Leidse Courant | 1977 | 3 januari 1977 | pagina 11

Droogte drukte
stempel op
tuinbouw 1976

Bollenkwekers ook in
van belegde boterham

1977 weer verzekerd

GROENTE,
FRUIT,
BLOEMEN
EN

BOLLEN

11 MAANDAG 3 JANUARI 1977

LEIDSE COURANT

pagina 11

Nog nooit werd er zo
veel beregend als in 1976

DEN HAAG Na een
woelig 1975 heeft de Ne
derlandse voedingstuin-
bouw een bewogen 1976
afgesloten. Er waren
wel geen massale de
monstraties of wegblok-
kaden maar het was de
grillige natuur die deze
keer de normale gang
van zaken op stelten
zette. Was daar de felle
nachtvorst in de fruit
teelt; later bleek dit ge
lukkig mee te vallen. En
natuurlijk de droogte.
Er waren ook meer vro
lijke gebeurtenissen,
zoals het overschrijden
van de 200 miljoen op
„Westland-Noord", de
manifestatie „Westland
19-nu" en de vorderin
gen bij het energiebe
sparend onderzoek.

Ieder jaar begint tegenwoor
dig met de Nederlandse Tuin-
bouwvakbeurs (NTV). Zeker
wat de toeleveringsbedrijven
betreft een belangrijke start.
Geloof maar dat er ook nu
flink gesleuteld wordt aan
menig „Ei van Columbus". Tot
diep in de nacht. Op de NTV-
76 ging de algemene belang
stelling uit naar de computer
en de energiebesparing. Deze
twee moderne verschijnselen
vonden elkaar later in het
jaar. Per computer werd na
melijk bepaald hoeveel ener
gie-besparing het schermen

teur C. Disselkoen. Hij ont
plooide activiteiten om geribde
tomaten op de markt te bren
gen, verscheen in de krant en
sprak tijdens forumavonden.
Voor al zijn energie om de
Nederlandse export op peil te
houden, ontving hij een onder
scheiding van. tuinderszij
de. Dit naar aanleiding van de
„Westland 19-nu"manifestatie
op „Westland-Noord".

HOGE

GROENTEPRIJZEN

De grootste droogte „aller tij
den" bracht de nodige conse
quenties met zich mee. Water
tekort, zout water en hoge
prijzen. Daar waar goed op
pervlaktewater voor handen
was, sleepten tuinder en fruit
teler zich een beroerte aan be-
regeningsbuizen. Dag en nacht
was men in de weer. Het zoute
water vormde meer een slui
pend gevaar. Waar ligt name
lijk de schade-grens? Opnieuw
kwam de „kanalen-discussie"
aan de orde. Zij het weliswaar
feller dan in andere jaren. Het
chloorgehalte dreigde maar
liefst op te lopen tot 400 450
mg per liter! Ook de prijzen
vlogen de pan uit. Een bloem-
kooltje kostte over de vijf
piek. Voor een krop sla werd
meer dan een gulden betaald.
Ongekende prijzen! De gren
zen moesten voor uitvoer
dicht, aldus vele consumenten.
Van vakbondszijde drong men
aan op maximum veilingprij-
zen. Kort daarop werd uit een
ander vaatje getapt, want ie
mand kwam op het idee dat
dan ook bepaalde minimum
prijzen door de overheid gega
randeerd zouden moeten wor
den. Alles bij elkaar kwam het
systeem duurder uit In die
dagen ontstond een enorme
hamsterwoede naar conser
ven. Menig blikje staat daar
nu nog van in de kast.

IN 1977 NGBO?

En zo stappen we een nieuw
jaar in. Konden de problemen
maar op de drempel achter
gelaten worden. Werd het in
flatie-spook maar voldoende
afgeschrikt door al het geknal
rond nieuwjaar. En bleven de
planologen maar eeuwig op
wintersport.

Het mag niet zo zijn. We zeu
len onze trammelant in het
nieuwe jaar mee. Zo ook de
NTS (studieclubs) die zo graag
en met recht wil uitgroeien tot
de NGBO (Nederlandse
Groente- en Bloementelers Or
ganisatie). In 1977 moet de
knoop nu echt doorgehakt
worden.

Aardig geknokt werd er even
eens over de tomatenkwaliteit.
Sonato zou de grootste boos
doener zijn, volgens de handel.
In tuinderskringen ging men
er daarentegen prat op nog
nooit zo'n goed ras geteeld te
hebben. De buitenlandse con
currentie zou een betere to
maat hebben gebracht, terwijl
het Hollandse produkt op dit
punt gelijk was gebleven.
Hoe het ook zij, men moet alle
zeilen bijzetten om de kwali
teit op te voeren. Aan het
einde van 1976 is daar iede
reen het over eens. Iemand die
dit nooit onder stoelen of ban
ken heeft gestoken was expor-

Schermen om de warm
te vast te houden

boven de planten oplevert. Af
hankelijk van de nachttempe-
ratuur kon het gewas als het
ware toegedekt worden om de
warmte van de dag in de kas
te houden. Uit de berekenin
gen kwam naar voren dat de
investering voor een dergelijke
scherm-installatie er nog niet
uitkwam.

De energieprijzen zullen ech
ter naar alle waarschijnlijk
heid blijven stijgen. Deze
proef, die door het Centraal
Bureau Tuinbouwveilingen fi
nancieel ondersteund werd,
was daarom toch zeker de
moeite waard. Ook kwam het
soort schermmateriaal weer
eens in discussie. Op dit punt
valt nog veel onderzoek te ver
richten. Wellicht brengt de
NTV—77 hier een passend ant
woord.

Wat wel financieel haalbaar
bleek, was de rookgasconden
sor. De vrijgekomen warmte
bij het afkoelen van de rook
gassen, werd gebruikt voor de
bodemverwarming. Uitvinder
van deze toepassing in de tuin
bouw was de heer ing. J.

Op zoek naar een
vlezige tomaat

Meijndert van het Consulent
schap Naaldwijk.

Een knagende onzekerheid die
van tijd tot tijd in de Zuidhol
landse glastuinbouw zijn kop
opsteekt, groeide in 1976 uit
tot een dreigend monster: de
verstedelijking. Rapporten,
verslagen, vergaderingen. .-
Het bleek nauwelijks voor de
gewone man meer bij te hou
den. Wordt het Wateringen?
Of gaat de Pijnackerse tuin
bouw er aan? Sion ligt even
eens in de gevarenzone.
De provinciale plannenmakers
zaaiden veel onrust. Een tuin
der vertrouwde ons toe: Ze
moesten maar ineens een be
sluit nemen, want dan weet je
waar je aan toe bent. Nu ver
keert iedereen in onzekerheid.
De standsorganisaties spron
gen in de bres, de Pijnackerse
tuinders schreven een brief
aan de minister. En voor
waar, in 1977 zal er zeker op
dit punt niets nieuws onder de
zon zijn.

SONATO

GROEIENDE OMZETTEN: GEVAARLIJKE GEGEVENS

Bij een terugblik op het jaar 1976 zijn er
een aantal direkt in het oog springende
feiten zoals:

De jaarlijkse toenemende produktie, ge
lijktijdig kan men de vraag stellen; komt er
geen eind in zicht?

De steeds groeiende veilingomzetten, dit
zijn in zeker opzicht gevaarlijke gegevens,
omdat ze de indruk zouden kunnen wekken
dat de tuinders steeds meer winst gaan
maken.

De ongekend warme zomer, met de daar
aan verbonden publiciteit over groente-
schaarste en de daarmee verband houdende
hoge groenteprijzen.

Er volgt nu een jaaroverzicht voor een
aantal belangrijke groentegewassen:

Sla

Begin januari lag de sla-prijs op gemiddeld
40 cent per krop. Gedurende de eerste twee
maanden van het jaar bleef de prijs onver
anderd goed op peil. Er was nog enige tijd
onzekerheid in verband met de verwachte
concurrentie door export van Frankrijk.
Maar vorst en regen strooiden roet in het
eten van de Franse sla-telers, waardoor de
concurrentie beperkt bleef. Begin maart
daalde de prijs echter naar 30 cent per krop.
Deze prijsdaling bleek slechts van korte
duur, want de prijs liep na een week weer
op en wist zich tot eind maart op Jiet niveau
van januari en februari te handhaven. In
april daalde de prijs weer naar 30 cent. In
mei was er sprake van een dieptepunt in
de sla-handel, de meeste sla ging toen voor
slechts 15 cent per krop van de hand. Half
juni was er nog steeds geen sprake van
enige verbetering in de situatie. In de maand
juli werd West-Europa geconfronteerd met
een tropische warmte, dit was er dan ook

de oorzaak van dat de sla-prijzen sneller
stegen als het kwik en noteringen van 50
cent per krop normaal waren. Er werden
zelfs uitschieters naar 90 cent gesignaleerd.
Begin september daalden de prijzen weer
naar ongeveer 27 cent. Deze prijsdaling
bleekf zich voortzetten, waardoor er eind
september begin oktober weer een diepte
punt valt waar te nemen, nl. prijzen van 9
tot 12 cent per krop. Begin november trad
er weer een herstel in de handel op, waar
eerst alleen de zware sla van profiteerde.
Gemiddeld kwam de prijs echter niet veel
hoger dan 25 cent. Nu eind december liggen
de sla-prijzen weer op een comfortabel ni
veau en schommelen rond de 40 50 cent
per krop.

Tomaat

Bij dit gewas viel de primeur in de aanvoer
voor 1976 al op 22 december 1975 op de
veiling Pijnacker en Omstreken. Dit mag
dan wel geen indrukwekkende hoeveelheid
geweest zijn, maar het betekende wel een
oogstvervroeging van 4 weken in vergelij
king met het vorige seizoen. Door het vele
donkere weer in januari waren er nogal wat
moeilijkheden met de ontwikkeling van de
bloemtrossen. Daarnaast werd er ernstig
rekening gehouden met een sterke concur
rentie van Marokko.

De totale aanvoer over 1976 ligt hoger dan
die van 1975. Deze produktie-vergroting zal
ook een belangrijk deel van de toegenomen
kosten moeten opvangen.

Zoals reeds eerder gemeld zal de kwaliteit
van de tomaten het komende jaar een be
langrijke rol gaan spelen en het is weer
afwachten geblazen met wat er het komende
seizoen van Marokko te verwachten valt.

Komkommers

Bij de komkommerteelt viel er een uitbrei
ding van de oppervlakte bij de vroege stook-
teelt te constateren van 8 ha.

Als de gemiddelde prijs over de eerste 49
weken van het jaar bekeken wordt dan
komt deze op 49 cent per stuk en op 42 cent
per stuk voor 1975.

De aanvoer over deze periode bedroeg ruim
62 miljoen stuks tegen ruim 58 miljoen stuks
in 1975. De totale geldelijke opbrengst gaf
over deze periode een gunstig verschil te
zien van 6,3 milj. gulden in vergelijking met
1975. (cijfers van Veiling Westland Noord).
Voor de komkommerteelt kan er dan ook
gesproken worden van een geslaagd seizoen,
zeker naar aanleiding van het prijsverloop
gedurende het hele jaar.

Paprika

Begin januari werden er nog rode Hollandse
paprika's aangevoerd die voor 8,- per kg.
geveild werden. Naast de Hollandse papri
ka's werden er Canarische paprika's inge
voerd voor een prijs van 2,85 per kg.

Zoals gebleken is was er dit voorjaar in
West-Duitsland een levendige vraag naar
paprika's, ze werden dan ook uit een groot
aantal landen ingevoerd.

Uit het statistisch weekoverzicht (no 52)
blijkt de aanvoer van paprika's in 1976 ruim
12,2 miljoen kg. te bedragen tegen een ge
middelde prijs van 2,36 per kg., over 1975
was dit 12,7 miljoen kg. tegen een prijs van
2,03 per kg.

Bij het beoordelen van de gemiddelde prij
zen van de verschillende gewassen moet
men voorzichtig zijn met het trekken van
conclusies, zeker met betrekking tot grotere
winsten. Het is erg gevaarlijk om al over
winst te praten als de uiteindelijke kosten
over 1976 nog niet bekend zijn. Het is wel
algemeen bekend dat de ruimte tussen op
brengsten en kosten steeds kleiner wordt.
Hopelijk zullen de niet-agfariers het komen
de jaar met een toenemende belangstelling
het wel en wee van de Nederlandse tuin
bouw volgen. Door het in het leven roepen
van een zogenaamde groene telefoon is de
agrarische sector ook aan een wens van de
consumenten tegemoet gekomen.

CCWS MET 430 MILJOEN OVER DE DREMPEL

Met een omzetcijfer van tegen de 430 mil
joen gulden heeft de CCWS het jaar 1976
afgesloten. Zaterdag 27 november werd
reeds het jaartotaal van 1975 van
363.367.030 bereikt en de maand december
kwam daar nog eens bovenop.

Zoals we dat al schreven, was dat geen
gevolg van betere prijzen, maar simpel van
groter aanvoeren met zelfs ongunstige ver
houdingen. Want bij tien procent meer aan
voer, lag het omzetcijfer slechts één procent
hoger en daar kan die tien procent niet mee
worden bekostigd.

De week voor kerstmis deed het niet slecht
hetgeen grotendeels ook weer is te danken
aan de ruime aanvoer. Met 9.778.469 stuks
of bos werd een omzet bereikt van
11.594.325,80 tegen 8.543.941 bos of stuks
voor 8.113.535,74 in voorgaande week. Het
waren vooral de snijbloemen die met een
opbrengst van 10.977.241,76 de grootste
duw gaven, terwijl de omzet van potplanten
aanzienlijk terugliep. Een vergelijking met
dezelfde week van het vorig jaar is moeilijk,

omdat er toen vijf veildagen waren tegen
zes nu. Maar wel geven de gemiddelde prij
zen die betaald werden een goed en niet al
te ongunstig beeld.

Om enkele gemiddelde prijzen te noemen,
met tussen haakjes die van de zelfde week
in 1975 het volgende. Anjers 50 (38) troschry-
santen 2,13 (2,28) fresia 2,80 (2,76) irissen 4,21
(4,47) snijgroen 1,58 (1,38) trosanjers 2,66
(3,11) leliekelk 94 (58) lelietak 1,09 (1,30). De
troschrysanten blijven met meer dan een
miljoen bos nog fors aan de markt komen,
ruimer dan het vorig jaar. De laatste weken
van het jaar waren aan de bloemenveiling
levendig wat de handel betreft, veel belang
stelling van de zijde van de handel, hetgeen
met de sterk gevarieerde produkten is te
begrijpen.

Wisselvallig

Toch was de markt nogal wisselvallig, stelde
aanvankelijk wat de prijzen betreft ook
teleur vooral omdat het buitenland, bijzon

der Duitsland het nogal liet afweten als
gevolg van zware concurrentie uit anderen
landen. En dat geeft meteen terugslag in de
prijzen. De troschrysanten liepen in kwali
teit wat terug en de geplozen soorten raken
aan een eind.

De rozen deden het niet zo best, ook al werd
voor de grote soorten tot 1,25 betaald en de
kleine tot twee kwartjes. Tulpen nemen in
betekenis toe met een gemiddelde prijs van
2,22 bij aanvoer van ruim 100.000 bos.
Het veilingbeeld zal zich spoedig gaan wisse
len, nu kerst- en oudejaarsoorten op de
achtergrond gaan raken en al spoedig de
bolbloemen zich meer gaan presenteren. Met
de potplanten liep het trouwens afgelopen
week ook minder vlot afgezien van veel
gevraagde poinsettia, waarvan de prijs ook
niet direct aan de hoge kant was, hoewel
veel vraag. Een aanvoer van ruim 400.000
stuks potplanten met opbrengst van
541.778,84 stond tegenover de 489.815 stuks
en opbrengst van 818.657,20 van voorgaan
de week.

HILLEGOM Moe en traag is het oude jaar over
de finish gegaan. Temidden van het lawaai van
de knetterende vuurpijlen, de knallende rotjes en
de gillende keukenmeiden is 1976 bijgezet in de
kelder-der-eeuwigheid. Momenten waarop men
achterom pleegt te kijken. Momenten waarop óók
de balansen worden opgemaakt. Het bollenvak
heeft daaraan natuurijk driftig meegedaan.

Achterom kijkend zullen de
meeste bollenkwekers tot de
conclusie zijn gekomen, dat ze
een goed jaar achter de rug
hebben. De prijzen die in 1975
door de slechte oogst (en die
was weer een gevolg van de
zondvloedachtige regens in het
najaar van 1974) al sterk om
hoog waren gegaan, bewogen
zich ook in 1976 op een alles
zins bevredigend peil. Op
nieuw was dat een gevolg van
een matige oogst. De grootste
klappen vielen echter niet in
de oude bollenstreek, maar in
de kleigebieden waar men veel
last ondervond van droogte en
men op vele plaatsen niet kon
beschikken over goed water
om te beregenen.

Zelden last

In de bollenstreek met zijn
goede gronden heeft men zel
den last van droogte. Mede
dank zij de voortreffelijke ge
regelde waterhuishouding,
waarvoor het Hoogheemraad
schap van Rijnland zorg
draagt, zit men in dit gebied
„gebeiteld" zoals dat tegen
woordig heet.

Vooral de broeitulpen zijn in
1976 erg duur geweest en ook

de narcissenkwekers profi-
teeerden van de „hausse". Al
leen de producenten van hya
cinten hadden minder reden
tot juichen, maar als (schrale)
troost kan worden aange
voerd, dat niet één bollenkwe-
ker uitsluitend hyacinten pro
duceert.

Gladiolen

De gladiolentelers die in 1976
geen beste zaken hebben ge
daan, hebben dat voor een be
langrijk deel aan zichzelf te
wijten. De kans om een be
hoorlijke hoeveelheid aards
slijk in huis te halen, hebben
ze zeker gehad. In de afgelo
pen zomer - hoe heet en hoe
lang! - voorspelde alles en ie
dereen een slechte oogst. De
exporteurs waren in juli, au
gustus en september dan ook
bereid een hoge prijs te beta
len voor de knollen die in ok
tober en november nog ge
rooid moesten worden. Vele
producenten hebben toen goe
de zaken gedaan.

Een deel van de gladiolente
lers weerstond de verleiding.
Ze loerden op nóg hogere prij
zen en hadden een hoofse min

achting voor het wijze spreek
woord dat zo nadrukkelijk
spreekt over het onderste uit
de kan en het risico dat men
het lid op de neus krijgt. Ze
gokten mis! Want na de regen
buien die september ons be
zorgde, gingen de gladiolen
aan de groei op een manier
die niemand voor mogelijk
had gehouden. De oogst viel
dit najaar dan ook erg mee:
er kwamen veel meer leverba
ren uit de grond dan de groot
ste optimist had durven ho
pen. En dat deed de prijzen
dalen. Eerst van de kleinere
maten, maar de laatste weken
ook van de dikkere gladiolen.
De dahliakwekers hebben
door de bank genomen nog
een behoorlijke oogst uit de
grond gehaald en mogen, wat
de prijzen betreft, zeker niet
mopperen. De lelieoogst viel
daarentegen niet mee en dat
had tot gevolg dat de prijzen
sterk aantrokken. Kortom: de
meeste bollenkwekers hebben
in 1976 een goed belegde bo
terham verdiend.

Luiers

Hoewel 1977 bij wijze van
spreken nog in de luiers ligt,
wordt dit jaar voor het bollen
vak met een aan zekerheid
grenzende waarschijnlijkheid
weer goed. Van de tulpen die
men in juli pas gaat rooien,
zijn er al vele miljoenen ver
kocht tegen optimistische prij
zen, terwijl de narcissen ook
al goed in de markt hebben

gelegen. Alleen een slechte
oogst - en dat zou dan de
derde in successie zijn, maar
dat is sedert mensenheugenis
niet voorgekomen - kan nog
roet in het eten gooien.

Problemen niet
opgelost

Wil dat alles zeggen dat het in
het bollenvak nu allemaal ro
zengeur en maneschijn is?

Zijn de problemen, waarmee
men al sedert het midden der
zestiger jaren worstelt, nu
plotseling opgelost? Niets is
minder waar! Alle vraagstuk
ken staan nog levensgroot
overeind. Zowel bij de produk
tie als bij de export. Er zijn
twee goede jaren geweest (en
nog een verlangstuk naar het
derde) enkel en alleen omdat
de natuur ingreep en men
minder bollen rooide dan nor
maal.

De grote leugen

Wél is in deze twee jaar éen
ding heel duidelijk gebleken:
de wijd en zijd door de export
verbreide theorie dat men in
het buitenland geen hogere
prijzen kan maken, omdat de
afnemers daar alleen bollen
willen kopen voor matige note
ringen, is zonder meer De
Grootste Leugen van de twin
tigste eeuw gebleken. En het
bewijs daarvoor is geleverd
door de exporteurs zélf!

Het verhaaltje dat de kwekerij
maar moest leren leven met
prijzen als 6,- en 7,- voor
twaalven van Apeldoorn (om
maar een boom uit het (bollen-
bos te noemen) is zonder meer
een fabeltje gebleken. Want de
exporteurs stonden twee zo
mers achtereen in de rij om
ze te kunnen kopen voor 9,-,
10,- en soms zelf 11,- per
100.

De ervaring leerde dat de af-'
nemers in het buitenland wel
degelijk bereid zijn een hoge
re prijs te betalen als ze maar
de garantie hebben dat het
aanbod beperkt is en dat er
diep in het najaar geen na-of
fertes komen tegen afbraak-
prijzen, zoals in het verleden
herhaaldelijk gebeurde.

Het aanbod beperken.... jawel,

in 1975 en in 1976 deed de
natuur dat, maar dat blijft na
tuurlijk niet zo. Met andere
woorden: voor dit probleem
zal het bollenvak zelf het ant
woord moeten zoeken en* vin
den. De grote moeilijkheid is
dat men dan ruim zesduizend
bollenkwekers tot één gedach
te moet brengen. Een onmoge
lijk lijkende zaak als men weet
dat de ene groep zweert bij

maatregelen en de andere al
leen vrijheid/blijheid in het
vaandel heeft geschreven.

Lukt het niet om op de een of
andere manier de beplante op
pervlakte binnen de perken te
houden, dan kan men er een
lief ding onder verwedden dat
men voor 1980 de periode van
de overproduktie weer is bin
nengevaren. Met alle trieste
gevolgen daaraan verbonden!