„Endegeest opnieuw
van discussies
GENEESHEER-DIRECTEUR VECHT
VOOR MODERNISERING ZIEKENHUIS
(Van een onzer verslaggevers)
LEIDEN Dezer dagen staat het psychia
trisch ziekenhuis van de gemeente Leiden,
„Endegeest" in het brandpunt van de be
langstelling. Voor de tweede keer al dit
jaar, want ook in het afgelopen voorjaar
was het ziekenhuis, gelegen aan de gelijkna
mige straatweg in Oegstgeest, al regelmatig
onderwerp van gesprek. Toen ging het om
de vraag wie er geneesheer-directeur van
Endegeest zou worden en of deze functie
überhaupt gehandhaafd moest blijven.
De discussies spitsten zich toen toe rond de
persoon van dr. G. Mojet (46), een van de
zenuwartsen die werkzaam zijn bij Ende
geest. Hij was de enige overgebleven kandi
daat voor de functie van geneesheer-direc
teur. toen de gemeenteraad plotseling het
handhaven van deze functie ter discussie
ging stellen. De managerskwaliteiten van
Mojet werden in linkse kring sterk in twijfel
getrokken en op alle mogelijke manieren
werd van progressieve zijde gepoogd de
onvermijdelijke benoeming van dr. Mojet
de favoriet van staf en personeel te
verhinderen.
Na een stortvloed van kritiek op het politie
ke spel gingen PvdA, PPR-D'66 en PSP
uiteindelijk om en dr. Mojet werd genees
heer-directeur.
Renovatie
Nu, een half jaar later, is „Endegeest" weer
in het nieuws en opnieuw is er „ruzie"
tussen het gemeentebestuur en de werkers
van het psychiatrisch ziekenhuis. Ditmaal is
de voorgenomen renovatie van enkele ge
bouwen van „Endegeest", waarmee een be
drag van 2,2 miljoen is gemoeid, het onder
werp. Het is een van de voorsteden die dr.
Mojet indiende in de tijd dat hij nog waarne
mend-directeur was, na het vertrek van zijn
voorganger dr. Straathof, vorig jaar. Hoewel
Mojet van bevoegde zijde meteen al te horen
had gekregen dat hij er maar niet op moest
rekenen de opvolger van Straathof te wor
den, ging hij toch resoluut aan de slag door
plannen voor het renoveren van „Ende
geest" voor te bereiden en in te dienen. Op
10 september vroeg Mojet een krediet aan
voor de paviljoens van Voorgeest. Enkele
weken geleden werd dit na bijna een jaar
wachten eindelijk beloond, en dat gebeurde
nog pas nadat het personeel van Endegeest
zich met spandoeken op de publieke tribune
van de raadzaal had genesteld.
In december van het vorig jaar diende Mojet
plannen in voor de renovatie van de opna
mepaviljoens Dames E en F en Heren F.
In juni kwamen de plannen voor het eerst
ter sprake in de commissie gezondheidszorg
van de gemeenteraad. Toen legde dr. Mojet
zijn ideeën voor een structuurplan voor
renovatie op tafel. Er kwam maar weinig
verzet...
Kort daarop keerde het tij en kwamen er
bezwaren. Het socialistische raadslid drs. A.
Hoppener, medicus van beroep en zich spe
cialiserend in de psychiatrie, verzette zich
in toenemende mate tegen de plannen voor
renovatie. Naar zijn zeggen met omdat hij
Endegeest in de oude troep willen laten
zitten, maar omdat de privacy van de "patiën
ten niet voldoende zou zijn gewaarborgd en
voorts omdat er nog geen structuurplan op
tafel ligt. Hoewel de renovatie al meer dan
een maand geleden op de agenda van de
gemeenteraad stond is het punt nog steeds
niet behandeld. Telkenmale werd het weer
uitgesteld of kwam het door tijdgebrek niet
aan de orde.
De geestelijke vader van de plannen dr.
Mojet moest zelf nog eens apart het geheel
komen verdedigen in de raadscommissie,
overigens zonder resultaat. De standpu
bleven zoals ze waren, misschien verl
den ze zich zelfs nog: de geneesheer-d
teur van Endegeest haalde bij die gel<
heid flink uit naar met name enkele T
raadsleden.
„Ik heb vertrouwen nodig en steun. IJ
uw strijd tegen mij nu eens eindelijk
ken", aldus dr. Mojet toen. Een duide
indicatie van een gedachte die men
toehoorder hier voelt opkomen: in hoev
wordt er hier door sommigen uit i
van de verloren politieke strijd
voorjaar gehandeld? Naar aanleiding I
van sprak de Leidse Courant deze week
dr. Mojet en nam een kijkje op het psy<
trisch ziekenhuis Endegeest.
LEIDEN „Vele verbe
teringen zijn noodzake
lijk", stond er meer dan
25 jaar geleden in de
Leidse Courant van 4 au
gustus 1951. Een artikel
onder de veelzeggende
kop „Dr. Stotijn over wat
er aan de inrichting En
degeest mankeert". Toen
al werd gesproken over
vernieuwingen (nu „reno
vatie" geheten) en van de
lange weg van het plan
tot uitvoering.
In feite kan het artikel van 25
jaar geleden nog heel goed die
nen voor een actuele beschou
wing over Endegeest anno sep
tember 1976. Want zoveel is er
niet veranderd. „Opzienbarende
onthullingen" heette de berich
ten van 1951 dat zelfs het nor
male onderhoud bij Endegeest
schromelijk was verwaarloosd.
Er zouden algehele vernieuwin
gen nodig zijn.
Een citaat uit de Leidse Cou
rant van 4 augustus 1951: „In
1949 werd een voorstel inge
diend tot restauratie van de
paviljoens Mannen E en F.
Hiertoe kon pas worden overge
gaan nadat de centrale verwar
ming was gereed gekomen. Dit
werd eindeloos getraineerd en
tenslotte verworpen", aldus de
ze krant in 1951.
Niets nieuws onder de zon dus.
De commissie financiën maakte
in 1951 bezwaren en er heersten
ook toen twijfels in de raad,
waardoor de zaak goeddeels op
de lange baan werd geschoven.
Zo lang zelfs dat een groot deel
van de voorstellen van toen nog
altijd niet verwerkelijkt zijn.
Een door de directeur op 27
februari 1950 ingediend plan
omvatte een aantal verbeterin
gen zoals een nieuw observatie-
paviljoen en de bouw van een
kantine. Het werd echter maar
in beperkte mate uitgevoerd.
Achterstand
In de kwart eeuw die nadien
verstreek is er betrekkelijk wei
nig verbeterd. Endegeest kampt
nog steeds met een grote achter
stand in investeringen. Zodra de
heer Mojet vorig jaar waarne
mend-directeur van het stedelijk
psychiatrisch ziekenhuis werd,
nam hij de voorbereiding van
een structuurplan, zoals Stotijn
dat in 1950 al had gelanceerd,
opnieuw ter hand. „Dat is mijn
verdienste geweest", stelt dr.
Mojet nadrukkelijk. „Nog voor
er ook maar iemand over sprak
ben ik er mee begonnen en on
der zeer moeilijke omstandighe
den. Zelf heb ik op 3 juni voor
de raadsleden uiteengezet wat
ik globaal van plan ben. Datzelf
de structuurplan wordt nu als
De achterkant
van de centrale
keuken van En
degeest. Ver
nieuwing van dit
gedeelte zou
volgens de ge
dachte van de
geneesheer-di
recteur de vol
gende stap moe
ten zijn. Er zou
een geheel nieu
we keuken moe
ten komen (kos
ten 4 miljoen).
Anderhalf jaar
geleden ging de
raad er in princi
pe' al mee ak
koord: Er werd
70.000 gulden
uitgetrokken
voor het maken
van een bouw
plan. Nu lijkt de
zaak toch op de
lange baan ge
schoven te wor
den...
Eén van de paviljoens waarover het gevecht tussen directeur en gemeente plaatsvindt. Volgens dr.
Mojet toont de gevangenisachtige buitenkant al dat modernisering alleszins op zijn plaats is.
argument gebruikt om volstrekt
noodzakelijke voorzieningen te
gen te houden. Doordat ze de
zaak helemaal omdraaien, ver
speel ik de stroomversnelling
waarin de renovatie bij Ende
geest op het punt stond te gera-
„Sinds de vonge herfst is er op
bouwkundig gebied enorm hard
gewerkt. Ook op medisch en
organisatorisch gebied hebben
we goede vorderingen gemaakt,
getuige het feit dat we er 1
november twee zenuwartsen bij
krijgen hetgeen met de uitbrei
ding eerder dit jaar een verdub
beling van de staf inhoudt. Het
aantal opnamen-ontslagen ligt
nu al hoger dan over het hele
jaar 1975 en dat alles ondanks
het feit dat we zwaar gehandi
capt zijn doordat de vacature
van hoofdadministrateur, een
sleutelfunctie, is geblokkeerd."
Vertraging
Er kan geen twijfel over be
staan of dr. Mojet is er vorig
jaar meteen hard tegenaan ge
gaan. De geneesheer-directeur
van Endegeest hamert er nog
eens op dat het idee van een
overzichtelijk plan voor de hele
renovatie bij Endegeest bij hem
zelf vandaan is gekomen. Het
stoort hem duidelijk dat het
structuurplan de factor gaat
worden die de renovatie juist
zal gaan vertragen. „Ik kan ook
geen ijzer met handen breken",
verzucht hij. „Ik hoop het plan
nog dit kalenderjaar in concept
in te dienen, maar er komt heel
wat bij kijken voor je zo iets
klaar hebt. Alles grijpt in elkaar
en je moet toch ook de mensen
die in de gebouwen dagelijks
bezig zijn naar hun mening vra
gen."
Intussen ligt er in de gemeente
raad een motie van de PvdA,
gesteund door WD en PPR,
waarin wordt gesteld dat de nu
voorgestelde renovatie van de
opnamepaviljoens de laatste is
die mag worden uitgevoerd vóór
het structuurplan van dr. Mojet
er is. Dat betekent, dat er even
als in 1950 ook nu weer een
grote vertraging kan ontstaan in
het uitvoeren van alle plannen
Het plan voor de bouw van een
nieuwe keuken is namelijk al
vóór de komst van dr. Mojet
voorbereid en zal binnenkort de
raadsleden bereiken. Wordt de
PvdA-motie 28 september aan
genomen dat betekent dit dat de
keuken voorlopig een wens
droom blijft. Zeker wanneer het
structuurplan eerst nog eens
eindeloos bediscussieerd moet
worden en aan hogere organen
moet worden voorgelegd.
Een en ander zou dan ook een
streep door de rekening van de
geneesheer-directeur van Ende
geest zijn. Dr. Mojet: „De nieu
we keuken is hoogst noodzake
lijk. De raad heeft zich vorig
jaar hier in principe al achter
gesteld door een krediet van
70.000 gulden uit te trekken
voor het maken van een bouw
plan. Als de raad nu dit proces
gaat onderbreken door eerst een
niet zo hoogststaande politieke
rel tot oplossing te brengen, en
als dat het compromis moet
zijn, dan laat ik dit voor de
verantwoordelijkheid van de
raad. Ik heb daar verder dan
niets mee te maken. Ik kan niets
goedkeuren maar slechts als
burger afwachten..."
Ratten
Langer uitstel van de nieuwe
keuken, waar dagelijks meer
dan 600 verschillende maalti>
den worden klaargemaakt, is
volgens dokter Mojet absoluut
onverantwoord. Hij wijst er op
dat de afgelopen hete zomer het
wemelde van de ratten onder
de vloer van de keuken, waar
de riolering volkomen verrot is.
De stank die uit deze gewelven
tevoorschijn komt, is onbe
schrijfelijk." De reinigings- en
ontsmettingsdienst is er de af
gelopen zomer aan te pas moe
ten komen. En als de nieuw
bouw wordt geblokkeerd zullen
er in elk geval maatregelen ge
nomen moeten worden die
eveneens kostbaar zijn en die
neerkomen op weggooien van
geld als er dan toch te zijner
tijd nieuwbouw verrijst
Bovendien hangt de vernieu
wing van de keuken nauw sa
men met de andere plannen die
de directeur van Endegeest
heeft. Pas als de nieuwe keuken
er is kan het oude ketelhuis
worden afgebroken. En dat is
weer de plaats waar Mojet een
begin wil maken met de bouw
van nieuwe flexibele laagbouw-
paviljoens, ter vervanging van
de sterk verouderde paviljoens
in de „binnenring" van Ende
geest. Hier zijn met name de
chronische patiënten onderge
bracht. Zo grijpt alles in elkaar
en het dwarsbomen van een
plan betekent onherroepelijk
het op de lange baan schuiven
van de hele renovatie van dit
psychiatrisch ziekenhuis, stelt
de geneesheer-directeur.
De heer Mojet is ook niet te
spreken over het voorstel van
het PvdA-raadslid Höppener,
dat er voor 1 december een plan
voor noodherstel bij Endegeest
op tafel zou moeten liggen. In
tegenstelling tot grondige reno
vatie zouden namelijk wel nood-
werkzaamheden moeten worden
uitgevoerd, waarbij gedacht
wordt aan rioleringswerk en
schilderen. Volgens dr. Mojet is
er helemaal geen noodherstel
nodig. „Een aantal paviljoens is
uitstekend onderhouden. Het
gaat er echter vooral om dat ze
wat opzet betreft helemaal ver
ouderd zijn voor deze tijd. Na
tuurlijk neemt het achterstallige
onderhoud nu weer toe in af
wachting van de beslissingen
over renovatie. Je gaat uite
raard niet een paviljoen hele
maal schilderen als er vervol
gens flink in vertimmerd moet
worden", merkt de heer Mojet
op. Hij zet achter dit voorstel
van Höppener grote vraagte
kens: „Ik weet echt niet waar
dit op moet slaan."
Geen cent
Alle bezwaren van de gemeente
raad zouden nog te billijken zijn
als Leiden het allemaal uit eigen
zak moest betalen. Niets is ech
ter minder waar. De stad be
taalt geen cent aan de renovatie
van Endegeest. De raad voteert
weliswaar het krediet, maar
krijgt dit na goedkeuring door
het centraal orgaan ziekenhuis
tarieven weer terug door de ho
gere verpleegprijs. En wat dat
betreft steekt Endegeest net als
25 jaar geleden nog steeds heel
gunstig af bij vergelijkbare zie
kenhuizen. Geen wonder: er is
immers nauwelijks wat ge
beurd....
In plaats dat Leiden geld uit
geeft voor Endegeest krijgt het
gemeentebestuur jaarlijks een
ton van dit ziekenhuis vergoed
voor alle vergadertijd en het
werk van ambtenaren dat aan
Endegeest wordt besteed. Een
zaak die nog doet denken aan
de beginjaren van het zieken
huis (toen nog een „gesticht")
toen de gemeente Leiden juist
dik aan Endegeest verdiende....
Een ander feit dat vraagtekens
oproept is dat het ministerie van
Volksgezondheid bij alle bezui- Obstructie
nigingen die in deze sector
thans worden doorgevoerd, m
de geldkraan voor de reno' ïa-
van psychiatrische ziekenh Je
niet heeft dichtgedraaid. T
gendeel: volgens dr. IV
wacht de minister juist op
nen, die in Leiden nu met zo
verve worden tegengehoude
Lang» wtg van plan tot uitvoering
Dr. C. P. Stotijn over wat er aan
de Inrichting „Endegeest" mankeert
Vele verbeteringen zijn noodzakelijk
„Uit Baadadebatten *00 «en de
Indruk kunnen krijten van bet be-
alt vkn EadcRCCsl van ue gemeente
Lelden (rota opofferingen vraagt.
i léO.OOé—- per Jaar.
meer gemaakt en legeewoordjg rijn
uitgaven en Inkomsten vrijwel met
elkaar In evenwicht. Al beeft de ge
meente Leiden thans geen beun
meer, laaien beeft rij evenmin
Aldua verzekerde una dr. C. P. J.
Stotijn. directeur-geneesheer van de
Psychiatrische Inrichting JEnde-
g?cat, aan wie wij een bezoek brach
ten, nadat in de Gemcenteraadarit-
t:og van Maandag l.L opzienbeiende
onthullingen over deze larichtirg
Slecht
.Gezien de uiterat lage verpleeg-
....even van Endegeest voor de oor
log Endegeeat waa iteeds één der
inrichtingen met heU^git verpleeg-
tarief en de bedragen die jaar-
lUks aan de inrichting werden ont
trokken. behoeft het geen verwon-
^dering ie wekken, vervolgde dr
reest apodictische, echter volkomen
ngegronde, oordelen uit te apre--
1 Endegeeat ondarbouda-
pavtljo^ne K
en P. in een zodanig alkehte toe
stand verkeerden, dat algateu ver
nieuwing dringend noodzakaQJk waa.
Ondanks het feit, dat wij oiab iter
ate beat hebben gedaan zo goedig
mogelijk een nieuwe IniUllalm ie
kragen, kon paa in Novemhér' 1(00
de installatie in gebruik worden
genomen. Tot restauratie van de pa
viljoens Mannen E en F. kon pas
geval Hei cesticht is
solide en masaief gebouwd en
al de meeete gebouwen die men
tegenwoordig laat vei rijzen vermots
delijk overleven.
De Psychiatrische Inrichting „Het
Provinciaal Ziekenhuis nabu Sant-
reed* meer dan 100
■ichting is nog steeds
één der allerbeste van ons land. Al-
da instelling
Noord-Holland was anders dan
fv«n de gemeente Leiden Deze
ichting is sterrds behoorlijk on-
mden. uitgebreid
nodig gemoderniseerd, zodat de in-
ric-VIng aan alle tegenwoordig te
steller eisen kan voldoeo Het <s een
els van verstandig beheer, dat men
de noodzakelijke verbeteringen tij-
dig Invoert en niet wacht tot een
toesiand van verwaarloring is op-
Door mi) k op n Februari 1990
•an uitvoerig plea Ingediend voor
de modes Blearing -'van Endegeeat.
waarin met *Ue «Mgéo is rekening
werken zou voor de uitvoering ven
dit plan Mn bedrag van plm
4.800.000,— nodig zijn. In dit plan
zun os. de voigende grote werken
begrepen Nieuw Observatiepavil
Uit de Leidse Courant van 4 augustus 1951
bra
De vraag dringt zich op waa
er dan toch zo moeilijk w
gedaan. Dr. Mojet heeft duic
ke ideeën over wat er op E m
geest moet gebeuren. Hij w 'UJ
aan een structuurplan en
vooruitlopend op de vaststeioe
hiervan vast met het werk fr
ten. Het geld hoeft geen
bleem te zijn maar desalntor
min dreigt de hele renovatii an
nieuw te gaan verzanden.
Tijdens een rondgang over
Endegeestterrein komt het
sprek op het verwijt van IV fici
in de geëmotioneerde discir g
tijdens de laatste raadscom va.
sievergadering, vorige v
vrijdag. Hij maakte met n
enkele PvdA-raadsleden
verwijt van „obstructie". Oj t v
vraag of Mojet van menin dit
dat er nog steeds een sfeer zi
politieke rancune hangt wi )id
geen commentaar geven. Ei ler
men wat ontwijkende opmel kk
gen en het lijkt wel of hij de.
het college van b en w op zi
matje is geroepen. Zeldenfs n
nooit slaan ambtenaren val kir
gemeente (want ook dat is int
Mojet uiteindelijk) zulke ste
taal uit zoals de directeur
Endegeest toen deed. Mojet:
kan het moeilijk beoordelen i vi
hoop niet dat rancune in
spel is. Uiteindelijk is Endegfci
voor de stad Leiden enorm
langrijk en de figuur van M
is daarin verder weinig relevp t
Nee, ik kan het me (laast
voorstellen. En wat die krfcel
taal betreft: laten we hetfet n
maar op houden dat ik aan
eind van de week wat
was..."
