Magistrale orgelsymfoniéèn
van Vierne integraal
uitgevoerd op Haags festival
T)C
LUCKY LUKE DE HANDELAAR
Paulus de Boskabouter De Toverhoed
Suske en Wiske De Raap van Rubens
Markten
GROENTEVEILING LEIDEN (29 dec.)
Appelen 30—62. Peren 68—70. Andijvie
224. Boerenkool 70—88. Rode kool
36-58. Prei 115-145. Spruiten A
130-146. Spruiten B 149-155. Sprui
ten C 147. Uien 24—111. Witlof
355-395. Knolselderij 56-70. Sla
zwaar 24—43. Selderij 15-54.
KAASMARKT WOERDEN (28 dec.)
Geen aanvoer. Eerstvolgende markt
eind maart of begin april.
VEEMARKT DEN BOSCH (29 dec.)
Totaalaanvoer 5563 dieren, waarvan
1602 runderen. 150 graskalveren, 108
vette kalveren. 2454 nuchtere kalveren,
1168 schapen en lammeren en 81 gei
ten. Er waren 972 slachtrunderen.
Prijzen in guldens per stuk: melk- en
kalf koeien 1500—2650. guiste koeien
1300—1900, kalfvaarzen roodbont
1850-2750 en zwartbont 1600-2300.
klamvaarzen 1425—1825. guiste vaarzen
1400-1700. pinken 1000-1350. gras
kalveren 650—950. nuchtere kalveren
voor fok en mesterij roodbont 275—480
en zwartbont 210—390, weideschapen
115—145, lammeren 120—150, vette
schapen 150—200 en vette lammeren
155—210.
Prijzen in guldens per kg. geslacht
gewicht: stieren 1e kwal. 6.90—7.40. 2e
kwal. 6,55—6.85; vaarzen 1e kwal.
6,70-7.40. 2e kwal. 6.05-6.65; koeien
1e kwal. 6,407,10, 2e kwal. 5.65—6.35
en 3e kwal. 5.30—5,60; worstkoeien
4.25-5.25.
Prijzen in guldens per kg. levend ge
wicht: vette kalveren 1e kwal.
5,25—5.50. 2e kwal. 5.00-5.20. en 3e
kwal. 4.60—4.90; nuchtere slachtkalve-
ren 1.301.55.
Overzicht (resp. aanvoer, handel en prij
zen): melk- en kalfkoeien kort - redelijk
goed - stevig prijshoudend; guiste
koeien minder - vrij goed- ruim gehand
haafd: jongvee minder - rustig - weinig
verandering; vette kalveren ruimer -
stug - aflopend; nuchtere kalveren min
der - iets levendiger - stijf duurder;
schapen en lammeren beperkt redelijk
- goed prijshoudend; slachtvee minder
groot - even vlugger - stijf prijshou
dend.
KATWIJK, groenten. 29 dec. Boeren
kool 53—76. waspeen (p. kst.) Al
1820-2220. All 960—1940. BI 1680-
2470. Bil 270-560. Cl 880-1200. Cll 320-
880, breekpeen 640-1080. Rode kool
47-59. Aanvoer: 90 ton waspeen.
RIJNSBURG. 29 dec. bloemen (resp.
gem. prijs, aanvoer): Amaryllis 0.469
7798, anjers am. 0,405 14007, anthurium
1.772 2726. blauwe druifjes 1.063 1120.
chrys. gepl. n.c. 0.714 880. chrys. tros
n.c. 1.350 9872. chrys. gepl. jr.c. 0.527
2310. chrys. tros jr.c. 1,270 17206. eup
horbia 0.348 12390. freesia 1,411 8735
gerbera 1.500 110. hyacinthen 1.471
4264. hyacinthen met bol 0.293 53048.
iris 4.209 1951. lelie tak kas 0.302
15970, narcis kas 1,201 13120. narcis
carlton k 0,985 33732, orchideeën 1,263
1575, rozen grootbl. 1.002 600. rozen
kleinbl. 0.167 12700. seringen 0.678
1270. snijgroen 0.945 1725, tulpen 2,835
19912. apeldoorn kas 2.764 31597. lusti
ge witwe kas 2,667 13871. prominence
kas 2,292 3628, 2e soort per bos 0.938
3353. tulp met bol 0,107 6195, orchid,
cymb. mini 0,416 4367. 2e srt per stuk
0.164 6687. anjers tros 0.247 10970.
rozen baccara 0,866 4000. rozen sonia
0.502 5420. rozen ilona 1,118 400, stro/-
droogbl onb 2,185 580. stro/droogbl
bew 8.212 112. kerstgoed 3.945 64-. div.
snijbloemen 2,909 4823, div. snijbloe
men 0,677 3472, alstroemeria imp 0.276
10770. anemomen imp 160-. anjers am.
imp 0.420 7100, liatris imp 0,307 13950,
margriet imp 1.125 60. narcis kas imp
1.106 162. orchid, arach. imp 0.711
4978, ochid. dendr. imp 0.038 3200.
mimosa imp 1,270 5316, protea imp
1.719 1100, div. bladsrt imp 2.161 2470.
div. snijbl. imp 2.896 1766. div. snijbl.
imp 1,273 3579, azalea 2,808 775, cy
claam 1.963 75. poinsettia 0.148 68. div.
potplanten 1.375 586. qladiolen-ardent
0.194 7300. glad.-eurovision 0.244
18220, glad.-moliere 0.155 510, glad.-
spic span 0.194 2430, glad.-w friends
hip 0.147 5120, glad.-peter pears 0.220
750. glad. colv.-comet 0.114 5355. anjer-
tr.-pink 0.251 49050, anjer-tr.-violet
0,268 11530. anjer-tr.-white 0,338 3600,
gladiolen-texas 0,151 1550, anjer-tr.s-
pride 0.340 150.
ROELOFARENDSVEEN. 29 dec., snij
bloemen (gem. en hoogste prijs)
Chrysanten tros 162 ct. p.s. - 250 ct
p.b.. forsythia 91. ct p.s.. Gerbera 58
ct p.s. - Vesta 88 ct p.s.. Orchideeën
44 ct p.s. - 165 ct p.s.. Strelitzia 215
ct - 230 ct p.s.. Rozen 40 ct p.s. - Ilona
139 ct p.s.. Tulpen 292 ct p.b. - Lustige
Witwe 355 ct p.b.. Narcis 101 ct p.b.
- Carlton 135 ct p.b., Freesia 139 ct p.b.
- Fantasy 390 ct p.b., Anjers 28 ct p.s.
- Charmeur 64 ct p.s.
PAGINA 8
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 30 DECEMBER 19T
pargaud SA 1976]
Gebogen over de vijf manualen
van het Cavaillé-Coll-orgel in
de Notre Dame in Parijs is hij
gestorven, precies zoals hij het
zich had gewenst Op die Ze
juni 1937 gaf hij een concert
voor de vereniging „Amis de
l'orgue" en hij had juist zijn
eigen „Triptique" besloten met
de „Stéle pour un enfant de-
funt" (Grafsteen voor een ge
storven kind). Het programma
vermeldde nog twee improvisa
ties over gregoriaanse motieven
en de drieduizend luisteraars
hoorden een e op het pedaal.
Zij dachten dat de blinde mees
ter aan zijn vermaarde impro
visaties begon maar zijn voet
gleed weg en hij viel voorover.
Maurice Druflé, zijn oud-leer
ling, die hem bij het registreren
hielp, had almet bezorgdheid
vastgesteld dat het spelen van
zijn „Stéle" kennelijk veel
krachtsinspanning van hem
vergde. Louis Victor Jules
Vierne was in het haraas ge
storven.
Aan deze orgelmeester gaat de
Haagse Organisatie Orgelcon
certen in januari, februari en
maart in de kleine Houtrustkerk
zes concerten wijden, zes omdat
Vierne zes grote orgelsymfo
nieën naliet, die alle tot klinken
zullen komen. Hij schreef nog
veel meer, bijvoorbeeld twee
bundels met „Pièces de style
libre" (Stukken in een vrije stijl)
en zelfs vier bundels „Pièces de
fantasie" (Fantasie-stukken), bo
vendien nog twee „Messes bas
ses" om tijdens stille missen uit
te voeren, en ook nog koorwer
ken, maar zijn symfonieën zijn
voor hem toch wel het meest
karakteristiek. De grote orga
nist en improvisator van de No
tre Dame, waaraan hij van 1900
tot zijn dood was verbonden,
moet immers de voortzetter en
voltooier van de Franse symfo
nische orgelstijl worden ge
noemd.
Compleet orkest
Deze stijl kon zich in de tweede
helft van de vorige eeuw in
Parijs gaan ontwikkelen door
dat Aristide Cavaillé-Coll een
nieuw type orgels ging bouwen.
Hector Berlioz had in zijn be
roemde instrumentatieleer al ge
schreven dat het orgel, evenals
de piano en nog meer dan die,
van twee verschillende gezichts
punten uit moet worden beke
ken: als een instrument dat met
en in het symfonieorkest een rol
kan spelen maar óók als een
instrument dat geheel alleen en
onafhankelijk een compleet or
kest kan zijn. Naar deze opvat
ting gaf Cavaillé-Coll de afzon
derlijke registers van zijn orgels
een intonatie die zo natuurge
trouw mogelijk instrumenten
van het symfonie-orkest imi
X—76 ,,Haha, die ouwe toverkol",
lachte Oehoeboeroe, ,,dat was mis
hè? Je dacht natuurlijk dat het de
toverhoed was, maar dat was hem
heiendal niet, min of meer". „Hou je
snavel, domme uilebuil", riep Euca-
lypta nijdig. „Al vervulde hij mijn
wens niet, de toverhoed was het wél,
want je ziet dat het ding kan lopen".
„Ik zie dat vriend Mol kan lopen",
grinnikte Oehoeboeroe, „en dat wist
ik allang". Inderdaad was de hoed
toevallig op een molshoop terechtjerd
gekomen. Mol had van de gelegen-ster
heid gebruik gemaakt om ermee wegpcier
te hollen. „O jij brutale snertmor.js sim
gromde Eucalypta, „jou krijg ik welik wi
even". f1^Vl
finai
(Nu? tAmurmstji!)
teert: de dwarsfluit, de hobo, de
klarinet, de fagot, de trompet,
de trombone maar ook de viool,
de cello en de contrabas.
Toen de orgelbouwer in de ja
ren dertig van de vorige eeuw
zijn eerste gedurfde plannen
voor orgel-restauraties indiende,
stonden de Parijse keurings
commissies er zeer argwanend
tegenover. Maar omdat de bou
wer zich niet liet verleiden tot
onverantwoorde experimenten
en afging op zijn goed gehoor
en zijn kennis van de akoestiek
werd hem later toch de bouw
van vele grote Parijse orgels
opgedragen, ook omdat hij be
langrijke vernieuwingen met
succes wist toe te passen zoals
de zogenaamde magazijnbalg,
de windladen met verschillende
luchtdruk, het speelprolonge-
ment, enz. Door zijn instrumen
ten heeft Cavaillé-Coll, zoals
voor de hand ligt, een sterke
invloed op de componeerkunst
voor het orgel uitgeoefend. Die
begint bij César Franck, die in
1859 zijn toen pas voltooide in
strument in de St Clothilde
ging bespelen. Vierne die korte
tijd van Franck les heeft gehad,
kreeg, zoals gezegd het orgel in
de Notre Dame tot zijn beschik
king, dat door Cavaillé-Coll was
omgebouwd en uitgebreid.
Blind
Vierne werd 8 oktober 1870 in
Poitiers geboren als zoon van
een schrijver en journalist. Om
dat hij van zijn geboorte af
praktisch blind was, werd hij
met erg veel zorg omgeven,
waarvan hij in zijn eigen Me
moires" op ontroerende wijze
vertelt Een zwager van zijn va
der, een oom dus van de jonge
Louis, die organist was en hobo
leraar, gaf de ouders van de
blinde knaap het advies hem
een muzikale loopbaan te laten
volgen.
Zo kwam Vierne op het Blin
deninstituut in Parijs waar hij
orgelles kreeg. Franck leerde de
jongemen later componeren
zonder gebruik te maken van
een piano of een orgel. Na
Franck, die een diepe invloed
Dp hem had, ontfermde Widor
zich over hem. Widor was de
eigenlijke vader van het „orgue
jymphonique". In 1894 werd
Vierne zijn assistent op het Pa-
-ijse conservatorium en toen
Duilmant twee jaar later Widor
ils docent opvolgde, nam ook
iie Vierne als assistent. Guil-
nant stierf in 1911 en in de
Franse hoofdstad was iedereen
jr van overtuigd dat Vierne
lem aan het conservatorium
Het orgelfront van de Notre Damls' in Parijs. Op dit
enorme orgel componeerde de vrijwel blinde Vierne vijf
van zijn.zes grote symfonieën.
zou opvolgen. Door allerlei intri
ges echter, die vooral tegen Wi-
ior gericht waren, werd Vierne r
gepasseerd, wat voor hem een
*rote teleurstelling is geweest,
intussen was Vierne wel al in
1900 uit 89 kandidaten gekozen
ils hoofdorganist van de Notre
Dame. Hoewel Widor zich in
djn laatste werken van de sym-
'onische, orkestrale orgelstijl
iistantieerde, is Vierne die blij-
/en voortzetten, hoe zwaar hij
;oms ook werd beproefd. Tus-
;en 1916 en 1920 moest hij een
jroot aantal operaties onder-
jaan om hem te bevrijden van
het glaucoom dat zijn gezichts
vermogen belemmerde. De oog
chirurg zag kans hem zijn ge
zichtsvermogen gedeeltelijk te
rug te geven maar later ver
slechterde het weer zodanig dat
hij toch weer vrijwel blind
werd. Is het dan niet begrijpe
lijk dat in zijn muziek vaak een
sombere en persoonlijk getinte
klacht doorklinkt?
Duitsland
en Belgïé
nemen
anti-rookserie
van
NCRV over
HILVERSUM Het tweedi
Duitse televisieprogramma
ZDF zal de anti-rookserie, dii
de NCRV in augustus j.l. uit
zond, overaemea
De uitzendingen worden aan d
Duitse situatie aangepast. D
Hamburgse zusterorganisati
van de Nederlandse Stichtin
„Leven en Gezondheid" zal me
het ZDF samenwerken op d(
zelfde basis als dat bij d
NCR V-uitzending in Nederlani
gebeurde. Ook zal een ondei
zoek naar de resultaten wordei
gehouden. De Belgische BR'
heeft de NCRV laten weten dj
serie ook te willen overnemei^
Klokkenspel
Vierne schreef zijn eerste orgel-
symfonie in 1899. De prélude
herinnert aan het bekende pia
no-drieluik van Franck. Een no
gal strenge en gesloten fuga
sluit zich hierbij aan en wordt
gevolgd door eën melodisch en
harmonisch fijne en bekoorlijke
pastorale waarna een scherzo
volgt met een canon als trio.
Een dromerig andante met een
lyriek die voor deze componist
heel karakteristiek is, vormt de
overgang naar het zesde en laat
ste deel: de finale die vanwege
de direct aansprekende imitatie
van een klokkenspel vaak af
zonderlijk wordt uitgevoerd.
De tweede symfonie "uit 1905
onderscheidt zich in de snelle
delen door lange thematische
gegevens en een „choral", dat
evenzeer aan Franck doet den
ken, al is het duidelijk een op
een eigen wijze verwerkte herin
nering.
De derde symfonie, voltooid in
1912, werd de bekendste, maar
heeft in tegenstelling tot de an
dere geen cyclische vorm, dat
wil zeggen dat de thematische
gegevens van de verschillende
onderdelen geen direct verband
met elkaar hebben. Hoewel deze
derde symfonie in een van de
moeilijkste perioden van Vier-
nes leven ontstond, demon
streert het stuk een souvereine
beheersing van de stof. Het is
een romantisch werk in een
klassieke vorm: een allegro ge
bouwd op twee contrasterende
thema's die volgens het sonate
schema worden ontwikkeld, een
elegische cantilene, een harmo
nisch zeer inventief intermezzo
met een heel aparte sonoriteit,
een meditatief andante en dan
tot slot een finale, even kort en
De speeltafel van het orgel
bondig als fel en flitsend. Met
name in het adagio zal de luiste
raar even aan Wagner worden
herinnerd, en wel aan Isolde's
.Liebestod.
De vierde, vijfde en zesde sym
fonie ontstonden in de tijd dat
de Eerste Wereldoorlog op zijn
eind liep en in 1931, toen Vierne
61 jaar was. Hij had toen volle
dig zijn eigen vorm, zijn eigen
toon en zijn eigen stijl gevon
den. Behalve de eerste, die uit
zes delen bestaat, hebben al zijn
symfonieën vijf delen: een gede
gen en vaak uitvoerige opening,
een markante finale en daartus
sen drie stukken waarin lyriek
of fantasie, sentiment of muzi-
kanteske speelsheid zich vrij
ontplooien.
Uniek
Op de concerten in de Hou
trustkerk worden behalve deze
zes symfonieën nog enkele an
dere werken van Vierne uitge
voerd en verder muziek van de
componisten met wie hij zich
verwant voelde en die een grote
rol in zijn leven speelden:
Franck, G uil mant en Widor.
De cyclus wordt geopend 'op 7
januari door Ben van Oosten en
Ben Fey, op 21 januari speelt de
Parijse organist Daniël Roth, op
in de'Notre-Dame, waarachter Louis Vierne in 1937 overleed.
4 februari Folkert Grondsma.
Op 18 februari neemt Ben Frey
weer op de orgelbank plaats en
op 4 maart komt de Franse
organiste Michelle Leclerc. De
cyclus wordt op 18 maart beslo
tendoor de beroemde blinde or
ganist Gaston Litaize, die even
als de andere Fransen uit Parijs
overkomt.
Evenals het Dupré-festival van
vorig jaar zal ook dit voor ons
land unieke Vierne-festival ze
ker in ruime kring de aandacht
trekken. En terecht!
J. KASANDER
Organist Ben van Oosten opent het Vierne-festival in
de Haagse Houtrustkerk met de uitvoering van de eerste
symfonie.
