,Heer, red
Noordwijkerhout"
STEEDS MEER BEROEP OP
TELEFONISCHE HULPDIENST
SINT JOZEF PAROCHIE BESTAAT 60 JAAR
SATERDAG 6 NOVEMBER 1976 LEIDSE COURANT
Een bouwtekening van de nieuwe Jozefkerk. De toren is niet -zoals op de tekening gebouwd aan
de achterkant, maar aan de voorkant.
NOORDWIJKERHOUT
„Allemaal knielen en
vijf Onze Vaders bid
den". Deze woorden
moeten veel oudere
Noordwijkerhouters
nog vers in het geheu
gen liggen. Pastoor Van
der Waarden van de Jo
zefparochie sprak ze uit
vlak na de Tweede We
reldoorlog. Het was pas
kermis geweest in
„Noortwijck in den
Houte" en de pastoor
had het hazepad geko
zen om de wilde kermis
taferelen niet te hoeven
aanschouwen. Toen hij
die dag laat thuiskwam,
werd hij echter door
derden geïnformeerd
over de gedragingen
van Noordwijkerhou
ters op de kermis. Ge
trouwde vrouwen zou
den met andere mannen
hebben gedanst. Tijdens
de Heilige Missen in het
weekeinde na de kermis
dwong pastoor Van der
Waarden zijn gelovigen
te knielen en vijf Onze
Vaders als boetedoe
ning te bidden, terwijl
hij riep: „Heer, red
Noordwijkerhout".
Het rijke Roomse leven heeft
in Noordwijkerhout ook een
aantal passen terug moeten
doen, zij het wat later dan in
de omliggende plaatsen. De
tijd van de Noordwijkerhoutse
„Fernandellen" de dorp
spastoors die het voor het zeg
gen hadden is nog maar
kort voorbij. Men denke dan
aan de woorden van pastoor
Van der Waarden en niet in de
laatste plaats aan de gedragin
gen van de eerste pastoor
Quant van de Sint Jozefparo
chie.
Die Jozefparochie bestaat 9
december 1976 zestig jaar. Ge
legenheid om even stil te blij
ven staan bij de ontwikkeling
van het katholicisme in Noord
wijkerhout in de loop der eeu
wen. Vast punt in de geschied
schrijving is de bouw van het
zogenaamde Witte Kerkje in
Noordwijkerhout aan het be
gin van de dertiende eeuw.
Een eeuw later wordt ook mel
ding gemaakt van een kapel in
het Langeveld waarvan het
bestaan overigens nooit is be
wezen en van een huiskapel
van de heren van Boeckorst,
terwijl de roemrijke abdij
Leeuwenhorst in dezelfde
streek was gelegen. Tijdens de
tweede helft van de zestiende
eeuw (reformatie) komt het
katholieke Witte Kerkje in
handen van de protestanten.
(De dertiende eeuwse toren is
in 1500 verhoogd en hét een-
beukig schip is in het begin
van de zeventiende eeuw her
bouwd. De kerk werd, evenals
de huizen, in 1575 door de
Spanjaarden in brand gesto
ken. De Noordwijkerhoutse
historici zijn het daar overi
gens nog niet over eens. Voor
hen is niet aangetoond dat de
Spanjaarden de kerk in brand
hebben gestoken en zij bestrij
den dat alle huizen m brand
zijn gestoken. In 1632 staan in
het plaatsje „Inden Houte" 64
huizen en het Witte Kerkje is
gedeeltelijk gerestaureerd. Het
koor is niet meer herbouwd.
Patroonheiligen van het Witte
Kerkje waren Petrus en Pau-
lus.)
katholieken (thans nog onge
veer 80 procent van de bevol
king) in Noordwijkerhout wa
ren gedoemd vanaf de refor
matie tot aan de tweede helft
van de negentiende eeuw hun
eucharistievieringen te vieren
in zogenaamde schuilkerken
(o.m. boerderijen). Nadat de
Bisschoppelijke hiërarchie na
1853 weer enigszins was her
steld, verscheen in Noordwij
kerhout zij het tussen bo
men en enigszins van de weg
gelegen een nieuwe kath
olieke kerk: de Sint Victor-
kerk.
Quant
Onder meer door een uitbrei
ding van de Noordwijkerhout
se dorpskom werd de bouw
van een tweede kerk aan het
begin van deze eeuw noodza
kelijk. Kapelaan Quant van de
Victorkerk werd door bis
schop A. Callier van het bis
dom Haarlem benoemd tot
bouwpastoor. Er werd een
stuk duingebied aangekocht
voor een bedrag van 20.000
gulden van de Graaf Van Lijn
den in Lisse. De grond maakte
deel uit van het landgoed De
Boekhorst (het huis van de
heren van Boechorst heeft tot
in de zeventiende eeuw be
staan). Door plaatselijk aanne
mer Parera werd de kerk ge
bouwd. Aanvankelijk stond de
kerk als enig bouwwerk op
enige afstand van de dorps
kern in het duingebied. Het
zou nog tenminste tien jaar
duren voordat rondom het
kerkgebouw woningen ge
plaatst zouden worden. Alleen
de Sint Bavo lag vlak achter
de kerk, die was twee jaar
daarvoor (voor 1916) gebouwd.
Op 7 juli 1916 werd de eerste
steen gelegd voor de „nood
kerk", want de bedoeling was
dat het pand slechts dertig
jaar dienst zou doen. De kos
ten moesten zoveel mogelijk
worden gedrukt. Toch ver
scheen een vrij grote kerk in
het duingebied. Tijdens de
bouwwerkzaamheden stortte
overigens de gehele dakcon
structie in. Ook later nog had
den parochianen er een hard
hoofd in met storm naar de
kerk te gaan, omdat het dak
dan vreselijk kraakte.
Het interieur van de nieuwe
kerk was tot voor twaalf
jaar lelijk en saai. De paden
in de kerk bestonden uit gewo
ne straattegels. Het kostte aan
vankelijk nogal wat moeite om
Noordwijkerhouters naar de
nieuwe kerk te krijgen. Maar
de nieuwe bouwpastoor deed
zijn best.
„Een stevige kerel; een goede
spreker", zo praten oudere
Noordwijkerhouters over de in
1936 overleden „Fernandel"
van hun woonplaats; want vol
gens zeggen had hij net zoveel
te vertellen als de toenmalige
burgemeester Van Iersel. De
Noordwijkerhouters die zijn
met tweedehands meubilair in
gerichte kerk bezochten, spre
ken met respect over de stren
ge pastoor, die ook zorgdroeg
voor de oprichting van een
katholieke harmonievereni
ging in Noordwijkerhout, na
het ter ziele gaan van „Echo
der Duinen".
Pastoor Quant werd in 1936
opgevolgd door pastoor H. J.
Maas. Pastoor Maas was on
getwijfeld een van de zuinigste
Noordwijkerhoutse pastoors.
Op de schoorsteenmantel, zo
zegt men, lagen stapeltjes
bankbiljetten die nauwkeurig
waren geteld. Elk stapeltje
had zijn eigen doel: voor het
personeel, onderhoud kerk,
enz.
Arm
De Sint Jozefparochie was een
arme parochie. De rijkere bol-
lenboeren woonden aan de zij
de van de Victorparochie en
bezochten de Victorkerk. Aan
de zijde van de Jozefparochie
woonden veelal arbeiders. Pas
na de Tweede Wereldoorlog
wordt de financiële positie van
de Jozefparochie beter. Pas
toor C. G. Standenmeyer (die
in 1955 Van der Waarden op
volgt) heeft de parochie finan
cieel gesaneerd. In zijn tijd
wordt de kerk, die in verval
dreigt te geraken, evenals de
pastorie grondig opgeknapt.
Ondanks grote investeringen
in de vernieuwing van kerk en
pastorie wist pastoor Standen
meyer de totale lasten van de
parochie te verlagen. Dat is
mede te danken aan de gulle
bijdragen van de Noordwij
kerhouters. Het interieur van
de kerk werd geheel ver
nieuwd, evenals de uit straat
tegels bestaande paden. In
middels werden door de Jozef
parochie ook scholen gesticht.
Het aantal verenigingen nam
drastisch toe. De klemtoon
van de Noordwijkerhoutse ac
tiviteiten lag in de Jozefparo
chie. De Victorkerk dreigde
leeg te lopen en daardoor bro
deloos te worden. Op last van
de bisschop had voor de zesti
ger jaren een grenswijziging
plaats, waardoor een groot ge
bied van de Jozef parochie bij
de Victorparochie werd ge
trokken. En dat werd de Vic
torparochie niet in dank afge
nomen. In 1967 ging pastoor
Standenmeyer met emritaat
en hij woont thans in Noord
wijkerhout te midden van zijn
oud-parochianen. Hij werd op
gevolgd door pastoor Van den
Heuvel die een jaar later over
leed. Tot 31 juh 1975 was dr.
F. C. J. Holthuizen parochie
herder. Vanaf die datum is de
heer Th. J. J. Steekelenburg
pastoor van de Jozefparochie.
Invloed
Dat de invloed van het Rooms-
katholicisme zich in Noordwij
kerhout zo lang deed gelden is
onder meer te danken aan de
pas laat tot bloei komende
bloembollenhandel. Het telen
van bollen begint in Noordwij
kerhout pas aan het begin van
deze eeuw. Tot dan toe hielden
veel Noordwijkerhouters zich
bezig met landbouw en vee
teelt en werden de producten
veelal binnen de Noordwijker
houtse gemeenschap gesleten.
De bloembollenhandel leidde
in vele plaatsen tot een verde
re secularisatie, waardoor de
invloed van het katholicisme
werd teruggedrongen.
Voor het eerst sinds een jaar
of twintig wordt binnenkort
weer gebouwd in de Jozefpa
rochie: in het plan Zeeburg.
Activiteiten
Ter gelegenheid van het zestig
jarig bestaan van De Sint Jo
zefkerk in Noordwijkerhout
worden in de weken tussen 9
december en kerstmis diverse
activiteiten georganiseerd. Er
zijn een aantal werkgroepen
opgericht. Een van de hoogte
punten tijdens deze feestwe-
ken is het bezoek van de bis
schop van Rotterdam mon
seigneur Simonis in het week
einde van 18/19 december.
Verder wordt een tentoonstel
ling gehouden van foto's en
gebruiksvoorwerpen.
HENK VAN DE POST
Het interieur van de Sint Jozefkerk vóór 1964. De
tweedehands banken zijn in 1916 opgekocht in Haarlem.
v
LEIDEN Steeds meer mensen doen
een beroep op de Leidse Stichting
Telefonische Hulpdienst. Dat blijkt
uit het jaarverslag van deze dienst
over het jaar 1975. Het aantal ge
sprekken over 1976 zal, zo wordt ver
wacht, tegen de 8000 gaan lopen. In
1975 werden in het totaal 6141 ge
sprekken gevoerd. Aangezien de
dienst meent dat zij voorziet in een
regionale behoefte zij maakt dit op
uit de sterke toename van de ge
sprekken vanuit de omliggende ge
meenten - zal voor het jaar 1977 aan
deze gemeenten een subsidie van 5
cent per inwoner worden gevraagd.
De begroting voor 1977 is hierop zelfs
al gebaseerd. Verder wordt dé moge
lijkheid overwogen een derde be
roepskracht aan te stellen in verband
met de toename van het aantal hulp
behoevende bellers.
De Telefonische Hulpdienst streeft er naar de
hulpverlening steeds weer te verbeteren. Daar
toe zijn een aantal werkgroepen opgericht(in
1975). De signaalgroep heeft zich ten doel ge
steld op grond van gegevens, verkregen uit
telefoongesprekken, de eigenlijke hulpverlening
aan de cliënt te verbeteren en waar mogelijk
verbeteringen in de omgeving van de cliënt te
bewerkstelligen. Ook voor de thema-avonden
(avonden waarop een specifiek onderwerp aan
de orde komt of een hulpverlenende instantie
wordt uitgenodigd) is een werkgroep samenge
steld. (voorbereiding). Voorts zijn er nog een
verslaggevingsgroep en een groep ter herzie
ning van het huishoudelijk reglement samenge
steld. Verdere maatregelen ter verbetering van
de telefonische hulpverlening zijn: een systema
tischer opzet van de training der vrijwilligers,
(gemiddeld 80); een grondige vernieuwing van
de selectieprocedure; een verbeterde introduc
tie van nieuwe vrijwilligers; het kritisch bezien
van de verslaggeving. (Overigens; de vrijwilli
gers zitten 24 uur per etmaal achter de tele
foon).
Financiën
De Telefonische Hulpdienst heeft het jaar 1975
met een exploitatieoverschot kunnen afsluiten.
Voor het jaar 1977 verwacht het bestuur dat
de kosten voor het personeel van de THD
volledig voor de rekening van het ministerie
van CRM en van de gemeente Leiden zullen
Punten
De THD hoopt in 1976 en verder te bereiken
dat: haar bestaan aan iedereen in Leiden en
omgeving bekend wordt; dat er een „drempel
verlagend effect" zal plaatsvinden. Met dat
laatste bedoelt men dat men de schroom die
er bij sommige mensen bestaat om met minder
dan zelfmoord-plannen de dienst maar niet te
bellen. Bij de probleem-categorieën valt tenslot
te nog het hoge percentage (30 procent) aan
bellers die zich eenzaam voelen op en het feit
dat er twee maal zoveel vrouwelijke bellers zijn
dan mannelijke bellers, een ontwikkeling die
pas de laatste jaren tot stand is gekomen
aangezien in 1974 die percentages nog veel
dichter bij elkaar lagen.
Het Witte Kerkje, vast punt in de geschiedenis van Noordwijkerhout.
