)mzet van miljard >etekent nog geen noger winstcijfer ollengrond niet langer heilig" LOEMEN DEDEN HET NIET SLECHT, MAAR... KERSTMIS VIEL GUNSTIG VOOR HANDEL VREEMD RUSTIG IN BLOEMENHANDEL ,Boer en Markt99 meer dan gedenkboek IAG 27 DECEMBER 1976 LEIDSE COURAN PAGINA 19 "BILLEGOM - Het jebied tussen Haarlem en Leiden heet nog altijd de bollen streek. Het is de kraamkamer van het bollenvak. Hier ves tigden zich - in de achttiende eeuw al! - de eerste kwekers naam. Hier bouwde men Laboratorium voor Bloembollenonderzoek, hier kozen de grote veilingen do micilie en hier bouwden de exporteurs hun vaak indruk wekkende schurencomplexen. Over de exporteurs gespro ken: die jongens wisten (en wéten) van wanten! De ge baarde heer v.d. Schoot uit Hillegom ging in 1850 of daar omtrent met een zeilschip naar de andere kant van de Atlanti sche Oceaan en keerde vele maanden later behouden op zijn basis terug. Mèt een stap- peltje goed gevulde orderboek jes. Hij was de eerste expor teur van bollen naar Amerika. Afzanden De bollenkwekerij floreerde ook goed. Steeds meer weiland werd in bollengrond herscha pen. En toen de vraag naar goed bollenland het aanbod bleef overtreffen, wist men daar ook raad op. Men ging het prachtige binnenduinge- bied tussen Sassenheim en Bennebroek „afzanden". Het zand ging naar de steenfa briek „De Arnoud" die baron van Hardenbroek tussen Lisse en Hillegom had laten bou wen. Grondstof voor de fa briek dus en wat overbleef was best, grofkorrelig bollen land dat tegen hoge prijzen van de hand ging. Het mes sneed dus aan twee kanten. Heilig Dat op deze wijze'een onver vangbaar brok natuurgebied voor altijd verloren ging, was een zaak waarover in die tijd geen sterveling zich zorgen maakte. Wie destijds een op merking in deze richting had durven maken, was stellig met spoed naar een psychiater ver wezen. De bollengronden le verden immers goud (en werk) op en daarom waren ze zonder meer heilig. Daar mocht nie mand anders een vinger naar uitsteken. De gemeenten in de bollenstreek konden dan ook alleen uitbreiden in Oostelijke richting. Daar lagen de zwarte, veenachtige gronden die eer tijds door het Haarlemmer meer werden overspoeld. Dat de bouw daar duurder was, speelde geen rol. Men moest er heipalen van-hier-tot-ginder gebruiken, de wegen in dat gebied bleven jarenlang steeds verzakken,maar dat nam men allemaal op de koop toe. Want de bollengronden waren en bleven heilig. Veel veranderd Toen in de jaren zestig het Streekplan Bollengebied ter tafel kwam, was er niet veel veranderd. De planologen spraken in hun toelichtingen over de „kostbare en onver vangbare bollengronden", die tot elke prijs veilig gesteld dienden te worden. Maar nu, ruim tien jaar later, laten de planologen heel andere gelui den horen. In de plannen die nu gelanceerd worden, wordt over de „kostbare en onver vangbare gronden" nauwelijks gerept. Wel wordt de bollen streek geconfronteerd met plannen die rechtstreekse be dreigingen vormen voor grote arealen bloembollengrond van beste kwaliteit. Zo was er zeer recent nog sprake van een nieuwe bollenstad, van pak weg zesduizend woningen die bij Voorhout gebouwd zou moeten worden en die honder den hectaren bollengrond ver loren zou doen gaan. En dat alles gebeurde met een gemak en met een gemoedsrnst alsof het over een bescheiden inter naat voor kleuterleidsters-uit- de-betere-kringen gingDit plan lijkt nu van de baan, maar dat wil niet zeggen dat de planologen zijn bekeerd en dat er geen aanslagen op bol lengrond meer gepleegd zullen worden. iers Er zijn trouwens nog meer kapers op de kust. Grote ge bieden bollengrond tussen Lis- se en Hillegom zijn aangewe zen als waterwingebied. Dat lijkt geen aanslag, omdat men de teelt van bollen daar mag voortzetten. Dat is echter maar schijn, want in die gebie den mag men verschillende bestrijdingsmiddelen, waar men eenvoudig niet buiten kan, niet gebruiken. De problemen voor de bollen- kwekers in dit gebied, die zeer ernstig leken, zijn nu echter in één klap opgelost. Besloten is namelijk dat het intergemeen telijke waterwinbedrijf in Hil legom de werkzaamheden bin nen vijf jaar moet beëindigen. Hydrologen hebben uitgere kend dat het wel vijf jaar duurt voor bepaalde bestrij dingsmiddelen bij de bronnen terecht komen, dus kon men op de oude voet voortgaan. Voor dit gebied ging het licht dus weer op groen. Dat is echter niet het geval voor percelen die vallen onder het waterwingebied van het Noordwijkse waterbedrijf - in hoofdzaak percelen die in het Lange veld zijn gelegen - en voor gebieden rond Katwijk die liggen in het gebied van de Leidse Duinwater Maatschap pij. Zeer grote problemen dreigen er als gevolg van de zandwin ning in de Oosterduinen bij Noordwijkerhout. Kalkzand- steenfabriek Van Herwaarden - een voortzetting van de door baron van Hardenbroek ge stichte fabriek - heeft hier na melijk al een vele hectare groot meer gezogen om aan zand voor de fabriek te ko men, maar heeft nu een aan vrage ingediend om de be staande ontgrondingsvergun ning te verlengen. Men wü op grote diepte zand gaan zuigen en daartegen bestaan vanuit de zijde van het bollenvak zeer grote bezwaren. Het gevaar is bepaald niet denkbeeldig, zo zegt men, dat men door zand te gaan zuigen op grotere diepte meteen ook de sluizen openbreekt waar door de gehele bollenstreek met verzilting wordt be dreigd. Ged. Staten van Zuid- Holland die de vergunning moeten verlenen, hebben de zaak voor zich uit geschoven door de beslissing uit te stel len. Geen tweede glazen stad bollengrond in de streek tus sen Haarlem en Leiden. Daar komt nog bij dat de kwekers in dit gebied, die door gebrek aan grond naast bollen ook bolbloemen zijn gaan telen, in hun ontwikkelingen worden geremd. De bouw van kassen in de bollenstreek nam de laat ste jaren vrij grote vormen aan en dat had tot gevolg dat de planologen in de gordijnen vlogen. Al gauw klink de kreet dat de bollenstreek geen tweede Westland mocht worden, men had aan één glazen stad in Zuid-Holland echt wel genoeg. Nu wordt de soep nooit zo heet naar binnen gelepeld als ze wordt opgeschept en boven dien neemt de kassenbouw in de bollenstreek bepaald nog geen alarmerende vormen aan. In de gehele streek staat nu 140 ha. glas. Als men nu weet dat het hier gaat om een gebied van 2600 ha., dan is dat nog geen 5% van de totale oppervlakte. En als men Rijns- burg buiten beschouwing laat, dan is het nog geen 3%. Waar lijk geen percentages om er opgewonden kreten over te slaken. Bankbiljetten Intussen is het wel duidelijk geworden dat het bollenvak - als het prijs stelt op een voort bestaan in deze contreien - niet met de armen over elkaar de ontwikkelingen kan blijven gadeslaan. Het afweren van de aanslagen zal niet zo eenvou dig zijn. Vooral niet als projec tontwikkelaars met dikke bun dels bankbiljetten gaan Allemaal aanslagen dus op zwaaien!.. De Bollengrond, die niet langer meer „heilig" is. De kerstdagen zijn dit jaar met het oog op de handel gunstig gevallen. Een goede afzet in de week voor en na kerstmis is hierdoor mogelijk. Dit heeft ongetwijfeld voordelen bij het tot stand komen van de veilingprij- zen. Als de marktsituatie op het ogenblik wordt bekeken, dan vallen er weinig schok kende veranderingen van het prijzenfront te melden. De prijsvorming verloopt vredig om in Kersttermen te spreken. Zo kan men al sluimerend het eind van het jaar tegemoet gaan. Maar deze sluimering zal niet zo lang kun nen duren. In tegendeel, met verschillende vroege stookteelten zoals tomaat, komkom mer en paprika is men alweer begonnen. Dat wakker blijven geboden is blijkt wel uit de waarschuwingen, over kwaliteit, houd baarheid en het residu van bestrijdingsmid delen in of op gewassen, die reeds in de vakpers en dagbladpers zijn verschenen. Vooruit kijken is voor de tuinbouw dus een eerste vereiste ook al loopt dit teeltjaar weer ten einde. Sla Sla is op het ogenblik wel het belangrijkste glasprodukt, de afgelopen week bleven de noteringen goed op peü. Er is dus nog steeds niet veel veranderd. De veilingprijzen va rieerden van 17 tot 55 cent per krop. Dat de resultaten van de sla-teelt gunstig zijn blijkt wel uit het statistisch overzicht van de 51e week van Veiling Westland-Noord. De gemiddelde sla-prijs over 1976 bedraagt thans 35 cent, over de jaren 1975 en 1974 was dit 28 cent. Het jaar 1973 was ook een gunstig jaar, toen lag de gemiddelde prijs ook op 35 cent. In dit licht gezien zou het dan ook overdreven zijn om 1976 een uit schieter te noemen. Overige gewassen Als de prijzen van spruiten worden bekeken, dan zou men vermoeden dat er dit jaar veel haas met kerst wordt gegeten. Voor de BII-sortering lag de hoogste prijs op 2,53 per kg. Voor andijvie wordt gemiddeld 1,75 per kg. betaald. Spinazie blijft tot de duurdere groentesoor ten behoren evenals witlof, de prijs per kg. ligt rond de 3 gulden of hoger. Voor radijs is weer meer belangstelling, de gemiddelde prijs ligt op 75 cent per bosje. Selderij en peterselie zijn in prijs opgelopen naar 30 en 40 cent per bosje. Dit kan van raapstelen niet gezegd worden, want de hoogste prijs was hier 16 cent per bosje. Enkele minder bekende groentesoorten zoals schorseneren gingen voor 95 cent per kg. onder de klok door. Voor rettich werd gemiddeld 1,20 betaald. Bleekselderij ging voor gemiddeld 80 cent per stuk van de hand. Als de dagelijkse invoeren van Amsterdam en Rot terdam worden bekeken, dan valt het op dat er een uitgebreid scala van buitenlandse groenten wordt ingevoerd. Om een indruk te krijgen, paprika's uit Jordanië, sperziebo nen uit Egypte, tomaten van de Canarische Eilanden, radijs uit de Verenigde Staten, ijssla uit Frankrijk en meloenen uit Israël. Dit is slechts een kleine greep uit de import, waaruit blijkt dat de consument in de win terperiode toch nog volop keus heeft. Het is eigenlijk een wat vreemd rustig week je geworden in de bloemenhandel. De cijfers verschillen maar nauwelijks met die van voorgaande week, hetgeen op zichzelf niet zo erg vreemd is. De naderende kerstdagen deed weliswaar een extra bloemetje en plant kopen, maar in het algemeen ging veel geld heen aan geschenken en wat dies meer zij in deze tijd van het jaar. Wel zorgden andere landen voor een forse concurrentie in de export, vooral naar West- Duitsland. Zo kwam Israël met veel rozen en chrysanten, die onze markt lelijk dwars zaten. De gemiddelde prijzen wijzen echter wel op een inzinking, hoewel de aanvoeren weinig verschillen te zien gaven. De totale omzet aan de CCWS. bedroeg afgelopen week 8.113.535,74 tegen 8.999.017,99 in voorgaande week en 9.850.392,11 in dezelf de week van het vorig jaar. De aanvoer van snijbloemen liep terug en in verhouding ook de totale prijs daarvoor. Thans 7.870.422, bos of stuks voor 7.226.857)174 tegen 8.102.316 bos of stuks in de voorgaande week met opbrengst van 8.017.074,45. Deze cijfers verschillen weinig met die van dezelfde week vorig jaar. Ook bij de potplanten viel weinig verandering te bespeuren met 489.815 stuks voor 81.657,20 vorige week. Ook de buitenlandse bloemen bleven op gelijk ni veau. Wat gemiddelde prijzen betreft het volgende, met tussen haakjes die van dezelfde week in het vorig jaar. De 866.884 anjers 34 cent (vorig jaar ruim 1 miljoen 44 ct) troschrysan- ten 1,93 (2,78) fresia 2,09 (3,10) irissen 2,75 (4,32) snijgroen 1,35 (1,57) trosanjers 2,40 (3,50) leliekelken 2,40 (3,50) lelietak 65 (70). De concurrentie spreekt dus uit deze gemid delde prijzen een duidelijke taal, op vrijwel alle fronten lagere prijzen dan in het vorig jaar. Ook vergeleken bij vorige week zat het niet zo best met de gemiddelde prijzen. De tulpen begonnen nu aardig aan de markt te komen, bijna 70.000 bos met een gemid delde prijs van 2,10 per bos, met uitschie ters tot rond de drie gulden. Maar dat is nog slechts een begin van de stroom die staat te wachten in het nieuwe jaar. Orchi deeën waren flink aan de prijs tot zelfs tegen de tien gulden, al waren dat dan ook zeldzaamheden. Goede vraag was er ook naar snijgroen die tot ruim drie gulden opliep. Overigens is het de laatste tijd niet zo best gegaan met snijgroen en schommelen de prijzen sterk. De kwaliteit laat nogal te wensen over en door allerlei bestrijdingsmiddelen heeft het gewas nogal geleden. Toch was het snij groen in het verleden van veel betekenis en werden zelfs speciale sorteermaatregelen ge troffen. Goed zat het ook met de potplanten die veel gevraagd werden. Over een enkele week breekt weer een nieuw tijdperk aan in de bloemenhandel, de voorboden van het voorjaar met de bolbloemen kondigen zich reeds aan. Cebeco-Handelsraad is een handelsinstelling, die voor de boer werkt. Geen wonder dus, dat het jubileumboek, dat de zer dagen is verschenen bij gelegenheid van het (overigens al weer ruim twee jaar gele den gevierde) vijfenzeventig jarig jubileum de titel "Boer en Markt" meekreeg. Het is een indrukwekkend werk ge worden van 492 pagina's dik onder redactionele verant woordelijkheid van ir. Y. de Boer, die eigenlijk de opdracht had gekregen er een boek van beperkte omvang van te ma ken. Naast de hoofdstukken, die aan de Cebeco-Handels raad zelf zijn gewijd en door ir. de Boer zijn geschreven en die wel ongeveer de helft van het boek in beslag nemen zijn er nog drie andere hoofdstuk ken in opgenomen. Drs. LE Mair schreef er een onder titel "Typering van een tijdvak" waarin hij beschrijft, dat de wereld van na de oor log - de periode die in het boek behandeld wordt - niet meer. die van weleer is. Hij be spreekt de verhouding tussen oost en west, het Westeuropese integratieproces, het Atlanti sche bondgenootschap, de Eu ropese politiek en de totstand koming van het EEG-verdrag. De tweede gastschrijver, A. van den Hoek, belicht de ont wikkeling van de landbouw, de tuinbouw inbegrepen, in een hoofdstuk, dat naar de mening van ir. de Boer in land- en tuinbouwkringen alle aandacht zal krijgen. De heer Van Den Hoek heeft functies bekleed als provinciaal voed- selcommissaris en als oud hoofdingenieur directeur van de bedrijfsontwikkeling in Zuid-Holland en heeft dit van uit zijn boer zijn vannhuis uit, dus vanuit de praktijk beleefd. "Zijn medeleven met de boe ren en tuinders, zijn enthou siasme over wat is bereikt, verontwaardiging in wat in het nawoord wordt genoemd de tegenstroom, die de land- en tuinbouw nu ontmoeten, kan men uit zijn woorden proe ven", aldus de samensteller, die de geschiedschrijving van de Cebeco Handelsraad zelf een te smalle basis vond voor dit boek. Die is nu duidelijk verbreed, onder meer door een hoofdstuk van prof. dr. ir. M.T.G. Meulenberg, hoogle raar marktkunde en markton derzoek aan de landbouwho geschool in Wageningen, die de marktontwikkelingen en hun invloed op de Cebeco be schrijft, een materie, die in de land- en tuinbouw een belang rijke ontwikkeling heeft door gemaakt. Auteurs: ir. IJ. de Boer, A. van den Hoek, drs. W. Le Mair, prof. dr. ir. M.T.G. Meu lenberg. Titel: Boer en Markt. Uitgave van de Cebeco-Han delsraad ter gelegenheid van zijn 75-jarige bestaan. ELERSDIJK Voor de maal in de geschiedenis de Nederlandse bloemen- hebben de gezamenlijke erenigingen in ons meer dan een miljard als omzetcijfer be- „toppers" zijn, Aalsmeer k rond de vijfhonderd mil- p, de CCWS in Honselers- ruim vierhonderd mil- jn. Dan volgt Rijnsburg met rveer tweehonderd mil- Roelofarendsveen komt g aan de vijfentwintig mil- jn, Berkel dik vijftig miljoen de overige elf Nederlandse iemenveilingen doen het it minder. Maar toch ook it slecht want vrijwel alle pingen zagen hun omzet stij- jtekent dat alles, dat de bloe- enkwekers op een „goud kr" terug kunnen zien? Jat zit er echt niet in, ook jmogen we niet ontevreden jn," zegt secretaris-penning- feester Marius J. Varekamp kn de CCWS in Honselers- fik. Het zijn de enorme aan- beren in het afgelopen jaar, je de cijfers zo deden stijgen, Bar dat betekent beslist geen iger winstcijfer, ook al mo- >n we in het algemeen best [vreden zijn. Maar volgens de jjfers van het L.E.I. komt de foentetcelt er beter af." 5j constateert echter, dat de jerke uitbreiding in de bloe ien teelt van de laatste jaren rel is afgeremd en hier en par wel een terugschakeling p groenteteelt valt te consta- »ren, ook al is dat moeilijker. Itijging van de omzet voor de Irie grootste genoemde bloe- nenveilingen, ligt tussen de 15 jn 20 procent. De lange, hete lomer heeft uiteraard een stempel gedrukt op de bloe menteelt en bloemenhandel, twee die nauw verbonden zijn. ant het is de handel die er - geds voor moet zorgen, dat iet gekweekte produkl zijn reg vindt naar de koper, of lat nu een luxueuze hotel of en huiskamertje is. Waarbij ichter meteen moet worden jesteld, dat West-Duitsland roor zo'n tachtig procent onze iloemen koopt. Waarmee ook Weer niets ten nadele is gezegd fan onze eigen Nederlandse raopsters en kopers, want die nogen er ook zijn! Maar die lete dagen hebben ook onze iloemenkwekers benauwde weken bezorgd, waarvan de nawerking eigenlijk nog steeds is te voelen door het milde ïajaar en de winter, die de [bloemen in volks- en andere intjes lang in leven lieten. [Varekamp: „We hebben de [meest teleurstellende Moeder- van de laatste jaren ge- ïad. Toen zaten we midden in M. J. Varekamp, secretaris-penningmeester van de bloemenveiling in Honselersdijk de warmte en de verwachting dat het beter zou gaan met de prijzen, werd niet bewaard- heid. Vooral de rozen hebben veel van de warmte te lijden gehad, ook de chrysanthen, irissen en gerbera's kwamen er slecht uit. We hebben zelfs nog even een doordraai gehad, hoewel de meeste kwekers al gauw hun bloemen thuis maar op een hoop gooiden. De an jers kwamen er nog aardig doorheen.-Het omzetcijfer aan de veiling bleef toen hangen. Bij' ongeveer 10 procent meer aanvoer, kwam er gemiddeld één procent hoger prijs uit dan vorig jaar. Dan is het duidelijk, dat bij zoveel meer werk en kosten, de prijzen het er lelijk bij hebben laten zit ten. Dat is zo doorgegaan tot half augustus, nadat het tot april wel aardig was gegaan. We kregen een explosieve aan voer van chrysanten, vooral jaarrond en geplozen soorten, zodat de prijzen inzakten. Rond Moederdag begon de na righeid. De anjers hebben het door algemene schaarste goed gedaan. In september lagen gemiddeld de bloemenprijzen wat gunstiger door lager aan voer maar toen in oktober de aanvoer met zo'n 24% steeg, zakten de prijzen met 20%. In november was het net zo. Toch hadden de trosanjers een redelijk goed jaar, hoewel die veel last hebben ondervonden van bodemziekten. Met de chrysanten is het wat minder goed gegaan dan vorig jaar, bij de rozen hangt dat veel af van de soort, de gerbera teelt was lonend. De resultaten van het afgelopen jaar zullen voor iedere kweker verschillen, hangt af van produkt en tijd." Buitenland „Het buitenland en vooral de landen uit de Derde Wereld, maken het ons nogal lastig, bijzonder in de laatste weken", aldus de heer Varekamp. „Vooral Israël komt sterk aan de markt en de uitvoer van trosanjers en rozen is daar verdubbeld. Om die reden is het noodzakelijk te komen tot een gesprek in EEG-verband. Zoals gezegd heeft West-Duits land voor de Nederlandse bloemenhandel grote beteke nis en de concurrentie laat zich er zwaar voelen. Het be gin van een dergelijk gesprek is er. Ook al is de sterke uit breiding van de bloementeelt in ons land wat tot staan geko men, het is noodzakelijk voor afzetgebied te zorgen." Het overschakelen van tuin bouw op bloementeelt schijnt in het algemeen gemakkelijker te gaan dan in omgekeerde richting, hoewel het Westland de laatste jaren een enorme overstap naar de bloemen heeft gemaakt De veiling. De CCWS is bezet met uitvoe ring van de vierde fase van het uitbreidingsplan, een ge bouwencomplex van 15 ha. op een totaal van plm. 25 ha. De 2600 leden wonen vrijwel allen binnen het Westlandse gebied. Iedere veilingdag komen er 500-600 kooplieden uit alle windstreken van ver en dicht bij. „Er is een prettige ver standhouding met al die men sen," constateert Varekamp We hebben diverse commis sies, die contacten onderhou den met leden, grossiers, ex porteurs, marktkooplieden enz. en met hen worden regel matig eventuele wensen en klachten besproken. Indien nodig en mogelijk, worden veranderingen aangebracht. De modernste apparaturen staan ter beschikking. Maar in feite rust de hele gang van zaken op de schouders van voorzitter P. A. J. Entho ven en M. J. Varekamp bij de dagelijkse leiding. En verder zijn er de nodige chefs en bedrijfsleiders. Varekamp: „Het grote voor deel is, dat we slechts een tussenschakel zijn in het ge heel. We hoeven ons niet voortdurend te bemoeien met aanvoer, afvoer, verzending en betaling. Het zijn de grote lij nen die we in de gaten moeten houden. De veiling is er voor de prijsvorming." Piet Enthoven heeft er 17 jaar bij de CCWS opzitten, Marius Varekamp sinds 1974 in zijn veelomvattende functie. Zij zijn of althans één van hen vrijwel iedere dag ergens in het veilingcomplex aanwezig. Een bedrijf met jaaromzet van dik vierhonderd miljoen aan bloemen en planten in het Westland. Daar komt voor het afgelopen jaar nog dik vijf honderd miljoen bij aan groenten en fruit, zodat het Westland over 1976 aan een produktie zal komen van rond het miljard gulden. Zo uit de grond „gestampt". En dan praat men nog over een goed gebied voor woningbouw

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1976 | | pagina 19