Grote Molukse opstand:
Ambon door de eeuwen
Jan Keja slaat goed
figuur met „De hand"
televisie vanavonor
televisie zaterdag
Opera uit Milaan
direct op TROS-tv
Radio zaterdag
terugblik
radio vanavond
VRIJDAG 14 JANUARI 1SVR
NEDERLAND I DUITSLAND I 1
18.15 Engels voor beginners, les
15
NOS
18.45 De Bereboot
18.55 Journaal
AVRO
19.05 Wie van de drie?
19.35 Eén van de acht
21.20 Harpo, Jackpot, Santa Bar
bara
NOS
21.35 Journaal
AVRO
21.50 Sportpanorama
22.30 MASH, TV-serie
IKON
22.55 Ambon door de eeuwen, afl.
NEDERLAND II
NOS
18.45 Informatie voor Spanjaar
den
18.55 Journaal
TROS
19.05 De vrouw van zes miljoen,
afl. 6
NOS
20.— Journaal
TROS
20.25 Baretta, TV-serie
21.15 De Jordaches, afl. 14
21.55 AktuaTV
22.50 Sport
NOS
23.15 Journaal
17.55 Journaal
18.— Nieuws uit Noordrijnl^|
Westfalen
18.05 Een geval voor Manndii^H
18.40 Julia von Mogador
19.15 Hier und Heute
19.45 Hit om kwart voor acht
20.— Journaal Va
20.15 Aus nichtigem Anlass, LI
film de
21.50 Het zevende zintuig en
21.55 Actualiteiten uit Bonn Di
22.20 Journaal sti
22.35 El espiritu de la colmt aa
speelfilm (1973) mi
0.05 Journaal va
DUITSLAND
18.20 Laurel Hardy
19.— Journaal
19.30 Buitenlandjournaal
20.15 Petrocelli, TV-serie
21.15 Journaal
21.30 Portret van Humphrey
gart
22.15 Sport
22.45 Jazz uit München
23.45 Journaal
MLHMI ÜÊSM
18.— Mumfie, TV-serie
18.15 Open School
18.45 Open School
18.45 Dag aan dag
19.10 Sportportret
19.45 Journaal
20.15 Dierenleven op IJsland
20.40 Cabaret, spellfilm (1972)
22.40 Journaal
NEDERLAND I
NOS
15.30 Journaal
KRO
15.32 Studio Vrij
16.20 Klassewerk, quiz
IKON/NCRV
17.30 Lied van de week (gezang
74)
NOS
17.35 Studio Sport (schaatsen,
rugby)
DUITSLAND I
15.— Reismagazine
15.45 Feest in Colubic (Bosnië)
16.30 Gezondheidsadviezen
17.15 Tussen God en de Werelj
17.45 Journaal
17.48 Sport
DUITSLAND II
11.55 Skiën om wereldcup (a
ling heren)
14.58 Journaal
15.— Lassie onderweg, TV-seri
15.20 Little rascals, TV-serie
15.35 Schule mit Clowns, TV-sp
17.—Journaal v-
17.05 Spiegel der deelstaten
HILVERSUM I
P.P.: 18.19 Uitzending van de Commu
nistische Partij van Nederland. RO:
18.30 Nws. 18.41 Marktberichten. 18.44
Filmklapper: filmrubriek. 19.30 (S) Ed
win. praten en zingen. 20.00 (S) In
antwoord op uw schrijven. 21.00 (S) SIR
5 en one. 21.15 (S) DR. Grol en de
internationale lol: satirische spreek
beurt. 21.45 (S) Jazz 298. Overweging.
22.30 Nws. 22.40 (S) Goal: programma
vanuit en rondom de sport.
23.55—24.00 Nws.
HILVERSUM II
VPRO: 18.00 Nws. 18.11 Embargo. NOS:
20.00 Nws. 20.05 (S) Europees concert-
HILVERSUM I!
HOU HET SCHERM
IN HET OOG
De vrouw van zes miljoen op Ned. II om 19.05 uur:
"Wie is Harry Anderson?"
(Van onze radio- en tv:redactie)
HILVERSUM Dinsdag a.s. biedt TROS-tv een directe
uitzending van de opera "Norma" van Bellini, welke die
avond wordt uitgevoerd in de Scala van Milaan.
De TROS zal gelijktijdig met de zang de ondertiteling op
het scherm brengen. Dit gebeurt vrijwel voor het eerst, zodat
de TROS niet instaat voor een vlekkeloze ondertiteling. Men
durft het risico van fouten echter te nemen, omdat het om
een experiment gaat.
De hoofdrol in deze opera wordt gezongen door de Spaanse
sopraan Montserrat Caballé. Verdere vertolkers zijn Elena
Obrastzova, Carlo Zardo en Giorgio Casellato Lamberti.
PAGINA 2 LEIDSE COURANT
H
VARA: 7.00 Nws. 7.02 (S) 20.. zaterda
gochtendprogramma. (7.30 Nws. 7.41 -
7.53 Dingen van de dag. 8.30 Nws.
8.36-8.45 Gymnastiek voor de huis
vrouw.) 10.30 Nws. 10.33 (S) Z.I.: een
programma dat voor zichzelf spreekt
12.26 Mededelingen voor land- en tuin
bouw. 12.30 Nws. 12.41 (S) In de Rooie
Haan. Zaterdagmiddagcafé met hitwerk
en aktualiteiten. 14.30 (S) Orkest Ma-
lando en zangsolisten. 15.00 (S) Het zou
in de Pap, Programma over kunst en
cultuur. (15.30 Nws.) 17.00 (S) zing
zomaar simpel een melodie. 17.30 Nws.
17.32 Dingen van de dag.
zus en de ander 2
door het Orkest Freddy G
Nws. 16.03 De Europarade,
delingen.
NCRV: 7.02 (S) Popstation.
Happy sound. 8.54 (S) Eerlijk
9.03 (S) In. 10.03 (S) Muzie
TROS: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymnas
tiek. 7.20 Rustig bijkomen. 8.00 Nws.
8.11 Aktua ochtendeditie. 8.45 Kom er
maar ééns bij: klassieke muziek en
gesprek. (9.35 Waterstanden). 10.00
Tien om kindershow. 10.30 Aktua-Sport-
café. (11.00 Nws.) 11.30 Hartje Zwolle:
gevarieerd programma. OVERHEIDS-
gevarieerd muziekprogrammi
Nws.) 14.30 (S) Orgelconcert,
mantische kamermuziek. 16.00 "t
torisch. 16.20 (S) Omroep
met gitaar: Spaanse muziek.
Radio journaal.
De KRO zorgde gisteren voor
een lang niet onaangenaam
avondje televisie. Om te begin
nen was er de eerste aflevering
van „Koningen en paupers"
(„Captains and kings"). Een tv-
serie naar de gelijknamige ro
man van Raylor Caldwell. Zij
behandelt de lotgevallen van
een Ierse familie, die in de eer
ste helft van de 19e eeuw naar
Amerika verhuisde en die het
aldaar in alle opzichten ging
maken. Die familie heet Ar
magh, maar de gelijkenis met
de in onze dagen niet geheel
onbekende familie Kennedy kan
nauwelijks op toeval berusten.
Het geeft voor menigeen waar
schijnlijk een „extra dimensie"
aan dit tv-feuilleton, dat overi
gens afgezien daarvan berust op
een meeslepend verhaal a la
Charles Dickens. Het steekt
trouwens in alle opzichten goed
in het pak en er wordt uitste
kend geacteerd. Er komen nog
negen afleveringen van deze se
rie. Ik kan mij voorstellen, dat
velen er zich in zullen vasl
ten, nu de „Hammonds" in
mist zijn verdwenen.
Een „Rondje theater" ik
haal het is er aanzienlijk
vooruit gegaan sinds Hans
Willigenburg de poespas met
dobbelstenen heeft laten
ten. Het is nu hoofdzakelijk
aangeklede theater-agei
waar men met plezier
kijken. Bij deze gelegenheid
Van Willigenburg ons ook
nismaken met een
echtpaar, dat met grote gt
drift het amateur-toneel beff
fent, en hij bood Paul van VV
de kans om zich nu eens e\j
uit te spreken. Dat laatste levl
de een bepaald wel interess»
vraaggesprek op.
„Brandpunt" had een uitsf
kend vraaggesprek met Jiri P
likan, een Tsjech die destij*
medewerker was van Dubce*
en die het bekende manifest vf
de 257, ongetwijfeld terecht vt
ontruste, Tsjechen voor ons td
lichtte.
Herman Hofhui»
Ben van Kaam (rechts) in gezelschap van Z.M.A. Matulessi, nazaat van Pattimura,
die het IKON-team rondleidde op Saparua, het toneel van de opstand van 1817 op
Ambon.
aflevering "De kinderen" uit de
serie MASH.
Ned. I, 22.30 uur.
Baretta
Ook zakkenrollers blijken goed
te zijn georganiseerd en daar
maakt Tony Baretta gebruik
van, als een jonge zakkenroller,
tijdens zijn werkzaamheden
wordt gedood. Met de verzamel
de zakkenrollers wil Baretta er
achterkomen wie de moorde
naar kan zijn geweest. Ook wil
hij nieuwe aanslagen voorko
men.
Ned. II, 20.25 uur.
Jordaches
De TROS-televisie gaat verder
met De Jordaches, hoewel het
boek van Irwin Shavv, waarop
de tv-serie was gebaseerd, is
uitgebladerd. Na Tom Jordache
wordt Rudy de nieuwe centrale
figuur. Hij is van grote invloed
op Wesley, de zoon van zijn
overleden broer en Billy, de
zoon van Julie. Nieuwe vrouwen
worden aangevoerd, die op de
diverse levens van invloed zul
len zijn. Kortom, er wordt weer
heel wat afgedacht en verzon
nen om een tv-familie in leven
te houden.
Ned. H, 21.15 uur.
Morgenmiddag
Studio Vrij geeft morgenmiddag
informatie over het overgeble
ven kerststukje, rekreatiesport,
volksschilderkunst, voorkomen
van nakomelingen bij huisdie
ren en elektrisch gereedschap.
Maartje van Weegen en Arno
Kramer presenteren.
Zaterdag Ned. 1,15.32 uur.
Klassewerk
Morgenmiddag wordt "Klasse
werk", de quiz voor scholen,
gespeeld door de Anne de Vries-
school uit Delft, de St. Anna-
school uit Kessel en de Rijnhui-
zenschool uit Jutphaas. Presen
tatie: Bram van Erkel.
Zaterdag Ned. 1,16.20 uur.
Jan Roelands chef NOS-radio
Van onze radio- en tv-redactie
HILVERSUM Jan Roelands (45), bekend van radio- en tv-pro-
grammawerk bij de NOS en verschillende omroepen, is met ingang
van 1 februari a.s. benoemd tot chef van de hoofdafdeling NOS-ra-
dio. Hij volgt hiermee de heer C. Cabout op, die als hoofd dienst'
radioprogramma's van de NOS de plaats van de onlangs gepensio
neerde Herman Felderhof inneemt. Jan Roelands is socioloog en
doceert aan de Nederlandse filmakademie. Hij werkte van 1958
tot 1969 bij de wereldomroep en daarna als freelancer bij diverse
zendgemachtigden.
10.— Journaal
10.05 Draaischijf
10.25 Actualiteiten uit Bonn
10.50 Gran Paradiso, Italiaans na
tuurreservaat
11.35 Buitenlandjournaal
12.20 Rondblik
12.50 Persoverzicht
13.— Journaal
14.25 Journaal
14.30 Het vuurrode speelgoedau
tootje, TV-serie
wereldcup (afdal
11.55 Siën c
heren)
14.— Doe mee
14.30 The good guys and the
guys, speelfilm (1969)
15.50 Het eiland, tekenfilm
16.— Concert uitLuzern
16.30 Open school
Op zijn 44e levensjaar in krankzinnigheid gestorven liet de
Franse schrijver Guy de Maupassant honderden novellen na,
veelal romantisch-erotische schetsen over de gegoede burgerij,
die schijnheilig met haar hartstochten omsprong. Soms maakte
de schrijver een zijsprong, zoals in de verhalen „De hand" en
„De tic", die gebouwd zijn rond griezel en misdaad. Deze beide
geschiedenissen, die afzonderlijk te weinig beeldende inhoud
hebben voor een tv-spel, zijn door Anton Quintana gevoegd
en zodanig bewerkt, dat Jan Keja van TROS-tv er iets bijzon
ders mee heeft kunnen doen.
Zondagavond op Ned. I om
21.15 uur kan men dat gaan
bezien, maar men kan er Guy
de Maupassant rustig even bij
vergeten, want Keja weet in
zijn beelden een spanning op
te bouwen, die men in het
oorspronkelijke verhaal niet in
die mate aantreft, d.w.z. Keja
gebruikt die gegevens wel en
bouwt daar bijv. een onder
koelde dialoog mee op, maar
telkens doorschiet hij die met
een beeld, een close up van het
object waarom het in dit spel
begonnen is. En dit werkt het
geboeid-zijn hevig in de hand.
Het gaat dan ook om een hand
welke toebehoort aan een man
die zich uiteindelijk wreekt op
een vroegere vriend die hem
aanzienlijk tekort heeft ge
daan.
Het blijft natuurlijk een
vreemd verschijnsel, dat men
van twee verhalen van een
auteur, die men daarover niet
meer kan raadplegen, er één
maakt door de bruikbare de
len in elkaar te schuiven. Au
teursrechtelijk kan het geen
kwaad, omdat Guy de Mau
passant lang genoeg overleden
is om daar nog juridische
moeilijkheden van te onder
vinden. Men kan zich natuur
lijk wel afvragen of voor der
gelijk verhaalgebruik niet een
artistieke erecode moet gel
den. Wordt de Nachtwacht
mooier als men het Joodse
bruidje inpast tussen de pieke-
niers? En moet men een oor
spronkelijk verhaalgegeven ei
genlijk niet intact laten om
zich een juist oordeel te kun
nen vormen over de auteur?
Het antwoord berust uiteinde
lijk bij de kijker. Omwille van
diens kijkplezier wordt een
dergelijk tv-produkt gemaakt
en als op deze wijze een schrij
ver gemakkelijker bereikbaar
wordt voor een breder publiek
dan tot nu toe zijn boeken ter
hand nam, dan lijkt deze
vraag alhaast beantwoord.
Intussen heeft Jan Keja de
hoogste eisen moeten stellen
aan het produktieteam en aan
de mensen van de afdeling
requisieten van de NOS. Wat
de produktie betrof moest er
gezocht worden naar een
plaats van handeling, een ver
weerd landhuis waarop de
tand des tijds haar glazuur
heeft stukgebeten. Men vond
dat in 's-Graveland ergens
achter Hilversum, waar een
niet meer bewoond, maar ten-
dele nog wel gemeubileerd
buitenhuis op een koper staat
te wachten. Men trof daar al
les ongeveer in de staat zoals
De Maupassant zoal niet be
schreven dan toch bedoeld
moet hebben, met daaromheen
een rustiek landschap, waar
van de rust alleen wordt ver
stoord door maatschappelijk
geslaagde mannen die op pa
trijzen jagen. Niet ver daarvan
loopt dar. wel een rijksweg
waarop auto's voor storing in
het geluid zorgden, maar ook
die problemen losten de
TROS-mensen op. En de NOS-
mensen zorgden voor een grie-
zelig-echt nagemaakte hand,
waarvan de vingers zelfstan
dig bewegen en die tenslotte
het wraak ritueel in beweging
zet.
Door Peter Aryans, Jen Retèl,
Siem Vroom, Marlies van Alc-
maer en Jan Hundling wordt
er met veel begrip geacteerd
binnen de sfeer die Jan Keja
in dit spel wenste te leggen, in
het begin het even afstandelij
ke van de verteller, die een
verhaal gaat opbouwen, maar
naarmate het spel vordert de
sterke betrokkenheid van
mensen die onderworpen ra
ken aan wat er buiten hun wil
om met hen gebeurt. Dit effect
wordt mede bereikt door het
steeds dwingender beeldritme,
dat tenslotte uitmondt in een
verhaal-monoloog, waarin de
vreemdeling aan het woord
komt die verslag doet van zijn
toeleg.
Ofschoon de verhalen van
Dahl, met de bewerkingen
waarvan Jan Keja tot in Ame
rika groot succes heeft be
haald, in geen enkel opzicht te
vergelijken zijn met De Mau
passant, moet men toch vast
stellen, dat de hand van de
Dahl-maker Keja zich ook in
dit Maupassant-verhaal laat
onderkennen. Eerder schakel-
Peter Aryans en Marlies van Alcmaer in "De hand".
Jan Retèl als de bezoeker wiens verbijstering groeit.
De IKON bracht een bezoek
aan het toneel van de grote
Molukse opstand tegen het Ne
derlandse gezag in 1817 op het
eiland Saparua. De opstand
stond onder leiding van Tho
mas Matulesia, die thans onder
de naam Pattimura als de oud
ste verzetsheld tegen het Neder
landse gezag in de Indonesische
geschiedenisboekjes prijkt. Een
nazaat van hem, de gepensio
neerde ambtenaar Matulessi,
leidde het IKON-team op het
eiland rond.
De opstand veroorzaakte op
schudding in Holland, want de
residentsfamilie Van den Berg
in het fort Duurstede werd op
het jongste kind na gedood. Dit
kind werd bij de capitulatie van
de opstandelingen teruggegeven
en zijn nageslacht heet Van den
Berg van Saparua.
Wat onze voorouders vooral
schokte was, dat hier christenen
in opstand waren gekomen, die
zich bovendien lieten inspireren
door het laatste deel van psalm
17 een gebed om bevrijding
van de macht der goddelozen.
De opstand smeulde ook op
Ambon zelf, zodat men geen
grote troepenmacht naar Sapa
rua durfde te sturen, maar
slechts een detachement van 250
man, dat door Pattimura's man
nen op enkele tientallen na
werd vernietigd. Wat er alle
maal achter deze opstand zat,
waar en hoe het gebeurde,
wordt in deze film getoond
met medewerking van de Sapa-
ruezen die enkele historische ge
beurtenissen voor de camera
opnieuw opvoerden. Ook werd
gebruik gemaakt van illustratie
materiaal uit het Maritiem Mu
seum in Rotterdam en het ge
meentemuseum van Arnhem: de
kleurenprenten die de gezag
voerder van het (aan de opera
ties deelnemende) oorlogsschip
Evertsen, Quirijn Verhuell,
heeft gemaakt. Camera en re
gie: Aart Staartjes.
Ned. I, 22.55 uur.
Mash
Een groep Koreaanse kinderen,
die uit een weeshuis zijn gebom
bardeerd, krijgen onderdak in
het 4077ste veldhospitaal. Werk
genoeg dus, maar de medewer
kers van MASH brengen nog
een kind ter wereld en zorgen
voor de gewonden. Zo wil de
oog op morgen, mei om
tietenoverzicht, 23.20 Den
daag en om 23.52 Even
voor het slapen
23.55-24.00 Nws.
NÓS: 18.03 De vacaturebank
NOS-maal. VERONICA: 19.C
Nederlandse Top-40. VPRO:
VPRO-vrijdag-op-drie. 23.02
Belgie. 0.02 (S) Amigosade
AVRO: 1.02 (S) Radio
2.02—7.00 (S) 'n Nachtje AVRC
de Keja ook Massimo Götz in
voor de verhalen van De Mau
passant maar pas bij de vol
gende aflevering, nl. „Een dag
je naar buiten", opnieuw een
liefdesverhaal, zal men Keja
volop kunnen zien stoeien met
dit romantische materiaal.
Maar eerst zondag a.s. de
spanning van „De hand",
waarvan Jan Keja zelf zegt:
„De geheimzinnigheid in een
verhaal te laten zien is een
uitermate moeilijke zaak. We
hebben eindeloos gemodderd
met die zelfstandig opererende
hand".
Persoonlijk zijn we van me
ning, dat we Jan Keja voor
deze „Hand" de hand mogen
drukken.
TON OLIEMULLER
Siem Vroom zet een geheimzinnige koetsier neer.
