LANGS OMWEGEN
[Ir
Csardas deed
Roemenen vergeten
„Van de koele
meren
interessant
maar verknipt
Marjolein Briër wil tweede lustrum vieren met „totaal theater"
Nieuwe
botenloods
voor Die
Leythe
,,De grootste zottigheid die
ik ooit heb meegemaakt"
976|DINSDAG 9 NOVEMBER 1976
LEIDSE COURANT
DOOR Op mijn omwegen door stad en land kom ik graag mensen tegen. Elke
i Tr>M morgen tussen tien en elf uur kunt u mij telefonisch yerteilen wie
1 TON u graag in deze rubriek zou'willen tegenkomen. Het nummer van mijn
PIETERS geduldige telefoon is 071 —12 22 44; u kunt dan naar toestel 18 vragen.
i
Mandbaltoernooi voor Leidse scholieren.
deze componist. De avond
heeft plaats in het gebouw
Staalwijk, Herenstraat 45 in
Leiden en begint om 20.30 uur.
LEIDEN Vele scholen in
Leiden en omgeving zullen
aanstaande zaterdag deelne
men aan het schoolhandbal-
toemooi in de Groenoordhal.
Het toernooi begint zaterdag
om tien uur. Zevenenzeventig
teams spelen honderdtweëen-
zestig wedstrijden, alvorens
vast komt te staan, welke
school met de hoogste eer gaat
strijken. De deelnemers wor
den in verschillende leeftijds
groepen ingedeeld.
LEIDEN De Nederlandse
Middenstandsbank n.v. opent
vrijdag 12 november een bij
kantoor aan het Vijf Meiplein
21 in Zuid West. In verband
hiermee wordt van half zes tot
half zeven in de nieuwe vesti
ging „open huis" gehouden.
LEIDEN Het project Staal
wijk, sociëteit voor kamerbe
woners organiseert op woens
dag 17 november een Mozart-
avond. De avond staat in het,
teken yan de componist W. A.
Mozart, een dia- en klankbeeld
over het werk en leven van
LEIDEN De. Christelijke
Gymnastiekvereniging „Jahn"
Leiden biedt haar voorzitter,
de heer G. S. de Knegt en zijn
gezin een receptie ter gelegen
heid van zijn 40-jarig lidmaat
schap van de vereniging. De
heer De Knegt is ook al 21
jaar voorzitter van de vereni
ging. De receptie wordt gehou
den in de hal van de Vredes-
kerk aan de Burggravenlaan
hoek Van Vollenhovenkade
van 18.30 tot 19.30 uur.
LEIDEN Het Toonkunstor
kest geeft zondag 14 november
om 15.00 uur een concert in de
Evangelisch-Lutherse kerk
aan de Hooglandsekerkgracht
26 te Leiden. Dirigent is René
Verhoeff. De organist H. C.
Jasperse zal solistische mede
werking verlenen met werken
van Bruch en Daridrieu. Ver
der worden uitgevoerd de can
tate „Ich habe genug" van J.
S. Bach, solist Marcel Ver
hoeff, het vioolconcert in a
kleine terts van J. S. Bach,
solist Joris Hünteler en de
Symfonietta van H. Badings.
De toegangsprijs bedraagt 3,50
gulden, CJP-houders betalen
1,75 gulden.
LEIDEN Over het dubbelproject van Centrum, de stukken
„Van de koele meren des doods" en „De lamp hangt scheef",
zijn al vele lovende woorden geschreven. De gespannen
verwachting over De koele meren (naar een roman van Fr.
van Eeden) kon gisteren in de Schouwburg met de werkelijk
heid worden geconfronteerd; helaas gaat „De lamp" van
avond niet door. Gezien de presentatie als dubbelproject zou
het een onverteerbare zaak zijn, als de voorstelling niet
alsnog naar Leiden komt
„De koele meren" behandelt de ontwikkeling van een tot
psychoses gerakende vrouw uit een laat negentiende-eeuws
bourgeois milieu met al haar regels, verboden én hoogmoed.
Een boek kan dat proces van binnenuit beschrijven; toneel
geeft alleen handeling. Slechts door middel van die handeling
(uiterlijk) kunnen innerlijke gesteldheden duidelijk worden.
Men kan erover twisten wat de toneelvorm met zijn geheel
andere mogelijkheden aan een roman die zo gebruik maakt
van een typische mogelijkheid van de literaire techniek nog
kan toevoegen.
Centrum heeft de uiterlijkheid van het toneel heel consequent
nog eens extra benadrukt. „Van de koele meren" is .een zeer
gestileerd en geconstrueerd toneelstuk geworden (bewerker
Ton Vorstenbosch), opgebouwd uit vele korte scènes (boek-
flarden), gespeeld op verschillende plaatsen van het daarvoor
functionele decor (plankieren, vlonders, schuifwanden). Eén
ding is daardoor in ieder geval onmogelijk geworden: Hed-
wig, de vrouw, een ontwikkeling laten maken. De geexalteer-
de toon (goed zweverig, vragend) waarop Ans Beentjes als
'de jonge Hedwig begint, verandert nauwelijks, net als de
door haar inertie daarmee contrasterende oude Hedwig
(Yolly van Kan).
Wat dramatische hoogtepunten hadden moeten worden, ra
ken geïsoleerd en zitten tegen het lachwekkende aan (het
kind in de koffer). De verdubbeling van de Hedwig-figuur
krijgt in de aanvang op het toneel geen dramatische functie
en kracht. Het in elkaar overgaan van de speelvlakken naar
het eind toe werkte dan ook niet, ging te bot en simpel;
te meer daar deze speelvlakken in het begin geen duidelijke
afbakening hadden gekregen. Ook op andere momenten
liepen voor mij de verschillende locaties hinderlijk dooréén,
hoewel alleen op die manier het hoge tempo mogelijk was.
Mijns inziens had deze Centrumbewerking bewerking alleen
zin als fragmentarische beeldtaal bij de roman, die men dan
wel gelezen moét hebben.
PAUL VAN DER PLANK
Dit seizoen is het 't tiende jaar, dat
niet te temmen balletnymf Marjo
lein Briër in de stad Leiden bivak
keert. Je kunt ook zeggen: Ballet
school Marjolein Briër bestaat tien
jaar. Een groot deel daarvan werd
doorgebracht in het gebouw aan
het Pieterskerkplein, nadat eerst
aan het Rapenburg boven de mu
ziekschool de lichamelijke patro
nen met ranke en minder ranke'
leden op de vloer werden uitge
beeld. „Ontdek je lijf', zou Briër
zeggen, „en je wordt een completer
mens". Bij dat leren ontdekken laat
Marjolein niets aan hét toeval over,
ze doceert consciëntieus en zo in
spirerend dat de vonken er bijna
vanaf vliegen. Ze is op een haar
na tevreden: „De accommodatie in
mijn school gaat wel, maar er is
geen kantoor- en doucheruimte en
dat is feitelijk te gek. Eigenlijk zou
die rare pilaar eruit moeten; ik zit
Marjolein Briër met Kenny Lalo-
pua, met wie ze nog veel als duo
optreedt het theater kon ze
toch niet missen; Kenny is de
laatste van mijn oude groep die
uiteen is gevallen".
nu vaak in de knel met het maken
van choreografieën. Maar ik kan
het verbeteren van de outillage niet
bekostigen; ik ben geen stichting en
niemand helpt me", aldus Marjo
lein in meditatiehouding.
Het tienjarig bestaan van haar school
wil La Briër intensief gaan vieren. Bij
haar nemen dergelijke activiteiten
meestal mammoet-vormen aan, mara
thons die etmalen beslaan. Zo ook
straks. „Ik wil in mei in de schouwburg
twee lange weekeinden „totaal theater"
geven; iets organiseren wat afwijkt van
normale normen van een balletschool.
Ik wil een voorstelling maken met sur
realisme, abstracties, stilte, kleur, gelui
den, kortom alle laden van mijn eigen
ik wil ik openschuiven. Kijken, of ik
alle facetten van mijn eigen mogelijkhe
den kan verwerken in een ontzettend
grote collage eigenlijk, hè. In gedachten
ben ik er al mee bezig. Het lijkt op een
zware bevalling. Het kind moet eerst
gemaakt wórden endaarna draag je
het, nietwaar?".
De openingsmusical van de Leidse
schouwburg heeft veel tijd en energie
van Marjolein Briër gevergd. Daar
heeft ze nu de naweeën van. Men ziet:
bij Briër wordt kunst geboren, het doet
pijn en daarom is het kunst. In een
week of acht heeft ze aan de Oude Vest
een hele musical-cast aan het bewegen
gebracht. Ze was hard'voor de mensen,
maar er kwam ook wat goeds uit; „zelf
heb ik de' grootste bewondering voor
wat al die lui uit liefhebberij gepres
teerd hebben".
Nog deze maand gaat ze peinzend en
afwegend de muzieken voor haar „to
taal theater" uitzoeken. „Het scenario
schrijf ikzelf. Ik wil poëzie „live" laten
spreken door iedereen van mijn school.
Vandaag of morgen ga ik zitten en dan
komt de beuk erin". En als Briër beuk
zegt, dan is het de beuk. „Ik ben al
onrustig. Lekker onrustig. Dat is een
goed teken, daar krijg ik toch een kick
van. De trillingen zijn allemaal aanwe
zig". Ze vertelt me iets van haar wer
kwijze, ook dahrin blijft ze wie ze is.
„Ik ga van Z naar A, niet andersom.
Je moet niet van een gemakkelijk punt
uitgaan, maar bij het moeilijkste begin
nen en dan eventueel inspanningen te
rugnemen tot het klikt; en dan pak ik
het".
„Het vereist veel wilskracht en een ma
te van geestelijke stabiliteit en idealis
me. Een sejzoen van tien maanden bete
kent tien maanden mezelf weggeven.
Dat is een gekregen gave om door te
gaan. Ik sta er wel alleen voor in die
school van me, maar het geeft me
vreugde als ik die mensen hard zie
werken. Ieder jaar heb ik meer kinde
ren die begaafd zijn. Sinds 1 augustus
doceer ik aan het Rotterdams conserva
torium, afdeling ballet-academie. Tien
jaar geleden deed ik daar eindexamen.
ik constateer in Rotterdam een heel
verschil: die studenten zitten al in een
gefrustreerd kader vast. De kunst leeft
er minder dan bij m'n „amateur"-leer-
lingen die meer open zijn. Bij de stu
denten wil ik, op mijn eigen manier,
daar wat aan gaan doen. Ze moeten het
van binnen beleven, de „soul" proeven,
en niet van buiten. Studenten en ama
teurs vergelijk ik graag met strobloe-
men en bloemen. Strobloemen zijn wel
charmant, maar je gaat er op een gege
ven moment aan voorbij; levende bloe
men stralen meer".
Marjolein Briër „straalt" zelf trouwens
ook. Dat gebeurt op haar lessen: „Pre
pareren doe ik nooit iets, elke les is
anders. Ik trek de deur van het lokaal
dicht, de les begint en daar gaat het:
m'n fontanel gaat open en er komt een
„straal" uit en m'n omhulsel voert het
uit. Ik ben een gelukkig en een erg rijk
mens, dat ben ik me bewust. O ja, nog
even dat „totaal theater". Maar alleen
theater al. Ik zou willen verzuipen in
het theater maar tegelijk mijn school
handhaven, want die kan ik niet mis
sen". Tenslotte op verzoek een
doordenkertje van Marjolein, een type
rend Briër-filosofietje waarin steeds
geest en lijf bijeen worden gehouden:
„De tijd maakt niets uit, het is het
moment van samenkomst in lichaam en
ziel tot het bewustzijn in vriendschap
en kosmos..." Zou Briër er dan tóch een
goeroe op na houden?
LEIDEN De Leidse roeiver
eniging Die Leythe krijgt een
nieuwe botenloods. Na jaren
van wachten en een brandbrief
aan de gemeente in februari van
dit jaar ging de gemeenteraad
gisteren akkoord met het be
schikbaar stellen van een cre-
diet van 400.000 gulden voor de
Vervanging van de totaal verrot
te huidige botenloods. In ruil
daarvoor zal de roeivereniging
de grond van haar complex aan
de Morsweg overdragen aan de
gemeente. Bovendien zal de ver
eniging 6000 gulden per jaar
aan huur aan de stedelijke over
heid moeten betalen. De boten
loods zal door de Sportstichting
worden beheerd. Alleen de so
cialist Groos stemde tegen de
credietverlening.
Constructiebedrijf
failliet
LEIDEN Het constructiebe
drijf A. E. van der Voet en
Zonen, gevestigd aan de Zoeter-
woudseweg 11 is failliet ver
klaard bij vonnis van de Haagse
arrondissementsrechtbank. De
personeelsleden van het bedrijf
hebben enkele weken geleden
hun werkzaamheden moeten
beëindigen. Het faillissement is
uitgesproken, nadat bleek dat
de verleende voorlopig sursean
ce van betaling het bedrijf geen
Soelaas meer kon bieden.
LANGEBRUG
AFGESLOTEN
LEIDEN - Vandaag en morgen
is de Langebrug tussen Zonne
veldstraat en Pieterskerkgracht
voor gemotoriseerd verkeer ge
sloten. Deze tijdelijke afsluiting
is noodzakelijk in verband met
het maken van een doorsteek
voor de riolering ter hoogte van
de zij-ingang van het politiebu
reau.
VERVUILENDE BLOEMENKOOPMAN TEGEN
KANTONRECHTER:
LEIDEN „Dat vind ik
de grootste zottigheid die
ik ooit heb meegemaakt,"
zo luidde het oordeel van
de Leidse bloemenkoop-
man over het hem ten
lastegelegde op de zitting
van het Leidse kantonge
recht gistermiddag. Hij
werd er van verdacht een
grote hoeveelheid afval
afkomstig van zijn fleu
rig bedrijfje in een sloot
te hebben achtergelaten,
zoveel zelfs dat er vier
kruiwagens aan te pas
moesten komen om het
afval weer te verwijde
ren. De politie was hem
op het spoor gekomen
door middel van een stuk
afval met de naam van Zwartkijker
de koopman erop.
waar de rechter in toestemde.
,.U had uw visitekaartje dus
achtergelaten," meende rechter
De Koning, die hem ook nog een
in de sloot gevonden aanmaning
van de Stedelijke Lichtfabrie
ken op zijn naam kon overhan
digen. „Overdrijven is ook een
kunst," vond de koopman die
meende dat hij voor het produ
ceren van vier kruiwagens afval
wel een jaar nodig zou hebben.
Volgens zijn zeggen zou er wat
rommel van de Vlico-bak kun
nen zijn weggewaaid waar hij
zijn vuilnis in placht te depone
ren. „Maar niet in de sloot, stel
je voor dat iedereen dat gaat
doen," meende de koopman ver
schrikt. De officier van justitie,
mr. Van Veen was niet over
tuigd maar bepleitte toch vrij
spraak wegens gebrek aan be
wijs - niemand had het gezien
Het eerste dat een Leidse
schoonmaker en zwartkijker
deed toen hij „opkwam" was in
de zeer letterlijke betekenis van
het woord voor het aanschijn
van de rechter verschijnen, aan
gezien hij niet voor het hek
bleef staan, zoals gebruikelijk
is, maar omliep en bovenop
rechter De koning ging staan
om zijn verklaring af te leggen.
Nadat hij gecorrigeerd was riep
hij op de aanklacht meteen „ik
heb alles betaald, inclusief 100
gulden boete aan de wijkagent."
Daar keek de rechter nogal van
op aangezien een wijkagent niet
de bevoegdheid heeft om boetes
uit te delen en te incasseren.
„Bovendien is dat bedrag veel
te hoog," meende rechter De
Koning die in overleg met de
officier besloot de zaak nader te
zullen laten uitzoeken. „Dat
scheelt toch weer een paar krat
ten pullen", verklaarde de om
streden zwartkijker bij het weg
gaan tegen het publiek waarna
hij het kantongerecht met een
vriendelijk „jongens, de mazzel"
begroette.
Verkeersgeweld
Het resterende gedeelte van de
zitting was gevuld met de
zwervingen van een grote hoe
veelheid natuurlijk hoofdzake
lijk onschuldige verkeersdeelne
mers Een Leidse kelner bij
voorbeeld die terecht stond voor
het niet goed aanlijnen van zijn
hond. Dat gebeurde echter m
zijn auto, waardoor het acht
weken oude dier zich op een
gegeven moment met de bestu
ring ging bemoeien Terwijl zijn
baas hem hiervoor een verma
ning gaf reed de ontspoorde au
to echter op een vijftal gepar
keerde auto's in. „Uw verzeke
ring was daar zeker wel blij
mee," informeerde de rechter.
„Ja, die waren erg blij, het kost
te 12.000 gulden", antwoordde
de verdachte. Het gerecht voeg
de als aanmoediging hier nog
eens 100 gulden boete of vier
dagen cel aan toe. Een vrouw
uit Lisse liet tijdens een puzzel-
rit in de mist een puzzel voor
de andere verkeersdeelnemers
achter door haar auto dwars
over de rijbaan bij een controle
post te parkeren. Een bromfiet
ser bleek niet subtiel genoeg
voor deze opgave en knalde er
recht bovenop, met als gevolg
een flinke gecompliceerde been
breuk. 250 gulden of tien dagen
in de diepste kerker leverde dat
op, en daar viel weinig meer bij
te raden.
FRANK M. BUURMAN
Ons land schijnt op het
moment te worstelen
met een „Roemenen-pro
bleem". Door allerlei be
richten krijg ik sterk de
indruk, dat op het vlieg
veld van Boekarest
toch al niet één van 's
werelds vrolijkste en
vriendelijkste luchtha
vens hele regimenten
muzikanten, onder wie
de zigeunerachtige het
talrijkst vertegenwoor
digd zijn, op vervoer
naar West-Europa staan
te wachten. Tot nog toe
vrij vergeefs.
Neem nou bijvoorbeeld dat
Boekarests radio- en televi
sieorkest, vijf exclusieve musi
ci met een zangeres wier naam
me ontschoten is. Begin vorige
week reeds stonden ze start
klaar, de taragotte (oer-Roe-
meens instrument), viool, cym-
baal, bas en panfluit bij de
bagage. Klaar om twee maan
den door Nederland te trekken
tegen schappelijke condities.
Het huolen stond feestenbou
wer Martin Spaargaren van de
drie Nederlandse Holiday Inns
nader dan het lachen en de
baas van het Roemeens toeris
tenkantoor in Amsterdam
Iliescu vocht nog meer tegen
de tranen. Maar Den Haag
bleef onverbiddelijk.
Spaargaren: „Dit geharrewar
heb ik nog nooit meegemaakt.
Drie jaar hebben wij die Roe
menen hier in het najaar over
de vloer gehad, zonder proble
men, en de gasten bleken er
erg op gesteld te zijn. Ook
deze keer was de toemee een
paar manden geleden door
Den Haag toegezegd, maar nu
opeens heeft het ministerie die
toezegging ingetrokken. Daar
ga je nou; er zouden twee koks
en een maitre d'hötel meeko
men en twee dansparen uit de
Karpaten. Je hebt daar een
dorpje waar iedereen niet op
houdt met dansen, heb ik me
laten vertellen. Zal me daar 's
winters wel lawines geven.
Okay. tot daar aan toe, maar
ik zit met de gebakken peren.
De hele Roeemense week was
geregeld, alles gepland. En
maar eten, op z'n Roemeens
natuurlijk. Nu is er die meneer
in Den Haag die de werkver
gunning in z'n zak houdt, om
dat er genoeg i Nederlandse
musici zonder werk zitten. Ik
heb tegen die meneer gezegd:
„Wij importeren in Nederland
toch ook rijst?" „Hoe bedoel-
u?", vroeg toen die meneer.
„Nou", zei ik, „rijst verbouwen
we hier toch ook niet, Iaat
staan panfluiten". De meneer
vond dat heel niet zo grappig,
de- werkvergunning bleef in
elk geval uit. Ik heb nu een
redelijke hoop, dat het gezel
schap op 20 november mag
komen. Maar dan is die Roe
meense week van ons achter
de rug. Ach, het zal toch wel
leuk worden met dat dansen
op z'n Karpaats en de gasten
op het dansvloertje".
Toch is het weekend in H.I.
gered. Die redding komt op
naam te staan van het Leidse
zigeunerorkest Csardas, dat
met de dansgroep Achelay op
het gebied van folkloristische
presentatie in Nederland hoge
ogen werpt en niet alleen in
het eigen land. Csardas was
een typische pré zaterdag- en
zondagavond met het brengen
van Oosteuropese cultuur
(want folkore is „echt") op
hoog niveau. Als je het goed
en eerlijk beschouwt, hebben
wij die Roemenen eigenlijk he
lemaal niet nodig. Maar af
spraak is afspraak.
Het Leidse zigeunerorkest Csardas in vol ornaat
