Banken spreken al
voor 30 procent mee
ALGARVE
mikt doelbewust
op individuele
levensgenieter
De belangrijkste Nederlandse banken opereren sinds enke
le jaren met stijgend succes op de vakantiemarkt. Een
kwestie van onduldbare inmenging? Het zoveelste geval
van branche-vervaging? Feit is in elk geval, dat de reisbu
reaus de activiteiten van deze pottekijkers nog steeds met
gemengde gevoelens gadeslaan. De touroperators daarente
gen, de fabrikanten van hapklare uitvluchten, hebben de
banken van meet af aan als handlangers aan hun zegekar
gebonden. Zij gingen er van uit, dat door het va banque-
spel hun weinig winstgevend produkt een extra lift zou
krijgen en en passant het image van absolute betrouw
baarheid zou verwerven. „Een bank", redeneerden zij, „kaï
het zich niet permitteren om een sof te halen en via een
verkochte reis een briesende klant binnen te halen. Als de
banken nu per se met ons in zee willen gaan zullen ze al
les op alles zetten om de krenten, die ze uit ons reispakkei
selecteren op topkwaliteit te controleren. Die extra bewa
king van ons vakantieprodukt kan ons alleen maar ten
goede komen".
De tweede reden, waarom de touroperators gretig een koel
verstandshuwelijk met de geldreuzen sloten lag nog meer
voor de hand: een forse uitbreiding van het aantal verkoop
punten, die zij zelf niet konden realiseren (reizen verkopen
komt in de praktijk toch neer op hemeltergend grutteren)
kon door samenwerking met de banken opeens moeiteloos
tot stand komen. Negentig procent van de Nederlandse reis
bureaus de wederverkopers in de frontlinie is gesi
tueerd in de grote en kleine steden en het platteland was
dan ook tot 1970 voor de touroperators een toeristisch mis
siegebied, waar zij nauwelijks een voet aan de grond kre
gen.
De banken brachten daar verandering in: 80 procent van
hun vestigingen heeft wortel geschoten op datzelfde platte
land en fungeert daar als mammons eigen tempel. In een
doorsnee dorp behoort de bankdirecteur met de notaris, de
dokter, de veearts en de dominee/pastoor tot de kopstuk
ken, waarop de burgerij eerbiedig blind vaart. Geef dus de
plaatselijke bankdirecteur de verkoop van reizen in handen
en je zit geheid op fluweel.
En aldus geschiedde: ondanks het schamper gelach vanuit
de hoek van de reisbureaus („Wat denken die cententellers
wel. Reizen verkopen is wat anders dan flappen van hon
derd over de toonbank schuiven") veroverden de banken in
geforceerd tempo een belangrijk deel van de braakliggende
reismarkt. De cijfers tonen dat ondubbelzinnig aan: in 1^973
ging 90 procent van de all-in-pakketreizen nog via de erken
de reisbureaus en moesten de banken genoegen nemen met
wat kruimels van de warme dis. Nu is het aandeel van de
banken al gestegen tot bijna 30 'procent en de verwachting
is, dat dit nog verder zal stijgen tot 40 a 45 procent.
Koploper bij de banken is de Rabo, de agrarische gigant,
die indertijd ontstaan is uit de fusie van Boerenleenbanken
en Raiffeisenbanken. De Rabo bestuurt vanuit zijn machtig
bolwerk in Eindhoven 2550 kantoren, vitale voorposten, die
over geheel Nederland verspreid zijn. „Wat Rabo doet is
welgedaan", weten boer en tuinder uit overlevering en daar
om hebben ze dan ook niet geaarzeld om hun vakantiedro-
-»
17.
si
men bij het plaatselijk Rabokantoor te verzilveren. In 1973
verkocht deze bank 66.000 reizen, in 1974 98.000, in 1975
145.000 en dit jaar mikt men op een totaal van 190.000. Dit
betekent dan, dat de Rabo van de anderhalf miljoen ver
kochte pakketreizen in 1976 twaalf procent voor zijn reke
ning neemt en daarmee verreweg de grootste reizenverko-
per van ons land is geworden.
De Algemene Bank Nederland (825 vestigingen en niet zo
sterk vertegenwoordigd op het platteland als de Rabo) doet
het allemaal wat bescheidener: men mikt in dit bolwerk
met geldingsdrang dit jaar op een totaal van 25.000 ver
kochte reizen. Deze reizen worden afgenomen bij diverse
Nederlandse touroperators.
De derde solvabele pottekijker is de Amro-bank, die enkele
jaren voor zijn reisavontuur het gezelschap zocht van Nec-
kermann Nederland. Toen deze flirtation bekend werd rie
pen de mensen, die het weten konden meteen: „Dit loopt
binnen de kortste keren op een echtscheiding uit. Dit is een
heilloos verbond". Ook de directeuren van eigen Necker-
mann-vestigingen in Nederland klaagden steen en been,
maar om een andere reden: zij vreesden voor oneerlijke
concurrentie van de kant van de Amro. „Nu we in onze
stad niet meer het exclusieve verkooprecht van Necker-
mann-reizen hebben", was de veelgehoorde klacht, „maar
de koek moeten delen met de plaatselijke Amro-kantoren
kunnen wij onze deuren beter vandaag nog sluiten. Hier
valt niet meer tegen op te boksen".
In de praktijk werd hun vrees niet bewaarheid: ondanks de
aanwezigheid van Amro-vestigingen bleven de eigen* Nec-
kermann-kantoren groeien als kool en zelfs werden sinds
1974 nieuwe verkooppunten gecreëerd.
Amro, die van start ging via een spectaculaire luchtbrug,
waarmee honderden eigen bankemployés vertrouwd werden
gemaakt met het reisprodukt, dat ze gingen verkopen, sloot
het eerste jaar af met 10.0.00 reizen. Dat aantal werd in het
jaar daarna verdriedubbeld en voor 1976 verwacht men een
totale omzet van tegen de 40.000 pakketreizen.
De verwachting is nu, dat de banken zich ook zullen wer-
,pen op andere vormen van reizen dan de all-in-pakketten.
Gedacht wordt aan groeps- en zakenreizen, individuele rei
zen en aan de groeiende markt van belonings- en stimule-
ringsreizen. Op die manier zullen zij het geld kunnen terug
verdienen. dat zij nu verliezen op de honderdduizenden pri-
vé-rekeningen, die ze namens veeleisende Nederlanders be
heren. Dit instituut van de privé-rekening blijkt in de prak
tijk namelijk een uiterst bewerkelijke melkkoe te zijn, die
nauwelijks winstgevend is. Nu de reizen in het dienstenpak
ket van de banken zijn opgenomen hoopt men een vrolijk
spuitende bron van extra inkomsten te hebben aangeboord.
Het bungalow-park Prainha is in de authentieke moorse stijl gebouwd, die
typerend is voor de Algarve.
van Europa, zoals de Portugees zijn Al-
garve graag noemt, mag zeker de achter
tuin niet overslaan, de verstilde moorse
dorpjes in de schaduw van de bergen
Monchique en Caldeirao. De bevolking
leidt hier een onbekommerd, maar kei
hard bestaan, dat zich afspeelt tussen de
drinkplaats voor de ezel, de wasplaats,
waar moeder tot haar knieën verdwijnt in
het koude bergwater en de witte berk,
waar men al eeuwen smeekt om een bee
tje meer welvaart.
Het bergland met zijn citrusgaarden, zijn
amandel- en vfjgebomen, zijn pijnbossen
en kurkeiken is kleurrijk en voor Europe
se ogen wat ongewoon van structuur:
men zou zich kunnen wanen op de savan
nes van Kenya. Een tropisch landschap
met verspreide boomgroepen, waaruit je
elk moment de reikende hals van een gi
raffe verwacht
Klimaat
De Algarve gaat prat op een gematigd
klimaat gedurende het gehele jaar en ver
toont ondanks een atlantisch briesje veel
overeenkomsten met het weer in de lan
den rondom de Middellandse Zee. Men
kan zich verstaanbaar maken in het En
gels, Spaans of in de internationale geba
rentaal. die hier tot wonderlijke resulta
ten leidt. Het is frappant om te zien hoe
veel toeristen, die eens de Algarve-stran-
den bezocht hebben prompt het jaar erop
terugkomen met een mondvol Portugees,
in winter maanden opgedaan aan de plaat
selijke volksuniversiteit.
Souvenirs en andere voorwerpen, qua ori
ginaliteit en prijs de moeite van het ko
pen waard, zijn borduursels, handwerk,
kinderkleding, kristal, keramiek, filigraan-
vverk (er zijn vele zilversmeden in dit ge
bied), oude munten en marmer. Films zijn
stukken duurder dan bij ons (dus even
een voorraadje inslaan op Schiphol, als u
gaat vliegen). Vanwege de Moorse invloe-
derf op de bewoners van de Algarve
wordt er ook veel tijd en aandacht be
steed aan inlegwerk.
Badplaatsen
Bijna alle badplaatsen hebben comforta
bele up-to-date-hotels, bungalowparken of
appartementsgebouwen, variërend van
goed tot uitmuntend. Onze dikke Soares-
vrienden Joop Den Uyl en André van der
Louw ontdekten een paar jaar geleden al
het voortreffelijke vijf-sterren-bungalow
park Prainha. direct boven het beroemde
strand van Los Tres Irmaos en stelden
persoonlijk vast, hoe aangenaam het so
cialisme kan zijn. Dit vakantieparadijs
werd ontworpen door één van Portugals
beroemde architecten en kreeg gestalte op
één der landgoederen van de familie Soa-
res. Men kan er paardrijden, tennissen,
zwemmen, zeilen, waterskiën, duiken en
vissen. Binnen een straal van zeven kilo
meter bevinden zich de fraaiste, biljartla
ken glad geschoren golfvelden van de ge
hele Algarve. Wie wil kan ook een gokje
wagen in de casino's van Alvor (zeer een
voudig) of Villamoura (wat sjieker). Men
biedt hier tevens een internationale
floorshow. Ook kan men er een tafel re
serveren voor een feestelijk diner.
Een duidelijke zaak derhalve: Portugal is
een toeristische topper voor de fijnproe
ver. Haast u er heen, voordat het wellicht
te laat is.
LEO THURING
De fado, het meeslepende Portugese le
venslied, is een gewild exportartikel ge
worden. Toch is het nog maar enkele
tientallen jaren geleden, dat je in de ou
de wijk Alfalma van Lissabon een have
loos café kon binnenstappen om daar
even later oog in oog te staan met de
hartstochtelijk zingende Amalia Rodri-
gues, nu Portugals meest geliefde ambas
sadrice. Zittend achter je eerste sterke
koffie kon je toen ook verrast worden
door een groep visvrouwen, die de och
tendverkoop net achter de rug hadden,
de ruwe, bruine manden op de toog zet
ten, hun voorschoot losknoopten en je
vervolgens de koude rillingen bezorgden
met „Barco Negro", de zwarte boot, één
van Portugals onheilszwangere fado's.
Amalia was één van hen. Ze heeft inmid
dels de vismand ingeruild voor een beau
ty-case en de visserskroeg voor het Parij-
se Olympia, wair ze nog steeds zingt over
haar volk: eerlijk en hartstochtelijk.
Duizenden Nederlandse toeristen hebben
inmiddels aan den blanken lijve onder
vonden, dat de tekst van haar lied „Uma
Casa Portugesa" niet aan elkaar hangt
van nietszeggende volzinnen. Wat zij zingt
wordt elke dag werkelijkheid, want een
Portugees zet, hoe arm ook, zijn deur
graag wagenwijd open voor een vreemde
ling, die verdwaald is zeker. En dan
vraagt hij niet naar zijn haam, maar pakt
zijn stuk brood en zijn fles wijn en deelt
zijn leeftocht met hem. En bij het af
scheid geeft hij nog een paar fris gepluk
te rozen of een tros druiven mee.
Financiële injectie
In de gaarkeuken van de reiswereld vlie
gen de Portugal-vakanties sinds kort als
warme broodjes de deur uit. Nu de Por
tugese regering het toerisme één van
de belangrijkste bronnen van bestaan
een forse financiële injectie heeft gegeven
kunnen de hoteliers aan particulieren en
touroperators zéér gunstige prijzen door
berekenen. De uitbouw van het toerisme
is er dan ook in volle gang, maar wordt
wel afgeremd door de waarschuwende
overheidsvinger, die geheven is tegen het
heilloos massatoerisme. Portugal is nu
eenmaal niet berekend op complete volks
verhuizingen en mikt doelbewust op de
levensgenieter. De bevolking bestaat in te
genstelling tot buurman Spanjaard niet
uit money-makers", maar uit individua
listen, die meer hangen aan de kleine
vreugden dan aan een paar escudo's ex
tra in de knip.
Eenvoud
Wat heeft Portugal en met name bestsel
ler Algarve, de zuidelijke, groene tuin van
het land, dan zoal te bieden? Op de eer
ste plaats eenvoud. Zelfs de duurste vijf
sterren-hotels getuigen van een ongecom
pliceerde originaliteit, waarvan het moei
lijk is vastte stellen of die nu stoelt op
raffinement of op levenswijsheid. De Al
garve ademt in elk geval een weldadige
rust van de ene praia (strand) tot de an
dere. De landschappelijke schoonheid van
deze gebenedijde streek vindt zijn hoogte
punt tussen Albufeira en Lagos. Het lijkt
of de Schepper hier een handvol hete tra
nen heeft geplengd inmiddels versteend
tot wonderlijke rotsformaties middenin
zee toen hij Europa met duidelijke te
genzin verliet om gestalte te gaan geven
Portugal is als dat achtjarig meis
je uit Alfalma: trots, open, lachend
en razend nieuwsgierig.
NRV Holiday in Den
Haag verzekerde zich voor
1977 als enige Nederlandse
touroperator van de exclu
sieve bungalows in het
vakantieparadijs Prainha
en biedt ze aan voor
schappelijke prijzen: van
af 399,(minimum
verkoopprijs 485,
per persoon voor een acht
daagse vliegreis met on
derbrenging in een drieka-
raerbungalow voor vier
personen.
Inlichtingen bij NRV Ho
liday, Postbus 154 in Den
Haag, telefoon 070654800
of in het Portugees Ver
keersbureau, Keizers
gracht 534 in Amsterdam,
telefoon 020—220097.
De Algarve ademt een weldadige rust van de ene praia (strand) tot het
andere. De kuststrook beslaat 250 kilometer en is gestoffeerd met kleurige
rotsen, baaien en idyllische stranden in allerlei formaten
aan Afrika. Iedere gast, die de bel voor
de terugreis via luchthaven Faro hoort
luiden, zou zich dan ook het liefst willen
verschuilen tussen het rood-beige gesteen
te ergens in die beschermende armen van
grillige inhammen. Of misschien wat
openlijker achter een voorlaatste fles tin
telende rosé in een strandcafé.
Nieuwsgierig
Portugal is dat achtjarig meisje uit Alfal
ma: kleurig, lachend, razend nieuwsgierig,
maar nooit meelij opwekkend. Geen bede
laars aan de Algarve, geen sjacheraars in
Lissabon, de droomstad op zeven heuvels.
Óok de armsten hebben nog altijd wel
een lach in voorraad.
Een Portugees verwacht geen aalmoes,
maar neem het hem niet kwalijk, dat hij
u langdurig gadeslaat, want hij verwon
dert zich nog steeds over die noorderling
op drift, die zich eerst genadeloos laat
branden aan zijn strand en daarna met
een rood hoofd op de blaren zit.
Het personeel in hotels, appartementen en
bungalowparken paart de charme van
eén goed humeur aan hulpvaardigheid en
waakzaamheid. Zonder dat de toerist er
om vraagt stropen ze de hemdsmouwen
op.
Sardines gooien
De kuststrook van de Algarve, 250 fasci
nerende kilometers lang, is bezaaid met
rotsen, idyllische strandjes en baaien,
maar ook met kapitale zandstranden,
zoals de Praia da Rocha, dat wat afmetin
gen betreft doet denken aan het populaire
Playa del Inglès op Gran Canaria.
Het sfeertje aan de Algarve is echter aan
zienlijk intiemer dan in Spanje. Er is
'minder show, er wordt volop aan water
sport gedaan en de kans, dat men over
buurman Gerrit er met zijn complete fa
milie tegenkomt is vrijwel gereduceerd tot
een bevrijdende nul.
In de oude vissershavens, zoals die van
het stoere Portimao, kan men ademloos
kijken naar de jongleurs van de Algarve:
vissers, die hun zojuist binnengehaalde
buit sardines in druipende mandjes letter
lijk aan wal gooien. Dagelijks tussen elf
's morgens en één uur 's middags voeren
ze een compleet circusnummer op, zonder
regie, zonder trompetgeschal, slechts be
geleid door het wilde gekrijs van de
meeuwen, die hun buit prompt zien ver
dwijnen naar de houtskoolvuren van de
langs de haven dromende wrakke uit
spanningen, die in no time „sardinhas as-
sadas" serveren, vangverse visjes, geroost
terd met aardappelen erbij en groene pe
pers. Een meer Portugese brunch is moei
lijk denkbaar.
Voorstel: ga eens zitten op zo'n gammele
stoel en laat de eigenaar van het eethuis,
herkenbaar aan de stoppelbaard van
weken en de knijpers aan zijn broekspijp
en zich maar eens uitsloven, want wat
hij op tafel tovert is Portugal op zijn
smakelijkst.
En als de avond valt over de huiskamer-
van-het-dorp, een plein met bankjes,
fonteinen en geïmproviseerde kroegen in
de openlucht hef dan tegen de schan
dalig lage prijs van enkele escudo's het
portglas met de versierder van het dorp,
die bij het zien van enig vrouwvolk spon
taan losbarst in een coridinho, 'n eeuwen
oude volksdans, waarvan hij de draai al
lang niet meer te pakken heeft. Maar mis
schien maakt dit gestuntel ook deel uit
van de Portugese charme: onvolmaakthe
den promoveren hier moeiteloos tot char-
me. Met uitzondering van de slechte we
gen is er bitter weinig, dat in dit land
aanleiding zou kunnen geven tot ergernis.
Tuin van Europa
Wie van plan is tijdens de vakantie wat
te gaan ronddolen in het groene prater
De Portugese bevolking is van na
ture ongelooflijk gastvrij. De deur
staat altijd open voor de vreemdeling
en bij het afscheid wordt graag iets
van de schamele rijkdom, wat drui
ven of peren, meegegeven.
Als de avond valt over de huiskamer van het dorp een plein met bank
jes, fonteinen en geïmproviseerde kroegjes in de openlucht, hef dan eens
tegen de schandalig lage prijs van luttele escudos het glas met de bevolking.
