LAK strijdt
voor behoud
theaterfunctie
en Van Albert Schweitzer tot
kleurige torren en vlinders
=iRAFISCH ONTWERPER PIETER WETSELAAR
TERDAG 20 NOVEMBER 1976
LEIDSE COURANT
PAGINA 15
Het echtpaar Wetselaar beslist vaak samen over kleur
en uitvoering.
alles". „Het heeft allemaal met
elkaar te maken: het binnen
huis, het grafische werk, de
tuin, de ruimte". Wetselaars
uitgewerkte gedachten daar
over hebben hem internationa
le waardering opgeleverd. De
mappen, tableaux, de tekenin
gen en gravures komen te
voorschijn. Enorme hoeveelhe
den pennevruchten, „maar het
meeste zit nog ingepakt. Ik
heb namelijk pas in Benne-
broek een tentoonstelling van
mijn werk gehad, althans van
een deel daarvan: postzegels,
sluitzegels, affiches, boekom
slagen, herdenkingszegels, fol
ders, oorkondes, illustraties.
Het gaf wel een vrij compleet
beeld van mijn produktie,
dacht ik".. De van huis uit
Leidenaar Wetselaar, die zich
ontwikkelde aan de Academie
van Beeldende Kunsten in
Den Haag, is grafisch ontwer
per van beroep. Meer dan 25
jaar draagt hij al bij aan de
roem van Joh. Enschedé, gra
fische inrichting b.v., het eeu
wenoude grafische bedrijf in
Haarlem. Hier heeft hij zich
ontwikkeld tot een „meester-
graficus", een minutieuze dui
zendpoot, wiens rake halen en
zetten tot in alle sectoren van
de samenleving zijn doorge
drongen.
Vorig jaar bijvoorbeeld ont
wierp hij herdenkingszegels
bij de herdenking van Albert
Schweitzers geboorte in 1875,
in opdracht van het Neder
lands Albert Schweitzer Cen
trum in Deventer. „Ik ben
daarvoor naar de Elzas ge
weest. in zijn geboorteplaats
Kaysersberg rondgekeken, het
huis waar hij woonde, het or
gel waarop hij speelde. Voor
dat Centrum ontwierp ik ook
een tegel. De opbrengst daar
van komt ten goede aan de
bouw van een brug in Lamba-
rene waar Schweitzers zieken
huis staat. Aan directeur van
dat ziekenhuis, Max Caubert,
werd toen ook een door mij
ontworpen oorkonde aangebo
den, als symbool van de ver
bondenheid tussen Deventer
en Lambarene. Ziet u, Albert
Schweitzer was een man die
mijn grote bewondering heeft;
hij is onvoorstelbaar goed ge
weest. Wat die man niet ge
daan heeft, vooral voor de be
woners van dat gebied in Ga
bon. Het moet een reus zijn
geweest: driemaal doctor, in
de muziek, de geneeskunde en
theologie. Een forse man bo
vendien. In Deventer, de Ne
derlandse Schweitzerstad, kun
je in het Centrum van alles
over hem tegenkomen". Kalli
graaf Pieter Wetselaar laat de
tekeningen van de zegels zien:
Schweitzer in gravure-achtige
lijnen naast zijn geboortehuis
in Kaysersberg gezet.
Voor Nederland maakte Wets
elaar bloemenzegels, kinderze
gels, Olympiadezegels, kleder
drachtenzegels, Militaire Wil
lemsordezegels, Rode Kruisze-
gels, „en dan ben ik nog wel
wat vergeten op te noemen.
Rond Pasen kwamen de post
zegels voor Suriname uit, be
trekking hebbend op het Nieu
we Testament. Het werd een
bekroonde serie. Zo werd ik
internationaal postzegelont
werper. Ik beoefen graag een
oud ambacht, het plaatsnijden
in koper, zoals Albrecht Dürer
en Lucas van Leyden het al
deden; met de burijn insnijden
in de koperplaat. Ik maakte zo
gravures voor bankbiljetten".
Het schoonschrijven noemt
Wetselaar ook belangrijk voor
het maken van allerhande fa
brieksmerken. Maar het por
tretteren van mensen, dieren,
planten, bloemen blijft een ge
wichtig facet van zijn werk.
„Aquarelleren ook, voor een
boek of zo, maar ook voor
vrienden en kennissen om in
de huiskamer te hangen". De
torren en schaaldieren van
Piet Wetselaar vertonen de
meest boeiende en sprekende
kleuren; teorren, met kaken
om voedsel en tegenstanders
te vermorzalen en „naar het
leven" op papier aangebracht.
Soms graaide hij onder een
kast omdat weer zo'n tor ont
snapt was uit de doos. Vlin
ders in transparante tinten,
doorzichtige overgangen in de
vleugelstructuur. „Ik kies zelf
de kleuren met het advies van
mijn vrouw. Ik ben niet wil
loos, maar geef mijn mening
graag voor een betere. Mijn
vrouw en kinderen houden mij
vaak een „spiegel" voor", be
kent Wetselaar, die nu weer de
jaarlijkse Kerstsluitzegels voor
de tuberculosebestrijding
heeft gemaakt. Dit jaar:
sneeuwpop met twee spelende
kinderen.
Pieter Wetselaar mag
misschien niet bedolven zijn
onder de binnenlandse onder
scheidingen en prijzen, in Lu
xemburg sleepte hij een
EGKS-prijs in de wacht en
zijn Surinaamse Paaszegels
verdienden een Gran Premio
Internazionale d'Arte Filateli-
ca „San Gabriele". Op uitnodi
ging deed Wetselaar mee aan
de internationale postzegel-
ontwerperswedstrijd van de
Verenigde Naties. Voor Lu
xemburg, Belgisch Congo en
Ecuador ontwierp hij postze
gels en voor de lettergieterij
tekende hij letters. Een artiest
die hij inderdaad van alle
markten thuis is en bij wie
iedereen terecht kan.
Je mag Pieter Wetselaar geen
pietepeut noemen, „maar het
millimeterwerk op het kleine
vak boeit me bijzonder, omdat
je een zo groot mogelijke zeg
gingskracht op een erg klein
stukje papier moet hebben",
zegt hij er zelf van. „Ik zet het
klein op, daarna komen pas de
grotere tekeningen die ge
schikt zijn om gereproduceerd
te worden. De groep graveurs
is zeer klein. Het is een vak,
dat je pas gaat beheersen na
jarenlange volharding. Alleen
een staafje slijpen is al moei
lijk en dan moet je er nog mee
overweg kunnen in het koper
zonder in dat koper uit te
schieten. Vaktechnisch is het
een hele dobber, maar wel een
erg mooie.
De Bennebroekse graveur be
schikt zowaar, over vrije tijd,
zo nu en dan. Weliswaar
kruipt het bloed dan vaak
waar het niet gaan kan en
pakt hij een standaarduitgave
over Rembrandt of kijkt uren
lang naar diens etsen en teke
ningen. „Het is ontroerend als
je lang van die onovertroffen
portretten geniet. Hij leeft
voor mij vooral in zijn etsen.
Rembrandt is in mijn ogen de
grootste, de menselijkste. Juist
daarom". En dan is er de mu
ziek, die Wetselaar één van de
schoonste uitingen van de
mens noemt. „Verder heb ik
belangstelling voor hockey en
tennis. Passieve interesse we
liswaar. Het praktische voet
ballen en tennissen heb ik pas
opgegeven. Ik heb graag mee-
gehold met die knapen van 20
en 30 jaar, maar dat laat ik
nu maar aan de jeugd over.
Maar je moet wel eens jezelf
kunnen zijn, zeker in het be
roep dat ik gekozen heb. Al
leen zijn met je gedachten om
met goeie ideeën op de prop
pen te kunnen komen. Stilte is
een voorwaarde om te kunnen
scheppen in deze drukke tijd.
Bij een wandeling door de dui
nen komen die ideeën vanzelf,
dan verschuiven ze naar beter,
naar anders.
Ton Pieters
OVERLEG MET SCHOUWBURG
L—xOVER „VERDELING" VOORSTELLINGEN
i2540
IIDEN Het LAK-theater wil in de toekomst nauw overleg
gang brengen tussen de Schouwburg en het theater aan
4 Levendaal. In dit overleg zou kunnen worden bepaald
like voorstellingen in welk theater zullen worden gegeven,
ft de heropening van de gerestaureerde Schouwburg, heeft
LAK-theater een belangrijke functie moeten inleveren,
nisch-beheerder en per 1 december technisch artistiek
teerder van het LAK, Carel Alons, bezint zich thans op de
luwe taken voor het gezellige theatertje.
theater werd opgezet als
f universitair culturele instel-
Van het geven van toneel-
Irstellingen was toen geen
lake. De financiële middelen
Ibraken. Toen de Schouw-
Ig werd gesloten, kwamen de
leelvoorstellingen naar het
lK-theater. Hiermee kwam
theater uit zijn universitair
ment. Ook niet-studenten
iden de weg naar het LAK
ats
Ik nu de Schoüwburg weer
^opend is wil het LAK-theater
h plaats in het Leidse culture-
lieven behouden. Carel Alons
1 zijn collega's willen ervoor
Tken dat het theater weer al-
i op het studentenpubliek te-
Valt. Dit zou kunnen worden
ïrkomen wanneer het LAK-
iater voorstellingen krijgt die
geschikt voor de
Schouwburg zijn.
„In Utrecht steken de artistieke
leiders van 't Hoogt, de Kikker
en de Blauwe Zaal regelmatig
de hoofden bijelkaar om te zien,
waar welke voorstelling het be
ste past", aldus de LAK-beheer-
der. „Ook in Leiden kan dit
goed.
Voorstellingen van „De Appel"
of van het Mickery Circuit ko.-
men beter tot hun recht bij ons.
Het Werktheater weigert een
voudig in de Schouwburg te
spelen." Het behoud van een
theaterfunctie geeft het LAK-
theater de waarborg dat het „in
de picture" blijft.
Publieksgroepen
Voorts wil het LAK zich op
speciale publieksgroepen rich
ten. „Als men in een buurthuis,
op een school, in een centrum
voor werkende jongeren met
iets bepaalds bezig is, dan moet
zo'n groep het LAK op kunnen
bellen met de vraag of ergens
in Nederland niet een theater
groep, een film of een muziekge
zelschap is, die de te behandelen
problematiek kunnen komen be
lichten op hun specifieke wijze.
Zo hebben we al voorstellingen
in samenwerking met Hot Hou
se. met de Folkclub Hores en zo
was hier onlangs Genesius met
een programma voor scholieren
over sexualiteit en puberteit."
„Zolang de loop naar het LAK
er is, is het ook voor amateurs
leuk om hier te spelen. Ik denk
hierbij niet zozeer aan de be
staande, georganiseerde clubs
maar meer aan incidentele ama
teur-manifestaties, zoals Matro-
goth, Iris of schoolvoorstellin
gen. Maar we willen ons per se
niet alleen hierop werpen, dat
zou ons weer in een isolement
brengen", aldus Carel Alons.
Subsidie
Teneinde zijn theaterfunctie
niet. te verliezen heeft het LAK-
theater subsidie gevraagd aan
de Culturele Raad en aan het
COS (Centrum Overleg Studen
tenvoorzieningen). Deze laatste
organisatie heeft voorlopig voor
een jaar 15.000 toegezegd. De
Culturele Raad wil eveneens
een bedrag van 15.000 be
Carel Alons, straks technisch- artistiek beheerder van het LAK-theater, in zijn regiekamer.
schikbaar stellen.
Aan de manier waarop onze
aanvraag 50.000) in de Cultu
rele Raad werd behandeld heb
ik me overigens wel geërgerd.
Men durfde geen principe-be
slissing te nemen. Het bedrag
werd teruggeschroefd tot
15.000 voor één jaar.
Het gekke is, dat al in 1971 in
een nota van de Culturele Raad,
waarin op restauratie van de
Schouwburg werd aangedron
gen, werd gesteld, dat deze al
leen zou mogen plaatshebben,
wanneer er tegelijkertijd een
ander klein theater zou komen.
Men dacht aan de Remonstrant
se Kerk. Het opknappen van
deze kerk kostte meer dan een
miljoen. Wat het Lak nu vraagt,
is hiermee vergeleken een fooi."
Contact
Qua uitrusting en sfeer is het
LAK-theater een van de leukste
in Nederland. In het theater zijn
de contactmogelijkheden met
het publiek zeer groot. Door de
indeling, foyer, kleedkamers en
theater komen op elkaar uit, is
ook het contact na de voorstel
lingen optimaal. Carel Alons:
„Je ziet de decors wegsjouwen,
je ziet de spelers terug als gewo
ne mensen en je kan een praatje
met ze maken." Al deze voorde
len maken de nadelen van het
LAK: geen air-conditioning en
gehorigheid tot een onbedui
dend ongerief. „Als onze thea
terfunctie wegvalt, zal Leiden
bepaalde voorstellingen, waarin
participatie van het publiek
noodzakelijk is, moeten missen.
Dat zou door een groot aantal
theaterbezoekers worden be
treurd."
PAUL VAN DER PLANK
Pieter Wetselaar..altijd bezig!
Zuid—Hol
ng „Opei
„tegen dc
mdom d»
slissing tol
van See!
gische ho
lam". On
izeker wa
le levende
>f hebben
ikzij Seel
tief gek re
Oekrainse
?zuela. De
door Ro
•d.
tussen de
ipyj is hej
I wil wor
patriarch
Nadat de
gerd heefl
benoema
ft de afge
bezoeken
Dekrainse
Verenigde
lij is ont
ent FordSchets
en
product
van
ENNEBROEK Het kort-
knipte grasveld in de park-
htige achtertuin van Pieter
etselaar ligt er pittoresk
oen bij. Maar Pieter Wetse-
ar ergert zich bij kans
auw aan een enkel dor plek-
dat hij van de droogteperio-
heeft overgehouden. Ook
n tuin is voor een fijnslijper
s Wetselaar een ruimtelijk
igeven en binnen het archi-
ctonische kader moet ook
as aan scherpe eisen kunnen
ildoen. „Zelf ben ik romme-
t van aard, wat slordig mis-
jbien; ik pluk geen stofjes
In de stoel, dat doet mijn
louw. Maar in mijn werk
|n ik precies. Ik hou van
ijlvol". Het is in elk geval
in aangeboren kwaliteit die
eter Wetselaar in het grafi-
he zadel heeft geholpen,
ïtselaar handhaaft zich
arin met verve: hij is klein
n stuk, maar groot van ar-
tieke conceptie, deze ont-
erpende Bennebroeker.
leter Wetselaar een goeie
üftiger is ontwerper „van
Pieter Wetselaar.
