iet grote avontuur
ond
1 bbé Pierre
Carter wordt best
voorbereide president
geven en zich in dienst te stellen van
de ander. En zo komt hij of zij die
in vertwijfeling raakt bij de hardheid
van de wereld op adem. Met het be
werken van de publieke opinie op die
manier houdt men minder voeling met
de dagelijkse realiteit". Maar het kan
blijkbaar ook anders. Hij vertelt over
de aardbevingsramp in Oost-Bengalen
in 1970, het tegenwoordige Bangla
desh. Op aansporing van de Franse
communauteiten legden Franse ge
meenten banden met vluchtelingen
kampen in Bangladesh en India. Deze
zogenaamde koppelgemeenten bleven
ook na de ramp bestaan, en kwamen
tot politieke beslissingen. In Frankrijk
zelf, zo vertelt hij, bestaan momenteel
51 communauteiten waarin ongeveer
1500 mensen actief zijn. Met het ver
werken van welvaartsresten brengen
zij, aldus Abbé Pierre, twee miljoen
dollar per jaar binnen waarmee zij
sociale acties voeren.
„U moet daarbij bedenken dat het
gegeven is door mensen die niet op
rijkdom bedacht zijn en met misera
bele dingen tot stand is gebracht".
Wetswijzigingen die structurele veran
deringen mogelijk maken zijn nage
streefd en niet onbelangrijk voor
de politicus die Abbé Pierre is ge
weest in sommige gevallen ook
bereikt. Zo werden veranderingen
doorgevoerd in de regelingen omtrent
de sociale woningbouw en de bouw
van instituten voor gehandicapten in
Frankrijk.
Ondanks alles wat op materieel ge
bied bereikt is, blijft Abbé Pierre het
meeste waarde hechten aan het leven
in de communauteiten. „Ze zijn jonger
(Van onze correspondent Jonathan
Steele)
t HAAG/HAARZUILENS „Op
drukke weg in Parijs, de Boule-
I Sebastopol werd op een ijskou-
winternacht in 1954 een vrouw
|pnden die stervende was. Nog
tdat ze naar het commissariaat
kon worden overgebracht
peed ze. Op haar lichaam werd,
pje dat voor, als enig papier het
aangetroffen van
deurwaarder die haar de dag
jren van haar zolderkamertje had
tzet omdat ze niet op tijd de huur
betaald. Verder had ze niets op
Dit nieuws kreeg ik, enige uren
at de vrouw was overleden, te
cn van een vriend die haar naar
politiebureau had overgebracht
|ieb het doorverteld aan de paro-
inen van Courbevoie voor wie ik
ést preken en ik was maar van één
g overtuigd: dat dit in een land
zich beschaafd noemde, moest
jouden, en dat er woningen ge-
iwd moesten worden voor de tallo-
laklozen in Parijs".
overleg met zijn vrienden, de vod-
,irappers van Emmaus, richtte Ab-
t Pierre toen zijn appèl over de
o. Het ontketende een nationale
it voor de daklozen die wekenlang
aanhouden. Kleding, voedsel en
1 werden in massale hoeveelheden
r het hotel Rochester m de Parijse
i de Boëtie gedragen. De actie had
olgen op het politieke vlak. Voor
eerst werden in het naoorlogse
inkrijk kredieten goedgekeurd
ir volkswoningbouw op grote
aal. Wat de parlementariër en
ester Henri Grouès, alias Abbé
rre, niet tot stand kon brengen,
te hem wel als de bezielende leider
de voddenrapers van Emmaus die
sinds 1949 in het Parijse voorstad-
^euilly-Plaisance om zich had ver-
neld.
bijna 23 jaar na deze geruchtma-
ïde actie, vertelt hij dit verhaal,
grote belevenis, aan de leden van
Haagse Emmaus-Wereldwinkel op-
uw. In de afgelopen jaren zijn in
landen verspreid, in navolging van
eerste voddenrapers, ongeveer hon-
d Emmausgemeenschappen ont-
an. De eerste Nederlandse Em-
us-communauteit, die van Haarzui-
s, is tien jaar oud. Allemaal willen
op hun eigen manier het ideaal van
ibé Pierre voortzetten. Maar meer
n twintig jaar later zijn de droevige
iteriële omstandigheden, ook in Pa-
s, drastisch veranderd; er is geen
ute woningnood meer. Leniging van
>od zonder te kijken naar de oorza-
m ervan wordt afgewezen. Wel is bij
Emmausgroepen gebleven dezelfde
jze van werken en voor sommigen
k die van leven. De communautairs
önen zoals in Haarzuilens nog altijd
grote soberheid bij elkaar, te mid-
n van kolossale hoeveelheden wel-
iartsresten als kleren en afgedankt
eubilair die zij opnieuw bewerken
waarvan de opbrengsten gebruikt
irden voor de financiering van ont-
kkelingspro j ecten.
een gesprek zette Abbé Pierre ui
en wat hem nu bij zijn actie voor
nmaus voor ogen staat.
)ok in onze welvaartsmaatschappij
ijven er mensen die om welke reden
in ook dakloos zijn of ondervoed.
>or hen is deze toestand des te
hrijnender vergeleken bij de over-
oed van de anderen. Omdat ze niet
lrijk zijn worden ze vergeten. Als ze
Qg met velen waren, zoals vroeger,
>uden ze een politiek probleem ge-
>rmd hebben. Maar die kleine aan-
llen deren de politici weinig. Een
idere, zo niet belangrijker bestaans-
ïden voor Emmaus is het lijden in
ïoreel en psychologisch opzicht als
ien het ziet vanuit de absurditeit van
et leven. Dat is vandaag de dag
Heen maar groter geworden. Vragen
ver de zin van leven en dood gaat
ien zich stellen wanneer het bestaan
elf veilig is.
-ange tijd heeft men geloofd in de
ythe van de vooruitgang. Men dacht:
men nu maar scholen bouwt kun-
er des te meer gevangenissen
loten worden. Deze veronderstel-
die op de vooruitgangsgedachte
gebaseerd is vals gebleken. Het
bleem is niet met kennis of weten-
hap op te lossen. De wetenschap
ft meer misdaad mogelijk ge-
akt. Denk maar aan de vernieti-
gskampen en de uitroeingsmachi-
Onder leiding van de advocaat James Watson
werkt een team van vijftien mensen aan rap
porten en achtergrondmateriaal voor Jimmy
Carter.
gen" met grote zorgvuldigheid. Toch
had hij maar een organisatie van
niets vergeleken bij die van Carter.
Voor de verkiezingen had Kennedy
twee vrienden gevraagd iets te schrij
ven over de problemen die hij zou
ontmoeten. Dat waren Clarke Clif
ford, een advocaat uit Washington en
professor Richard Naustaet van de
Colombia Universiteit. Verder gaf
het Brookings Instituut, dat in repu
blikeinse jaren fungeert als een soort
democratische schaduwregering, een
iets gedetailleerder rapport.
Maar in die tijd moest de nieuwe
president zelf voor de overgangspe
riode betalen. In 1964 stemde het
Congres voor een wet die federale
fondsen hiervoor beschikbaar stelt,
en Carter maakte hier gretig gebruik
van. Sinds juli werken 15 mensen aan
rapporten en achtergrondmateriaal
voor hem, onder leiding van Jack
Watson, een advocaat uit Atlanta.
Voor elke kabinetspost kwamen ze
uit met een heel boekwerk, met ver
schillende keuzemogelijkheden voor
nieuwe wetten en hervormingen. On
middellijk na de verkiezingen werden
nog elf hulpkrachten aangesteld, en
deze week gaf Carter een lijst uit van
132 mensen die tijdens de overgangs
periode voor hem zullen werken. En
er zullen nog meer bijkomen.
Elk van deze 132 mensen, hoewel het
onwaarschijnlijk is dat één van hen
ooit een kabinetspost zal krijgen,
werd nauwkeurig ondervraagd over
zijn ideeën over de komende regering.
De meesten zijn jonge actieve, maar
niet radicale, liberalen. De gemiddel
de leeftijd is 34 jaar. Achtentwintig
procent bestaat uit vrouwen. Carter's
staf beloofde dat dit uiteindelijk 40
procent zal worden. Sommigen ko
men uit de kantoren van het Congres,
maar heel veel werkten voorheen
voor één van de vele nieuwe vrijwil
ligersorganisaties die overal in Ame
rika als paddestoelen uit de grond
schoten. Maar 14 van de 132 komen
uit de industrie en slechts één daar
van uit een grote maatschappij.
Verantwoordelijk voor de overname
van het ministerie van Justitie is
Joseph Levine, de 34-jarige vroegere
directeur van het Southern Poverty
Law Centre, dat een grote rol speelde
in onder andere gevangenishervor
mingen in het zuiden. Harrison Wel
ford is baas van het team dat hervor
mingen van de regering zelf moet
bezien. Welford was eerst hoofd van
het studiecentrum voor inspraak-wet
geving, een organisatie die opgericht
werd door consumentenkoning Ralph
Nader. June Christmas, normaal
hoofd van de dienst Geestelijke Ge
zondheid in New York, moet zorgen
voor de overname van het departe
ment van Gezondheid, Onderwijs en
Sociale Zaken.
Op het gebied van buitenlandse en
militaire zaken hebben 15 mensen
ervaring in vroegere regeringen. Drie
van de vier topmensen deden dienst
in Kissinger's Nationale Veiligheids
raad. Twee van die drie namen him
ontslag wegens onenigheid met Kis
singer over het beleid. De 37-jarige
Anthony Lake, die buitenlandse za
ken voor zijn rekening neemt, nam
zijn ontslag uit protest tegen de inva
sie van Cambodja in 1970, en spande
een proces aan tegen Kissinger we
gens het aftappen van zijn telefoon.
Fred Bergsten moet zaken van inter
nationale economie overzien. Hij nam
zijn ontslag omdat hij vond dat Kis
singer te weinig aandacht besteedde
aan de economische gevolgen van
zijn beleid. David Aaron verliet Kis
singer's staf in 1972 om een boek te
gaan schrijven, en moet nu de over
name bij de CIA overzien.
Met de keuze van ministers gaat men'
al even nauwkeurig te werk. Eisenho
wer had zijn nieuwe kabinet al op
1 december bijeen, en Kennedy op 17
december. Carter zal waarschijnlijk
niet vóór het eind van het jaar klaar
zijn met zijn selectie. De reden voor
deze lange tijd is dat Carter niet
tevreden was met de eerste lijst die
Jack Watson aan hem gaf. De mensen
op de lijst hadden volgens Carter niet
genoeg verbeeldingskracht. Nu moet
de vroegere campagneleider, Hamil
ton Jordan, een nieuwe lijst samen
stellen. Er komen zo'n 2000 banen vrij
in de nieuwe regering, waarvan er 75
persoonlijk door Carter aangesteld
zullen worden.
De kandidaten voor deze posten gaan
op en af, en in Washington wordt er
veel geraden wie welke baan zal krij
gen.
(Copyright The Guardian)
Ter gelegenheid van het tienjarig
bestaan van de eerste Emmaus-
communauteit in Haarzuilens de
ze maand maakte de bekende
Franse priester Abbé Pierre een
reis naar Nederland om de ver
schillende groepen van deze be
weging hier te bezoeken. Emmaus
werd in de jaren vijftig een sym
bool van hoop voor duizenden
daklozen en minder bedeelden in
Frankrijk en vele andere plaatsen
in de wereld. In bijgaand inter
view vertelt Abbé Pierre wat
hem en zijn beweging ook van
daag de dag nog volop bezig
houdt.
Foto's: Milan Konvalinka
WASHINGTON Op Independence
Avenue in Washington, juist beneden
het Capitol, staan de minst bureau
cratische kantoren in deze papierver-
slindende stad. Typemachines zijn
hier schaars. De mensen zitten op de
vloer, en maken zich klaar voor een
kleine interne oorlog elke keer als er
weer eens een stoel binnen komt De
naamplaatjes op de deuren bestaan
uit stukjes papier, met plakband
vastgemaakt.
Dit is Carter's overgangsperiode-kan
toor, dat nu ruim een week in dienst
is. Maar de chaos is misleidend. Ach
ter de schermen, in Atlanta is men
al sinds juli bezig met de machtsover
name van Carter. 'Jimmy Carter'
krijgt meer informatie met zich mee
dan welke binnentredende president
vóór hem dan ook.
De Congressional Quarterly, de Ame
rikaanse staatscourant schreef: „Nie
mand deed ooit wat te vergelijken is
met de manier waarop Carter en zijn
staf de komende overgangsperiode
benaderden. Nog nooit bereidde ie
mand zich zo uitvoerig voor".
De laatste binnentredende democrati
sche president, John F. Kennedy, be
gon zijn goed voorbereide „1000 da-
De enige privé-bezigheid die deze
zwerver tussen de zwervers er nog
op na lijkt te houden is foto's maken.
van samenstelling dan twintig jaar
geleden, en ook veel comfortabeler
geworden. Hier ligt een duidelijk pro
bleem, want het gaat er om dezelfde
bezieling en dezelfde ontvankelijkheid
te bewaren tegenover degenen die, in
welk opzicht dan ook, misdeeld zijn.
Maai- ik acht de kans niet denkbeeldig
dat juist door die comfortabeler om
standigheden die wil en die ontvanke
lijkheid bij de communautairs zullen
afnemen".
De omstandigheden in Haarzuilens,
waar de belangrijkste Nederlandse
communauteit onderdak gevonden
heeft in de stallen van het kasteel De
Haar, lijken inderdaad niet meer ver
gelijkbaar met het begin van de Em-
mausbeweging. Ook de idealen sluiten
niet meer altijd aan bij de spirituele
bekommernissen en religieuze motiva
tie van Abbé Pierre. Groot en inne
mend spreker als hij is legt hij voor
allen die onlangs in Haarzuilens bij
een waren voor een reünie, daar nog
eens de volle nadruk op. Maar in de
samenstelling zoals deze mensen daar
bijeen zijn, moet het wel dé gemeen
schap bij uitstek zijn die Abbé Pierre
voor ogen heeft gestaan. Het zijn
zwervers, alternatievelingen en we-
reldveranderaars in alle leeftijden die,
hoe verschillend ook er in slagen een
gemeenschap te vormen die zich wil
inzetten, kritisch en liefdadig tegelijk,
voor anderen die minder af zijn. Abbé
Pierre is in dat grote geheel slechts
een van die zwervers. Na zijn bemin
nelijke speech gaat hij met stille trom
weg. Naar Brussel waar nieuwe Em
maüsgangers op hem wachten.
PAUL VAN VELTHOVEN
bezigheid die hij er nog op na lijkt
fe houden is foto's maken. Verder
reizen, actievoeren. Gevraagd naar de
resultaten daarvan, antwoordt hij met
een wedervraag: „U denkt aan mate
riële zaken? Dat laat zich aflezen in
statistieken. Maar dat is niet het be
langrijkste. Het belangrijkste is het
wakker schudden van de publieke
opinie waarvan de resultaten niet in
statistieken zijn weer te geven. Waar
het op aankomt is te werken als een
zuurdesem in de publieke opinie. En
de signalen dat dat werkt zijn er. Men
ziet het bewijs daarvan bij mensen die
hun leven anders hebben ingericht of,
als het overheidsdienaren zijn, door
hun politieke daden blijk geven van
hun engagement tegenover de ande
ren".
„Als ik die periode van meer dan
twintig jaar overzie dan zijn die op
roepen uit 1954 van minder belang
dan het bestaan van wat ik zou willen
noemen die kleine, maar in wezen
zeer grote dingen, de communautei
ten. Want Haarzuilens bijvoorbeeld is
iets kleins, maar tegelijkertijd is het
groots. Want het is de demonstratie
van het feit, dat het mogelijk is geluk
kig te zijn op een andere manier dan
door verrijking van zichzelf, door am
bities of overheersing. De mensen die
hier samenleven zijn toch heel gewone
mensen, niet een elite zoals in een
klooster. Hier kan ongeacht wie het
is, binnenkomen, goed of slecht, intel
lectueel begaafd of onwetend, maar in
ieder geval iemand die het niet langer
uithoudt in een samenleving die be
rust op concurrentie. Voor kortere of
langere tijd vindt hij rust door te
nerieën in de laatste oorlog, of dé
atoombom. Zonder wetenschap zou
den die zaken niet mogelijk zijn ge
weest. De mensen verwachten dan
ook hun geluk niet meer van vooruit
gang en wetenschap. Zij zoeken een
ander geluk. Een beweging als Em
maus bewijst zijn bestaan nu juist
door de daarin gerealiseerde uitda
ging dat men gelukkig kan zijn, niet
door zoveel mogelijk naar zich toe te
halen, maar door de wil datgene wat
men heeft met elkaar te delen. Het is
een andere wereld. Op een ander plan
wordt de noodzaak van Emmaus aan
getoond door het feit dat onze maat
schappelijke problemen wereldproble
men zijn geworden die iedereen aan
gaan. De volkeren van de Derde We
reld komen in opstand tegen de rijke
landen die hun versnelde ontwikke
ling ten koste van hen hebben doorge
voerd. Zij hadden door egoïsme alleen
maar oog voor hun eigen ontwikke
ling. Nu lijkt het moment in zicht dat
de verhouding tussen rijke en arme
landen op springen staat. De volkeren
van de Derde Wereld zien de moge
lijkheid de macht van onze landen te
blokkeren. Neem alleen maar het
voorbeeld van de olie; morgen is het
de koffie, de thee of het koper en ga
zo maar door. Langzamerhand gaat
men zijn rechten opeisen. En de enige
mogelijkheid geweld te vermijden, is
door tijdig tot een juiste verdeling te
komen".
Langzaam en voorzichtig formuleert
hij. In zijn grijszwarte slobberpak
lijkt hij sprekend op eenzwerver. De
halve wereld heeft hij de afgelopen
twintig jaar afgereisd. De enige privé-
