democraten maken jacht op
'temmen van hun landgenoten
i
entmie
Invasie van
Libanese
vluchtelingen
in Parijs
3VDATUD VOOR EUROPA BREEKT AAN
Vereldraad verwerpt grootscheeps
nilitarisme van Zuid-Afrika
WERELD
GEREFORMEERDE KERKEN EN
LIDMAATSCHAP WERELDRAAD
Bisschoppen Chili
doen felle aanval
op regimes in
Latijns-Amerika
ij:
[jdag 20 augustus 1976
leidse courant
PAGINA 7
al'
(Van onze correspondent)
NTEVIDEO Is het wel verantwoord de wereld-
Ipioenschappen voetbal in 1978 in Argentinië te
Jen? De afgelopen weken is in de sportwereld
'iet name in de Braziliaanse pers de discussie
over opnieuw op gang gekomen. Braziliaanse
iten stellen onder andere dat alleen al gezien het
Idelijke levensgevaarlijke optreden van de
itijnse politie in de stadions het wereldkam-
:hap 1978 om veiligheidsredenen niet in Ar-
ië kan plaatsvinden,
ook verscheidene andere redenen die het
van die wereldkampioenschappen in gevaar
De gebeurtenissen rond de wereldkampioen-
ipen voetbal voor studenten die in Uruguay
vonden maken dit al duidelijk. Vele landen,
inder alle Oostbloklanden, besloten om politie
lenen verstek te laten gaan, terwijl in sommige
pese landen de discussie op gang komt of
Latijns-Amerikaanse terreurstaten wel landen-
moeten worden afgevaardigd.
Vraag weer actueel na strijd studenten
ii .ind
kte s<£
'•icllti.
rde c£.
lico bestaat dat het we-
ipioenschap in 1978 een
rangstoemooi wordt,
it eigenlijk ook gebeurde
„t vijfde wereldkampioen-
le 0ll voetbal voor studenten
tot gevolg had dat Zuid-
lanse elftallen samen
totische voetballanden als
Japan en Zuid-Korea
'drol speelden.
internationaal zwakke
idse studententeam dat
n en t jaren geen westrijd had
;n, profiteerde hiervan
door tot de finalewed-
Politieke discussies
sportte am s zijn waar-
ijk zeldzaam. Onder het
studentenelftal
ze evenwel vanaf het
plaatsgevonden.
4n de leden van de selec-
Uruguay te gaan. Samengevat
komen zijn argumenten er op
neer, dat het regiem in Uruguay
je aanwezigheid propagandis
tisch gebruikt juist op het mo
ment dat het bewind internatio
naal geïsoleerd raakt ten gevol
ge van een reeks van onthullin
gen over systematische ernstige
schendingen van de mensen
rechten.
Razzia's, martelingen, moorden
en vijf- i zevenduizend politie
ke gevangenen op een bevol
king van nog geen drie miljoen
dat is stuitend gruwelijk, is al
gemeen de mening binnen de
Nederlandse studentenploeg.
„Kijk", zei coach Theo van
Leeuwen, „als tijdens de voor
besprekingen tien leden van de
selectie hadden gezegd we gaan
niet, dan was de kous af ge
weest en was er beslist geen
plaatsvervangend elftal heenge
gaan".
Dat was niet het geval. Op één
uitzondering na wilde niemand
de reis naar Zuid-Amerika mis
lopen. De Limburgse CIOS-stu-
dent Jan Lauers vindt „het erg
moeilijk een juist beeld te kun
ne krijgen op zo'n grote af
stand", terwijl de Nijmeegse
student André Dekker meent,
„dat als je er dan zo het een en
ander over leest, je het ook zelf
wel eens wilt zien".
Voor de Noordwijkse achterhoe
despeler Frans van der Veen
gaat het om voetballen. „De
mensen die veilig in Nederland
zo bewogen zijn om wat hier
gebeurt, daar geloof ik niet zo
in, dat is erg gemakkelijk". Of
het verblijf in Uruguay hen wij
zer heeft gemaakt? Henk Bode-
wes (Groningen): „Wel wat,
maar er wordt je natuurlijk veel
voorgespiegeld. Veel schijn, ach
ter de werkelijkheid kom je niet
zo goed".
De Amsterdamse wisselspeler
Ybo van de Beukei heeft lang
geaarzeld. „Ik ben een fel tegen
stander van dit soort regiems",
zegt hij, „ik heb er veel over
gelezen, besloot uiteindelijk toch
maar te gaan, vooral ook omdat
het een mooie gelegenheid was
ter plaatse iets wijzer te wor
den".
Veel gelegenheid kreeg men
daartoe evenwel niet Tot in de
kleedkamers toe cirkelden
voortdurend in burger gestoken
militairen rond de ploeg, ter
wijl in het hotel geen buiten
staanders werden toegelaten.
Gebrek aan kennis van de taal
en zorgvuldig geselecteerde
vertaalsters maakten de isola
tie bijna kompleet
Duidelijke meningen over dit
politieke probleem rond de in
ternationale sport heeft de Ne
derlandse sportwereld niet Uru
guay wel of niet? Brazilië of
Bolivië net wel omdat het er iets
minder erg is? Argentinië straks
in 1978 niet omdat het daar veel
erger is? Een Nederlands diplo
maat in een Zuidamerikaans
land zei, dat hij persoonlijk
vond dat Nederland niet naar
Uruguay had moeten gaan. Ver-1
scheidene Uruguayse journalis- i
ten toonden zich verbaasd over I
de komst van landen als Mexico
en Nederland. Vele Uruguayers
begrijpen het niet en voelen zich
wat teleurgesteld, vooral zo
zeggen zij „omdat Nederland
ons altijd zoveel morele steun
geeft door voortdurend te pro
testeren tegen de wreedheden in
ons land".
Het is begrijpelijk dat het re
giem in het organiserend land
het wereldkampioenschap voor
zijn binnenlandse propaganda
gebruikte. Niet voor niets zaten
er tien hoge militairen in het
organiserend comité.
Voor het wereldkampioenschap
in 1978 zullen zich als zij in
Argentinië worden gehouden
dezelfde problemen en discus
sies voordoen. Er is evenwel een
aantal extra bezwarende facto
ren die een tijdige bezinning op
deze problematiek noodzakelijk
maakt
Een van die bezwaren, betref
fende het vaak levensgevaarlij
ke optreden van de politie in de
stadions, is door de Braziliaanse
pers al aangevoerd als argu
ment om naar een ander land
uit te kijken, wat dan wel eens
Spanje of... Brazilië zou kunnen
zijn. Een ander argument dat in
overweging zou moeten worden
genomen is, dat er in Argentinië
actieve guerillagroepen zijn die
wel eens wraakacties zouden
kunnen ondernemen tegen bui
tenlandse ploegen.
JOS SCHURINK
boontjes
De droogte heeft de
bonenoogst van
menig teler doen
mislukken. Bij een
boer in het Noord
brabantse Reusel,
die de oogst van
zijn gezaaide bonen
door een conser-
venfabriek zag af
gekeurd, werd het
publiek op het veld
toegelaten om voor
niets de beste
boontjes ertussen
uit te halen.
Nol
M
p In Engeland verblijvende Ameri-
i Democraten begonnen deze week
trkiezingscampagne voor Jimmy Car-
fze campagne is vooral gericht op de
ier drie kwart miljoen Amerikanen
Europa en het Midden-Oosten wonen.
moe ra ten, die gouden pinda's in hun
kgat dragen, zullen tijdens deze cam-
Ullllllljtnder meer gebruik maken van com-
"""""fMen. Ze worden geleid door Steven
een expert op het gebied van verkie-
unpagne's. Cohen is naar Amerikaan-
^tstaven een naar links neigende libe-
\~~lie ooit in Massachusets de Ameri ka:
INT K>r Democratische Actie (ADA) leid-
ook de linkse feministe Bella Abzug
eeUVar zetel hielp.
180 heeft rog geen eigen kantoor, maar
en n hij gebruik maken van een compu-
in hei buitenland levende Democra-
•bben al zo'n 5000 namen in deze
3r ter gestopt Verantwoordelijk hier-
ant 'as Bob Worcester, een deskundige op
;ND>ied va" opiniepeilingen. Volgens hem
et alleen dankzij deze computer dat
EE lp oer aten in 1974 8e Senaatsverkiezin-
n New Hampshire wonnen.
fel isten alles van de mensen: hun naam,
4309?ei)oren' in welke staat ze stemrecht
L alles zat in de computer", zegt
■■Mrtter, die ruiterlijk toegeefst dat de
ring in New Hampshire wel een spe-
^^zeval was. De Democraten wonnen
IGEN jk maar met 22 stemmen verschil.
en Worcester hopen 300.000 gulden
SSB brengen voor de campagne, die het
e gedeelte van de 80.000 Amerikaanse
en
stemgerechtigden in Engeland voor Carter
moet gaan winnen.'
Die 80.000 stemmen zullen nauwelijks in
vloed hebben op presidentsverkiezingen in
november. Maar tegelijkertijd worden er in
de Verenigde Staten ook verkiezingen ge
houden voor het Congres. Voor ongeveer 45
zetels staan de Democraten en Republikei
nen volgens de voorspellingen erg dicht bij
elkaar. Cohen en Worcester geloven dat de
buitenlandse stemmen daar de doorslag
kunnen geven. Hoewel er steeds weer ande
re Amerikanen in Europa komen wonen,
kijken Cohen eri Worcester ook verder voor
uit Ze hebben namelijk ook belangstelling
voor de verkiezingen van 1978, voor het Huis
van Afgevaardigden en wat zij noemen „de
herverkiezing van Jimmy Carter in 1980".
Een groot probleem voor dit soort buiten
landse campagnes is altijd geweest dat Ame
rikanen in het buitenland weinig belangstel
ling hebben voor de verkiezingen. Immers,
zij ondervinden veel minder direct effect
van de uitkomst van die verkiezingen. Maar
dit jaar is dat anders. De Democraten wijzen
op hun belofte voor amnestie voor gevluchte
dienstweigeraars en voor betere medische
hulp aan in het buitenland reizende en
wonende Amerikanen. Beide punten werden
in het verkiezingsprogramma opgenomen na
pressie van de buitenlandse Amerikanen.
De campagne zal overigens niet zo gemakke
lijk verlopen. Misschien kan ik nog het beste
maar de buurten gaan waar veel Amerika
nen wonen en op elke deur kloppen, zegt
Cohen. Hij is van plan gebruik te maken
van zogenaamde „supersterren feestjes".
Hierbij kunnen mensen kennis maken met
beroemde Amerikanen, waarna hen vakkun
dig geld afgetroggeld wordt voor de cam
pagne. Binnenkort komt bij voorbeeld John
Brademas naar Engeland, die waarschijnlijk
volgend jaar de Democratische fractievoor
zitter wordt in het Huis van Afgevaardigden.
Ook denkt Cohen aan „huistoers: .rijke
Amerikanen leiden andere rijke Amerika
nen rond in hun huis, en vragen dan om
geld voor de Democratische Partij.
Cohen laat doorschemeren dat als de „En
gelse" Democraten heel erg vrijgevig zijn ze
wel eens vereerd zouden kunnen worden
met een bezoekje van een familielid van
Carter.
Ondanks hun enthousiasme geven de Demo
craten toe dat hun campagne een grote
zwakte heeft Amerikanen die in het buiten
land leven stemmen officieel in de staat
waar ze het laatst gewoond hebben. De
leiders van de campagne zijn bang dat
hierdoor de Europese Amerikanen geen dui
delijke politieke eenheid zullen vormen. Ook
zullen deze Amerikanen waarschijnlijk niet
erg warm lopen voor de verkiezingen, alt
hans tot het tijd is voor hun kiesmannen
te stemmen, die volgens de Amerikaanse
grondwet dan weer officieel de president
kiezen.
Cohen kon niet zeggen wanneer de Europese
Amerikanen dan wél warm zouden gaan
lopen voor de verkiezingen. „We zitten daar
wel een beetje over in". Of Jimmy Carter
er ook over in zit? Cohen: „Ik zou echt niet
kunnen zeggen waar Carter over in zit".
Maar even leek het alsof in de kamer alle
gouden pinda's extra hard schitterden.
Copyright The Guardian
Van onze correspondent Jan Drummen
PARIJS Een Parijse bakkerij in het 16e stadsarrondissement
is enkele weken geleden begonnen Libanees pita-brood te bakken.
Het aantal vluchtelingen uit Libanon, dat naar Frankrijk is
gekomen, wordt thans tossen de 25.000 en 40.000 geschat. Frankrijk
heeft lange tijd zijn gezag over Libanon en Syrië uitgeoefend.
Bovendien is het Frans lange tijd de taal geweest van een groot
gedeelte van de Libanese bevolking, vooral van de beter gesitueer
den, die uiteraard het overgrote merendeel van de gevluchten
vormen. De minder bedeelden zijn voornamelijk naar Arabische
landen gevlucht Het totaal aantal vluchtelingen zou momenteel
een kwart miljoen bedragen.
Frankrijk, met name Parijs, is het toevluchtsoord geworden van
de kapitaalkrachtige Libanezen: bankiers, zakenlieden, intellectue
len, kunstenaars. De meesten zijn erin geslaagd hun kapitalen
grotendeels mee te brengen. Velen hebben in Parijs al appartemen
ten of woningen in de elegante buurten gekocht Twee Libanese
banken hebben in de Franse hoofdstad inderhaast nederzettingen
gevestigd. Investeringsmaatschappijen zijn speciaal met het oog op
de geïmporteerde Libanese kapitalen uit de grond gestampt. Een
weekblad speciaal voor emigranten uit Beiroet zal dezer dagen het
licht zien en twee Libanese uitgevers hebben verklaard in Parijs
vestigingen te stichten. In vele gevallen betekent het een verplaat
sen van de activiteit van de zakenlieden naar Parijs, waar zij zich
geenszins als eenden in een vreemde bijt beschouwen. De meesten
van hen verbleven geregeld in de Franse hoofdstad, het Frans is
hun eigen taal en de eerder gevestigde Libanezen vormen een
„cement" dat de binding met het nieuwe „vaderland" aanzienlijk
vergemakkelijkt
Parijs kijkt zoals dat heet vooralsnog de kat uit de boom. De
makelaars zijn grotendeels opgetogen, want de Libanezen betalen
vette prijzen. Een aantal andere zakenlieden en de befaamde
pita-bakker uit het 16de stadsarrondissement zijn ook niet ontevre
den. Maar over het algemeen hebben de Libanezen geen al te goede
reputatie. Men zegt van hen, dat zij zich alleen maar voor grof
geld interesseren, dat zij in zaken genadeloos zijn en van hun
welstand nogal wat uitbundig genieten.
JIN
centra e comité van de
eldraad van Kerken heeft
veroordeling uitgesproken
„het grootscheepse mi i-
sme van Zuid-Afrika en
versterking door actieve
(taire en economische sa-
iwerking met belangrijke
-terse mogendheden. Het
4iursorgaan van de we-
raad, dat honderddertig
n telt, sprak in dit ver-
van een „ernstige be
ging voor de vrede".
I het slot van zijn conferen-
inden" Genève, die negen dagen
rde riep het comité de 290
ten, die in de wereldraad
verenigd op de onder-
kten in versterkte mate te
inen.
itatie
Het centraal comité, dat dr.
Philip Potter^ herbenoemde
voor een periode van vijf jaar
als secretaris-generaal van de
wereldraad, heeft voor het
eerst zijn beleid voor een be
langrijk deel laten bepalen
door een herzieningscommis
sie, die het gehele programma
van de wereldraad heeft door
gelicht op basis van de resulta
ten van de assemblee in Nairo
bi en van de noodzakelijke
bezuinigingen. De sameriWerk-
ing tussen de verschillende af
delingen van de wereldraad,
die zelfstandig dreigden te
worden, werd versterkt en alle
worden nu ook uit één pot
gefinancierd.
Ondanks kritiek van evangeli
sche zijde de behoudende
stroming in de protestantse
kerken zijn de activiteiten
van de wereldraad voor ont
wikkelingssamenwerking (de
twee procentsactie) en het an-
ti-racismeprogramma onverlet
uit de strijd gekomen. Op aan
drang van Nederlandse zijde
is er grote aandacht gegroeid
voor het militarisme.
Nieuw zijn ook de program
ma's betreffende multinatio
nals en een nieuwe economi
sche wereldorde. Nauw hangt
hiermee het programma sa
men voor bescherming van de
rechten van de mens en de
godsdienstvrijheid. Een ad
viesgroep hiervoor wordt ge
vormd.
Vooral dank zij een vurig plei
dooi van de Russisch-Orthodo-
xen blijft het oecumenisch in
stituut te Bossey bestaan. Ad
ministratieve en financiële
reorganisatie moeten een doel
treffender bedrijfsvoering ga
randeren. Voor de kerken van
Oost-Europa is het het enig
bereikbare oecumenische vor
mingsinstituut
3.72
tevens
I comité stelde
■q 80 000 dollar ter beschikking
9 37 organisaties in 19 lan-
(waaronder Boycot Out-
in Nederland) voor de
trijding van het racisme.
"Is het speciale fonds daar-
)BURE£ in 1970 door de wereld-
li nfl wer-d opgericht is nu in
111 ■Jal 2.110.000 dollar uitgé-
comité drong er bij de
)nderhjke kerken op aan
Pskei, het thuisland, dat
:p-Afrika eind oktober
Tiankelijk wil verklaren,
i als souvereine staat te er-
pen. Het comité ziet er een
leidingsmanoeuvre in,
Zuid-Afrika de
het eene vijftigste Baehfeest,
dat van 25 tot 30 augustus in
West-Berlijn wordt gebonden
sal een oecumenisch karakter
dragen. Aan de belangrijptte
onderdelen werken ook kath
olieke koren mee, onder meer
de sehola van de Benedictij
ner-abdij Maria Laaoh. Ook
neemt deel bet Collegium Mn-
sicum Judaicum uit Amster
dam.
„En dat is de waarheid", be
sloot een spreker tijdens de
algemene vergadering van de
Pauselijke Missiewerken in
Rome zijn betoog, aldus het
blad Missie Aktie van de Ne
derlandse PMW. Natuurlijk
KORTE
METTEN
was er iemand in de zaal die
met Pilatus moest opmerke-
n:„Wat is waarbeid?..." „Waar
heid", zei daarop een Ierse
deelnemer, .Dat is iets wat de
Italianen denken te hebben,
wat de Spanjaarden verdedi
gen, wat de Fransen diepzin
nig ontleden, wat de Duitsers
erg gecompliceerd weten te
maken, waar de Amerikanen
een goede prijs voor over heb
ben en wat in Nederland
wordt gepubliceerd". Mis
schien schuilt er iets van
waarheid in, zegt Missie Aktie.
De aartsbisschop van Pocnan
in Polen, Antonio Baraniak,
zal op 18 september in het
Westberlijnse Sp&ndau een
kerk inwijden ter ere van de
Poolse priester Maximilian
Kolbe. Deze werd in 1971 za-
ligverklaard. Deze maand vij
fendertig jaar geleden stierf
hij in de hongerbunker van
het concentratiekamp Ausch
witz waar hij vrijwillig de
plaats had ingenomen van de
Poolse huisvader Francisxek
Gajownicsek, die nog altijd in
leven is.
EN
De Chileense bisschoppen hebben de tijdelijke gevangenschap
van vijftig bisschoppen en priesters in Ecuador aangegrepen
om een felle aanval te doen op de Chileense regering en op
andere regimes in Iaitijns-Amerika.
In een verklaring noemt de permanente raad van de Chileense
bisschoppen het ingrijpen van de politie van Ecuador „een
openlijke vijandige daad tegen de katholieke kerk", die boven
dien nog door met Ecuador bevriende regeringen werd goedge
keurd. Scherp protesteert de raad tegen de grove beschimpingen
tegen de drie Chileense bisschoppen, die bij hun terugkomst
uit Ecuador op de luchthaven voor communisten werden uitge
maakt
Tijdens een persgesprek bevestigde bisschop Gonzales, dat
enkele deelnemers aan de rel op het vliegveld, onder wie een
regeringsambtenaar en een lid van de veiligheidspolitië, geëx
communiceerd zijn. Volgens de bisschop is niet de kerk schuldig
aan de verslechtering van de betrekkingen tussen kerk en staat
en evenmin president Pinochet die hij „eerzaam en serieus"
noemde, maar funktionarissen van het middenkader.
Verder signaleert de raad van bisschoppen dat de laatste tijd
de nationale veiligheid in Latijns-Amerika tegen elke prijs wordt
verdedigd. Daarvoor worden de fundamentele vrijheden van de
mens verstikt en de burger onder het juk doorgejaagd van een
almachtige politiestaat „Aan het eind van dit proces staan wij
treurend voor het einde van de democratie in Latijns-Amerika".
Na een lange discussie heeft de Gereformeerde Oecumeni
sche Synode die in Kaapstad bijeen is weliswaar het
„onverenigbaar" uitgesproken ten aanzien van het dubbel-
iidmaatschap van de GOS en'dat van de Wereldraad van
Kerken, maar geen „onverenigbaar" zonder meer. Aan die
uitspraak werd namelijk onmiddellijk toegevoegd, dat deoe
term niet a s „onverzoenlijkheid" mag worden uitgelegd
tussen de GOS en die lidkerken (enkele Indonesische kerken
en gereformeerde kerken in Nederland), die ook van de
wereldraad lid zijn.
Door dit compromis - gere
formeerde afgevaardigden
uit Nederland achtten het al
len onaanvaardbaar indien
het woord „onverenigbaar"
zonder meer zou worden ge
hanteerd - worden genoemde
kerken niet direct op scherp
gezet. Wel moet het uitvoe
rend comité van de GOS op
korte termijn een consultatie
over deze zaak beleggen met
de betrokken kerken. Het
rapport daarvan zal dan ter
sprake komen op de volgen
de GOS die over vier jaar
gehouden zal worden.
Een aantal afgevaardigden,
onder wie de gereformeerde,
vonden het niet de taak van-
de GOS een waarde-oordeel
over het lidmaatschap van
de wereldraad uit te spreken.
Andere, onder wie de chris
telijke gereformeerde profes
sor dr. W. H. Velema, vonden
dat juist wel.
Hij meende, dat de wereld
raad geen eerbied heeft voor
het gezag van de bijbel en
dat is in strijd met de grond
slag van de GOS. Dr. J. D.
Vorster van de Nederduitse
gereformeerde kerk (blank)
in Zuid-Afrika vond de zaak
erg simpel: de gereformeerde
kerk in Nederland moeten
voor de wereldraad bedan
ken, zei hij.
Anderen waren van mening
dat als de wereldraad in het
geding is ook andere oecu
menische organisaties, aoals
landelijke raden vap kerken,
onder de loep zouden moeten
worden genomen. Ook werd
opgemerkt, dat een krasse
uitspraak andere lidkerken
van de GOS ervan zal weer
houden lid van de wereld
raad te worden.
Een stemming wees tenslotte
uit dat de synode het debat
wilde beëindigen, waarna bo
vengenoemde uitspraak
werd aangenomen met een
kleine meerderheid van
stemmen.
Gereformeerde afgevaardig
den uit Nederland waren
daarmee tevreden. In deze
verklaring zit de nodige
ruimte, zeiden zij desge
vraagd. Dr. B. Rietveld,mo-
deramen-lid van de gerefor
meerde synode, merkte op:
„Als je als GOS werkelijk
door de oecumene gegrepen
bent, moet je niet voor be
paalde groepen uit de weg
gaan. De geest van de oecu
mene vraagt om banden te
bewaren, niet om ze te ver
breken".
