rolitie: arrestatie van
vrouwelijke Carlos'
:en toevalstreffer
Nieuw bestuur Zusters van Liefde
Orwell-prijs voor
Praagse schrijver
Ludvik Vaculie
Vrije concurrentie
Engelstalig boek
op exportmarkt
ARIJS TERRORISTENPARADIJS
LAATSTE NEDERLANDSE
ZUSTER UIT VIETNAM GEZET
NIEUW CONCORDAAT
VATIKAAN-SPANJE
Oudste
Nederlandse
missionaris
overleden
VAN DE GEVANGENIS
NAAR DE KANSEL
DONDERDAG 29 JULI 1976
19"
LEIDSE COURANT
PAGINA 11
(Van onze correspondent W. L.
Webb)
Manchester Ludvik Vacu-
Iik. wiens werken sinds 1969
in Tsjechoslowakije verboden
zijn en die geregeld wordt las
tiggevallen door de Tsjechi
sche politie (die ook het ma
nuscript van zijn laatste ro
man in beslag nam), heeft nu
de eerste George Orwell Her-
denkingsprijs gekregen. Hij is
de absoluut juiste keuze voor
deze nieuwe, door Penguin in
gestelde prijs, waarbij nu de
ene radicale patriot geëerd
wordt in de naam van de an
dere, en die juist op een ogen
blik komt dat het bitter nodig
is dat men zich Vaculik herin-
tert en dë internationale er
kenning geeft die hij verdient
ils schrijver in de onafhanke-
ijke traditie van Hasek.
ïoch hijzelf noch Penguin
rerwachten dat hij toestem
ming zal krijgen om naar Lon-
len te komen om zijn prijs
/an 2500.— in ontvangst te
nemen. Er is tot nu toe ook
nog geen antwoord binnenge
komen op het telegram waarin
iet goede nieuws werd meege
deeld aan de Tsjechische mi
nister van cultuur.
7as de melancholieke glim-
ach van Alexander Dubcek
iet symbool van het „mense-
ijk gezicht" van het Tsjechi
sche socialisme in 1968, de
stem daarvan was zonder twij
fel die van Vaculik. Orwell zou
genoten hebben van de ontmy
thologiserende openhartigheid
en moed die hij toonde bij zijn
toespraak op het Praagse
schrijverscongres dat zovele
Tsjechische ogen opende in de
herfst van 1967.
„Laten we aannemen dat nie
mand van ons geboren is om
het leven aangenaam te ma
ken voor degenen die over
hem heersen", zo begon een
deel van zijn briljante analyse
van het wezen van de politieke
macht, een reeks inzichten die
hij met zoveel pijn en moeite
had verworven.
,„...de eerste wet van de macht
is het verlangen om blijvend
te zijn. De macht reproduceert
zichzelf in steeds getrouwere
kopieën....de macht heeft een
voorliefde voor mensen met
dezelfde innerlijke constitutie
als zijzelf. Maar aangezien die
slechts in geringe getale voor
handen zijn, moet zij ook ge
bruik maken van andere men
sen en die mensen aanpassen
aan haar behoeften.
„De meest bruikbare onderda
nen zijn natuurlijk de mensen
die zelf naar macht verlangen,
en vervolgens mensen met een
slecht geweten en mensen
waarvan neiging naar comfort
en eigen voordeel geen morele
grenzen kent. En voor een be
paalde periode, onder bepaal
de omstandigheden en voor
het bereiken van bepaalde
doelen kan de macht ook tijde
lijk gebruik maken van een
verscheidenheid van morele
absolutische en altruistische
maar slecht geinformeerde
enthousiastelingen zoals ik".
Dezelfde moedige directheid
lag ook ten grondslag aan zijn
oproep aan het volk in 1968,
de petitie van 2Ó00 woorden
die door de Sowj et-leiders als
voorwendsel werd aangegre
pen voor hun machtsvertoon
tegen het regime Dubcek
Zowel zijn romans „De Bijl"
me gave om door de haarkl
overijen van de machtsverhou
ding heen te kijken en bloot
te leggen waar macht niet te
gen bestand is: het geluid van
de menselijke stem, de ene
mens die praat tegen de ande
re mens, van gezicht tot ge
zicht.
En het is op grond van die
gave een gave waar Orwell
ook uiting aan trachtte te ge
ven en die nog steeds maar al
te weinig voorkomt dat de
mensen die Vaculik kennen en
zijn geschriften gelezen heb
ben hem beschouwen als een
onontbeerlijker held van onze
tijd dan bijvoorbeeld Soltsje-
Ludvik Vaculic
nitsin met zijn morele donder
slagen.
Zijn woorden zijn nu het kost
bare overblijfsel van het gewe
ten dat sprak in de in de kiem
gesmoorde Tsjechische refor
matie. En hij is nog niet tot
zwijgen gebracht, ondanks de
twee ernstige beschuldigingen
van subversief gedrag die hem
van de kant van de autoritei
ten boven het hoofd hangen en
die hem vagelijk steeds onder
dreiging houden in een Kafka-
achtig administratief voorge
borchte. De eerste beschuldi
ging heeft te maken met een
interview dat hij in 1973 gege
ven heeft voor de Engelse tele
visie. „Ik kan niet klagen", zei
hij toen. „Ik zou niet weten bij
wie".
De tweede beschuldiging staat
in verband met een idee waar
toe hij werd geïnspireerd door
het samenvallen van een over
val van de veiligheidspolitie op
zijn flat en de aankomst in
Praag van secretaris-generaal
Kurt Waldheim van de Ver
enigde Naties die een ere-doc-
toraat in de rechtsgeleerdheid
kreeg aangeboden van de ou
de Karei-universiteit. Dat idee
kreeg gestalte in zijn open
brief aan dr. Waldheim, „On
toelaatbare Gedachten", die
ook de reden was dat hij nu
de Orwell-prijs gekregen
heeft.
(Copyright The Guardian)
WASHINGTON (RTR) - Het
Amerikaanse ministerie van
justitie en 21 grote uitgever
smaatschappijen hebben een
akkoord bereikt dat vrije con
currentie van Engelstalige boe
ken op de wereldmarkt verze
kert.
In 1974 waren de uitgevers,
krachtens de Amerikaanse anti-
kartelwetgeving, aangeklaagd
omdat zij de exportmarkt on
derling zouden hebben willen
verdelen. Daarbij zouden af
spraken zijn gemaakt om elkaar
in bepaalde geografische zones
niet „dwars te zitten" en zouden
bepaalde uitgevers uitsluitend
zaken gaan doen met bepaalde
boekenimporteurs.
Van dit streven naar marktbe
heersing zijn de uitgevers terug
gekomen, zonder overigens
schuld te bekennen. Het Ameri
kaanse ministerie van justitie
heeft een federale rechter in
New York verzocht het akkoord
via een uitspraak juridisch te
onderbouwen waarmee tegelijk
het geding tegen de uitgevers
wordt geseponeerd.
De betrokken uitgevers zijn zon
der uitzondering grote namen in
de Amerikaanse branche bene
vens de Amerikaanse takken
van Engelse uitgeverijen als
MacMillan, Penguin en de Ox
ford University Press.
Alvorens met de uitgevers tot
een akkoord te komen heeft het
ministerie van justitie er nota
van genomen dat de Britse bond
van uitgevers recent een einde
heeft gemaakt aan zijn „tradi
tionele marketing-overeenkom-
st", waarbij men de zaken on
derling geografisch had ver
deeld.
De Britse bond was door het
ministerie aangemerkt als me-
de-verantwoordelijk voor de ge
wraakte poging tot kartelvor
ming. Dat komt door het innige
contact tussen Britse en Ameri
kaanse uitgevershuizen die met
name blijkt uit exclusief copy
right over en weer.
Wolfgang Wagner
getrouwd
Bayreuth Wolfgang Wagner,
kleinzoon van componist Ri
chard Wagner en directeur v^in
het aan diens muziek gewijde
Festival van Bayreuth, is woens
dag in het huwelijk getreden
met Gudrun Mack.
De bruid is bij de „Festspiele",
die deze maand hun 100ste edi
tie beleven, werkzaam als public
relations medewerkster.
Beide echtelieden waren eerder
gehuwd.
Jenny Arean treedt op in het programma „Scherts, Satire. Songs
en ander snoepgoed", dat van dinsdag 3 augustus af te zien is in
Diligentia. Verdere medewerkenden zijn: Dimitri Frenkel Frank.
Jeröme Reehuis. en Robert Long.
Schertssatire en
song-show in
Diligentia
Van dinsdag 3 t.e.nl zaterdag 7 augustus komt de nieuwe
show „Scherts, satire, songs en ander snoepgoed", die al enige
tijd in Amsterdam stond, in bet Haagse Diligentia. Aan deze
show werken mee Jenny Arean, Robert Long, Jerome Reehuis
en Dimitri Frenkel Frank. Deze laatste zorgde overwegend
voor de hyper-luchtige teksten, terwijl Robert Long een
aantal eigen liedjes in deze show beeft ingebracht. Het combo
Henk de Jonge zorgt voor de muziek.
De show is opgebouwd uit snelle sketches, waarin een grote
reeks zaken uit de dagelijkse praktijk van het leven aan de
orde wordt gesteld. De uitvoerenden springen van de hak op
de tak, geheel in de geest van de ontwerpers/makers van deze
show. Een aspect van de show is mede, dat het speelplezier
van de uitvoerenden er een even belangrijke rol in moet spelen
als de inhoud, die soms erg uit de lucht gegrepen is.
in onze correspondent Paul
Webster)
RIJS Nadat iemand een
prek had afgeluisterd in een
in het Quartier Latin werd
Iyne Barge, die lerares En-
i is aan een lyceum in Saint
een communistische
rstad van Parijs, en die
de Franse pers "de Carlos
een rok aan" genoemd
dt, gearresteerd bij een
anti-terroristische aktie
de politie.
ral elders in Europa zou de
tie zichzelf gelukwensen met
'arresteren van een vrouw
de reputatie heeft Ulrike
nhof en Leila Khaled in één
willen zijn. Maar terwijl de
tie met haar ondervraging
leerde te bewijzen dat zij
een aantal van Carlos' rollen in
Parijs overgenomen had, werd
haar aanhouding uitgelegd als
een bewijs dat Frankrijk een
internationaal terroristencen
trum geworden is omdat de po
litie daar zo hopeloos faalt.
Zonder een zweem van trots in
zijn stem stelde een inspecteur
die had deelgenomen aan de
onderzoekingen en de aanhou
ding van Evelyne Barge en haar
vier mannelijke medeplichtigen
op beschuldiging van bomaan
slagen: "Dit is de eerste keer in
zeven jaar dat er terroristen zijn
aangehouden na een bomaan
slag en confronteerd zijn met
bewijsmateriaal".
Dat is een beschamende uit
spraak na 180 bomaanslagen in
Frankrijk dit jaar alleen al en
na de piek van 500 bomaansla
gen vorig jaar. En iedereen was
dan nog zo beleefd om niet te
praten over de vijf onopgeloste
moorden op hoge diplomaten in
Parijs in de afgelopen 18 maan
den, waarvan de minister van
binnenlandse zaken Poniatows-
ki de schuld heeft geschoven op
linkse terreurgroepen. Onder
die moorden zijn die op de am
bassadeurs van Turkije en Boli
via die op klaarlichte dag op
drukke straten werden doodge
schoten.
Zelfs de politie zelf vindt de
aanhouding van Evelyne Barge
niet eens een triomfantelijk
stukje speurwerk. Een tipgever
van de politie in een café hoor
de toevallig een gesprek waarbij
een student zat te pochen dat hij
twee mensen kende die bij re
cente bomaanslagen betrokken
waren geweest, een bij de Roth
schild Bank en een bij een poli
tiebureau. Toevallig waren de
twee mensen waar hij hét óver
had net gearresteerd vanwege
een poging tot autodiefstal en
hadden zij al een lange straflijst
van autodiefstallen. Dat spoor
leidde naar een gevaarlijk mis
dadiger en zijn vriendin Evelyne
Barge, dezelfde Evelyne Barge
die in Israël gevangen had geze
ten nadat ze door de douane
had geprobeerd te wandelen
met een voorraad explosieven.
Zij werd toen beschuldigd van
plannen om hotels op te blazen
in het toeristenseizoen rond Pa
ssen.
De nu 31-jarige mejuffrouw
1 Politiemannen omringen de auto van de vermoorde Turkse ambassadeur.
Barge zat maar drie jaar uit van
de 14 jaar waartoe ze was ver
oordeeld, en keerde daarna
weer naar Frankrijk terug.
Maar ondanks de indrukwek
kende reeks misdrijven die ze
op haar naam had, waaronder
het opblazen van olie-installaties
in Rotterdam, scheen de Franse
politie toch verbaasd te zijn
haar weer aan het werk te vin
den, nu blijkbaar weer als advi
seur voor explosieven bij een
groep die zich het Internationale
Revolutionaire Front noemt.
Het is ongelooflijk dat het voor
Evelyne Barge zo gemakkelijk
was om zonder opgemerkt te
worden haar betrekkingen met
extremisten weer te hervatten.
Het is ook erg veel gevraagd om
nog illusies te hebben over de
effectiviteit van de anti-terroris
tische aktiviteiten van de Fran
se politie sinds de affaire-Carlos
van het afgelopen jaar.
Drie ongewapende agenten van
de geheime dienst gingen toen
met Carlos praten zonder zich
bewust te zijn van het feit dat
deze man het centrum vormde
in Parijs van een netwerk van
terroristen dat aanslagen had
georganiseerd op wereldschaal.
De drie agenten werden neerge
schoten terwijl Carlos ontkwam,
en twee van hen zijn daarna
overleden.
Carlos voelde zich wel veilig in
Parijs, terwijl hij operaties zat
te plannen als de gijzelingsaktie
in de Franse ambassade in Den
Haag, en dat voelen verscheide
ne regionale groepen en interna
tionale fronten zich ook, die
toch hoogspanningsmasten op
geblazen hebben, aanslagen
hebben gepleegd op kerncentra
les, olie-installaties hebben plat-'
gebrand en de politie voor de
taak hebben gesteld alleen al
vorig jaar in Parijs meer dan
2000 bommen onschadelijk te
maken.
De politie voert drie redenen
aan waarom het schijnbaar zo
gemakkelijk is voor vaak maar
kortstondig operende groepen,
die even snel van naam als van
doel wisselen, om in Parijs
werkzaam te zijn. Een daarvan
is dat men zo gemakkelijk aan
explosieven kan komen.
De tweede reden wordt ge-
vormd door de leemtes die er
in de wet bestaan. Bij een poli
tiecontrole op de wegen vorig
jaar werd een wagen aangetrof
fen die vol zat met materialen
waarvan men bommen kon ma
ken en waarin ook bekende le
den van de GARI zaten, een met
de Basken geassocieerde revolu
tionaire groepering. Maar zon
der de wet te veranderen is het
in Frankrijk bijna onmogelijk
aan te tonen dat de bedoeling
bestaat om een misdrijf te be
gaan. Men moest hen dus laten
gaan.
Maar de voornaamste reden is
dat er geen anti-terreurbrigade
bestaat, omdat die kwestie poli
tiek nogal gevoelig ligt.
In het middelpunt van deze hele
zaak staat minister Poniatowski
van binnenlandse zaken,wiens
populariteit bij opiniepeilingen
schijnt te dalen naarmate het
falen van zijn politiemacht dui
delijker wordt en naarmate het
onmogelijker blijkt om resulta
ten te bereiken met de verras
singsovervallen van de politie
waaraan hij zelf eens leiding
gaf.
De politie hoopt op een anti-ter
reurbrigade zoals de Duitsers
die kennen, een elitecorps van
220 man, uitgerust met de mo
dernste opsporingsapparatuur.
De Fransen wijzen erop dat,
zelfs ondanks het feit dat de
Baader-Meinhofgroep een
nieuw recordniveau van bo
maanslagen gevestigd heeft, er
in Frankrijk toch nog altijd drie
keer zoveel met succes bekroon
de aanslagen plaatsvinden als in
Duitsland.
(Copyright The Guardian)
Zuster Mediatrix Hoes is herkozen tot provinciaal overste van
de Zusters van Liefde. Het kapittel van de congregatie dat twee
weken in Rosmalen bijeen is geweest, koos tevens een collegiaal
bestuursteam, bestaande uit zes zusters.
Ook werd besloten om naast het provinciaal kapittel, dat eens
per jaar bijeenkomt, een provincieraad op te richten. Het is
de bedoeling dat deze raad, bestaande uit 12 permanente en
12 wisselende leden, minstens vier keer per jaar bijeenkomt om
het beleid te bevestigen, bij te sturen of om te buigen. Deze
vergaderingen zullen worden voorafgegaan en gevolgd door
bijeenkomsten in 12 districten, waaraan alle 2100 leden van de
m 1832 in Tilburg opgerichte congregatie kunnen deelnemen.
In een nieuwe beginselverklaring wordt het leven in gemeen
schap sterk benadrukt alsook de beleving van de evangelische
raden (ongehuwd zijn omwille van het rijk Gods, gehoorzaam
heid en gemeenschap van goederen). Deze raden hebben volgens
de verklaring dan pas waarde, „als we daardoor groeien tot
innerlijk vrije mensen, die met heel hun hebben en houden
radikaal ten dienste staan van de blijde boodschap. Het leven
in deze tijd heeft ons laten ontdekken, dat de geloften relatie-
scheppend en gemeenschapsvormend kunnen werken".
Verder stelt het kapittel dat er ruimte moet zijn voor vele
vormen en mogelijkheden in wederzijds vertrouwen en respect,
maar dat deze pluriformiteit ook haar grenzen heeft. Men dient
uit te gaan van het gemeenschapsleven, de drie geloften en de
bijzondere dienstbaarheid jegens de evenmens. Anders tast men
de pijlers van het religieuze aan, stelt men zich onafhankelijk
op en plaatst men zichzelf daardoor buiten de gemeenschap.
Het wonen in een communiteit beschouwt het kapittel als de
meest geëigende vorm van de religieuze gemeenschapsbeleving.
Zusters, die niet in een communiteit leven, wordt op het hart
gebonden op een andere wijze gestalte te geven aan het
gemeenschapsleven. Verder beveelt het kapittel aan een voort
gaande zorg voor het toenemend aantal bejaarde zusters.
Over de werksituatie van de zusters „m deze snel veranderende
maatschappij" wordt opgemerkt dat het nodig is eigentijdse
vragen in kerk en maatschappij te signaleren en te onderzoeken
welke bijdrage de congregatie kan leveren tot het lenigen van
deze noden. Vroeger waren de Zusters van Liefde vooral
werkzaam in het onderwijs. Thans vervullen zij ook allerlei
taken in het maatschappelijk, medisch en pastoraal werk.
Vanaf februari hadden de zusters uit het hele land het kapittel
voorbereid. 2 oktober wordt het kapittel besloten met een
bijeenkomst in de Bossche Brabanthallen, waarvoor alle zusters
zijn uitgenodigd.
)nder de 25 buitenlandse mis-
ionarissen die 9 juli Vietnam
ijn uitgezet bevond zich ook
Nederlandse zuster Lies
)assen (65), afkomstig uit het
.imburgse Rijckholt. Zij was
i laatste Nederlandse missio-
laris in Vietnam. Vermoed
Kordt zich in het land nauwe-
ijks nog buitenlandse geeste-
ijken bevinden.
luster Dassen, lid van de
e congregatie van Sint-
aulus, heeft ruim 40 jaar in
(ietnam gewerkt, eerst in het
oorden en later in het zuiden,-
i ze Hanoi had moeten ver
aten. De zuster had geweigerd
tóropvoedingsbijeenkomsten
Pij te wonen. „Want," zo zei ze
ik ben hier voor de armen".
)e autoriteiten hadden haar
weggestuurd met het argu
ment: u ziet er niet zo goed
meer uit. Gaat u maar uitrus
ten in uw vaderland. Om de
zelfde reden is ze nu op het
vliegtuig gezet, zo heeft ze
haar familie geschreven van
uit Frankrijk, waar ze uitrust
voor zij 16 augustus naar Ne
derland komt voor een maand.
Het afscheid in Saigon was
hartverscheurend, zo schrijft
zij. 20 jaar had zij er een
ziekenhuis geleid en twee te
huizen voor duizenden vlucht
elingen. De Nederlandse am
bassade had haar het laatste
jaar herhaaldelijk aangeraden
het land te verlaten.
Een uitgewezen Franse pries
ter, Jean Faugere, heeft bij
aankomst in Parijs verklaard,
dat het regime de bevolking
vertelt dat buitenlandse mis
sionarissen spionnen zijn. De
heropvoedingsbijeenkomsten
zijn volgens hem niet alleen
gericht tegen de kerk, maar
tegen alle godsdiensten. Er
zouden 2 bisschoppen en onge
veer 200 Vietnamese priesters
in de gevangenis zitten. De
kerken krijgen erg weinig be
wegingsvrijheid. Eucharistie
vieringen op zondag mogen
niet langer dan een half uur
duren.
Bij het afscheid zeiden de au
toriteiten tegen de missionaris
sen: „Bedankt voor alles wat
de paters en de zusters vele
jaren voor Vietnam hebben
gedaan. Nu echter de gods
dienstvrijheid is verzekerd, is
de aanwezigheid van buiten
landse missionarissen niet lan
ger nodig en zijn de Vietname
se priesters voldoende".
In Rome is gisteren het
concordaat herzien dat
sinds 1953 de betrekkingen
tussen het vatikaan en
Spanje regelde. Koning
Juan Carlos heeft het recht
prijsgegeven als Spaans
staatshoofd r.k. bisschop
pen in zijn land te benoe
men. Het vatikaans voor
recht dat priesters in Span
je slechts kunnen worden
beschuldigd en veroor
deeld met toestemming van
hun bisschoppen is verval
len.
De nieuwe overeenkomst
werd ondertekend door de
Spaanse minister van bui
tenlandse zaken en door
kardinaal Billot, de „minis
ter van buitenlandse za
ken" van het vatikaan.
Koning Juan Carlos had
reeds op 15 juli meege
deeld af te zien van het
recht dat hij in zijn land
bisschoppen mag benoe
men. Tegenstander van het
voormalige Spaanse regi
me waren van oordeel dat
wijlen generaal Franco bij
zijn keuze van bisschoppen
trachtte de houding van de
kerk te beïnvloeden in poli
tieke zaken waartegen het
staatshoofd gekant was.
Tot nu toe zond het Spaan
se staatshoofd een lijst van
zes te benoemen bisschop
pen naar Rome. De paus
wees daar dan drie van
aan maar de uiteindelijke
keuze berustte bij Madrid.
In ruil hiervoor was de
Spaanse regering bereid
geweest geen priesters
voor de burgerrechter te
dagvaarden zonder toe
stemming hunner bis
schoppen, en bisschoppen
konden niet voor de rech
ter worden gedaagd zonder
dat het vatikaan dit had
goedgevonden. In de afge
lopen jaren zijn de regels
evenwel herhaalde malen
geschonden en er zit nog
steeds een aantal rk pries
ters in Spanje in de gevan
genis.
WERELD
EN
KERK
Te Manilla is 20 juli pater Godfried Aldenhuysen (93) overleden.
Hij was de oudste Nederlandse missionaris. Afkomstig uit
Volkel (gemeente Uden), is hij vanaf 1909 praktisch onafgebro
ken in de Filippijnen werkzaam geweest. Meer dan vijftig jaar
is hij pastoor geweest in de hoofdstad in een parochie van ruim
50.000 gelovigen. Hij had de grootste parochieschool ter wereld,
die ongeveer 5000 leerlingen telt. Hij was lid van de missiecon
gregatie Van Scheut en ridder in de orde van Oranje Nassau.
Drie Amerikaanse gevangenen hebben theologie gestudeerd om
na hun vrijlating predikant te worden. Ze werden tot zware
straffen veroordeeld vanwege respectievelijk inbraak, moord en
geweldpleging. Ze zitten gevangen in Candon City (Colorado).
Als eerste komt de voormalige inbreker Philip E. McLendon
na zeven jaar hechtenis 15 augustus voorwaardelijk vrij. Hij
wordt aangesteld tot predikant in de baptisten-gemeente Bethse-
da in Commerce City. Later wil hij zich vooral wijden aan de
zielzorg onder de gevangenen
