Amerika groeide in 200 jaar tot wereldmacht
Sir Francis
West Wycombe
GRIEZELEN IN
SPOOKACHTIGE,
KRONKELENDE
TUNNELS EN
DUISTERE
SPELONKEN
Hellevuur Grotten van
lokken toeristen naar
Het statige landhuis West Wycombe Park
(Van onze correspondent Jonathan Steele)
WASHINGTON Enkele weken geleden, met het
tweede eeuwfeest voor de boeg, vroeg een Congres
lid tijdens een openbare zitting aan Henry Kissin
ger wat hem voor ogen had gestaan toen hij naar
Washington kwam. De politicus Kissinger ant
woordde vlug: om een einde te helpen maken aan
de oorlog in Vietnam. Toen was er een korte pauze,
waarna de historicus Kissinger het overnam. Zijn
tweede doel was te proberen een basis te creëren
voor het Amerikaanse buitenlands beleid, dat op
een meer begripsmatige wijze zou kunnen worden
gedefinieerd dan daarvoor het geval was, en tevens
om het Amerikaanse volk ervan te overtuigen dat
de Verenigde Staten vastzaten aan een permanent
buitenlands beleid dat geen einddatum heeft.
Voor Europeanen, die opgegroeid zijn op een conti
nent dat de twee meest vernietigende stammenoor-
logen van deze eeuw heeft doorgemaakt, lijkt het
idee absurd dat een buitenlands beleid een vrijwilli
ge keuze of een tijdelijke aangelegenheid zou kun
nen zijn voor een volk. Het uitvoeren van een
buitenlands beleid is niet alleen een essentieel on
derdeel van de taak van iedere regering, maar
waarschijnlijk zelfs het belangrijkste onderdeel,
waarvan de meeste andere beleidsvormen afhangen.
Voor Amerikanen ziet dat, zoals het antwoord van
dr. Kissinger op die dag suggereerde, er niet zo
vanzelfsprekend uit. Of dat nu ten voordele of ten
nadele is, een van de meest verbazingwekkende
prestaties van 200 jaar land-zijn is voor Amerika
het feit geweest dat zij in staat gebleken is om zich
te ontwikkelen tot de meest indrukwekkende we
reldmacht, zonder dat het volk eeh echt beeld heeft
van wat een buitenlands beleid is of waar het voor
dient. De Verenigde Staten beschikken over een
militair apparaat dat bestaat uit 2.100.000 mensen
in uniform, waarvan een kwart in het buitenland
gestationeerd is. En toch gelooft een groot deel van
de kiezers nog steeds dat de Verenigde Staten een
onafhankelijk land is. Die paradox wordt alleen
maar sterker als men bedenkt dat de Amerikaanse
onafhankelijkheid zelf twee eeuwen geleden tot
stand kwam via subtiele diplomatie van de kant van
Benjamin Franklin en Thomas Jefferson die het
klaarspeelden om Frankrijk,Spanje en Pruisen erbij
betrokken te krijgen om uiteindelijk Engeland te
verslaan.
Maar daarna kwam er een eeuw waarin de Verenig
de Staten zich in toenemende mate op zichzelf
konden richten. De mythe dat het land voorbij kon
gaan aan de buitenwereld, groeide geweldig op
vruchtbare bodem. Dit volk van immigranten was
maar al te gelukkig om Europa de rug te kunnen
toekeren en zich naar het Westen en Zuiden uit te
breiden. Beschermd door twee oceanen, op gang
gehouden met een overvloed aan eigen kapitaal en
een constante stroom nieuwe, goedkope en betrek
kelijk weinig klagende arbeiders, en gezegend met
geweldige natuurlijke rijkdommen, ging het goed
met het land en zijn mythologie. En alweer, zoals
Kissinger de historicus het al in een rede eerder
dit jaar stelde, „Wij hielden vol dat onze bijzondere
situatie algemeen geldend was, ook nog terwijl
andere landen met een smallere bestaansmarge zich
ervan bewust waren dat hun keuzemogelijkheden
veel beperkter warenWij accepteerden dat wij
buiten de noodzaak van een traditioneel buitenlands
beleid konden blijven".
In de tweede eeuw van het bestaan van het land,
nadat de grenzen met de Stille Oceaan en de Rio
Grande bereikt waren, begon de Amerikaanse in
vloedssfeer zich over zee uit te breiden. Maar de
mythe bleef bestaan dat het land in eigen behoeften
kon voorzien en dat zijn optreden in het buitenland
uitsluitend motieven had van principiële aard en in
geen enkel opzicht van eigenbelang.
De vrede die gesloten werd na de Eerste Wereldoor
log werd sterk beïnvloed door de idealistische
ideeën van Woodrow Wilson. Autonomie en mondig
heid voor de kleinere landen in Europa zou het
gevaar verkleinen van een rivaliteit van grote mo
gendheden in Europa. De vrede die gesloten werd
na de Tweede Wereldoorlog was ideologisch - toen
werden de landen groot en klein samengebracht in
een gewapend economisch en politiek bondgenoot
schap als tegenwicht tegen de opkomende Russische
grootmacht Maar naarmate de koude oorlog voort
schreed en de oude koloniale rijken van Engeland,
Frankrijk, Nederland, België en tenslotte Portugal
verdwenen, bleef toch de idee dat de Verenigde
Staten zelf ook een nieuw soort imperium gevestigd
hadden taboe in dat land zelf. De Amerikaanse
.grootmacht uitte zich niet in vlaggen op de land
kaart of hoeden met struisvogelveren, of theevisites
van gouverneur-generaals op gladgeschoren gazon-
Die macht was alleen zichtbaar in de bewegingen
van de 5e en 6e en 7e Vloot, in de vergaderingen
van de Kamers van Koophandel in de Latijns-Ame
rikaanse hoofdsteden, en in het stelsel van voordeli
ge leningen voor cliëntstaten voor de aankoop van
Amerikaanse wapens.
Dean Acheson heeft eens gezegd dat Engeland een
imperium verloren heeft, maar nog geen nieuwe rol
gevonden had. De Verenigde Staten hebben een
imperium gevonden maar hebben een bepaalde
illusie nog niet verloren. Die illusie was dat zij geen
imperium hadden en dat zij op grond daarvan, in
morele en materiële onschuld, het recht hadden om
overal in het buitenland tussenbeide te komen en
daarvoor in ruil niets dan dankbaarheid te verwach
ten hadden.
De oorlog in Vietnam bracht de realiteit wat dichter
bij huis. Gewone Amerikanen werden ineens be
schimpt en aangevallen over bijna de hele wereld.
Zoals Lyndon Johnson, die er de voorkeur aan gaf
het Witte Huis niet te verlaten, ontkwam een aantal
Amerikanen eraan door niet in het buitenland te
komen, of althans niet buiten hun clubs te komen.
Sommigen vonden respijt op de vreemdste plaatsen,
zoals de groep Amerikaanse huisvrouwen op weg
naar Japan via de Trans-Siberische spoorweg in
Irkoetsk verzuchtten: „Het is prettig om in een land
te zijn waar de mensen je niet de hele tijd lastig
vallen over Vietnam". En zelfs in de Verenigde
Staten kon men niet meer ontsnappen aan de
bitterheid van de Vietnam-kwestie toen de jongere
generatie van intellectuelen in opstand begon te
komen tegen de mythologie dat er geen imperium
De mythe is echter diep geworteld. Hoewel hij het
met het grootste gedeelte van de terminologie niet
eens zou zijn heeft dr. Kissinger na acht jaar in
zijn ambt nog de behoefte en de neiging om de oude
spinnewebben van het isolationisme voor eens en
voor altijd weg te vagen. En de uitspraak van
Ronald Reagan dat Amerika niet meer de „nummer
één" zou zijn getuigt toch ook van een bewustzijn
dat het land een wereldrol heeft te vervullen ook
al valt het tegelijkertijd terug op het oude isolatio
nistische ongeduld met de noodzaak om subtiel,
weloverwogen en vooruitziend te moeten zijn in
buitenlandse aangelegenheden.
Een groep van liberale leden van het Congres, die
zichzelf de Congresleden voor Vrede via de Wet
noemen, hebben vier keuzemogelijkheden voor de
Verenigde Staten geformuleerd:
1. Pax Americana, waarbij de Verenigde Staten
gezien worden als de „voornaamste handhavers van
stabiliteit" in de wereld (politie-agent voor de we
reld). De ontspanningspolitiek met de Sovjet-Unie
heeft dan zeer beperkte mogelijkheden, en de Ver
enigde Staten houden dan op grote schaal troepen
op de been over heel de wereld en voeren geheime
aktiviteiten uit ter verdediging van alle niet-commu-
nistische staten.
2. Het huidige beleid waarbij de Verenigde Staten
optreden als voornaamste handhavers van de stabi
liteit maar het feit accepteren dat de betrekkingen
met de Sovjet-Unie een mengeling kunnen zijn van
samenwerking en conflicten; er blijven Amerikaan
se troepen in delen van het Stille Oceaangebied.
3. Terugtrekking uit het Stille Oceaangebied, zodat
de meeste Amerikaanse troepen uit Azië worden
teruggetrokken. De Verenigde Staten zijn minder
snel geneigd tussenbeide te komen in Azië en
Afrika. Geheime operaties en militair machtsver
toon worden verminderd. De Verenigde Staten gaan
zich in verhouding meer bezighouden met de we
reldproblemen op het gebied van de ontwikkeling,
de bevolkingsvraagstukken en de energievoorzie
ning.
4. Een algehele terugtrekking, waarbij de rol van
politie-agent voor de wereld wordt opgegeven.
Met de simpele strijdkreet „Van imperium naar
democratie" stellen weer andere critici voor dat de
Verenigde Staten zich meer zouden moeten bezig
houden met de ongelijkheid in eigen land, met het
misbruik van de machtsconcentraties en met het
zoeken naar een oplossing voor de problemen van
de grote steden. Zij hebben geen duidelijke sugge
sties voor een buitenlands beleid behalve de opmer
king dat dat de laatste tijd de aandacht heeft
afgeleid van de andere prioriteiten in Amerika. De
mensen die dit soort kritiek uiten behoren ongetwij
feld tot de categorie van Amerikanen die Kissinger
LONDEN Op de toren van
de St. Lawrence-kerk In West
Wycombe, een eeuwenoud dorp
je nabij de grote industriële
stad High Wycombe, in het En
gelse graafschap Buckinghams
hire, rust een enorme vergulde
bol. In de eerste helft van de
18de eeuw was dat hoge punt
een vergaderplaats. De beruch
te „ridders" van de „Heil Fire
Club" (de Hellevuur Club) kwa
men er samen. Die club werd
geleid door Sir Francis Dash-
wood, de tweede „baronet" van
een illustere Engelse familie,
die momenteel aan haar elfde
„baronet" toe is.
De St Lawrence-kerk staat op
een heuvel tegenover een statig
landhuis dat West Wycombe
Park genoemd wordt, 4 1/2 km
ten westen van High Wycombe.
Ruim 200 jaar geleden genoot
die woning een bijzonder slech
te reputatie. Wilde verhalen de
den de ronde over schandelijke
orgieën die zich daar afspeel
den. Er werd ook zwarte magie
bedreven.
Sir Francis Dashwood, de eige
naar van het huis en het uitge
strekte park, had omstreeks
1755 een privé-sociëteit gesticht,
die hij devoot „De Ridders van
St. Franciscus" noemde. De 24
leden van zijn geheime loge ver
tegenwoordigden de hoogste
rangen van de Britse maat
schappij. Er waren vier Lager
huisleden bij, de zoon van de
aartsbisschop van Canterbury,
de gouverneur van Bengalen en
de lijfarts van de prins van
Wales.
Op zomeravonden kwamen deze
„ridders" samen in de naburige
abdij van Medmenham, waar zij
„zwarte missen" celebreerden
en andere kerkelijke diensten
nabootsten. Het duurde dan ook
niet lang of Dashwood en zijn
vrienden werden „de monniken
van Medmenham" genoemd. Zij
dronken veel wijn en nodigden
meisjes van lichte zeden uit op
hun bijeenkomsten.
Om nog wat meer leven in de
brouwerij te brengen, liet Sir
Francis Dashwood 90 meter
diep in de krijtheuvel van het
dorp spookachtige, kronkelende
De St. Lawrencekerk in West Wycombe met de vergulde bol en het mausoleum van Dashwood.
tunnels en duistere spelonken
graven. Dit kunstmatige laby
rint was uitstekend geschikt
voor orgieën. Halfdronken „rid
ders van St Franciscus" renden
er achter gillende vrouwtjes van
West Wycombe, die volgens de
plaatselijke overlevering in de
donkere gangen en grotten de
laatste herinnering aan hun on
schuld kwijtraakten.
Dashwoods loge werd nu de
„Heil Fire Club" genoemd. Haar
motto was: „Do what you will"
(Doe wat je wil). Het enthousias
me van de leden nam evenwel
sterk af toen Sir Francis tijdens
een van de „erediensten" met
een baviaan voor de dag kwam.
De ridders dachten, dat het krij
sende beest de duivel was en
vluchten verschrikt weg.
Daarna stortte de Hellevuur
Club geleidelijk in elkaar. Dash
wood stierf in 1781. Hij ligt be
graven m een zonderling, zes
hoekige mausoleum dat hij voor
500 pond had laten böUwen te
genover de St. Lawrence-kerk.
Het is een van de eerste neo-
Griekse bouwwerken in Groot-
Brittannië.
De Hellevuur Club was slechts
een van de vele passies van de
tweede „baronet" Dashwood.
Hij reisde veel en speelde 20
jaar lang een prominente rol in
het Lagerhuis. Dank zij zijn gro
te belangstelling voor de archi
tectuur werd in West Wycombe
druk gebouwd. Sir Francis liet
er de vergulde bol pp de kerkto
ren plaatsen. Hij is ruim genoeg
voor tien man. Onder Dash
woods leiding werd West Wy
combe Park kompleet her
bouwd. Het huis staat in een
prachtig, heuvelachtig park vol
beuken.
Dashwood was goed bevriend
met de Amerikaanse staatsman
en natuurkundige Benjamin
Franklin, die vaak in West Wy
combe op bezoek kwam. Samen
beraamden zij een plan om de
naderende Amerikaanse j
hankelijkheidsoorlog te
men. Hun relatie wordt
teel herdacht in een
F ranklin-Dashwood-tentoo
ling, op touw gezet naar i
ding van 200 jaar Amerika
De huidige Sir Francis
wood, elfde drager van
adellijke titel en eerste J
net" van Groot-Brittannië,
de „Heil Fire Caves" (Hell
Grotten), waarvan hij de
naar is, grondig gerestaui
Zij staan open voor bezo
en zijn nu elektrisch ve
(vroeger kon men ze allef
kaarslicht verkennen). In i
koven en spelonken
18de eeuwse wassen beeldt
plaatst, die de geschiedei
de excentrieke familie
wood vertellen.
Via doolgangen, die samei
meter lang zijn, bereikt mi
griezelige „Inner Temple"
van de belangrijkste pla
van de vroegere orgieën,
daag de dag zien de bezo*
er kleurrijke, maar niet bej
schokkende taferelen (kol
met passende geluiden),
beeld door middel van
poppen, met het gelaat
kleren van mensen uit
wooas tijd.
De bezoeken van Benjl
Franklin aan West Wyc<
zijn op dezelfde
gebracht Wie lekker wil gi
len moet even verpozen
tehead's Cave, een spelonl
naamd naar Paul White!
die letterlijk zijn hart scl
aan zijn goede vriend Sir f
cis en vandaag de dag nog
geld komt spoken in het
Andere bezienswaardigh
zijn de Hal der Standbeelde
de Schatkamer. In laat
noemde grot werden drie
geleden nog verschillende
eeuwse geldstukken ontdekt
Het schilderachtige dorpje
Wycombe in de Chiltren-heu
ligt ongeveer 45 km
van Londen. Het heeft ook
fijn tuincentrum
nente gras-skibaan. Het li
huis van Sir Francis Dashw
is heel de zomer toegankelijk
ROGER SIMC
Dr. Henry Kissinger: minister van buiter
landse zaken, soms historicus.
impliciet aanvalt als ouderwets en onvolwa;
omdat zij het buitenlands beleid naar het twe
plan willen schuiven.
Nu Amerika zijn derde eeuw ingaat lijkt het w
schijnlijk dat de debatten over het buitenlands'
beleid eerder heviger dan minder zullen worden.
Men begint zich steeds meer bewust te worden van;
het feit dat de hulpbronnen van Amerika beperkt
zijn.
(Copyright The Guardian)'
Deze op een kerk gelijkende ruïne
vormt de ingang tot de in de krijtheuvels uitgehakte spelonken.
