Gifdood loert voor
kust van Brindisi
(Van onze correspondent Jonathan
Steele)
WASHINGTON Ze beginnen nu weer
naar het Zuiden terug te trekken. Het
is geen grote vloedgolf, maar een gesta
dige stroom negers, waarvan de aantal
len in de duizenden lopen, die tot de
conclusie gekomen zijn dat het Noorden
niets voor hen is. Voor het eerst in de
Amerikaanse geschiedenis gaat de oude
symboliek van de ondergrondse „weg
naar de vrijheid" van het Zuiden naar
het vrije Noorden verdwijnen. Tussen
1970 en 1975 zijn er 35.000 negers meer
naar het Zuiden getrokken dan vandaar
naar het Noorden.
En het was bepaald niet zomaar senti
mentaliteit die hen naar het Zuiden te
rugbracht, en evenmin waren de elf sta
ten van de Oude Confederatie plotseling
een nieuw paradijs geworden. Wat de
negers weer naar het Zuiden bracht was
pure teleurstelling over de ghetto's van
het Noorden. In dezelfde periode verlie
ten nog eens driemaal zoveel negers het
Noorden en het Midden-Westen om naar
het Westen te trekken.
Het is geen gemakkelijke opgave om een
beeld te krijgen van de situatie van de
zwarte Amerikanen 200 jaar na de Onaf
hankelijkheid (en 347 jaar nadat de eer
ste negerslaven in Jamestown, Virginia,
aan land werden gezet - nog een jaar
voordat de Pilgrim Fathers voor de kust
verschenen). Er is geen gemene deler te
vinden voor de complexe voorwaartse en
terugwaartse bewegingen die de pogin
gen van de negers hebben gekarakteri
seerd om zich bij de hoofdstroom van de
Amerikaanse samenleving aan te sluiten.
Maar de massale migratie van het Noord
en vandaan heeft .in de afgelopen jaren
wel ruwweg geleid tot een soort regionale
gelijkheid in behandeling van de negers
over het hele land. De blanken in het
Noorden kunnen zich niet meer laten
voorstaan op hun grotere tolerantie en
„kleurenblindheid", en de blanken in het
Zuiden hoeven niet meer beschaamd hun
hoofden te buigen (zoals Jimmy Carter
zo duidelijk heeft aangetoond). De pro
blemen waar een zwarte man of vrouw
in de Verenigde Staten zich voorgesteld
ziet, zijn niet duidelijk groter of kleiner
in Boston (Massachusetts) dan in Bir
mingham (Alabama), of in Austin (Texas)
dan in Albuquerque (Nieuw Mexico), of
in Charleston (South Carolina) dan in
Charles Town (Massachusetts).
Er is enorme vooruitgang geboekt in het
doorbreken van taboes. Er is, behalve
helemaal aan de top, bijna geen funktie
meer in het land waarvoor negers niet
„klaar" geacht worden. Het president
schap van de Verenigde Staten en dat
van de grootste ondernemingen staat
voor negers nog niet open. Daarvoor
moeten de negers nog op hun beurt
wachten, samen met de Joden, Italianen,
Straatbeeld in New York: een ogenschijnlijk welvarende bevolkingsgroep, maar de cijfers geven een andere indruk. De inkomens van de negers
zijn verder achterop geraakt.
Polen en Serven. Maar op iedere andere
plaats onder de hoogste top is al wel eens
een neger toegelaten met als algemene
vuistregel dat waar een Pool is toegelaten
ook een neger kan komen.
De opperbevelhebber van de Noordame-
rikaanse Luchtverdedigingscommando
(NORAD), dat de beschikking heeft over
een ondergronds communicatiecentrum
ter grootte van een stad diep onder de
Cheyenne-berg in de Colorado Rockies,
is generaal Daniël „Chappue" James, de
eerste neger-generaal met vier sterren in
het Amerikaanse leger. En de man die
de uiteindelijke beslissing nam dat de
Concorde op basis van proef mocht lan
den in de Verenigde Staten is de minister
van verkeer onder president Ford, Wil
liam T. Coleman Jr., eveneens een neger.
In de verschillende vormen van wetge
ving in de verschillende staten is de
opmars van de negers al veel verder
gegaan dan symbolische gebaren, dank
zij de Wet op het Stemrecht van 1965 en
de groei van de negerbevolking in de
steden. Er zijn nu meer dan 130 neger-
burgemeesters en meer dan 3000 gekozen
negerfunctionarissen. Drie grote steden
in het Noorden, het Westen en het Zuiden
- Detroit, Los Angeles en Atlanta - heb
ben zwarte burgemeesters. En twee sta
ten - Colorado en Califorrfië - hebben
zwarte plaarsvervangend gouverneurs.
De negers krijgen ook steeds meer van
hun jonge mensen binnen op scholen en
universiteiten. In 1974 bevond zich 18
procent van de leeftijdsgroep tussen 18
en 24 op de universiteit, wat overigens
nog altijd lager is dan het percentage
blanken, dat op 25 ligt. Er gaan zo lang
zamerhand ook steeds meer negers in de
voorsteden wonen. Terwijl de negerbe
volking van de binnensteden tussen 1970
en 1974 met 6,7 procent toenam, steeg het
aantal negers in de voorsteden met 19,5
procent tot iets boven de 4 miljoen.
Maar als je dan gaat kijken naar de
kwestie van de werkgelegenheid en de
inkomens, dan zijn de beelden van de
afgelopen paar jaar niet zo gunstig. Het
gemiddelde inkomen van negergezinnen,
dat was gestegen tot 61,3 procent van het
gemiddelde inkomen van blanke gezin-
in 1970 viel in 1974 weer terug naar
58,5 procent. De werkloosheid onder de
negers was 13,7 procent tegen 7,6 procent
onder de blanke bevolking. De recessie
heeft de negergezinnen het hardst getrof
fen en het verbreken van duizenden rela
ties veroorzaakt, zoals ook de vorige re
cessies steeds gedaan hebben. Begin vo
rig jaar waren van slechts 61 procent van
alle negergezinnen beide ouders aanwe
zig tegen 68 procent in 1970. Het enige
sprankje hoop was dat de jonge nege
rechtparen onder de 35 tenminste in de
buurt lagen van de overeenkomende
groep blanken. Hun gemiddelde inkomen
beliep 88 procent van dat van vergelijk
bare gezinnen over het hele land, en zelfs
93 procent voor de gebieden buiten het
Zuiden.
De twintig jaar sinds de dag dat Orval
Faubus de federale troepen trotseerde in
Little Rock hebben meer bereikt voor de
zwarte Amerikanen dan de 180 jaar die
daaraan voorafgingen. De sfeer is veran
derd. De spanning aan de oppervlakte is
geweken. Het is rustig in het Zuiden. Er
staan jonge aantrekkelijke middenklasse
negers achter de loketten van de lucht
vaartmaatschappijen en verzekeringsbe
drijven. Zij maken deel uit van de cam
pagnestaven van presidentskandidaten.
Er zijn zelfs een paar neger-journalisten
die zowaar over „niet-zwarte" aangele
genheden schrijven. Maar het toegangs
bewijs tot de geborgenheid van de mid
denklasse wordt nog steeds slechts op
individuele basis verstrekt Als bevol
kingsgroep zijn de zwarte Amerikanen
nog niet over de moeilijkheden heen.
(Copyright The Guardian)
BARI Voor de Zuiditaliaanse
kust, ter hoogte van het blin
kend-witte Brindisi, liggen bijna
duizend vaten met een dodelijk
gif, op een diepte van bijna hon
derd meter. Het is de lading van
een Joegoslavisch vrachtschip
dat na een aanvaring precies
twee jaar geleden (juli 1974)
zonk. De inhoud van de vaten
zou volgens berekeningen zestig
miljoen mensen kunnen doden,
meer dan de totale bevolking
van Italië. Twee druppels van
het gif - dat als het ware door
de huid heenbrandt - zijn voor
een mens dodelijk.
Als het gif vrijkomt zal dat ten
koste gaan van menselijk, dierlijk
en plantaardig leven in vrijwel
het gehele Middellandse Zee-bek
ken.
In een race tegen de klok probe
ren Italiaanse en Joegoslavische
autoriteiten de waterdichte me
thode te vinden om de dodelijke
vaten te bergen. Voor het te laat
Volgens paniekberichten uit
Duitsland hadden de eerste vaten
al vorige zoraer moeten doorroes
ten. Dat is niet gebeurd. „We
hebben nog een paar jaar", zeg
gen de Italiaanse autoriteiten. Ze
gaan daarbij af op de garanties
van de Engelse fabriek die de
vaten geleverd heeft. Maar dat
blijft een onzekere garantie. De
vaten liggen in een sterke stro
ming, bovendien in een erkend
aardbevingsgebied en dat zijn
twee faktoren die wellicht niet in
de fabrieksgarantie begrepen
Met vriendelijke openhartigheid
worden op het Italiaanse ministe
rie van koopvaardij in Rome de
feiten nog eens op een rijtje ge
zet:
Op 14 juli 1974 ramden twee
vrachtvaarders elkaar op een
drukbevaren punt in de zuidelijke
Adriatische Zee, ongeveer ter
hoogte van Brindisi.
Het waren een Panamese bana-
nenboot en de Joegoslavische
vrachtvaarder „Cavtat", die met
een lading op weg was van Enge
land naar een Joegoslavische raf
finaderij. De Joegoslaaf zonk
snel. De onthutste kapitein deed
aanvankelijk vaag over zijn la
ding. „Chemicaliën", zei hij. Later
bleek die lading te bestaan uit
bijna duizend Vaten gevuld met
lood-tetra-ethyl, een loodverbin-
ding die als anti-klopmiddel ge
bruikt wordt bij de produktie van
benzine.
Paniek
sloegen groot alarm, de plaats
van de aanvaring werd tot verbo
den gebied verklaard en tot de
dag van vandaag mijden de plaat
selijke vissers het gebied angst
vallig.
„Het is onmiskenbaar zwaar ver
gif. Levensgevaarlijk voor alles
en iedereen. Als een vat zou open
barsten zakt het gif in theorie wel
naar de bodem, omdat het zwaar
der is dan water, maar er bestaat
het reële gevaar dat het weer
omhoog gebracht wordt door de
vissen, door de planten en de
sterke stroming ter plaatse", al
dus een woordvoerder van het
koopvaardij-ministerie.
Tot op regeringsniveau is men
toen begonnen met de voorberei
dingen voor de bergingsoperatie,
„waarbij we ons niet hebben af
gevraagd of dat alleen onze taak
was. Het betrof uiteindelijk een
Joegoslavisch schip, op weg van
Engeland naar Joegoslavië, dat
dicht onder onze kust zonk", al
dus de Italianen, die zich hoogst
gegriefd voelen door de stroom
van kritiek, vooral uit de Bonds
republiek. Duitse kranten, week
bladen en gespecialiseerde water
sporttijdschriften hebben bij her
haling felle kritiek geoefend op
het uitblijven van afdoende maat
regelen.
„Een soort hetze, gevoerd met
informaties uit de tweede hand,
helemaal gericht op het toeristi
sche aspect", zo meent men in
Italië. „Geen mens die de moeite
heeft genomen hier ter plaatse
eens informaties te komen vra
gen."
Zeer riskant
De Italianen begonnen met een
gespecialiseerde Joegoslavische
bergingsfirma in te schakelen,
Brodospas uit Split De Joegosla-
ven, die over zeer moderne appa
ratuur beschikken, doken tot hon-
De vissersstadjes van Zuid-
Italië zien hun bestaan be
dreigd door het gif in zee.
derd meter diep, inspecteerden de
zaak uitvoerig en bedankten ver
der voor de eer. Ze konden de
operatie niet voor honderd pro
cent garanderen, evenmin als de
veiligheid voor de bergers.
De stroming in dit zeer nauwe
deel van de Adriatische Zee is
enorm. Onder water-tv-beelden
gaven zelfs de indruk dat het
gezonken schip vooruit ging.
Nadien zijn de Italianen in con
tact getreden met ander bergings
bedrijven in de gehele wereld.
Het ministerie van gezondheid,
dat ook in de affaire betrokken
is, laat regelmatig inspecties uit
voeren. ,JDe laatste stand van za
ken is dat alle vaten nog aanwe
zig zijn en nog gesloten," aldus
een woordvoerder van het minis
terie van koopvaardij.
De Duitsers schreeuwen moord
en brand over de gifboom die elk
moment kan exploderen. Zij be
schuldigen de Italianen en Joego-
slaven van nietsnutterij. Volgens
berekeningen van Hamburgse
deskundigen kunnen de vaten el
ke dag barsten. Ze zijn van een
blik-legering die in Duitsland al
sinds lang niet meer voor dit doel
gebruikt wordt, omdat men er
staalvaten voor gebruikt.
De Duitsers beschuldigen de Ita
lianen van een schandalige toeris
ten-politiek. „Er wordt niet over
gepraat om de stroom toeristen
veilig te stellen, net als indertijd
met de cholera-epidemie", aldus
Duitse bladen.
Die zuidelijke Adriatische kust
wordt voornamelijk door Duit
sers bezocht, die overigens de we
gen in dat gebied onnodig onvei
lig maken vanwege de grote snel
heden die veel Duitse gasten zich
menen te kunnen veroorloven.
De Italianen willen - in overleg
met de Joegoslaven - pas gaan
bergen als de hele operatie volle
dig gegarandeerd is. Niet eerder,
al lijkt het op die manier een
soort Russische roulette, omdat
de vaten voor die tijd kunnen
barsten.
Er wordt zelfs overwogen om
De fraaie rotskust van Ita-
lië's hiel. Maar in zee loert
de dood.
schip en lading samen in te kap
selen in tonnen en tonnen cement,
hetgeen echter in een aardbe
vingsgebied en honderd meter on
der de zeespiegel ook geen slui
tende oplossing lijkt.
De Adriatische Zee blijft intussen
schoon, diepblauw en geheimzin
nig groen de toeristen vermaken.
Hoevelen ook zullen weten dat er
vlakbij hen op de zeebodem een
ingeblikte dood loert?
FRANS WIJNANDS
