CDA
Aankoop Cobra
door Nederland
was Schmidt 50
miljoen waard
Harde aanval
PPR op CDA
Hoe verder na het abortus-debat?
Sovjet-stappen Libanon
Rantsoenering
drinkwater in
Devon stuit
op problemen
Ex-staatssecretaris West-Duitsland:
slag voor terrorisme
TWEEDE GIFRAMP
ITALIË: 100 MAN
GEËVACUEERD
Vatikaan verbitterd over
straf mgr. Lamont
ZATERDAG 2 OKTOBER 1976
LEIDSE COURANT
PAGINA 5
Wij hebben u nodig!
Drie christen-democratische
partijen straks samen op
één lijst.
Wij vragen nü al uw steun.
Word lid van één van de drie
of rechtstreeks van het CDA.
I Noteer mij als lid van
j DARP DCHU DKVP DCDA* j
naamj
adres
plaatsa
-Maak het blokje van uw keuze zwart J
zonder postzegel sturen
I naar CDA Antwoordnr. 1700
Den Haag
(Van onze correspondent Frans Wenneker)
BONN - De voormalige Westduitsestaatssecretaris van
defensie, Mommsen, heeft verklaard, dat zijn toenma
lige chef, minister Helmut Schmidt, Nederland in 1971
een financiële ondersteuning van 50 miljoen mark
heeft aangeboden op voorwaarde dat ons land zou
overgaan tot de aanschaffing van het gevechtsvlieg
tuig Northrop Cobra F 17. In een brief aan zijn
toenmalige collega, Den Toom, had Schmidt hieraan
echter de restrictie verbonden, dat het projekt, door
andere Navo-landen eveneens als zeer belangrijk be
schouwd' moest worden. Hiermee wilde Schmidt een
chaos in de wapenuitrusting van het Noordaltantische
pactvoorkomen.
Mommsens verklaring staat in een duidelijke tegenstel
ling tot de verzekering van de Nederlandse minister
van defensie Vredeling, die in juni j.L alle berichten
over het aanbieden van geld heeft tegengesproken.
Volgens het dagblad Die Welt moet er een nauw
verband bestaan tussen de vermeende pogingen van
prins Bernhard om de Nederlandse regering tot aan
schaf van de Cobra over te halen en de brieven die
Schmidt op 12 januari 1971 en 27 april van dat jaar
als minister van defensie heeft geschreven aan zijn
collega Den Toom en aan prins Bernhard persoonlijk
en waarin hij een pleidooi voor de Cobra hield. De
activiteiten van de prins verklaart het blad uit zijn
vriendschap met de ex-president van Northrop Thomas
Jones.
Overigens is inmiddels wel vast komen te staan dat
Helmut Schmidt geen enkele poging heeft ondernomen
Prins Bernhard persoonlijk om te kopen. Een dergelij
ke beschuldiging van Franz- Josef Strauss, waarbij er
sprake was van 100 miljoen mark, werd door de
Beierse politicus zelf later teruggetrokken met de
verklaring, dat dit bedrag bedoeld was als een Duitse
deelname aan de Nederlandse financiering van de
Cobra. Volgens Mommsen had Schmidt echter maar
de helft in het vooruitzicht gesteld.
Ontslag voor
160 man
HOOGEZAND (ANP) De
strokartonfabriek v.h. Hooites
Beukema in Hoogezand zal bin
nenkort sluiten. Voor de ruim
100 man personeel wordt een
ontslagvergunning aange
vraagd.
Oorzaken van de sluiting zijn,
aldus de directie, de hoge
grondstoffenprijzen, de grote
voorraden en de binnenkort te
verwachten milieuverplichtin
gen in verband met de zuivering
van afvalwater.
De Unie BLHP heeft gisteren
laten weten dat zij zich neerlegt
bij de 66 ontslagen die de con
fectiefabriek Someren b.v. in
Someren en Mierlo heeft aange
kondigd.
Grote onrust
valutamarkten
AMSTERDAM/ROME (ANP) -
De valutamarkten kenmerkten
zich ook gisteren door grote
onrust. De centrale banken wa
ren genoodzaakt op grote
schaal op te treden om te voor
komen dat de vaste relatie tus
sen de valuta van de Benelux
West-Duitsland en de Scandina
vische landen (de zg. slang) ver
stoord werden.
Ook de lire en de Franse frank
kregen het hard te verduren. De
Italiaanse regering maakte gis
teravond drastische maatrege
len bekend om een eind te ma
ken aan de koersdaling van de
lire.
Andere normen
premie-heffing
DEN HAAG (ANP) De minis
terraad is gisteren akkoord ge
gaan met een verhoging van de
grenzen voor vrijstelling en re
ductie van de premiebetaling
voor de volksverzekeringen
AOW, AWW, AWBZ, AKW en
AAW. Deze wijziging gaat in op
1 januari aanstaande.
De vrijstelling van premies zal
worden verhoogd tot 4.700
voor ongehuwden beneden 35
jaar, tot 6.300 voor ongehuw
den boven 35 jaar en tot 8.100
voor ongehuwden met kinderaf
trek en gehuwden.
De ministerraad heeft gisteren
eveneens goedkeuring gehecht
aan een verhoging van het ma
ximum van de berekenings
grondslag voor de periodieke
uitkeringen oorlógsslachtoffers.
De verhoging wordt gebracht
van 2.159,- tot 2.700,- per
maand en gaat in op 1 januari
aanstaande.
Ziekte na stankgolf Sas v. Gent
SAS VAN GENT (ANP)
De vereniging „Voor
komen is beter" is een
onderzoek begonnen naar
de klachten van de „Wit
te Wijk" in Sas van Gent
over de stankgolf, die
naar de vereniging aan
neemt, afkomstig is van
de suikerfabriek CSM.
Bijna alle onderzochte
personen, vooral de kin
deren, hebben volgens
VIB diarrhee, last van
misselijkheid en ontsto
ken oogleden, verder lus
teloosheid en vermoeid
heidsverschijnselen.
BONN (AP/UPI) - „Een zware slag voor
het internationale terrorisme". Zo ka
rakteriseerde de Westduitse minister
van justitie Hans Jochen Vogel gisteren
het besluit van het hooggerechtshof in
Athene om de Westduitse terrorist Rolf
Pohle aan de Bondsrepubliek uit te leve
ren.
„Het gerechtshof heeft duidelijk gemaakt
dat misdaden die terreur en anarchie
bevorderen daardoor nog geen politieke
overtredingen zijn" zo vond de bewinds
man. De nu 34-jarige Pohle behoorde tot
de groep van vijf links-radikalen die in
maart vorig jaar werden vrijgelaten in
ruil voor de door de leden van de „Bewe
ging van de 2e juni" ontvoerde CDU-
voorman Peter Lorenz. Pohle zat toen
een straf uit wegens onder meer het
lidmaatschap van een verboden organisa
tie. In juli van dit jaar dook hij in
Griekenland op en werd daar gearres
teerd. En rechtbank in Athene had in
eerste instantie geen toestemming gege
ven voor de uitlevering.
MANFREDONIA (AP) - Meer dan 200 militairen zijn gisteren naar
het Italiaanse plaatsje Manfredonia aan de Adriatische kust
gestuurd om te helpen bij het bewaken van het gebied dat met
Arsenicum-houdend stof is besmet.
Bij Manfredonia is de kunstmestfabriek „Anic" geyestigd, waar
zondag na een explosie een hoeveelheid arsenicum vrijkwam die
tot ver in de omtrek gewassen deed verdorren en kleinere dieren
om het leven bracht.
Een gebied van ongeveer tien vierkante kilometer rond de fabriek
is inmiddels ontruimd en afgegrendeld. Ongeveer 100 mensen
moesten worden geëvacueerd en meer dan 1.000 arbeiders van Anic
en enkele andere fabrieken in het ontruimde gebied zijn althans
tijdelijk werkloos geworden.
VATIKAANSTAD (AP) Een
woordvoerder 'van het Vati
kaan heeft gisteren gezegd
„verbaasd en verbitterd" te zijn
over de veroordeling van de
R.K. bisschop van Umtali (Rho-
desië), de 65-jarige Donald La
mont, tot 10 jaar gevangenis
straf.
De bisschop die afkomstig is uit
Ierland had niet aan de autori
teiten gemeld dat zich in zijn
omgeving terroristen afkomstig
uit Mozambique hadden opge
houden, en hij had aan mede
werkers gevraagd dit ook te wil
len verzwijgen.
De straf is een „ernstige beslis
sing die zonder reden een toege
wijde ën goede geestelijke leider
treft, alsmede de grondbeginse
len van gerechtigheid en huma
niteit schendt", aldus de woord
voerder van het Vatikaan.
De bisschop heeft het hem ten
laste gelegde toegegeven. Hij is
in hoger beroep gegaan.
AMSTERDAM PPR-leider Bas de Gaaij Fortman heeft vanoch
tend op het congres van zijn partij in Amsterdam een scherpe
aanval gedaan op het CDA, de federatie van KVP, ARP en CHU.
,Wij kunnen het CDA niet anders zien dan als een streven naar
invloed door mensen van de vraag waarvoor die mensen staan.
Dat is machtsvorming zonder meer', aldus De Gaaij Fortman,
Nu de confessionele partijen hebben besloten om bij de volgende
parlementsverkiezingen met één lijst uit te komen, betekent dat
volgens De Gaaij Fortman nog niet dat er sprake is van één
identiteit. Niemand kan ons wijsmaken, dat de lijn-Andriessen, de
lijn-Aantjes en de lijn-Kruisinga in feite één en dezelfde christen-de-
mokratische lijn is'.
PPR-voorzitter mevrouw Ria Beckers kondigde tijdens de gisteren
gehouden zitting van het congres aan dat haar partij alleen aan
een volgend kabinet zal meedoen als er garanties zijn voor een
progressiever beleid. Is dat niet het geval dan kiest de partij voor
de oppositie. Mevrouw Beckers hield een pleidooi voor nauwe
samenwerking met PvdA, D'66 en PSP. Ze zei dat de PPR ernaar
zal streven met deze linkse partijen een regeerakkoord op hoofd
punten te sluiten.
Bisschop
Ernst
voorzitter
Pax Christi
Nederland
De ledenvergade
ring van de RK vre
desbeweging Ne
derland Pax Christi
heeft vandaag de
keuze bevestigd
van bisschop Ernst
van Breda tot haar
landelijk voorzitter.
Bisschop Ernst
volgt in deze func
tie kardinaal Alfrink
op. die president
van de Internationa
le Pax Christi blijft.
Rolf Pohle is inmiddels weer terug in Duitsland
BEIROET (UPI/AFP) Behalve van Frans/Egyp
tische zijde wordt nu ook van de kant van
Moskou intensieve diplomatieke bemoeienis ver
wacht met het pogen een einde te maken aan de
burgeroorlog in Libanon.
De Russische zaakgelastigde in Moskou Wladimir
Salkan zei gisteren dat zijn land „een diplomatiek
offensief voor de vrede gaat ontketenen" terwijl
het Sovjet-persbureau Tass meldde dat Moskou
een oproep heeft doen uitgaan om de in 1973
afgebroken vredesconferentie voor het Midden-
Oosten, in Genève, weer te hervatten. Welingelich
te kringen in Parijs speculeren op een gemeen
schappelijk Frans-Egyptisch initiatief tot hervat
ting van de vredesbesprekingen. Dit naar aanlei
ding van het bezoek van de Egyptische minister
van buitenlandse zaken Fachmi aan Parijs. In
Beiroet doet een bericht de ronde dat het Kremlin
aan Frankrijk en Egypte heeft voorgesteld om
troepen te leveren voor het handhaven van de
vrede als in Libanon eén duurzame wapenstilstand
tot stand kan worden gebracht. Inmiddels wordt
de toch al zo verzwakte positie van de Palestijnse
strijdkrachten in Libanon steeds benarder.
Prinses Beatrix en prins Claus hebben gisteren een genoten. Op de foto het prinselijk paar tijdens de
werkbezoek gebracht aan Zuid-oost Drente waar voor- wandeling door het hoogveenreservaat Meerstalblok
al de veenderijen de belangstelling van het paar
PRINSELIJK WERKBEZOEK
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Met een duidelijker uitslag dan
werd verwacht, heeft de Tweede Kamer het
initiatief-wetsvoorstel van PvdA/VVD inzake de
legalisering van abortus-provocatus aangenomen.
Bij de VVD viel geen enkel Kamerlid uit de boot,
bij PvdA en PPR minder dan werd verondersteld.
En hoe nu verder?
Het initiatief-wetsvoorstel moet nu grondig behan
deld worden in de Eerste Kamer, eerst in een
speciale commissie, later in een openbare vergade
ring. Het zal dan verdedigd worden door de vier
indieners, Lamberts, Roethof (PvdA), Geurtsen en
Veder-Smit (WD). Als de Eerste Kamer het wets
voorstel aanneemt, wordt het doorgestuurd naar
de regering, met het verzoek het ontwerp tot wet
te verheffen. Voordat de Koningin en de belang
hebbende minister(s) er hun hanutekening onder
zetten, dient nog het advies van het hoogste advie
sorgaan, de Raad van State, te worden ingewon
nen. Bij de wetsvoorstellen die normaal van de
regering komen, is dat al in een vroeger stadium
gebeurd. Bij een wetsvoorstel, waartoe het initia
tief vanuit het parlement is gekomen, gebeurt dit
pas na aanneming door beide Kamers der Staten-
Generaal. Zoals bekend is, kan de Eerste Kamer
geen wijzigingen in het voorstel aanbrengen, maar
het zoals het van de Tweede Kamer komt alleen
aannemen of verwerpen. De Eerste Kamer toetst
een wetsvoorstel in zijn totaliteit op de norm of
het overeenkomt met de rechtsovertuiging van ons
volk. Meent de senaat dat dit niet het geval is en
wordt het wetsontwerp verworpen, dan stuurt zij
het zonder meer terug naar de Tweede Kamer.
Het wetsvoorstel is dan in feite „van de baan".
Zou dat met het voorstel van PvdA/WD het geval
zijn, dan blijft de bestaande wetgeving van kracht,
ook al functioneert die niet meer in de praktijk.
De KVP en ARP zouden dan hun deze week
ingetrokken wetsvoorstel opnieuw kunnen indie
nen, waarna dat snel in de Tweede Kamer zou
kunnen worden afgehandeld. De Tweede Kamer
zou dat voorstel dan alsnog kunnen verwerpen,
wat te verwachten zou zijn. Zou het echter in de
Tweede Kamer worden aangenomen, dein zou het
in de Eerste Kamer moeten worden verdedigd.
Maar door de duidelijke stemmenuitslag in de
Tweede Kamer deze week, is de kans op aanne
ming van het PvdA/WD-voorstel in de Eerste
Kamer groter geworden. De zetelverdeling over de
fracties is daar: PvdA 21, WD 12, PPR 4, D'66
3, CPN 4, samen 44. KVP 16, CHU 7, ARP 6. SGP
1, Boerenpartij 1, samen 32. Het wetsvoorstel van
PvdA/WD zal dus ten hoogste 44 voorstemmers
en op zijn minst 32 tegenstemmers hebben. Maar
de verwachting is dat enige leden vaiv PvdA, D'66,
PPR en WD hun stem niet aan het wetsvoorstel
zullen geven. Om hoeveel stemmen het hier gaat,
zal net als in de Tweede Kamer waarschijnlijk pas
bij de stemming blijken. Een stemming die nog
wel enkele maanden op zich zal laten wachten.
Op dit moment is de verwachting dat het wets
voorstel' ook in de Eerste Kamer wel een meerder
heid zal halen. Stel dat de stemming in december
is, dan gaat het aangenomen wetsvoorstel naar de
regering en met name de ministers Van Agt
(Justitie) en Vorrink (Volksgezondheid). Die wach
ten eerst het advies van de Raad van State af.
Dat kan ook wel een paar maanden duren. Dan
komt de zaak in de ministerraad. Zou het voorstel
bij voorbeeld eind april begin mei klaar zijn om
tot wet te worden verheven, dan is het denkbaar
dat minister Van Agt het in zijn bureaula op het
ministerie laat liggen voor zijn opvolger. Het einde
is dus nog niet in zich'
(Van onze correspondent)
EXETER De lucht hangt loodgrijs neer. Uit de richting van
de Dartmoor komt een gure wind. Het geeft een vreemd gevoel
te bedenken dat nauwelijks een maand geleden de mussen nog
op het dak zaten te gapen. „Als het oude wijven regent, en
dat doet het vrijwel iedere dag, is het geen pretje buiten water
te moeten tappen. En het is nog maar het begin van de herfst.
Ik durf niet aan de winter te denken", zegt een inwoonster
van het zuidwestelijke Engelse graafschap Devon.
Deven heeft de zware regen, die de laatste dagen gevallen is
en die bijna overal overstromingen heeft veroorzaakt, heel hard
nodig. De regen maakt de verschroeide weilanden weer gauw
groen. De magere koeien kunnen opnieuw vers gras eten.
rivieren en beken zwellen, maar de uitgedroogde ondergrond
zal pas goed doordrenkt worden als de bovenlaag 15 centimeter
water gehad heeft. Ondanks Odanks het feit dat de huidige
neerslag enige verlichting brengt, maakt hij niet direct een einde
aan het zeer ernstige gebrek aan drinkwater. In noord-, west
en centraal Devon is er nog steeds te weinig water om een
normale voorziening te kunnen verzekeren.
In normale omstandigheden krijgt Devon gemakkelijk last van
nattigheid. Maar de aanhoudende droogte van de laatste tijd
heeft tot gevolg gehad dat er per 15 september speciaal op straat
geplaatste waterkranen in gebruik genomen moesten worden.
Een weinig benijdenswaardige situatie die zich in Engeland nog
nergens anders voordoet. De overheid verwacht dat deze kranen
misschien tot Kerstmis, of nog later, in gebruik zullen moeten
blijven. Tenzij het in de komende weken flink blijft regenen
en de lege waterreservoirs sneller dan voorzien weer vollopen.
In afwachting daarvan moeten de mensen hun emmertjes maar
aan de straatkraan gaan vullen, desnoods onder een paraplu.
Ofschoon de openbare kranen nog niet lang genoeg in gebruik
zijn om door iedereen verafschuwd en gehaat te worden,
beginnen de consumenten toch al flink te mopperen. Er dreigt
Lord Nugent, president van de Waterraad, helpt een
handje bij de waterkraan.
onrust. Boze tongen beweren dat de overheid en het plaatselijke
waterleidingbedrijf niet voldoende vooruitgezien hebben. Miljoe
nen liters kostbaar drinkwater werden verspild door honderd
duizenden toeristen die in de afgelopen zomer naar Devon
stroomden. De overheid liet dit oogluikend toe. Nu gaan er
stemmen op die een officieel onderzoek eisen om aan de weet
te komen wie voor het huidige gebrek aan drinkwater verant
woordelijk is.
„Pas toen de watervoorraad op was, begon de ware omvang
van de ellende door te dringen. De rantsoenering is geen pretje.
En wat zal het worden als het gaat winteren?", vraagt de
waardin van de „Gouden Leeuw" in South Zeal, een kleine
gemeente middenin het getroffen gebied, zich af. „Het kan hier
flink vriezen. Aan een bevroren waterkraan heb je niet veel.
Op de plaatsen voor de kranen, die nu altijd nat zijn, zullen
de trottoirs spiegelglad worden".
Gelukkig heeft het betrokken waterleidingbedrijf dit probleem
al onderzocht Om de getroffen inwoners een hoop last te
besparen, zal tussen 1 december en 28 februari iedereen op
nieuw op de normale manier leidingwater in huis krijgen.
We kunnen onze rantsoeneringsmaatregelen niet intrekken, zo
lang de reservoirs niet minstens halfvol water staan", zegt Bruce
Pall, woordvoerder van de „South West Water Authority", een
van de tien genationaliseerde waterbedrijven in Groot-Brittan-
nië. „Wegens de neerslag van de laatste dagen ontsnappen
enkele grote steden, zoals Exeter en Plymouth aan de beperkin
gen die momenteel in 35 steden van kracht zijn. Deze steden
halen hun leidingwater uit de Exe en de Plym, waarvan het
peil in enkele dagen flink gestegen is. Twee weken geleden
bevatte de Exe nauwelijks zes procent van zijn normale volume.
Er dreigde toen een ramp voor Exeter, omdat een normale
watervoorziening onmogelijk zou zijn".
Peil schat dat de rantsoenering en alles wat daarbij komt kijken,
zijn bedrijf 1 miljoen pond gaat kosten. Deze financiële last
zal volgend jaar verdeeld worden over de consumenten, die
meer zullen moeten betalen voor minder water.
Ongeveer 100.000 inwoners van Devon krijgen geen water meer
in huis, maar de toevoer is niet overal afgesneden. Op aandrin
gen van de regering worden alle winkels, café's, hotels met
minstens zes kamers en fabrieken nog normaal bevoorraad.
Bovendien is het zo dat iedere woning, waarvoor op straat een
kraan wordt geplaatst, aan de rantsoenering ontsnapt. Als men
door de hoofdleiding geen water laat lopen naar die huizen,
komt er ook geen water uit de openbare kranen. De keuze van
die huizen heeft uiteraard veel kwaad bloed gezet „Het bleek
nodig talrijke uitzonderingen te maken. In Devon wonen veel
gepensioneerden. Je kan mensen van in de tachtig niet over
straat sturen om een emmer water te halen. Hetzelfde geldt
voor invaliden, zieken en vrouwen die een baby verwachten",
zegt Peil. Ook is de vraag gesteld of het waterleidingbedrijf
schadevergoeding zou betalen aan mensen, die wegens de
rantsoenering in de kou zullen zitten omdat hun centrale
vewarming niet veilig werkt zonder een geregelde watertoevoer.
Gelukkig zijn er huisvrouwen, die de problemen begrijpen en
er nog om kunnen lachen ook. Ze vinden het wel vervelend
dat ze nu alles met de hand moeten wassen; ze nemen ook
niet iedere dag een bad, al was het maar omdat het een
eeuwigheid duurt voor het water warm is en over het gebruik
van een afwasmachine wordt helemaal niet meer gepraat. Maar
dit alles neemt niet weg dat er gewoon een watertekort is.
„Sommige experts menen dat twee natte winters en een natte
zomer genoeg zijn om het grondwater op peil te krijgen, maar
als dat niet zo is, dan wordt water even duur als benzine en
daarop zitten we niet te wachten", zo zegt lord Nugent, de
F~esident van de Nationale Waterraad.
