Sans L. beschuldigd van
;ruwelijke praktijken
Geloogd Massief Eiken
lorn kende Hans L. als hulpvaardige man
^Minister Vredeling in „Vredeskrant":
.Defensie moet in een boze wereld"
Studiecommissie
gebedsdiensten
door leken
Meubelfabriek
Oisterwijk
WINTER-REIZEN
GOEDKOPER DAN
VORIG JAAR
NIEUWE OPDRACHT
VOOR COMMISSIE
„PLURIFORMITEIT"
jgTtlJDAG 13 AUGUSTUS 1976
eert e
LEIDSE COURANT
PAGINA 13
een onzer verslaggevers) v
jSERMOND De oorlogsmisdaden waarvan de
Sensdagavond in Herkenbosch gearresteerde 58-ja-
le Hans L. beschuldigd wordt, zijn van zeer grawe-
kc aard. Samen met Duitse SS-coIlega's zou hij in
concentratiekamp Bobruisk in de Sowjet-deel-
at Wit-Rusland enige honderden Poolse Joden
rmoord hebben. Kinderen werden aan de hanebal-
van barakken opgehangen en doodgeslagen. Jo-
werden net zo lang in grote bakken met water
lergedompeld tot ze verdronken waren.
hs L. is dinsdagavond om
I tien tijdens zijn werk in de
famax aluminiumfabriek op
industrieterrein Heide in
fkenbosch gearresteerd. „De
p verzette zich niet", aldus de
jfdofficier van justitie in
fermond, mr. M. Bruigom, „de
leurtenis overviel hem wel,
jar verraste hem kennelijk
Na de arrestatie is de heer
pgom naar de woning van
ps L. aan de Haerlerweg in
fn gereden om zijn echtgeno-
fcn kinderen van de aanhou-
g en de beschuldigingen te-
I hun man en vader op de
Igte te brengen. Mevr. L. wist
gens haar zeggen alleen dat
ir man tijdens de oorlog in
Itse dienst was geweest. Een
Bzoeking leverde niet veel
bijzonders op. De oorlogsdaden
en misdaden tegen de mense
lijkheid, waarvan L. beschul
digd wordt, zijn volgens mr.
Bruigom „heel ernstig en zeer
gruwelijk". De officier van justi
tie wilde absoluut niet vertellen
op welke wijze Hans L. tegen
Poolse joden in het beruchte
getto van Warschau te keer zou
zijn gegaan.
L., die gehuwd is en vijf kinde
ren heeft, zou samen met een
aantal Duitse SS-makkers van
april 1942 tot september 1943 in
het door de Duitsers bezette
Russische gebied „gediend"
hebben als lid van een zoge
naamde „Wachmannschaft". De
naam van L. dook op tijdens het
„judenmordprozes" dat 18 sep
tember 1975 voor het Schwurge-
richt in Hamburg begon en dat
begin dit jaar werd afgesloten.
De Duitse justitie stelde de Ne
derlandse autoriteiten op de
hoogte van de beschuldigingen,
die de overlevenden van de ver
schrikkingen in Bobruisk tegen
Hans L. inbrachten. Op last van
mr. Bruigom begon de rijksre
cherche een onderzoek en hoor
de vijf in Israël, Duitsland en
Amerika levende getuigen. Hun
verklaringen Waren van dien
aard dat er bij de justitie „een
redelijk vermoeden van schuld"
ontstond. Er moeten nog zeven
getuigen gehoord worden. Als
dat is gebeurd, zal de dagvaar
ding tegen Hans L. worden uit
gebracht en zal hij voor de
rechtbank in Roermond moeten
terechtstaan. Dat gebeurt krach
tens art. 27 a besluit buitenge
woon strafrecht. Volgens dat ar
tikel kunnen Nederlanders diè
in het buitenland oorlogsmisda
den bedreven hebben in Neder
land veroordeeld worden. Bo
vendien verjaren oorlogsmisda
den volgens dat artikel niet.
Hans L. is ingesloten ih het huis
van bewaring in Maastricht.
„De verdachte heeft vrij veel
gepraat en ik kan echt niet zeg
gen dat hij stroef is", vertelde
mr. Bruigom. Hans L. erkent
dat hij bij de SS is geweest en
Logen geeft een diepe, warme kleur aan eikehout
en accentueert de natuurlijke structuur van het
hout. Alleen eersteklas Europees eiken is bestand
tegen logen. Vandaar12 jaar garantie.
de Meubelmakers uit het zuiden
des lands
Expositie in toonzaal Berkel (Z.H.), Noordeindse-
weg I 16 (langs het water) tel. 01891-4670. Ma
t/m za 9-18 uur. vrijdagavond tot 2 I uur
eerste kwaliteit eikehout goed uitgewerkt in
eigen droogkamers geloogd volgens oud
recept eigen originele modellen 12 jaar
garantie ongekende service gratis thuis
bezorgd door geheel Nederland
dat hij in het kamp van Bo
bruisk heeft gediend. Hij zegt
dat hij daar maar een paar
maanden geweest is, terwijl mr.
Bruigom denkt aan te tonen, dat
hij daar geweest is zolang het
kamp bestaan heeft. Het kamp
in Bobruisk werd opgeheven
toen de Duitse bezetters de
adem van de oprukkende Russi
sche legers in de nek kregen. De
vijftig joden die het kamp over
leefd hadden, werden op tran
sport gesteld naar de hel van
Majdanek. Mr. Bruigom kon
niet zeggen wanneer Hans L.
temoecht moet staan. Voorlopig
heeft het onderzoeksteam van
de rijksrecherche 102 dagen de
tijd. Mocht het onderzoek langer
duren, dan kan de rechtbank
het voorarrest verlengen. Mr.
Bruigom zal Hans L. aan een
psychiatrisch onderzoek laten
onderwerpen. „Dat is onont
beerlijk, wil de rechter een kun
dig oordeel kunnen vellen", zei
hij. Hans L. is in 1918 geboren
uit Nederlandse ouders in St.
Tönis-PK bij het Duitse Krefeld.
Het gezin telde vier meisjes en
twee jongens. De broer van L.
is tijdens de oorlog in Duitse
krijgsdienst gesneuveld. Aan
het begin van de oorlog werd
Hans L. lid van de SS. Na zijn
dienst in het kamp Bobruisk
heeft hij aan het oostfront ge
vochten, waar hij gewond raak
te. Toen hij van zijn verwondin
gen hersteld was, verrichtte hij
ergens in Duitsland werk, waar
van de aard onbekend is. Toen
de oorlog voorbij was, werd hij
I door de geallieerden gearres-
i teerd en op grond van zijn Ne-
derlandse nationaliteit aan Ne-
derland overgeleverd. Hij moest
I terechtstaan wegens het dienst
nemen in het buitenlandse leger,
maar werd in 1947 buiten ver-
volging gesteld.
Hans L., die nog nooit in Neder
land gewoond had, vestigde zich
toen voorgoed in Nederland.
Achtereenvolgens te Amster
dam, Uithuizen en Horn. Tij
dens het judenmord-proces in
•Hamburg hebben op verdenking
van moord op enkele honderden
joden in Bobruisk, drie voorma-
Concurrentie-slag leidt tot forse
pri j sverlagingen
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De eerste kaarten voor het toeristisch wintersei
zoen 1976/'77 zijn geschud en het ziet er naar uit, dat er door
de deelnemende reisorganisaties al gelijk kapitale troeven op tafel
zijn gegooid. Christoffel Reizen in Rotterdam, die ondanks de
tegenslagen warme zomer, ineenstorting van de Spaanse vakan-
tiemarkt op 30 september zijn 120.000e gast een vliegende start
hoopt te geven (in vergelijking met het vorige seizoen een stijging
van 8000 passagiers ofwel zeven procent) annonceert een „Chri-
stoffeliaans vuurwerk met zeven win terklappers".
De hoofdofficier van justitie in Roermond mr. M. J.
Bruigom, die opdracht heeft gegeven tot arrestatie van
Hans L.
lige SS-functionarissen terecht
gestaan. Tijdens het proces
bleek dat deze toen nog jonge
SS-ers vooral kinderen hadden
gemarteld. Bobruisk herbergde
voornamelijk Poolse joden uit
het beruchte getto van War
schau. De SS'er Wilhelm Eich-
hoff werd tot 12 jaar veroor
deeld. Hij was betrokken ge
weest bij het ophangen van
joodse kinderen. Zij werden met
hun handen aan de dakspanten
van hun barak gebonden en net
zolang geslagen tot ze dood wa
ren, omdat ze zogenaamd had
den geprobeerd uit het kamp te
vluchten. Ook zijn joden in gro
te bakken met water gezet en
vervolgens zolang onder water
gehouden tot ze verdronken.
Eichhoff werd tenslotte schuldig
bevonden aan de moord op 50
joden. Hij ontliep levenslang,
omdat hij tijdens het plegen van
zijn misdrijven nog geen 21 jaar
was. Aan het eind van dit pro
ces werd de SS-er Jozef Eigner
tot twee jaar veroordeeld. Een
derde aangeklaagde werd vrij
gesproken. Volgens de verdedi
ger van Eigner, dr. G. Sonntag
in Hamburg, staat de schuld
van de Duitsers nog niet vast,
omdat ze hoger beroep hebben
aangetekend. Hij wist niet beter
of ze waren nog op vrije voeten.
Sonntag bevestigde, dat de
naam van Hans L. herhaaldelijk
tijdens het proces is genoemd.
Het rijksinstituut voor oorlogs-
dokumentatie in Amsterdam
deelde mee van de aktiviteiten
van Hans L. niet op de hoogte
te zijn. De naam en de ligging
van het kamp in Bobruisk was
de woordvoerder wel bekend, j
maar wat Hans L. er had uitge- i
voerd, kon hij niet vertellen. Bij j
de Poolse commissie van het I
onderzoek naar oorlogsmisda- J
den van het Hitler-regime mocht j
niemand mededelingen doen.
Direkteur prof. dr. Czeslaw Pili- i
chowski is met vakantie, zo I
werd meegedeeld. De eerste J
reaktie van de medewerker van
de commissie op het telefoontje
uit Nederland was: „Holland?
aha, Menten".
(Van een onzer
IN/ROERMOND In de Horner dorpsge
nschap is het nieuws dat er jarenlang in zijn
den mogelijk een kampbeul van de SS heeft
oond als een bom ingeslagen. In dit Midden-
burgse dorp stond Hans L. al vele jaren
snd als een wat teruggetrokken maar toch
Ivaardig mens. Ook voor de rond vijftig mede
kers van het Roermondse aluminium bedrijf
unax was het een schok toen ze vernamen,
hun collega Hans L. beschuldigd wordt van
Dgsmisdaden en misdrijven tegen de mense-
leid.
kenden hem als een zeer plichtsgetrouw
ëwerker, die zijn verantwoordelijkheid wist te
ren", aldus directeur Buhrman van Euramax.
„Sinds zijn komst in 1971 hier heeft hij zich doen
kennen als een all round-werknemer, die op elke
post ingezet kon worden. Omdat hij al wat ouder
was, had hij ook een taak bij de opvang van
nieuwe mensen hier. Voor overwerk stond hij
altijd gereed. Wij waren werkelijk zeer geschokt
toen wij hoorden van de arrestatie en de beschul
digingen", aldus de directeur.
In de directe omgeving van zijn woonhuis aan de
Haelerweg te Horn kenschetste vrijwel iedereen
hem als een hulpvaardig persoon. Toch was het
bij de wat oudere inwoners van Horn wel bekend
dat hij bij de SS was geweest, maar dat het zo
erg was, daar hadden wij geen vermoeden van.
Daar praatte hij trouwens ook nooit over", aldus
zijn overbuurman, de heer M. Graaff.
Deze bejaarde man herinnert zich overigens wel
het zo nu en dan barse optreden van Hans L.
dat werd nog versterkt door het feit, dat de
ex-SS'er, die zijn jeugd in Duitsland heeft doorge
bracht, slechts gebrekkig Nederlands sprak.
„Soms dachten we, daar spreekt een echt Hitler-
tje. We hadden niet veel contact met hem, maar
als hem watv gevraagd werd hielp hij direct",
aldus de heer Graaff.
De uit Maastricht afkomstige tweede vrouw van
Hans L., waarmee hij overigens niet getrouwd
was, vond het verschrikkelijk dat haar man nu
achtervolgd wordt met zijn verleden. „Het is toch
verschrikkelijk. Leven we nou nog in een vrij
Nederland", vroeg zij zich vertwijfeld af. „Waarom
liggen ze altijd te wroeten in iemands verleden?
Kunnen ze hem dan nooit met rust laten?" vertelde
de vrouw, terwijl haar dochter in de deuropening j
duidelijk maakte dat de familie verder geen com
mentaar had. Zijn vier kinderen, die allen op een
na getrouwd zijn, zijn zeer geschokt. „Maar we
moeten het zelf verwerken", aldus een van hen.
In de beide Midden-Limburgse dorpen, waar hij
na zijn vrijlating in 1947 gewoond heeft, Heythuy-
sen en Horn, heeft Hans L. zich doen kennen ails i
een voetbal-enthousiasteling. In beide plaatsen
heeft hij enkele jaren in het eerste elftal gespeeld.
In Heythuysen heeft Hans L. slechts enkele jaren
gewoond, waarna hij op Heide in Horn zijn intrek
nam na zijn huwelijk met de inmiddels overleden
echtgenote mevr. L. van der Port uit Horn. Zijn
vroegere buurman, de heer Sjra Cloudt in Horn,
heeft nooit wat uit zijn mond vernomen over zijn
oorlogsverleden.
Voor de populaire vakantiebe
stemmingen Mallorca, Beni-
dorm, Costa del Sol, Rome, Sou-
se in Tunesië, de Portugese Al-
garve en de Spaanse eilanden
Gran Canaria en Tenerife zijn
wegwezers geprogrammeerd,
die gemiddeld honderd gulden
minder kosten dan vorig jaar.
„Deze opzienbarende prijsverla
ging", aldus directeur Verlin
den, „kunnen wij aanbieden,
omdat we de medewerking heb
ben gekregen van buitenlandse
hoteliers en agenten. Wij reke
nen erop, dat vele Nederlanders,
die dit jaar niet op vakantie zijn
gegaan of hun vrije tijd in eigen
land hebben doorgebracht als
nog zullen besluiten om gebruik
te maken van dit extreem goed
kope aanbod. Vergelijking met
reisgidsen, die inmiddels op de
markt zijn, heeft ons in elk ge
val duidelijk gemaakt, dat Chri
stoffel in de komende maanden
als prijsbreker zal fungeren.
Om een klein voorbeeld te noe
men: het viersterren-hotel de
Lagos aan de Algarve wordt
door ons aangeboden vanaf 398
gulden voor acht dagen. Voor
hetzelfde arrangement berekent
concurrent Hotelplan 760 gul
den. Het is dus de moeite waard
om ditmaal de reisgidsen uiterst
zorgvuldig met elkaar te verge
lijken".
Arke Reizen in Twente, die als
eerste zijn winterprogramma
presenteerde, zag zijn totale om
zet dit jaar stijgen tot meer dan
70 miljoen, bijna 10 procent
meer dan vorig jaar. En dat
ondanks de massale teruggang
in het toerisme vanuit Neder
land, die 0|J ruim 15 procent
wordt geschat. „Arke Vliegrei
zen", zegt directeur Fransen, „is
dit jaar iets in omvang terugge
gaan, maar daartegenover staat
een spectaculaire stijging van
de touringcarreizen. Het aantal
eigen vervoer-boekingen is meer
dan verdubbeld en de Iata-rei-
zen zijn met ruim zeventig pro
cent toegenomen".
Reis-pionier Fransen kan zich
momenteel voor wat betreft de
wintersport naar Oostenrijk de
grootste Nederlandse touropera
tor noemen. In het wintersei
zoen 1975-1976 verzorgde Arke
Reizen voor meer dan 9000 Ne
derlanders een vakantie in Oos
tenrijk, hetgeen neerkwam op
meer dan 910000 overnachtin
gen. Ook de wintersport naar
Iralië, een primeur voor Arke,
bleek gelijk een bestseller te
zijn: ruim 900 gasten met bijna
10.000 overnachtingen.
Ook Arke-directeur Fransen an
nonceert opzienbarende prijzen.
Een vergelijking van 68 gelijke
objecten had als resultaat, dat
57,4 procent in vergelijking met
het vorig winterseizoen in prijs
is verlaagd, 20,5 procent gelijk
is gebleven en 22,1 procent in
prijs is verhoogd. Voor de win
tersport heeft Arke in totaal
meer dan 3500 bedden gecon
tracteerd. Nieuw bij Arke is
Cervmia in de Italiaans-Zwitser
se Alpen en Sierra Leone in
Afrika. Nieuw zijn ook de reizer
vanuit Luxemburg naar de Ba
harnas (9 dagen vanaf 1090 gul
den), Indonesië, Singapore er
Ceylon per lijndienst, 17 dager
vanaf 2285 gulden en een exclu
sieve 17-daagse reis naar Hawaii
vanaf 3462 gulden.
Arke vliegt de komende winter
voor 50 procent met Transavia
en voor 50 procent met KLM en
Martinair. Christoffel voert vrij
wel al zijn reizen uit met vlieg
tuigen van Transavia.
Christoffel-directeur Verlinden
verwacht voor de komende win
ter een reis-explosie. Hij baseert
die verwachting op het feit dat
de economie duidelijk beter
wordt. Om de Nederlandse toe
rist over de inflatiedrempel te
helpen is in het overzichtelijke
en zeer gedocumenteerde reis
boek een aantal extra aantrek
kelijke aanbiedingen opgeno
men voor november, begin de
cember en begin januari. Nieuw
bij Christoffel Taormina op Si
cilië, Rhodos, een rondreis door
Andalusië, Eilat in Israël (spe
ciaal voor diepzeeduikers) en
een uitgebreid Verre-Oostenpro-
gramma. Christoffel heeft tij
dens het eerste jaar van zijn
doorbraak naar Bangkok,
groots geadverteerd in kranten
en op de televisie (kosten 1,3
miljoen) 4000 boekingen gehad.
Omdat de Nederlandse en Belgi
sche Rijksluchtvaartdiensten
echter geen toestemming gaven
aan Christoffel om met toestel
len van de eigen luchtvaart
maatschappij T.E.A. te opereren
zag Verlinden zich genoodzaakt
om zijn gasten per lijndienst
naar het Verre-Oosten te bren
gen. Dit betekende een schade
post van 7 ton.
In het nieuwe winterprogramma
van Christoffel wordt aange
kondigd, dat de Verre Reizen
naar het Verre Oosten vanuit
Amsterdam worden gemaakt
met een Boeing 707 van Transa
via. Een voorbarig bericht, want
twee dagen geleden kwam per
brief het veto van de Rijks
Luchtvaart Dienst. „En dat", al
dus een verontwaardigde Ver
linden, „terwijl wij voldoen aan
alle wettelijke eisen, te weten
een minimum-reissom en ver
voer per Nederlandse carrier.
Wij zijn dan ook vastbesloten
om terug te vechten en alsnog
een vergunning bij de RLD los
te branden om met Transavia te
vliegen. Lukt dat niet, dan ga
randeren wij toch, dat onze Ver
re-Oostenpassagiers reizen voor
de prijs, die in ons winterpro
gramma vermeld staat". Verlin
den noemt de concurrentie
strijd, die momenteel wordt ge
voerd „meedogenloos hard.
Maar wij blijven naast realist
ook optimist. In het sombere
jaar 1976 hebben wij onze winst
positie gecontinueerd en ons
marktaandeel vergroot".
:e pol
handi
midde
nen v
t verpj
lar in I
Uiteii
in bes
mep,
enige tegendruk op de be
nnen fapeningswedloop is het bud-
inwoP en ^et eigenbelang van
naar Pwe' oost als west. Aldus
K^sliinisler Vredeling van De-
ensie in een uitvoerig inter-
iiew in de Vredeskrant, ver
ehenen in een oplage van
160.000 exemplaren voor de
(w«p. fen^e vredesweek, die van 19
0.459 ®t 26 september wordt gehou-
°-4577len door de negen kerken die
ten het Interkerkelijk Vre-
11 iberaad vormen.
'137'siJrefwoord van deze week is
"itarisme. Niet als kenmerk
militair apparaat,
lar van een samenleving als
jeheel. Hiermee sluit het Vre-
Rozen' tjesberaad aan bij het nieuwe
irogramma van de Wereld-
lad van Kerken ter bestrij-
0,334 «jhng van het militarisme en de
JJ^Ji'ocente verklaring voer ontwa-
stro/dröening van het Vatikaan, het
2^>otto van de week luidt „Be-
laóan ftreigd bestaan".
"Minister Vredeling vindt de-
453 >Jensie noodzakelijk. „In een
chryTboze wereld moet dit. En ook
het alternatief - dat je
1.89. GuJe niet zou verdedigen - niet
Aanvaard wordt door dertien
Ijoen Nederlanders."
'r' Vredeling is sterk voor de
%nferentietafel om eikaars
'ijfveren aan te voelen. Vol
lens hem werken de Salt-be-
iprekingen ter vermindering
V»f»3JVan strategische kernwapens
Rechter „zeer gebrekkig". „De
ellende is dat het overleg we
liswaar gebaseerd isop een
samenvallend wederzijds ei
genbelang, maar tevens op een
bijdragen van onder anderen
het Kamerlid mevr. H. van
Leeuwen, W. Spit (FNV), dr. F.
Landsman, gouverneur M. H.
van Meyenfeldt van de K.M.A.,
bisschop H. Ernst van Breda
eri van hervormde en gerefor
meerde woordvoerders. Vier
bladzijden zijn verzorgd door
jongerenorganisaties. De bij
belse achtergrond is het ver
haal van de reus Goliath die
geen gelijkwaardige tegenstan
der vindt, maar een herders
jongen, die zich niet laat mees
lepen in de blinde bewape
ningsrace.
In de Vredeskrant, die dit jaar
vierentwintig bladzijden telt,
wordt uitvoeriger op de onder
werpen ingegaan dan voor
gaande jaren, toen het pam
fletachtige karakter van de
krant soms aanleiding gaf tot
misverstanden en weerstand.
Naast de krant verschijnt bin
nenkort de brochure „Armoe
de en oorlogsprobleem" van
prof. mr. B. Roeling en de
„Ruziekrant" voor het basison
derwijs. Besteladres: Parkweg
20a, Voorburg.
De Vredekrant bevat verder
wederzijds wantrouwen". „De
Rus is net zo bang voor ons
als wij voor hem. Die vreest
op zijn beurt de kapitalistische
ideologie waarvan hij zich de
feodale geschiedenis nog al te
goed herinnert".
Vredeling vindt niet dat de
Europese samenwerking moet
stoppen voor de poorten van
defensie. Niet om een kern
macht te worden want „die is
er zelfs al" of extra-bewape
ning te creëren, maar om een
democratische controle op de
ontwikkelingen te houden en
om een brugfunktie te vervul-
De Brabantse vereniging
„Ons Middelbaar Onderwijs"
zal bij gelegenheid van het
zestigjarig bestaan op 27 en 28
augustus in de Tilburgse ho
geschool een congres houden.
Vierentwintig inleiders zullen
KORTE
METTEN
heid voorstaat heeft de Neder-
onderwerpen behandelen over landse regering gevraagd bij
het onderwijs, de identiteit
van de katholieke school en
maatschappelijke ontwikke
lingen die het onderwijs ra
ken. O.M.O. beheert in Bra
bant zesendertig dagscholen
met 34.500 leerlingen en 2.230
docenten, alsmede zes avond
scholen met 4.250 leerlingen
en 585 docenten.
De werkgroep Kairos, die ge
weldloos verzet tegen apart-
kaanse deskundigen, de enige
mogelijkheid is om recht te
doen aan de onderdrukte en
gevangen tegenstanders van
de apartheid.
Bij restauratiewerkzaamheden
in de sacristie van de basiliek
van San Lorenzo in Florence
is een aantal tekeningen te
voorschijn gekomen, die wor-
onderzoek in te stellen naar de den toegeschreven aan Miche-
dood van de voormalige stu- langelo. Volgens deskundigen
dentenleider Mapethla Mohapi moeten de tekeningen - voor-
(25), die volgens de politie in namelijk ontwerpschetsen -
de gevangenis zelfmoord heeft omstreeks 1530 gemaakt zijn
gepleegd. De werkgroep stelt, toen Michelangelo daar werk-
dat een spoedig onderzoek zaam was. Eind september zul-
naar de doodsoorzaak van len de tekeningen door' het
hem en zinderen, uitgevoerd of publiek bekeken kunnen wor-
bijgewoond door niet-Zuidafri- den.
len tussen beide grootmachten
Volgens de minister zijn we
gedoemd om voorbereid, te
zijn op wat er in het „ergste
geval" kan gebeuren. Intussen
wordt dat „ergste geval"
steeds erger. „Dat is juist.
Maar ik vind het nogal wat om
dan maar eenzijdig stop te
zeggen. Dat is naar mijn ge
voel niet verantwoord".
Ir. Vredeling vindt, dat de ker
ken zich hiermee moeten bezig
houden zonder echter uit te
maken of er een F-16 of een
Mirage moet worden aange
schaft. Het plan van Vredesbe
raad en Pax Christi dat deze
maand gereed komt, tot op
richting van een nationale
commissie voor veiligheids
vraagstukken heeft de levendi
ge belangstelling en ondersteu
ning van de minister. Deze
door de overheid gesteunde
commissie zou een ontmoe
tingsplaats moeten werden
voor organisaties, die zich be
zighouden met vorming, voor
lichting en studie op het ter
rein van de veiligheid.
KERK
EN
WERELD
De bisschoppen van Neder
land hebben tijdens hun deze
week in Utrecht gehouden
vergadering besloten een com
missie te belasten met een
studie over gebedsdiensten
onder leiding van leken.
Hoewel dergelijke diensten
slechts sporadisch in ons land
worden gehouden en ook de
noodzaak ertoe nu nog niet
groot is, menen de bisschop
pen, met het oog op het
groeiend tekort aan priesters,
dat de zaak nu al moet worden
bestudeerd.
Het tweede Vaticaans concilie
heeft de eigen verantwoorde
lijkheid van de leek in de kerk
benadrukt en steeds meer le
ken nemen deel aan de voor
bereiding en het verzorgen
van liturgische vieringen.
De commissie zal de al opge
dane ervaringen bekijken, on
derzoeken welke vorming de
leken dienen te ontvangen en
richtlijnen en modellen opstel
len. Zij zal ook buiten de kerk
provincie kijken, niet alleen in
de missielanden, maar ook in
diasporagebieden m Fran
krijk, Duitsland en Oostenrijk,
waar liturgische diensten on
der leiding van een leek wor
den gehouden bij gebrek aan
priesters.
De bisschoppen van Neder
land willen dat de commissie
„pluriformiteit", die de hou
ding van groepen ter linker en
rechter zijde in de kerkpro
vincie heeft onderzocht, zich
nu gaat bezighouden met de
vraag hoe deze groepen kun
nen toegroeien naar meer
eensgezindheid („communio")
met de Nederlandse geloofsge
meenschap.
De problemen die zich in deze
afzonderlijke gemeenten en
groeperingen voordoen, ko
men, hoewel minder uitgespro
ken en minder georganiseerd,
voor in de hele kerkgemeen
schap, zo constateerden de bis
schoppen op hun deze week in
Utrecht gehouden maandelijk
se vergadering. Iedere bijdra
ge tot de oplossing van deze
problematiek achten zij dan
ook van belang voor de toe
komst van de hele geloofsge
meenschap, zo meldt de pers
dienst van de r.k. kerkprovin-
De commissie „Pluriformiteit"
werd in 1973 opgericht Zij
verdeelde haar werkzaamhe
den over twee werkgroepen:
een die zich met de zogenaam
de kritische gemeenten bezig
hield en een die sprak met
personen en groepen die zich
in het bijzonder inzetten voor
het behoud van de katholieke
tradities.
De
bracht in
1975 tussentijdse rapporten
van de werkgroepen aan de
bisschoppenconferentie uit De
bisschoppen achten het inven
tariserende gedeelte van het
onderzoek beëindigd. Zij vra
gen de commissie nu voorstel
len te doen aangaande de mo
gelijkheden van groei naar
„communio" van de verschil
lende groepen en praktische
pastorale beleidsadviezen aan
te reiken.
