Landing op Larnaca was
dubbeltje op zijn kant
£cid6c@otiAcmt
LUCHTHAVEN BEN
GOERION POTDICHT
Kaping uitgevoerd door organisator van „Entebbe"?
Okamoto stond
weer boven
aan
de lijst
OP LAATSTE LITER BRANDSTOF
Kapers sprongen
als duveltjes uit
72 doosje overeind
KLM vergiste zich
in veilig Malaga
„KLM" VOOR TWEEDE
MAAL GEKAAPT
MAANDAG 6 SEPTEMBER 1976
LEIDSE COURANT
PAGINA 5
Nicosia (AFP) De vrijgela
ten passagiers van het KLM-
vliegtuig 'City of Madrid' heb
ben gisteren, bekomen van de
eerste schrik, met grote een
stemmigheid verteld dat de
drie Palestijnse kapers hen
goed hebben behandeld.
Sam Bloembergen, een van de
Nederlandse passagiers, ver
telde dat de DC-9 vrijwel on
middellijk na de start in Nice
werd gekaapt. Bloembergen
zag het begin van de kaping
als geen ander, want de twee
passagiers naast hem bleken
bij het commando te horen.
„Nauwelijks waren we in de
lucht," vertelt Bloembergen,
„of het tweetal sprong als du
veltjes uit een doosje overeind,
pistolen en handgranaten in
de vuisten." Zij schreeuwen de
passagiers toe dat het vliegtuig
was gekaapt.
De derde kaper zat verder
naar voren in het vliegtuig. Hij
ontpopte zich later als de lei
der van de operatie.
Volgens een passagier, die zei
oud-militair te zijn, was het
trio gewapend met automati
sche pistolen van het Belgi
sche merk "Herstal'.
Twee van de kapers, waaron
der de leider, waren erg vrien
delijk" vertelde Bloembergen
„maar de derde was bijzonder
zenuwachtig."
Alle passagiers kregen de op
dracht zich naar de staart-van
het toestel te begeven. Hand
bagage, paspoorten en andere
persoonlijke bezittingen moes
ten op de zitplaatsen worden
achtergelaten. Portefeuilles
met geld mochten de passa
giers wel in hun zakken hou
den.
„De leider van het trio was erg
beleefd," aldus de heer Bloem
bergen. „Hij heeft ons herhaal
delijk op ons gemak proberen
te stellen en was ook de enige-
die zijn pistool in de broeks
band stak en de veiligheidspal
terugklikte. De twee anderen
hadden de hele tijd hun pis
tool in de ene - en een hand
granaat in de andere hand,
behalve tijdens het starten en
landen."
Tijdens de onderhandelingen
met de toren van het vliegv eld
van Larnaca, toen de tanks
van het vliegtuig bijna droog
stonden, waren de meeste pas
sagiers volgens Bloembergen
erg bang geworden en was er
een 'begin van paniek' ont
staan.
De passagiers konden het ver
loop van de onderhandelingen,
die in het Nederlands en in het
Arabisch werden gevoerd, ho
ren via de luidsprekers in de
passagierscabine. Bloember
gen vertelde ook, dat de ka
pers erg beducht waren voor
een Israëlische verrassings
aanval la Entebbe, reden
waarom de gordijntjes voor de
patrijspoorten dicht moesten
blijven.
Via de Nederlandse ambassa
deur en de Cyprische autori
teiten, die zich bedienden van
een Arabische tolk, konden de
kapers er echter van worden
overtuigd dat er op het vlieg
veld van Larnaca geen Israëli
sche commando's in hinder
laag lagen.
De passagiers waren vol lof
over de 'buitengewone koel
bloedigheid' die gezagvoerder
Jansen gedurende het hele
drama tentoon heeft gespreid.
Volgens sommigen leken de
verkeerstorens van Tunis en
andere vliegvelden 'zich niet te
realiseren dat het vliegtuig
krap in zijn brandstof zat."
Gezagvoerder Jansen, zo ver
telden de passagiers, had zijn
toestel op de gebarricadeerde
baan van Tunis „met geweld"
aan de grond gezet en was
bereid geweest dit huzaren
stukje in Larnaca te herhalen
•als de onderhandelingen daar
geen verlof tot landen hadden
opgeleverd.
(Van een onzer veslaeeevers)
AMSTELVEEN De veiligheidsmaatregelen hebben ge
faald. Dat was gisteravond het algemene gevoelen op het
crisiscentrum van de KLM in Amstelveen van waaruit de
zwerftocht van de gekaapte Dc-9 boven de Middellandsche
Zee van minuut tot minuut werd bijgehouden en waar
nogelijk begeleid.
Van de kaping zelf was men onmiddellijk op de hoogte omdat
gezagvoerder Piet Janssen het stil alarm kon inschakelen dat
in de cockpit van alle KLM- machines zit ingebouwd en dat
onmiddellijk de vluchtleiding op het hoofdkantoor waar
schuwt. Maar hoe de 3 Palestij nen met hun wapens aan
boord hebben kunnen komen, was gisteravond nog een
raadsel. Vast staat, dat zich aan boord van de „City of
Madrid" geen veiligheidsagent bevond. President - directeur
S. Orlandini: „Bij vluchten op verdachte bestemmingen is
dat wel het geval, maar bij een drukke dienstregeling als,
de onze moet je een keus maken. Alle luchthavens worden'
uiteraard door ons op hun risico's bekeken en Malaga stond
als een veilig veld te boek. Daar hebben we ons dus in
vergist."
Naar alle waarschijnlijkheid zijn de 3 kapers in Malaga aan
boord gekomen. Ondanks hun Arabische namen werden ze
evenmin als de 27 andere instappers gecontroleerd - dit in
tegenstelling tot Nice waar de overige passagiers aan boord
kwamen. De zorgeloosheid in Malaga wordt verklaard uit
het feit dat het een vakantiebestemming is waar men geen
terroristen verwacht. Bovendien was het er zaterdag uiterma
te druk in verband met het einde van de vakantie en zorgden
de stiptheidsacties op de luchthaven voor overlast. Arabische
types wekken in Malaga geen achterdocht omdat er veel
gastarbeiders passeren.
de ij (Van een onzerverslaggevers)
Den Haa& De «City of Ma-
jarig drid" is het tweede tot nog toe
rjjk gekaapte KLM-vliegtuig. Het
rt jn eerste, de Boeing 747 „Missis-
de sj siPP'" we*d 'n de avond van 25
De november 1973 boven Bagdad
schal gekaapt na een tussenlanding
ut0 I in Beiroet. Dit vliegtuig maak-
VJ te een lijnvlucht van Amster-
dam naar Tokio, had 264 men-
w sen, onder wie 17 bemanning-
sleden aan boord. Zeven passa
ge sj. giers waren Nederlanders, 174
afkomstig uit Japan. De overi-
j ge passagiers hadden andere
I nationaliteiten.
'MM* Na 68 uur kwam aan dit ka-
pingsavontuur een einde, toen
de drie Palestijnse commando's
met de elf bemanningsleden als
dekschild het vliegtuig verlieten
op het vliegveld van de kleine
DADER BLOEDBAD VLIEGVELD LOD
i Aartsbisschop Capucci Kozo Okamoto
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Op de lijst met namen
van gevangenen wier vrijlating uit Is
raëlische gevangenissen de kapers van
de „City of Madrid" hadden willen berei
ken, komen er enkele voor, die bij prak
tisch iedere Palestijnse vliegtuigkaping
opnieuw worden genoemd.
De eerste is die van Kozo Okamoto, de
Japanse terrorist die samen met twee
medeplichtigen in mei 1972 in de passa
giershal van de luchthaven Lod van Tel
Aviv een bloedbad aanrichtte, dat aan
meer dan 100 mensen het leven kostte.
De 28-jarige Japanner, die de aanslag
uitvoerde in opdracht van het volksfront
voor de bevrijding van Palestina (PFLP)
is tot levenslang veroordeeld.
De tweede naam is die van aartsbisschop
Hilarion Capucci, de Grieks orthodoxe
prelaat van Jeruzalem die in december
1974 tot twaalf jaar gevangenisstraf werd
veroordeeld omdat hij vanuit Libanon
wapens en explosieven had gesmokkeld
naar guerrillagroeperingen op de door
Israël bezette westelijke Jordaanoever.
De derde is Hamoed Ben Achmed Dar-
wish, een belangrijk leider van El Fatach
en leider van het Palestijnse commando
dat op 6 maart vorig jaar met zeven
andere terroristen een overval pleegde op
hotel Savoy in Tel Aviv. Daarbij vielen
aan Israëlische zijde elf doden en elf
gewonden; Hamoed is de enige overleven
de van de groep, de anderen werden bij
deze actie gedood.
De vrijlating van dit drietal is in de
afgelopen 1 1/2 jaar bij tenminste zes
terroristische acties geëist. De Israëlische
regering heeft deze eisen steeds afgewe
zen.
In eerste instantie hadden de kapers
gisteren de vrijlating van vijftig Palestij-
nen geëist, later werd dit aantal terugge
bracht tot zes, waarna uiteindelijk eerder
genoemd trio overbleef.
Vreugde met schaduwkanten
DE ONVERWACHT GOEDE AFLOOP gistermiddag van
de kaping heeft uiteraard opluchting en vreugde gebracht,
niet alleen bij de inzittenden van het KLM-vliegtuig en hun
familieleden, maar bij iedereen die het drama via radio
en televisie gespannen heeft gevolgd. Daarnaast is er in
het algemeen reden tot tevredenheid, omdat een zo volledig
mislukte kaping de kans op nieuwe pogingen ongetwijfeld
zal doen afnemen.
PALESTIJNSE TERRORISTEN hebben kort na elkaar tot
tweemaal toe geen enkel resultaat behaald bij pogingen om
politieke eisen ingewilligd te krijgen ten kostte van volko
men willekeurige en onschuldige slachtoffers. Gisteren is
die poging zelfs zonder bloedvergieten verhinderd, terwijl
een misdadiger als de Japanner Kozo Okamoto, die zich
vier jaar geleden heeft schuldig gemaakt aan het bloedbad
op het vliegveld Lod, nog veilig achter slot en grendel zit.
TWEE ASPECTEN WERPEN EEN SCHADUW op het
succes van al diegenen, die met de terroristen hebben
onderhandeld. Opnieuw is gebleken dat de veiligheidsmaat
regelen, bijvoorbeeld op het Spaanse vliegveld Malaga,
onvoldoende zijn. Daarnaast is het vooral teleurstellend, dat
de kapers, die wel degelijk het leven van passagiers en
bemanning in ernstig gevaar hebben gebracht - na hun
misdaad vrijuit gaan. Slechts het feit dat over hun eisen
zelfs niet is onderhandeld en dat de kaping zonder bloedver
gieten is geëindigd maakt het verlenen van een vrijgeleide
enigszins verteerbaar.
(Van een onzer verslaggevers)
LARNACA/DEN HAAG - De
gekaapte KLM-DC-9 „City of
Madrid" had bij zijn tweede
j landing op de Cyprische lucht
haven Larnaca, waar het bijna
18 uur durende drama gister
middag rond vijf uur een geluk
kige ontknoping vond, nog
maar nauwelijks voldoende
brandstof aan boord voor één
enkel rondje boven de landings
baan. Het was een van de meest
kritieke situaties waaraan de
79 passagiers waaronder een
baby, en vijf bemanningsleden
hebben bloot gestaan. Nog
maar nauwelijks bekomen van
de schrik van het kapen zelf,
hadden de passagiers, voorna
melijk Nederlandse toeristen
die van vakantie in Spanje en
Frankrijk terugkeerden, het
hart reeds in de keel voelen
kloppen toen bleek dat de Tu
nesische autoriteiten, die gezag
voerder Janssen geen toestem
ming hadden willen geven om
op het vliegveld Carthago te
landen, de landingsbaan, waar
alle lichten waren gedoofd, met
benzineblikken hadden ver
sperd.
Evenals bij de tweede landing
op Larnaca was een landing op
de Tunesische luchthaven nood
zakelijk wegens brandstofge
brek. Wonder boven wonder
konden de obstakels worden
vermeden. Vanuit het Haagse
crisiscentrum liet minister van
der Stoel van Buitenlandse Za
ken gistermiddag na afloop van
het kapingsdrama ernstige kri
tiek horen op de handelwijze
van de Tunesische autoriteiten.
De Tunesische luchthaven was
de eerste uitwijkplaats voor de
„City of Madrid" nadat de ma
chine zaterdagavond rond elf
uur, twintig minuten na een tus
senlanding in het Zuidfranse Ni
ce werd gekaapt. Via een gehei-
De route die de gekaapte DC-9 van de KLM gisteren aflegde. Het toestel was op
weg van Malaga naar Amsterdam en werd na een tussenlanding boven Nice gekaapt
oliestaat Doebai aan de Perzi
sche Golf.
De „Mississippi" maakte tijdens
de kaping een zwerftocht door
het Middellandse-Zeegebied met
in totaal zes tussenlandingen.
Na een urenlang durend overleg
met de verkeerstoren werden de
uitgeputte Palestijnen tenslotte
murw gepraat. Zij beëindigden
het avontuur in de hoop dat de
sjeik van Doebai woord zou
houden met zijn toegezegde vrij
geleide.
Het vliegveld van Doebai was in
juni 1973 al het toneel geweest
van een kaping. Een boven Ne
derland gekaapte Jumbo van
Japan Airlines bracht toen 70
uur door op de landingsbaan
van het vliegveld, voordat het
naar Benghazi (Libye) vertrok,
daar mochten alle inzittenden
eruit waarna de kapers het toe
stel opbliezen.
me code bracht gezagvoerder
Janssen zowel het vluchtlei-
dingscentrum van de KLM in
Amstelveen als de luchthaven
van Nice op de hoogte van de
situatie. Het toestel brak bruusk
zijn koers af en vloog over Ro
me en Sardinië naar de luchtha
ven Carthago bij Tunis. Bij de
noodlanding hier werd het land
ingsgestel beschadigd.
Het was op dat moment ook, dat
de drie Palestijnse kapers hun.
eisen bekend maakten: vrijla
ting van een vijftigtal in Israël
gevangen zittende Palestijnen,
onder wie de Japanse terrorist
Okamoto en de Grieks-orthodo
xe aartsbisschop van Jeruzalem.
Zo niet, dan zouden zij het toe
stel opblazen.
Zowel in Den Haag als bij de
KLM in Amstelveen werden cri
siscentra ingericht Ook het Is
raëlische kabinet kwam in
spoedzitting bijeen, omdat ge
zagvoerder Janssen inmiddels
had laten weten, dat de kapers
naar Tel Aviv wilden. Israëli
sche straaljagers werden naar
de KLM-machine gedirigeerd,
die na een tussenlanding op La-
narce op Cyprus richting Israël
koerste. Omdat de begeleidende
jagers zowel kapers als passa
giers zenuwachtig maakten, ver
zocht minister Van der Stoel
zijn Israëlische collega's het ui
terste te doen om de veiligheid
van de inzittenden van de DC-9
te waarborgen. Daarop besloten
de Israëlische autoriteiten, die
het vliegveld Ben Goerion reeds
hadden gesloten voor alle ver
keer, de militaire vliegtuigen
weg te halen uit de onmiddellij
ke omgeving van het gekaapte
toestel.
De kapers, die inmiddels wel
hadden ingezien dat er in Israël
zelf weinig te halen viel, en hun
aanvankelijke eis van vrijlating
van 50 Palestijnen hadden te
ruggebracht tot drie (Okamoto,
Capucci en Darwish) eisten
toen, dat dit trio met een Israë
lisch vliegtuig naar een Ara
bisch land zou worden gebracht,
waar dan de uitwisseling zou
kunnen plaats vinden.
Bij terugkeer naar L an area
werd echter duidelijk, dat de
tweede landing een dubbeltje op
zijn kant zou worden. De brand
stofsituatie was zo kritiek ge
worden, doordat de kapers in
eerste instantie weigerden te ge
loven dat de tanks bijna droog
stonden. Zij konden daarvan
pas worden overtuigd, door een
journalist van het Franse pers
bureau AFP, die als tolk optrad
omdat hij de enige in de buurt
was die Arabisch sprak. Op La-
narca waren reeds maatregelen
getroffen om een reddingsactie
uit te voeren in geval de „City
of Madrid" op zee zou moeten
landen. Het toestel landde ech
ter veilig, als het ware op de
laatste liter brandstof.
Eenmaal op de grond begonnen
de kapers opnieuw te dreigen.
Er werd een ultimatium gesteld.
Twee vertegenwoordigers van
het Palestijnse bevrijdingsfront
PLO en de Libische zaakgelas
tigde slaagden er echter in de
kapers van de zinloosheid en
uitzichtloosheid van hun actie te
overtuigen. Voor iedereen on
verwacht meldden de kapers
rond vijf uur dat zij hun actie
wensten te beëindigen, op voor
waarde dat zij een vrijgeleide
zouden krijgen naar Libië.
De doodvermoeide passagiers
en bemanningsleden werden in
hotels op Cyprus ondergebracht
en keerden vandaag behouden
thuis.
Zowel premier Den Uyl als mi
nister Van der Stoel lieten na
afloop weten, blij te zijn dat er
geen politieke concessies zijn
gedaan, maar zij betreurden het
toch, dat de kapers vrijuit gaan.
Uitgangspunten van waaruit in
het crisiscentrum in Den Haag
voortdurend is geopereerd wa
ren volgens minister Van de
Stoel, dat het uiterste gedaan
moest worden om de veiligheid
van bemanning en passagiers te
verzekeren, en dat het niet mo
gelijk was concessies te doen,
omdat concessies het toekom
stig gevaar van hernieuwde da
den van terrorisme vergroten.
Dat lijkt in tegenspraak met
elkaar, zo zei de minister, maar
er is nog een derde element, dat
overvloedig en met succes is
toegepast: het voortdurend pro
beren te overreden tot opgeven
van het voortzetten van het
avontuur. En dat heeft ook nu
weer tot resultaat geboekt
N. W. Gijsendorpr-er
In het vluchtregelingscentrum van de KLM te Amstel
veen heerste gisteren grote bedrijvigheid i.v.m. de kaping
van de DC-9
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De internationa
le luchthaven Ben Goerion bij
Tel Aviv werd gisteren onmid
dellijk voor alle verkeer geslo
ten toen bekend werd, dat de
gekaapte KLM-machine wel
licht zou proberen er te landen.
Uit de verklaring van minister
Van der Stoel van Buitenlandse
Zaken gistermiddag op een
persconferentie in Den Haag is
niet duidelijk geworden of de
Israëlische regering toestem
ming tot landen zou hebben ge
geven indien de gezagvoerder
van de KLM-machine daarom
gevraagd zou hebben. Minister
Van der Stoel, die vanuit het
Haagse crisiscentrum regelma
tig contact opnam met zijn Is
raëlische collega Allon, zei, dat
de Nederlandse regering Israël
niet had gevraagd concessies te
doen, maar haar gesprekspart
ners wel continu zonder uitzon
dering had voorgehouden: besef
dat hier 84 onschuldige mensen
in levensgevaar zijn.
De laatste keer dat een gekaapt
vliegtuig op de luchthaven Ben
Goerion landde, was in mei
1972, toen twee Arabische man
nen en twee vrouwen met een
gekaapt vliegtuig van de Belgi
sche luchtvaartmaatschappij
Sabena de vrijlating probeerden
te verkrijgen van 317 Arabische
activisten.
Na 21 uur van onderhandelen,
bestormden 18 Israëlische com
mando's, die als mecaniciens
verkleed waren, het toestel. De
twee mannelijke kapers werden
gedood, de twee vrouwelijke
gearresteerd. Bij de actie werd
een vrouwelijke passagier ge
dood.
Nicosia (AFP/UPI) Hoewel het van
morgen nog steeds niet duidelijk was
tot welke organisatie de drie kapers
van de KLM-DC-9 behoren en' hun
identiteit evenmin vaststaat, ver
moedt men in Palestijnse kringen dat
Wadih Haddad, leider van een groepe
ring die zich van het volksfront voor
de bevrijding van Palestina (PFLP)
heeft afgescheiden, de organisator
van de kaping is. Er wordt op gewe
zen, dat Haddad ook verantwoorde
lijk was voor de kaping van het Air
France-toestel in juli, waaraan Istae-
lische commando's toen op het Oe-
gandese vliegveld Entebbe met een
Bij de onderhandelingen met de ver
keerstoren van Larnaca, waar een cor
respondent van het Franse persbu
reau AFP als tolk fungeerde, eisten
de kapers steeds „instructies" die zij
verwachtten „via de Libische of Iraak-
se regering".
De onderhandelaars vroegen het trio
steeds met wie of welke organisatie
deze regeringen dan contact zouden
moeten leggen. De kapers antwoord
den daarop telkens: „met het volks
front voor de bevrijding van Palestina
(PFLP) of het PFLP-algemeen com
mando in Tripoli of in Bagdad".
Zowel de Palestijnse bevrijdingsorga
nisatie PLO (de „parapluie" van vrij
wel alle andere Palestijnse guerrilla
bewegingen) als het volksfront voor de
bevrijding van Palestina hebben ont
kend de hand te hebben gehad in de
kapingsactie.
De PLO zei „acties buiten het bezette
gebied (Israël) af te wijzen, omdat
onze organisatie anders geïdentifi
ceerd wordt met terrorisme."
Een woordvoerder van de radicalere
PFLP zei „wij hebben kapingen opge
geven omdat ze nutteloos zijn. Wij
zullen de vijand (Israël) blijven treffen
door zijn militaire en economische
basis in de gehele wereld aan te val
len, maar wij hebben niets te maken
met het kapen van burgervliegtuigen".
De Libische diplomatieke vertegen
woordiging op Cyprus had in eerste
instantie geweigerd om met de kapers
in contact te treden. Pas na hardnek
kig aandringen van de Grieks-Cypri
sche autoriteiten en de Nederlandse
'ambassadeur toonden tweede ambas
sadesecretaris Mohammed Akasha en
twee van zijn assistenten zich bereid
naar de verkeerstoren van Larnaca te
komen.
Op de Libiers werd eveneens druk
uitgeoefend door de PLO-vertegen-
woordiger op Cyprus, codenaam „Za
karia', en een tweede Palestijn die zijn
naam niet wilde opgeven. Het zijn die
twee PLO-mensen en de Libische
zaakgelastigde op Cyprus geweest die
het trio kapers uiteindelijk hebben
overreed zich over te geven aan de
Grieks-Cyprische autoriteiten als ver
tegenwoordigers van een „bevriende
en zijn woord gestand doende mo
gendheid".
Het PLO-duo smeekte de kapers niet
te blijven proberen .naar Libië terug
te komen', maar de kapers bleven
even hardnekkig zeggen ,we willen
naar Libië terug'.
Volgens de AFP-correspondent die op
de toren tolkte, spraken zij Arabisch
met een sterk Palestijns accent. Toen
de kapers erin toestemden de passa
giers vrij te laten, zeiden ze dat te
doen „ter nagedachtenis aan hen die
vielen in Tall-al Zaatar", het Palestijn
se kamp in Beiroet dat half augustus
na een langdurige belegering door Li
banese christen-milities werd ver
overd.
N. H. Th. Peperkamp
F. C. Neuman
Den Uyl vol lof
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Onmiddellijk na
afloop van het kapingsavon-
tuur heeft premier Den Uyl in
een telefonisch contact met de
48-jarige gezagvoerder P. A.
Janssen uit Alphen a/d Rijn
zijn bewondering uitgesproken
voor de koelbloedigheid waar
mee deze en de rest van de
bemanning heeft gehandeld.
Gezagvoerder Janssen is sedert
1956 in dienst van de KLM en
reeds 4 1/2 jaar captain DC-9.
De bemanning bestond verder
uit de 38-jarige tweede vlieger
N. W. Gijsendorpher uit Sant
poort, de 47-jarige purser N. H.
Th. Peperkamp uit Amsterdam,
de 23-jarige stewardess A. M.
Nuis uit Amstelveen en de 22-ja-
rige stewardess F. C. Neuman
uit Den Haag. Mej. Neuman,
dochter van de heer H. J. Neu
man, directeur van het Neder
lands Instituut voor Vredes
vraagstukken en politiek com
mentator, was net 31/2 maand
in dienst van de KLM.
