Steeds meer hinder
van toenemende
concurrentie Israél
-IJ NEDERLANDSE BLOEMENEXPORT
VERWARREND BEELD IN EERSTE WEEK
OOK WEEFSELCULTUUR BIJ BLOEMBOLLEN
Groente wordt goed betaald
LASBEDRIJVEN JONGEREN ZIJN
AAK GROTER DAN VAN OUDEREN
Drijscouranten kwekers kunnen
bij nieuwe tuinplannen
ANDAG 17 JANUARI 1977 LEIDSE COURANT PAGINA 9
_t een onderzoek ingesteld
""de verschillen in rentabi-
en financiële positie tus-
jongere en oudere onder-
ïrs op glas bedrijven. De
_ijven van jongere onder-
ïrs zijn gemiddeld groter
die van ouderen, en jon-
-a bezitten in het alge-
i ook een moderner pro-
ieapparaat (glasopstan-
n installaties).
aufwooiet de zwakke solvabiliteit
bh wordtnhangende hoge financie-
i; 3 langjasten, die in geval van
'anrhak«eru^fiang in ^"jfsre-
'"kieina lten tot hquiditeitsmoei-
eden kunnen leiden, blijkt
het grote probleem voor de
jongere ondernemers te zijn.
Ook op langere termijn moe
ten de ondernemers voldoende
financieringsmiddelen hebben
om hun toekomstige vermo
gensbehoeften te dekken. De
jongeren beschikken thans
over relatief minder eigen ver
mogen dan de ouderen, maar
de verwachtingen ten aanzien
van de liquiditeit op langere
termijn zijn voor de jongeren
verhoudingsgewijs beter dan
voor de oudere ondernemers.
Door herwaardering van de
bezittingen (grond, slijtende
duurzame produktiemiddelen
en woonhuis) wordt een deel
van de relatieve achterstand in
de liquiditeitspositie van de
jongeren ingelopen, gezien het
huidige relatief geringe eigen
vermogen (zwakke solvabili
teitspositie), terwijl in de ko
mende jaren de besparingsmo
gelijkheden van jongeren mo
gelijk groter zullen zijn dan
van ouderen.
Uit het onderzoek blijkt dat
de jongeren in 1973 en 1974
gemiddeld hogere bedrijfsre
sultaten behaalden dan de ou
deren. Maar ondanks deze ta
melijk gunstige rentabiliteit
van bedrijven van jongeren, is
de ^vermogensvorming nog
maar gering omdat de bijdra
gen uit andere bronnen van
inkomen (beloning meewer
kende gezinsleden; rente-inko
men; inkomen buiten bedrijf)
De groenteprijzen bewegen zich over de hele
linie op een goed niveau. Dat geldt zowel
voor sla als selderij. De aanvoer van sla
blijft achter bij die van het vorige seizoen.
Gezien de levendige vraag is het hierdoor
mogelijk dat de prijzen al enige weken
gunstig afsteken bij die van vorig jaar.
Voor de komende weken worden goed prij
zen verwacht, maar deze zullen waarschijn
lijk niet boven de prijs van vorig jaar liggen,
toen liep de prijs na half januari voor de
zware sorteringen op naar 69 cent per krop.
De afgelopen week lag de gemiddelde prijs
voor de exportsla op 50 cent per krop.
Voor de komende week worden er geen
prijswijzigingen van betekenis verwacht.
Overige gewassen
De kleinere aanplant van andijvie, in verge
lijking met vorig seizoen, komt nog steeds
duidelijk in de prijzen tot uitdrukking.
Er is in hoofdzaak afzet op de binnenlandse
markt. Voor export zijn er echter geringe
mogelijkheden omdat Italië wekelijks ruim
1500 ton naar West-Duitsland exporteert. De
afgelopen week waren er prijsuitschieters
naar 3,60 gulden per kg.
Voor de komende week wordt er gerekend
op een prijs die rond de drie gulden per
kg. zal liggen. N
Spinazie is in deze tijd van het jaar een
schaars artikel. De kg. opbrengst per vier
kante meter ligt om deze tijd van het jaar
ook niet zo hoog, toch kan men met prijzen
van 4,50 gulden per kg. aan een behoorlijk
roe-geld komen.
De aanvoer van prei blijft wat achter bij
die van vorig jaar. Voor de komende week
wordt er echter een wat groter aanbod
verwacht.
De binnenlandse vraag en de vraag van
West-Duitsland is goed, waardoor er voor de
komende week geen prijsveranderingen
worden verwacht
De afgelopen week lag de gemiddelde prijs
op 2,20 gulden per kg. Dit betekent ten
opzichte van vorig jaar een prijsverschil van
maar liefst 1,20 gulden per kg.
De tweede week van januari gaf vorig jaar
een piek in de spruitenaanvoer te zien. De
prijzen daalden toen met bijna een gulden
per kg en kwamen daardoor op 90 cent per
kg terecht. Gezien ook hier weer de constant
sterke vraag, worden er voor de komende
week weinig veranderingen verwacht De
gemiddelde prijs zal zo rond de 1,80 gulden
per kg. liggen.
Het is duidelijk dat de .aanvoer van witlof
aanmerkelijk achter blijft bij die van vorig
jaar (ongeveer 200 ton per week), dit heeft
natuurlijk ook zijn invloed op de prijs. Op
de Leidse Groenteveiling waren er vorige
week dan ook prijsuitschieters van 4,30 gul
den per kg.
Voor de kómende week wordt op een wat
groter aanbod gerekend, waardoor de prij
zen iets kunnen dalen. Voor de verschillende
koolsoorten ligt de prijs tussen de 50 en 60
cent per kg.
Ook de kleine gewassen kunnen goed in
prijs meekomen, gèzien de prijzen voor;
selderij (40 cent per bosje), pieterselie (65
cent per bosje) en radijs (87 cent per bosje).
Voor deze gewassen is het moeilijk om een
prijsverwachting te geven omdat de vraag
beperkt is. Zodra de aanvoer bij goede
prijzen sterk toeneemt, wordt de spoeling
een stuk dunner.
De eerste week van het nieuwe jaar heeft
wat de bloemenhandel betreft een nogal
N verwarrend beeld opgeleverd, zowel in aan
voeren als prijzen. Met de feestdagen qchter
de rug, is dat niet zo erg onbegrijpelijk, ook
al omdat de buitenlandse handel eerst weer
wat op dreef moest komen. De aanvoer was
aanzienlijk groter dan in de voorgaande
week, vooral wat betreft de snijbloemen.
Deze kwamen aan een totaal omzetbedrag
van 8.240.872,47, ruim twee miljoen meer
dan in de voorgaande week. Ook de aanvoer
van potplanten was royaal. Die aanvoeren
deden voor sommige bloemen zoals de fresia
de 'prijzen aanzienlijk dalen. Om wat gemid
delde prijzen te vergelijken met tussen haak
jes die van de voorgaande week, anjers 39
ct. (39), troschrysanten 33 (1,58), snijgroen
1,10 (1,16), leliekelk 74 (86), lelietak 79 (85),
tulpen 24 (2,23). Overigens kwamen de tul
pen nu wel stevig los bij een aanvoer van
ruim een miljoen. De laatste week van het
jaar liet het er lelijk bij zitten en over de
inzet van het nieuwe jaar viel nu ook niet
zozeer te roemen. Zodra de aanvoer van
bepaalde soorten sterk toeneemt, geeft dat
een reactie op de prijzen, hetgeen op zichzelf
normaal is. In elk geval zijn er alle mogelijk
heden tot intreden van verbetering in de
handel, ondanks problemen in het bijzonder
met de export naar de Bondsrepubliek.
Beperkt
De grote anjers waren beperkt in aanvoer
en ook de chrysanten normaalcultuur kwa
men in niet zulke grote hoeveelheden als
andere weken.
De prijzen vertonen weinig verschil met die
van de laatste weken in 1975. Toen deden
de anjers bijvoorbeeld 41 cent, irissen 4,02,
.snijgroen was iets beter met 1,63, trosanjers
ruim drie gulden maar de leliekelken deden
het toen slechter met 43 cent In het alge
meen blijken de gemiddelde prijzen niet
zoveel te verschillen met die van 1975. De
rozenkwekers komen er nog niet te best af,
de baccara kwam nauwelijks aan een gul
den en sonia noteerde tot twee kwartjes.
Voor de bolgewassen, zoals narcissen blijven
de prijzen aan de lage kant Er kwamen
afgelopen week wat meer hyacinten los.
Veilen op zaterdag
Het touwtrekken rond al of niet op zaterdag
veilen, duurt nog voort. Een aantal expor
teurs heeft een verklaring uitgegeven, waar
in de wens tot sluiten van de veilingen op
zaterdag wordt toegelicht. Men acht het
onmogelijk om na sluiten van de veiling om
1 uur, de ingekochte bloemen nog tijdig
gereed te hebben voor verzending. Proble
men inzake personeelsvoorziening benevens
overwegingen van sociale- en bedrijfsecono
mische aard spelen een belangrijke rol.
De betreffende groep exporteurs met een
jaarlijkse omzet van rond de 550 miljoen -
gulden aan snijbloemen, vragen meer oog
voor hun problemen bij het handhaven van
de zaterdagse veilingen. Het is dus afwach
ten wat het uiteindelijk gaat worden.
De weefsel- of zo men wil: de meristeemcul-
tuur, is ook in het bollenvak sterk in op
mars. De eerste partijen virusvrije lelies uit
de weefselcultuur zijn al gecertificeerd, ge
plombeerd en in de handel gebracht Virus
vrij materiaal biedt vele voordelen: het
groeit sneller en forser, men krijgt er grote
re en vaak dieper getinte bloemen mee,
terwijl de bloemkweker die over deze bollen
kan beschikken met kleinere maten bollen
kan volstaan.'
De mogelijkheden van de weefselkweek zijn
ongelooflijk groot. Het Laboratorium voor
Bloembollenonderzoek te Lisse is enkele ja
ren geleden op bescheiden schaal begonnen
met proeven op dit terrein. Met name met
de weefselteelt van lelies. Er lagen wel een
stuk of wat voetangels en klemmen op deze
weg, temeer daar gegevens uit het buiten
land lang niet altijd bleken te kloppen. Of
men de concurrentie met opzet op het ver
keerde pad zette, vermeldt de geschiedenis
niet.
Achter de rug
In Lisse heeft men de kinderziektenperiode
inmiddels glorieus achter de rug. Er is al
een specialist aangetrokken die zich met
niets anders dan met meristeemcultuur zal
gaan bezighouden. Hoe snel de vermeerde
ring van lelies door middel van teelt in
buizen kan gaan, blijkt uit de volgende
cijfers.
Uit de schub van één lelie had men na vier
maanden 700 jonge plantjes, die opnieuw
gedeeld konden worden. Na acht maanden
was het aantal plantjes dan ook al gegroeid
tot 10.000 stuks en in theorie had men er
na twaalf maanden 150.000 kunnen hebben.
Een lelieveredelaar die een mooie zaailing
wint, kan dus na enkele jaren al over een
grote partij van een dergelijke aanwinst
beschikken. Tot nu toe vergde dat vele
jaren.
Ongekende mogelijkheden dus om snel gro
te partijen van een zaailing te telen en ook
om ze virusvrij te houden.
De zeer snelle vermeerdering houdt uite
raard ook gevaren in. Als men de zaak niet
in de hand houdt, stormt men binnen de
kortste keren de overproduktie binnen.
Addertje
Nu zit er wel een addertje onder het gras!
Niet iedere willekeurige lelieteler zal de
weefselteelt kunnen starten. Om te beginnen
ontbreekt de „know how" en bovendien
vergt het een investering om U tegen te
zeggen. Men moet kunnen beschikken over
een laboratorium, over entcellen, appara
tuur, enz.
In Holland vindt de teelt van lelies in buizen
plaats op twee bedrijven en wel op dat van
de NAK in Slootdorp, waar de Stichting
Meristeemcultuur Lelies Holland onderdak
heeft gevonden en bij De Jong Lelies BV
.in Andijk. Er komt een derde bedrijf bij.
Onlangs is nl. opgericht de Vitro Vita BV,
eveneens gevestigd in Andijk. Daarnaast zal
het in Roelof arendsveen gevestigde NAK-la-
boratorium ook de weefselteelt van lelies (en
andere gewassen) ter hand gaan nemen.
Dahlia's
Het ziet er naar uit dat straks meer bol- en
knolgewassen in de buizen vermeerderd zul
len worden. Onder meer Hollandse irissen
en gladiolen. Op verzoek van de Ned. Dahlia
Vereniging zal het Wageningse Instituut
voor Plantenziektenkundig Onderzoek, in de
wandeling het IPO genoemd, in de komende
maanden nagaan of er ook voor de teelt van
dahlia's mogelijkheden op dit gebied liggen.
Wanneer dat laatste het geval is en dat
zal men volgend jaar januari kunnen weten
dan betekent dat ook dat men met het
potdahlia-projekt een belangrijke stap voor
uit kan doen. De dahlia als potplant is een
artikel waarvoor stellig een grote markt
open ligt. Als kamerplant duurt de dahlia
nl. zeer lang en als men er op een gegeven
moment genoeg van krijgt, kan men de
plant uit de pot kloppen en zo in de tuin
zetten. Na een korte acclimatiseerperiode
gaat de dahlia gewoon door met groeien en
bloeien.
naar rentabiliteit
achterblijven bij die van ou
dere ondernemers. Deze ach
terstand zal echter met het
verstrijken van de jaren
steeds geringer worden.
Hoewel in de wat verdere toe
komst een versterking van de
financiële basis van de bedrij
ven, van jongere ondernemers
zeker mogelijk is, moet de op
korte termijn zwakke liquidi
teitspositie die samenhangt
met de relatief hoge aanspra
ken van de verstrekkers van
vreemd vermogen, zeker niet
worden onderschat. Deze rela
tief grotere kwetsbaarheid kan
in geval van onvoldoende be
drijfsresultaten zélfk medebe
palend zijn voor de continuï
teit van de onderneming.
wel graag wat voedzame
grond willen. We kunnen ze in
de grond laten staan tijdens de
winter, maar dan wel wat af
dekken.
Warm plekje
Een vaste verschijning in de
prijscouranten is ook de spa-
raxis of zigeunerbloem. Die
moet eigenlijk wel een goed
warm plekje hebben in de tuin
en ze is niet helemaal winter
hard.
Ook worden nogal eens tuin-
fresia's aangeboden; de knolle
tjes daarvan hebben een spe
ciale warmtebehandeling ge
had bij de kwekers, gedurende
de laatste drie maanden van
teurs, maar ook met super
markten en kettingwinkels.
Speciaal voor de Amerikaanse
markt wordt gesorteerd ten
dienste van de groothandel,
ook middels speciale verpak
kingen. Een deel hiervan zal
ook naar Europa worden ver
zonden.
Men wil beginnen in hoofd
zaak met anjers en statice. De
hele export wordt met de com
puter geregeld. Die stelt ook
de rekeningen samen, geeft de
verkochte hoeveelheden aan,
maakt prijsvergelijkingen, be
rekent weegprijzen en geeft
ook de afrekeningen voor de
kwekers.
Van de Israëlische bloemen
gaat 22 procent op naam van
de kwekers rechtstreeks naar
de Nederlandse veiling. In Ne
derland wordt met behulp van
een computer dagelijks gerap
porteerd over prijzen en
marktsituatie.'
Volgens mededeling van Uzi
Kloner zal de Nederlandse
markt in het exportseizoen
van Israel geen concurrentie
ondervinden, omdat men hier
dan andere bloemsoorten ver
koopt.
Kenia
Evenwel zullen 's winters an
jers uit Kenia worden verhan
deld. In de woestijn in het
zuiden van Israel, die geleide
lijk in cultuur wordt gebracht,
worden veel nieuwe winter
bloemen gekweekt. Daarvan
wordt evenwel (nog) niet zo
veel geëxporteerd, omdat het
transport naar het vliegveld
moeilijk is. Bovendien is het
bouwen van opslagruimten in
de woestijn en transport van
bloemen over land nogal kost
baar. In deze omgeving wor
den dan ook meer groenten
gekweekt.
Uzi Kloner besluit diens be
schouwing met de medede
ling, dat Israel momenteel be
zig is te trachten andere
markten voor zijn bloemen
open te breken, maar dat de
daartoe gevoerde onderhande
lingen geheim worden gehou
den. In sommige Europese
landen bestaan douane-bepa
lingen, die de invoer van bloe
men volgens het EEG-tarief
onmogelijk maken, zoals in
Frankrijk, Denemarken en
Italië. Verwacht wordt ech
ter, dat geleidelijk de Isfaeli-
sche prod uk ten binnen de
EEG zullen worden toegela
ten.
De verontrusting omtrent de
Israëlische concurrentie voor
de Nederlandse bloementeelt,
zoals door de heer Varekamp
vertolkt in diens gesprek met
ons blad rond de jaarwisseling
is dus niet ongegrond.
jLEGOM Hoe triest het
ten dan ook mag zijo, de
uwe lente komt beslist en
De Nederlandse export van bloemen
lervindt hinder van de toenemende bloemenexport door
iël. Er valt nog sterker uitbreiding van die export te
wachten, zo blijkt uit een mededeling van Uzi Kloner, die
Tel Aviv die export volgt. Hij deelt mee, dat Israël van
■Mober tot midden mei 1977 bijna 270 miljoen bloemen zal
n exporteren, waaronder bijna 100 miljoen rozen, ruim 100
joen anjers, ruim 30 miljoen gladiolen en 20 miljoen andere
ems oorten. ^Daarbij zijn veel nieuwe soorten die men in
lël nog aan het uitproberen is. Het gaat over veertig
emsoorten, zoals ondermeer statice, ruscus, barbatus. De
gelijkheid bestaat, dat in de toekomst deze bloemen Israel
;ven zo grote hoeveelheden zal gaan kweken als van anjers
gladiolen.
het jaar zijn ze op 30 graden
warmte gehouden. Fresia's
lukken in de tuin alleen als de
zomer niet te koud en te re
genachtig is. Eigenlijk hebben
we net twee goede fresia-zo
mers achter de rug. Met de
fresia's blijft het dus altijd een
beetje een gok en we moeten
niet te snel afgaan op de
prachtige kleurenplaatjes in
de prijscouranten.
Het „overwinteren" van fresia
knolletjes heeft voor ons geen
zin, we kunnen ze onmogelijk
de juiste warmtebehandeling
geven. Maar dit is slechts een
kleine greep uit het grote aan
bod van bollen en knollen
voor zomerbloei, we kunnen te
kust en te keur gaan.
land gaat de aanvoer naar
Keulen. Een deel gaat naar de
Duitse markten en de rest
naar Aalsmeer en er kan wor
den verwacht, dat ook een
aanval op andere veilingen zal
worden gedaan. Ook worden
vanuit Keulen bloemen door
gevoerd naar - de Engelse
markten, maar dan via passa
giersvliegtuigen.
De vliegtuigen van de CAL
vertrekken tussen twaalf en
twee uur en arriveren vroeg
in de ochtend in Keulen, tij
dig genoeg dus voor de markt.
In Engeland arriveren de
bloemen tegen de middag.
Voor wat betreft verdere ex
port, men zal ook proberen de
markt in Amerika te verwer
ven door per passagiersvlieg
tuigen bloemen te verzenden
naar New York en vandaar
naar andere bestemmingen.
Er zijn contacten met impor-
binnenkomende kleurige
jscouranten van de kwe-
s wijzen dat al uit. 't Is nu
mooie tijd om al vast
uwe tuinplannen te maken
de prijscouranten kunnen
5 daarbij helpen,
in kdlenkwekers zetten nu hun
is Site beentje voor, en als we
je 1 bollen denken, betreft dat
Idkkfls niet alleen crocussen,
eercissen, tulpen of hyacint-
moon. We kunnen legio bollen
itzelfknollen kopen, die ons in
ider"zomer een schat van bloe-
i kunnen opleveren.
ik bijvoorbeeld eens aan
Als wé gladiolen ko-
moeten we ze vooral niet
ver uiteenzetten, hooguit
centimeter of tiea Dat
(voa nogal»dicht opeen, maar
^'e manier staan de sten-
00-21 stra^cs échter opeen en
de planten beter bestand
•n wat wind. Ze steunen
ar dan min of meer. Wat
fiolen betreft, kunnen we
'aist en te keur gaan, de
ste" bollen zijn het best en
het duurst. Ze willen
tg een zonnig plekje en
Voor aen. van juli tot september.
;ht berr de vorst snijden we het
af en rooien we de bollen,
worden vorstvrij opgebor-
en de volgende lente weer
anvragiant.
i gezin s
9°o-">ronia's
1 mooi en veel gevraagd
.ederzojn tegenwoordig ook bego-
maats \ye kunnen er heel goed
rand van vormen. De bol-
kunnen we het best tijdig
et voorjaar binnenshuis in
zetten> pot ggn
bol dus. Later, als zich al
djes gevormd hebben en
?en kans meer is op nacht-
r' i, zetten we de jonge plan-
dan in de tuin. Op die
t plan is om de bloemenex-
rt tot 1980 ongeveer te ver-
bbelen. Voor rozen zal dat
1 langzamer gaan, omdat
grote investeringen eisen,
Tieüjk ongeveer drie mil-
n gulden per ha. Het Minis-
ie voor Landbouw finan-
rt de investeringen voor
door middel van le-
aan de kwekers op ge-
betalingsvoor-
zowel voor het bou-
van kassen als voor bloe
onder plastic.
vliegtuig
dienste van de bloeme-
gaat een nieuwe lucht-
in Israel,
vluchten uit-
export zal namelijk
per vliegtuig
Wat betreft West-Duits
manier krijgen we wat eerder
bloemen dan wanneer we de
bollen onmiddellijk in de vrije
grond uitzetten. Prachtige
bloeiers, maar het loof is erg
broos.
Dahlia's kent iedereen, ze
prijken in welhaast elke tuin.
Let ook eens op de vele laag-
groeiende soorten, die er te
genwoordig te krijgen zijn;
men kan er perkjes van aan
leggen en ze bloeien overda
dig. Sommige daarvan zijn
ook geschikt voor een afschei
ding.
Onder al die bollen en knollen
vinden we ook „kleingoed",
anemoontjes bijvoorbeeld, die
Kist met gladiolebollen
