveneens in Blonie een andere boer helaas beledigfen. Een uitnodiging voor de thee (met wodka) niet aannemen is in Polen namelijk een ernstige belediging. De beledigde partij was éen oudere boer die had begrepen dat hij het alleen niet verder af kon en die met drie andere boerengezinnen een „col lectief" had gesticht. De plaatse lijke partij-secretaris Zygmunt Kaminski, hoefde zich nauwe lijks enige moeite te geven om de betrokken boeren hun tevre denheid te laten betuigen. „Al léén hadden we nooit een trac tor kunnen kopen. Nu hebben we een groot bedrijf, kunnen we zaden exporteren, vlees verko pen en machines gebruiken om onze vijftig hectare te bewer ken. Vroeger waren we keiiter- boertjes". Polen in opstand Tussen juni (de maand waarin de prijsverhogingen bekend werden gemaakt) en nu is er in Polen veel gediscussieerd. Polen zijn grootmeesters in het discus sieren. Mijnheer Szolc die aardige versie van Groenevelt vertelt dat met name de vakbon den die discussie zijn begonnen. Buiten het vakbondsgebouw wprdt dat betwijfeld. Een feit is echter, dat iedereen openlijk meepraat over lonen, prijzen en de voedselvoorziening, dat par tijleider Edward Gierek op 9 september in een toespraak voor fabrieksarbeiders op beide tv-zenders en alle radio zenders tegelijkertijd uitgezon den en de volgende dag in alle belangrijke kranten letterlijk af gedrukt heeft toegegeven dat er fouten zijn begaan en dat twee dagen later het Centraal Comité bekend maakte dat de prijzen nog eens twee jaar be- vroeren blijven. Vanuit economisch oogpunt was Giereks verklaring niet zo'n sterk stuk, want ook de Polen kunnen niet jaren lang op de pof leven. Maar als het over inspraak gaat moet men erkennen, dat ver moedelijk nergens ter wereld een volk ooit zoveel inspraak heeft gehad als in het afgelopen jaar de Polen, ook al moest die inspraak worden afgedwongen. De zomermaanden 1976 herin nerden de Polen heel even aan twintig jaar geleden, toen in ver schillende grote steden de op stand begon. Die opstand werd gehonoreerd met de verwijde ring van de Russen uit Polen met name van maarschalk Ro- kossovskij die, hoewel Rus, in Polen minister van Defensie speelde met een grotere cul turele vrijheid en met betere levensomstandigheden. De 56 jongeren die bij die opstand in Poznan (vroeger Posen) door de Russen en de politie werden neergeschoten, zijn bijgezet op het heldenkerkhof, waar ook de Russische en Britse soldaten die in de Tweede Wereldoorlog ge vallen zijn werden begraven. De combinatie van de bevrij ding van de nazi's en de bevrij ding van het stalinisme is eigen lijk typerend voor het Poolse volk. Ook de meest overtuigde com munisten (die in Polén toch al tijd nog een tikkeltje godgelovig zijn want je kunt niet weten) geven toe dat de katholieke kerk in Polen een onvoorstelba re macht is. Wie op zondag door het Poolse platteland rijdt, ziet de propvol le kerken en treft her en der processies aan. In de grote ste den is het kerkbezoek, nauwe lijks minder. Een collega-jour nalist in Warschau meent: „De meeste kerkbezoekers zijn hele maal niet zo erg gelovig. Het gaat er meestal vooral om, dat kerkbezoek een demonstratie te gen de regering is. Maar dat is ook onzin, want de meeste leden van de communistische partij gaan ook naar de kerk. Pool zijn is nu eenmaal hetzelfde als katholiek zijn". De minister voor kerkelijke za ken, Kazimierz Kakol, schijnt ook wel te beseffen dat de kath olieke kerk in Polen bijzonder machtig is. Hij ontkent trou wens een bericht als zou hij gezegd hebben dat de consump tiemaatschappij het beste mid del zou zijn om de godsdienst uit te roeien. „Zulke primitieve uitspraken doe ik niet. Ik zou mijzelf in een katholiek land als Polen belachelijk maken als ik dergelijke uitlatingen zou doen. En ik zou bovendien een dom politicus zijn als ik iets derge lijks zou zeggen, want op het moment hebben we geen con flicten tussen kerk en staat. En ondanks de conflicten die wij in het verleden met kardinaal Wys- zynski hebben gehad, zouden wij er niets tegen hebben indien het Vatikaan zou besluiten de primaat ondanks zijn leeftijd van 75 jaar voorlopig toch te handhaven. Hij is altijd een Poolse patriot geweest en dat weten wij te waarderen". Minister Kakol heeft veel weg van de vroegere voorzitter van de Tros, mr. Landré. Hij maakt een gemoedelijke indruk. Later blijkt ons dat hij 'voeger veel voor de tv is opgetreden en vrij veel kijkers heeft geïrriteerd. Hij geeft toe dat Polen m tegenstelling tot andere commu nistische landen een kath oliek land is. Hij wekt niet de indruk dat hij de kerk plat loopt, ook al weet hij trots te melden dat het aantal kerkge- 's Werelds grootste en meest succes volle grootwinkelbedrijf in foto-, film-; geluids- en elektronische artikelen. Door onze nog steeds toenemende ex pansie zijn er schitterende mogelijkheden voor enthousiaste aanpakkers. Wij hebben nodig voor onze binnenkort nieuw te openen superstore in de Haar lemmerstraat te gezellige en enthousiaste teamsfeer contact met allerlei mensen verkopen van interessante artikelen geweldige carrièrekansen op alle gebied zaterdag-compensatie interessante personeelskortingen Voor direkte informatie bel: 010—375044, afdeling Personeelszaken of schrijf aan Dixons Rinck B.V., Breevaartstraat 48, Rotterdam. GEMEENTE HAZERSWOUDE Op de afdeling FINANCIËN van de sekretarie der gemeente is plaats voor een Liefst in het bezit van diploma HAVO en met enig inzicht in financiële administratie. Salaris, afhankelijk van opleiding en leeftijd, nader overeen te komen. Indiensttreding zo spoedig mogelijk. Sollicitaties uitsluitend schriftelijk te richten aan Burgemeester en Wethouders van Hazers- woude, Frederik van Eedenplein 4, Hazerswou- de. Op de afdeling Correspondentie van ons bedrijf is plaats voor die in hoofdzaak belast zal worden met typewerkzaamheden. Naast het bezit van het diploma Mulo/Mavo, is een diploma Nederlandse Handelscorrespondentie gewenst. De salariëring is afhankelijk van leeftijd en ervaring en kan oplopen tot maximaal 1.809,- bruto per maand, te vermeerde ren met 30.- A.V.B.-toeslag. De premie A.O.W. komt voor rekening van het bedrijf. Verder een goede ziektekostenregeling, opnamè in het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds en gunstige spaar- en studiekosten vergoeding. Sollicitaties schriftelijk te richten aan de Directeur van het Energiebedrijf Rijnlénd, Langegracht 70, Leiden, met vennel- ding van nummer: ER/77001 in de sollicitatiebrief. Energiebedrijf Rijnland GEMEENTE WASSENAAR De secretarie-afdeling Onderwijs, Personeel en Culturele Zaken is onder meer werkzaam op het terrein van de sport-, jeugd- en culturele zaken. Wegens uitbreiding van de werkzaamheden in deze sector bestaat er plaatsingsmogelijkheid voor een functie-informatie: uitvoering van bestaande subsidie- en tarievenregelingen; verrichten van hieruit voortvloeiende administratieve werkzaamhe- den; voorlichting aan publiek. functie-eisen: een voltooide middelbare schoolopleiding; bereidheid tot het volgen van een praktijkgerichte vakstudie; goede contactuele eigenschappen; goede schriftelijke en mondelinge uitdrukkingsvaardigheid. Ervaring in soortgelijke werkzaamheden strekt tot aanbeveling. salaris: afhankelijk van leeftijd, opleiding en ervaring tot maximaal 2336,per maand, exclusief de wettelijke toeslag van ten hoogste 30,- per maand. De bij de gemeentelijke overheid gebruikelijke rechtspositieregelingen zijn van toepassing, waaronder een gunstige studiefaciliteitenregeling. Belangstellenden voor deze functie worden uitgenodigd hun sollicita tiebrief. binnen 10 dagen, te zenden aan burgemeester en wethouders, Raadhuislaan 22 te Wassenaar. bouwen sinds de Tweede Werel doorlog in Polen verdubbeld is. Polen blijven Polen en ze zullen nooit échte vrienden worden met hun Ooster- of Westerbu- ren. Twee gesprekken zijn in dit verband verduidelijkend. Eerst een arts: „Op 17 augustus 1943 bracht ik mijn vader een pannetje eten op de fabriek. Er werd een razzi gehouden door de Moffen. Mijn vader en ik werden naar Duitsland ver voerd. Mijn vader moest op een fabriek werken, ik kwam bij een boer in de buurt van Mag deburg. Die man heeft me nog betrekkelijk goed behandeld, ook al moest ik in de paardestal slapen. Na de oorlog heb ik geen woord Duits meer uit mijn strot kunnen krijgen. Drie jaap geleden ben ik in Magdeburg geweest. Dat ligt in de DDR en die boer is er niet meer; het is nu een collectief bedrijf. Na dat bezoek krijg ik nog steeds geen woord Duits door mijn strot, want ik heb ontdekt, dat ze in de DDR hun medeschuld, hun verleden niet willen erkennen. In de DDR begint de geschiede nis pas in 1945, maar ze zijn daar even schuldig als in de Bondsrepubliek." Een tweede getuigenis stamt uit Wroclaw (vroeger Breslau), waar een journalist vertelt: „Mijn ouders stammen uit Gali-' cië, dat deel van Polen dat na de oorlog door de Russen is ingepikt. Toen de Russen op 7 september 1939 Polen vanuit het Oosten binnenmarcheerden werd mijn hele familie naar Si berië gedeporteerd. Ik heb er nooit meer iets van gehoord". In Krakau worden we rondge leid door Barbara, die ons in de Kathedraal van het koninklijk slot onder meer de graftombe laat zien van maarschalk Pil- sudski, de vooroorlogse dictator die het met name niet op de communisten had begrepen. Desondanks wordt zijn graf da gelijks van verse bloemen voor zien en de talloze Polen die d( kathedraal bezoeken verzuimer niet langs zijn tombe te lopen Barbara houdt niet van de Duit sers, om het even of ze uit de Bondsrepubliek of uit.de DDI" komen. Ze wil graag weten hor dat eigenlijk met Fatima zit. Eifl zals ze hoort, dat de' Heilig#' Maagd in Fatima heeft gel" vraagd te bidden voor de bekej ring van Rusland moet ze verf! schrikkelijk lachen. Midden iir het communistische Europa, irf de Dominicanerkerk van Kra] kau, wordt gebeden voor de t kering van de Russen. Leo van Vlymei

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1977 | | pagina 10