Frans Plug
j aar
GROTE
MET
VALLEN
OPSTAAN
EEN
GEWORDEN
JDAG 27 AUGUSTUS 1976 LEIDSE C0URAN1
ik het opnieuw zou moeten doen, zou ik toch weer
regionale krant kiezen". Het moet wel waar zijn wat
jeer F.J. Plug constateert, want hij heeft er tweeënveer-
jaar over kunnen nadenken en het eenendertig jaar aan
raktijk kunnen toetsen. Hij stelt het met zijn gebruike-
i nuchterheid vast aan het einde van tweeënveertig jaar
g3o nalistiek, waarvan eenendertig jaar doorgebracht bij
(m i» Binnenhof en elf jaar bij de Leidse Courant. Op één
neuwkgmber legt hij zijn functie van directeur-hoofdredac-
dT van beide bladen neer: vijfenzestig jaar. Het lijkt een
^Waarschijnlijk bericht, waarvan hij morgen zelf zal
icn zeggen, dat het gerectificeerd moet worden en dit
rview lijkt dan ook sprekend op een schets voor twee
:n, die doen alsof en weten, dat het maar spel is.
Scheidende hoofdredacteur: Vertrouwen in toekomst bij afscheid van verleden
Toen De Volkskrant de aanduiding „ka
tholiek" liet vallen werd daarmee nogal
wat discussie losgemaakt, maar bij ons
was die aanduiding toen al lang geruisloos
verdwenen. Dat was in 1956. Binnenska
mers heb ik er wel wat over te horen
gehad, maar terug hoefde het toch niet.
Toen ik hoofdredacteur werd in 1953 ben
ik ook opgehouden films, boeken of toneel
stukken te „ontraden", zoals toen de ge
woonte was in katholieke kring. Al dat
verbieden, daar moesten we maar eens
mee ophouden. We moesten er van uitgaan,
dat de mensen hun eigen verantwoording
hadden te nemen. Het had trouwens weinig
zin ook. Je kon de directeuren van de
theaters geen groter plezier doen dan de
voorstelling te ontraden. Dan was de toe
loop groter".
Maar er speelde in die jaren nog een
andere inslag door de schering: behalve de
geesten raakte ook de techniek op drift.
„Redactioneel konden we het best aan",
stelt de heer Plug. „Persoonlijk heb ik me
door de jaren heen sterk ingespannen voor
een redactionele samenwerking van gelijk
soortige regionale bladen en dank zij die
combinaties beschikten we over bredere
mogelijkheden door het gezamenlijk uit
wisselen van elkanders regionale nieuws
en artikelen, het aantrekken van corres
pondenten, medewerkers en diensten. Die
versterking heb ik altijd zeer belangrijk
gevonden en ik heb er in de loop der jaren
nogal wat tijd en energie in gestoken". Hij
heeft er wel zowat iedereen die meetelt in
het Nederlandse courantenmetier mee le
ren kennen. Een kolfje naar zijn hand dit
soort zaken en als dergelijke samenwer
kingsvormen niet bestonden, zou hij ze zelf
hebben uitgevonden.
De technische ontwikkelingen toonden zich
echter weerbarstiger. Nieuwe kostbare
technieken dienden zich aan, de STER
roomde af en het wachtwoord werd schaal
vergroting. Kranten verdwenen of gingen
samen. Het Binnenhof en de Leidse Cou
rant hadden elkander al gevonden, maar
gaandeweg bleek, dat ook deze Westerpers
b.v. de nieuwe ontwikkelingen niet meer
kon bijhouden.
De heer Plug: „Het werd gewoon een
economische noodzaak om grotere verban
den aan te gaan. We zijn in gesprek ge
raakt met die en gene. Uiteindelijk is het
de Sijthoff Pers geworden en nu zeggen
we: we voelen ons wél onder die paraplu.
De overeenkomsten worden zeer correct
nagekomen. De vorm mag in de Neder
landse dagbladpers uniek worden ge
noemd. De diversiteit is gehandhaafd,
doordat wij redactioneel volledig zelfstan
dig hebben kunnen blijven. Dank zij de
fusie behoren Het Binnenhof en de Leidse
Courant nog tot de weinige bladen van
katholieke herkomst die er nog zijn. Emo
tioneel was het natuurlijk geen gemakkelij
ke zaak, maar we hadden en hebben geluk
kig een hartstikke fijn redactieteam. An
ders was het niet gelukt".
Maar de heer Plug wil daarbij ook niet
de knng van lezers vergeten: „We hebben
altijd beschikt over een omvangrijke vaste
kern van lezers, die de krant trouw bleven
door de jaren en ontwikkelingen heen.
Enerzijds wordt dat bepaald door onze
regionale inslag, die ons veel nadruk doet
leggen op de regionale nieuwsvoorziening,
ook in zulke sectoren als sport en kunst.
Anderzijds is er toch ook wel een gelijk
heid van gevoelens tussen redactie en le
zers, voortvloeiend uit de achtergrond die
beiden toch wel gemeen hebben. We probe
ren de krant te redigeren uit de overwe
ging, dat het gros van onze lezers wordt
gevormd door mensen, die bewust of onbe
wust, sterk of zwak iets willen voelen
resoneren van die christelijke binding, die
zij door opvoeding en milieu van huis uit
hebben. Zo voelen we ons politiek gezien
het meest verwant met het C.D.A.".
„We zoeken het ook meer in die verbre
ding. Bij de fusie zijn onze commissarissen
tot een bestuurscollege geworden, dat toe
zicht houdt op het naleven van de fusiere
gels en het recht heeft tot een bin
dende voordracht bij de benoeming van
een hoofdredacteur. Zeer onlangs is daar
een vertegenwoordiger van protestants-
christelijke huize in opgenomen en er volgt
er nog een".
„Het is natuurlijk altijd nog wel zo", aldus
filosofeert de heer Plug, „dat iemand die
zich op een krant als de onze abonneert
een keuze maakt. Waardevrij is het niet,
al voelen wij ons als redactie zeer beves
tigd als blijkt dat er ook velen zijn, die
de krant lezen, omdat hij hen als „krant"
aanspreekt. Want daarnaar hebben wij al
tijd gestreefd en daar zal de redactie, denk
ik, ook wel naar blijven streven: een goede,
dus leesbare, zeg gezellige gezinskrant met
veel aandacht voor het regionale nieuws".
„Trouwens de aandacht voor een gerichte
krant wordt sterker. Jongeren denken wat
dat betreft veel vrijer. Dat kan wat ons
betreft onder meer blijken uit het feit, dat
het abonnementenbestand constant stij
gend is. Daar komt ook mijn vertrouwen
voor de toekomst uit voort."
KOOS BOVENS
FOTO'S: SIMON E. SMIT
Frans Plug: een Westlander van geboorte.
Vanuit zijn wieg moet hij, zo hij er toen
al belangstelling voor had, de Haagse
Toren hebben kunnen zien; zijn geboorte
huis stond in Wateringen.
Een rasechte Westlander dus. Westlanders
vormen een eigensoortig volkje. Het zijn
over het algemeen harde werkers die, voor
hun bestaan afhankelijk van een relatief
klein stukje grond, dank zij vakmanschap,
taai volhouden en nuchter denken hun
producten een wereldfaam en zich zelf een
behoorlijk inkomen hebben bezorgd. Woe
keren met de mogelijkheden die je hebt,
heet dat. Ze zijn wat hoekig soms, afkerig
in elk geval van duurdoenerij en staan in
een haat (verlies aan grond) liefde (die
grond wordt wel goed betaald) - verhou
ding tot de als maar verder oprukkende
gfote bevolkingscentra, die allengs om
hen heen een betonnen muur van land
schap bedervende flatbebouwing hebben
opgetrokken. Hun levensstijl is sober
maar als ze reden hebben om in de bus
te blazen, is 't meteen goed raak ook.
DUIDELIJK
HERKENBAAR
Frans Plug is van jongsaf aan zo'n West
lander; met een drang naar het hogere.
Als zovele zonen uit degelijke katholieke
gezinnen scheen hij aanvankelijk voorbe
stemd te zijn voor de geestelijke staat. Dit
bleek een vergissing te zijn, als zodanig
tijdig door hem onderkend. Plug koos
uiteindelijk, zoals zovele oud-seminaris
ten, voor de journalistiek. Ook daarin kon
hij van Paulinische zendingsdrang getui-
j gen. Gevormd in de vooroorlogse strijd
j om de emancipatie van het katholieke
j volksdeel is de krant voor hem dan wel
niet meer „de papieren zielzorger, die
dagelijks door de brievenbus naar binnen
1 glipt" maar de duidelijk herkenbare sig
natuur er van heeft hij nooit willen losla-
ten. Veel van wat hij met de krant en zijn
abonnees van die geest uit heeft opge-
i bouwd moge door de stormen van ver
nieuwingsdrang niet onberoerd zijn geble
ven, de twee kerken, waarvoor „Het Bin
nenhof' het geld heeft bijeengebracht
staan nog recht overeind als monumenten
van katholieke gemeenschapszin.
MODERNE AANPAK
In de journalistiek is Plug, met vallen,
opstaan en gewoon doorgaan, een grote
geworden: hoofdredacteur, uiteindelijk di
recteur-hoofdredacteur van de krant, die
hij na de tweede wereldoorlog uit Resi
dentieel stof heeft doen verrijzen, „Het
Binnenhof' en van de „Leidse Courant",
die onder zijn bewind met Het Binnenhof
fusioneerde.
Er bestaan diverse soorten van hoofdre
dacteuren, de schrijvende bij voorbeeld.
Daarin heeft Plug nooit veel gezien. Hij
vatte zijn taak meer op als die van de
trainer van een voetbalelftal: een goed
team opbouwen, medewerkers ruimte en
mogelijkheden geven en rekening houden
met het publiek, dus zorgen voor kwali
teit, het type van de moderne hoofdredac
teur-manager. In de tijd, dat de meeste
hoofdredacteuren in Nederland niet weg
te branden waren van de preekstoel m
hun commentaarkolom was deze selfmade
man met heel andere zaken bezig. Niet
zonder succes. Hij bracht - dikwijls tegen
de stroom in - redactionele samenwer
kingsvormen tot stand met andere regio
nale bladen, waardoor het kwaliteitsni
veau van die bladen, inclusief de eigen
krant op een merkelijk hoger niveau is
gebracht dan zij elk voor zich zouden
kunnen bereiken en maakte zijn redactie
tot een kweekplaats voor journalistiek
talent. Heel wat journalisten, die nu natio
naal aan de weg timmeren, zijn begonnen
onder Plug.
COMPLEXE FIGUUR
Ieder mens heeft een complexe persoon
lijkheid. Frans Plug is een slim onderhan
delaar, beminnelijk dan wel spijkerhard
naar gelang de omstandigheden. Hij gokt
graag maar kan ook zeer omzichtig ma
noeuvreren. Hij maakt een joviale indruk
maar laat toch niet graag mensen toe tot
de raadkamer van zijn eigen overpeinzin
gen. Voor moderne dagbladtechnieken
kan hij warm lopen maar andere nieuwe
maatschappelijke ontwikkelingen bena
dert hij veelal met (stille) reserve. Een
man van geweldige werkkracht, die zich
ook volledig kan ontspannen. Een Rand
stad-journalist, die zich buiten in de na
tuur het meest op z'n gemak voelt. Op
stap met vrienden een geweldig fuifnum
mer maar hij is nergens liever dan in de
intieme beslotenheid van zijn fijn gezin.
BITTER MOMENT
De meeste dagbladen maken (door steeds
verdergaande kostenstijgingen) moeilijke
tijden door. Plug kan daar van meepraten.
Het moet, juist voor een man van zijn
karakter een bitter moment zijn geweest
toen zijn krant niet langer volledig zelf
standig kon voortbestaan en samen ging
met een groter dagbladconcern. Verstan
delijke overwegingen hebben hier uitein
delijke overwegingen hebben hier uitein
delijk terecht de doorslag gegeven. Plug
en zijn mensen hebben de stap gezet maar
niet dan nadat zij in het nieuwe samen
werkingsverband de grootst mogelijke
onafhankelijkheid hadden bedongen en
verkregen.
ONVERVANGBARE
PLAATS
Kijken in de toekomst is een hachelijke
zaak tegenwoordig. Frans Plug mag ech
ter, nu hij terugtreedt, zeggen dat hij heeft
gedaan wat mogelijk is om de continuïteit
van zijn krant veilig te stellen: de finan-
cieel-technische samenwerking met Sijt
hoff Pers en - op de valreep - een her
nieuwd, uitgebreider redactioneel samen
werkingsverband met andere regionale
bladen. De krant zal hem missen. Hij zal
z'n krant en redactie missen, het contact
ook met de abonnees. Mogen hem nog vele
goede jaren gegeven zijn om van een
rustgevende afstand met veel plezier toe
te zien hoe Het Binnenhof en de Leidse
Courant hun onvervangbare plaats in de
westelijke Randstad blijven waarmaken.
L. LEIJENDEKKER,
Hoofdredacteur De Stem, dagblad voor Zuid-
West-Brabant.
Oud-parlementair-redacteur „Het Binnenhof"
IRUFl
niettemin... Hij gebruikt terecht de
id tegenwoordige tijd als hij vast-
|s jat het een „leuk leven" is geweest,
jem kent zal dat in de letterlijke
inis kunnen nemen. Hij liep tot nie-
J verdriet in de redactielokalen rond
f ier niet tot dat van hemzelf. Maar
valt ook te nemen als een synoniem
Afwisselend, boeiend, bedrijvig en
Jfen op zijn tijd ook inspannend, span-
f 7\n gespannen.
hoofdpet volgens Bartjens drieëndertig zijn
18p toen hij op 11 mei 1945 de redactie
at Binnenhof binnenstapte als redac-
jngeving, maar door ervaring, karak-
5 gesternte al gauw „in het land der
h één oog koning": 1 november 1945
f redactie, stabiele factor in de wisse-
?r hoofdredacties en later lange jaren
ITO'S biUteit zél^ sin(*s van 31 maart
af de functie van hoofdredacteur
pe.
-|Q45 tot 1976. Voor een hoofdredac-
x -jjran een katholieke krant wel een
f -«{lering van klimaat om geestelijk kou
r -ten, als je tenminste niet zoals hij
f ^n grote dosis gevoel voor relativiteit
Sigeënt.
le jaren vlak na de oorlog", aldus
(ERIK h^j met de sigarerook mee, „was de
nog een uitgesproken katholieke
met daarnaast nog een neutraal,
al. socialistisch en protestants-chris-
>eno. dagbjacj Vijf kranten voor één ge-
^met elk hun eigen achterban. De
:NHqieke krant stond duidelijk in dienst
Istr. katholieke leven in al zijn vormen:
122-1 f*1, soc'aal en cultureel. Dat uitte zich
berichtgeving. Elke heilige zijn eigen
hadden ook een kerkelijke censor,
die heeft het me nooit lastig ge-
f. Waar ik persoonlijk wel een gruwe-
lekel aan had, dat waren de jaarlijk-
ireker ten gunste van de rooms-
lieke pers. Alsof je noodlijdend was.
ie weten, dat het een paar jaar later
agekeerde wereld zou zijn: geestelij-
-ie de mensen adviseerden maar een
S^jffWBtholieke krant te nemen.
kV; v die eerste tien jaren na de oorlog
Rvj,1 echt wel in een keurslijf. Er was
^kVressie van katholieke organisaties en
^ËVeringen. die vonden dat de krant van
^as. Als hoofdredacteur moest je toch
Jen er onderuit te komen en de ac-
in de krant goed te leggen. De
zouden in de algemene nieuwsvoor-
düÉgg tekort gekomen zijn, nog afgezien
Jj^St feit, dat je daarmee de concurren-
kaart speelde",
kwam de tweede fase met de emanci-
en alle stormen van dien, met als
lijke markering toch wel het bis-
jbelijk mandement van 1954, al was
frste aanzet al in de oorlogsjaren
ifcn. De heer Plug: „Maar het mande-
pracht iedereen zo in een harnas dat
[pgaande discussies ontstondeh. Het
ement heeft iedereen-pas goed wak-
emaakt. Later kregen we de ontwik
ten rondom en na het concilie en als
zit je dan wel in de hoek waarin vele
|n waaien".
\'Z'.Z p>of wel te kunnen zeggen, dat het
Bal niet helemaal onverwacht kwam.
