Indrukwekkende herdenkingsdienst
riep herinnering aan München op
Qg?
Schutter Willy Hillen
mag al voor opening
Spelen in actie komen
RENTREE BOLHUIS
OPLUCHTING VOOR
HOCKEYPLOEG
„ONTWAAKT VOOR HET TE LAAT IS"
MONTREAL'761
ZORGEN 01
SCHUTTER
Technici
televisie staken
M^ntrealletjes
MONTREAL De kleine ne- flHBH
derlaag, die de Nederlandse
hockeyploeg gisteravond in
een oefenwedstrijd tegen
Olympisch kampioen West-
Duitsland leed (2-3), was op
zich niet zo belangri|k. De aandacht in het
Nederlandse kamp was vooral gericht op het
optreden van Andre Bolhuis. De tandarts uit
Bunnik, die in het nationale team moeilijk
gemist kan worden, speelde voor het eerst
sinds 26 Juni (toen hij, eveneens tegen West-
Duitsland, zijn rechterduim brak) weer een
wodstrijd. Na een voorzichtig begin bleek
Bolhuis in staat een behoorlijke partij te
kunnen spelen, tot grote opluchting van
bondscoach Wim van Heumen.
„Ik kon eerst goed merken dat ik een poos
niet gespeeld had", zei Bohuis na afloop. „Het
ging allemaal wat traag Maar daarna kwam
ik er wat meer in. Ik had in ieder geval
helemaal geen pijn. Nog een wedstrijd en ik
kan er weer tegenaan". Bolhuis had in Neder
land zelf een kap van kunsthars gemaakt om
de duim zoveel mogelijk te beschermen.
In de eerste helft drukten de Westduitsers de
Nederlanders vaak op eigen helft terug. Maar
doelman Maarten Sikking bleek in het Mol-
stonstadion - waar wereldkampioen India
(maandag 18 juli de eerste tegenstander van
Oranje) kwam spioneren - in uitstekende vorm
te verkeren. Hij greep met name bij de drie
strafcorners, die de Westduitse veteraan Krau-
se voor rust kreeg te nemen (de andere
specialist Stroedter bleef op de bank) specta
culair in. Pas tegen het einde van de eerste
helft kon Nederland wat tegengas geven. Dit
resulteerde in de 29e minuut zelfs in een
treffer. Wouter Leefers scoopte naar Litjens,
die de Westduitse verdediging zag aarzelen
en de vrijstaande Van Eyck keurig bediende.
De Venlonaar had weliswaar twee pogingen
nodig maar toen het was doelman Rott aan
ook een geslagen man (1-1).
Sikking kreeg het na de pauze, toen het ging
motregenen, opnieuw zwaar te verduren. Na
dat linksbuiten Trump keihard tegen hem had
geschoten zorgde Lauruschkat na een voor
zet van Trump voor de gell|kmaker (1-1)
Vijf minuten later sloeg dezelfde speler op
nieuw toe met een juweel van een doelpunt.
Beelden van een ontroerende herdenkingsplechtigheid.
MONTREAL Het was huiveringwekkend stil
in de synagoge Shaar Hashomayim in Mont
real. Zesentwintighonderd mensen vulden
het enorme gebouw om de herdenkings
dienst voor de elf tijdens de Spelen van
München omgekomen Israëli's bij te wonen.
Rabbijn Wilfred Shuchat las de namen van
de elf jeugdige sportlieden en bij elke naam
hesen elf jongens en meisjes die de slachtof
fers van het Münchense bloedbad represen
teerden, de Israëlische vlag als eerbewijs en
teken van treurnis. Een ontroerend moment
in de synagoge waar de hoogste vertegen
woordiger van Canada, premier Pierre Tru-
deau, vele ministers van de profincie Que
bec, chefs de mission van vele Olympische
teams, vertegenwoordigers van internationa
le sportorganisaties en honderden sympathi
santen aanwezig waren. En toch werden er
van verscheidene zijden bedenkingen geuit
tegen deze sobere maar juist daardoor in
drukwekkende herdenking. Het is een provo
catie, meenden sommigen. Wellicht een te
groot woord maar er dient ook aan deze
uitspraak aandacht te worden geschonken.
Een deel van de Israëlische ploeg die deel
neemt in Montreal zat in het front van de sy
nagoge. Er klonk fanatiek applaus toen Tru-
deau arriveerde, nog zonder „keepa" die aan
iedereeen werd uitgereikt met het verzoek
hiermee het hoofd te bedekken. Trudeau zette
de hoofdbedekking op toen hij met zachte
stem een Psalm las nadat het Israëlische en
Canadese volkslied waren gezongen en rab
bijn Shuchat een gebed had uitgesproken.
Ephraim Katzir, president van Israël, had een
boodschap gezonden die door ambassadeur
Mordechai Shalev werd voorgelezen. „Nu de
Spelen van Montreal naderen, die voor ons
allen de broederschap in de sport betekenen,
denken we ook aan het vermoorden van
onschuldige slachtoffers. Nu weten we dat het
een schakel was in een keten van internatio
naal terrorisme. Wij zullen verplicht zijn dat
terrorisme te 'blijven bestrijden." Hij sprak
woorden van troost tot de nabestaanden en
besloot met: „Moge de afschuwelijke herinne
ring aan de slachtoffers van München en hun
offer een stap voorwaarts zijn in een wereld
van vrede."
Rede
Het woord vrede klonk herhaalde malen,
rabbijn dr. Gunther Plaut uit Toronto, begon
zijn herdenkingsrede met de bijbelwoorden:
„Er is een tijd om te wenen en een om te
lachen, er is een tijd om te treuren en te
herdenken en een om vrolijk te zijn.
Vanavond is het tijd om te treuren en te
gedenken om de jonge mensen die de Spelen
bezochten. Ook om vriendschap te sluiten met
ve rtegenwoordigers van andere naties. Zij wer-
den gedood om wat ze waren, leden van een
Door
Herman van Bergem
volk waarop de moderne geschiedenis het
zwaard van de zelfverdediging heeft gedrukt.
Maar ons wachtwoord is: shalom, dat vrede
betekent."
Hij betrok in zijn herdenking de Duitse politie
man die omkwam toen hij trachtte de Israeli's
Israëli's beschermen. Het volume van zijn stem
werd groter bij de waarschuwende woorden:
„We willen het de wereld toeschreeuwen:
ontwaakt voor het te laat is. Als de wereld
er niet in slaagt het terrorisme uit te bannen
voor eens en altijd, zal er geen wereld meer
zijn om vrij te ademen en zonder angst te
leven." Hij riep op tot het mijden van vliegvel
den in landen die toegang verlenen tot terro
risten. meldde de gebeurtenissen in Entebbe
en riep uit: „Als op deze voorvallen geen
afdoend antwoord wordt gevonden,zullen er
naast Entebbe nog meer Münchens komen."
Doodstil aanhoorden zesentwintighonderd
mensen deze woorden, geënt op wat vier jaar
geleden de gehele wereld schokte. En terwijl
op de achtergrond klagend gezang weerklonk,
steeg een vlag bij het noemen van elke naam
van de elf vermoorde jeugdige Israëlische
atleten. Een moment, dat de wereld tot bezin
ning moet brengen. Buiten de synagoge ston
den rijen politiewagens
MONTREAL Willy HIHen wordt de eerste
Nederlander die al deze week aan zijn Olym
pische wedstrijden beginL Doordat er teveel
mensen zijn ingeschreven, moeten vrijdag
kwalificatie-wedstrijden plaatsvinden. „Dat is
natuurlijk wel een verrassing", verkondigt de
man uit Winterswijk, terwijl hij op de tiende
etage van de flat over het Olympische com
plex uitkijkt. „Misschien zijn na vrijdag voor
mij de Spelen al afgelopen".
Gisteren kreeg Hillen. evenals kleiduivenschut-
ter Eric Swinkels uit Best. het bericht, dat de
geweren in Montreal waren gearriveerd. Ook
de zo broodnodige munitie voor Hillen was
aangekomen. Alleen Eric Swinkels zit tot dit
moment nog zonder patronen. „Maar over dat
laatste maak ik me niet zoveel zorgen. Ik kan
hier ander spul krijgen. En voor Hillen is het
belangrijker dat hij zijn eigen spullen heeft",
bekent Swinkels eerlijk. „!n mijn patroon zitten
per slot van rekening 700 hagelkorrels om die
kleiduif te raken; Willy moet het steeds met
een kogel doen".
De wapens en de munitie blijven overigens
onder alle omstandigheden buiten het dorp.
Iedere dag hebben de schutters minstens een
uur nodig om hun attributen buiten het dorp
uit en in een kluis te krijgen. „We hebben
zelfs een speciaal pasje met een kleurenfoto
erop, om bij de wapens te komen. Dan moeten
we in nabijheid van een militair het wapen
ophalen en terugbrengen en tenslotte met een
eigen sleutel weer in de kluis opbergen. Maar
persoonlijk", aldus Eric Swinkels, „heb ik
geen bezwaar tegen een dergelijke regeling.
Het kan me hier niet veilig genoeg gemaakt
worden".
Maar zodra het Nederlands tweetal de
„schietkluis" heeft verlaten, mogen zij alleen
gebruik maken van speciale busjes, in een
fel gele kleur gespoten. Boven het busje
vliegt constant een helicopter en de begelei
ding wordt pas onderbroken op het moment
dat men binnen de zwaar bewaakte omhei
ning van de schitterende schietbaan in l'Aca-
die, ruim 30 kilometer buiten Montreal, is
gekomen.
0 WILLY HILLEN
Voor Eric Swinkels vormt het overigens toch
een probleem dat hij juist in het Olympisch
dorp zijn 4000 gulden kostend geweer niet op
zijn kamer mag hebben. Voor een schutter en
zeker bij kleiduiven, is het belangrijk, dat hij
vooral de training rond het schouderen kan
continueren. „In Nederland train ik op de
schietbaan hooguit eenmaal per week, maar
thuis pak ik wel vijftig keer per dag mijn
geweer uit de standaard om dan in een reflex
Door
Jack Arentsen
een vloeiende schietbewegng te maken. Dat
routinegebaar mis ik nu erg".
Op de kamer van de schutters Hillen en
Swinkels heeft hun eigen chef d'equipe Zoet
mulder een krantenknipsel opgeplakt waarin
te lezen staat dat schieten een gevaar is
voor hart en zenuwstelsel. „Ik heb er om
gelachen", zegt Hillen. „Ik lees het niets
eene merkt Swinkels op.
„Ik wil niet zeggen dat het onzin is, maar
iedere individuele sport bezorgt de beoefenaar
veel zenuwen. Maar dat is logisch. Je sport
moet je zoveel interesseren dat je er gewoon
nerveus van gaat worden. En Willy Hillen: „Als
je eenmaal op de baan staat en het eerste
schot is er uit, dan is al die spanning weg".
Toch maakt een schutter, een figuur die vaak
uiterlijk ijzersterke zenuwen schijnt te hebben
zich weieens kwaad. „Ja", geeft Swinkels als
voorbeeld. „Ik heb weieens mijn geweer weg
gesmeten. Maar toen dat ding op de grond
lag, dacht ik onmiddellijk: Hij zal toch niet
kapot zijn. Je hebt in deze sport wel leren
leven met teleurstellingen. Hier in Montreal
kan het missen van een duif of voor Hillen
een roos, betekenen, dat je buiten de kop
groep valt. Op de Olympische schietbaan ben
ik niet de enige die weieens de 200 vol heeft
geschoten. Er zijn nog veertig figuren die dit
al eens hebben gepresteerd. Een plaats onder
de eerste tien zou ik zelf al heel erg mooi
vinden". En Willy Hillen verwacht al niet meer.
MONTREAL De 350 technici van de Cana
dese maatschappij „Teleglobe", die zorg dra
gen voor de verwezenlijking van overzeese
televisie-uitzendingen, zijn gisteren in Mont
real in staking gegaan, zodat momenteel
slechts de Noordamerikaanse landen verze
kerd zijn van directe beelden van de Olympi
sche Spelen.
De werknemers van de televisiemaatschappij
hadden om een loonsverhoging van 21 pro
cent gevraagd aanvankelijk zelfs 23 procent
maar de directie van „teleglobe" wilde niet
verder gaan dan 12 procent. De staking is
ingegaan voor een minimum van 24 uur en
kan zich voortzetten indien het bestuur van
..Teleglobe" in de komende dagen geen verde
re concessies zou willen doen
De directie van de televisiemaatschappij heeft
•tot op heden nog niet op de staking gerea
geerd. Jeanne Sauve, de verantwoordelijke
Canadese minister, is ervan overtuigd dat
beide partijen voor 17 juli, het begin van de
Olympische Spelen, tot elkaar zullen komen.
Indien dit niet het geval is, moet de
Canadese regering „een beslissing nemer» om
directe uitzendingen van de belangrijkste
Olympische evenementen niet in gevaar te
brengen", aldus Jeanne Sauve.
De Westduitser sloeg ineens in uit een prachti
ge pass van Dopp (1-2). Weer vijf minuten later
hadden de puillen van Hugo Budinger vol
doende afstand genomen (Krause scoorde uit
een lange corner) om Nederland weer wat
ruimte te gunnen. Hiervan maakte de slimme
Van Eyck twee minuten voor tijd dankbaar
gebruik. Na een fraaie solo van Ron Steens
(hij was bij vlagen goed op dreef) mikte de
Limburger keurig in de onbeschermde West
duitse hoek (2-3).
Coach Van Heumen zal zijn spelers vanmiddag
in een anderhalf uur durende training op het
veld van het Claude Robillard-centrum onder
handen nemen. Donderdag volgt de tweede
oefenwedstrijd in het Molstonstadion tegen
Kenya.
De opstelling van Nederland was: Sikking..
Taminiau., Jebbink (Tim Steens), Jorritsma,
Kranenberg., Litjens., Bolhuis.. Ron Steens.,
Van Eyck.. Leefers en Kruize (Doyer).
ANDRE BOLHUIS
De Franstalige provincie Quebec kent over het
algemeen Nederland alleen als plek waar de
Canadezen vochten in de tweede wereldoor
log. Bepaald niet onontwikkelde inwoners kij
ken verbaasd als ze horen dat Nederland een
eigen taal heeft en niet Duits spreekt.
Er kan over geredetwist worden of de officie-
Ie mascotte van de Spelen van Montreal wel
zo geslaagd Is. Het Is een bever, die de
naam Amik heeft gekregen. Er was een
prijsvraag voor uitgeschreven. De naam
moest kort zijn en goed In het gehoor liggen.
De man die de meest logische naam had
gekozen, noemde het dier Amik, bever in de
oorspronkelijke Indiaanse taal Algonquian.
En de Indianen waren de eerste bewoners
van Canada.
Arie Hassink is veranderd van nationaliteit. Hij
werd in de Canadese kranten als Belg afge
schilderd. Arie Hassink won de ronde van
Quebec en is ineens een veelbelovende,
prachtige coureur die de Poolse nationaliteit
bezit. Hoe dan ook, Nederland heeft zijn eerste
zege te pakken.
Aanpassen is een woord dat tijdens de
spelen frequent in de praktijk wordt gebracht.
In het Olympisch dorp weet men or ook van.
Zodra de stroom op gang kwam, werden de
prijzen aangepast naarmate de bevolking
uitbreidde. In de internationale zone, het
grote ontmoetingscentrum, werd de prijs van
een koele pils meteen opgeschroefd naar
1.50 dollar, in Nederlands geld hoewel zo
natuurlijk niet gerekend mag worden altijd
het lleflilke bedrag van ongeveer vier gulden
en een kwartje. In een kartonnen beker, ook
dat nog.
Een Zweeds dressuurpaard is een paar uur
na aankomst in Bromont gestorven aan de
gevolgen van een koliek. Dat deelde de tran
sportofficier van het organisatiecomité. Charlie
Ripman, mee. Het paard was gezond in Mont
real aangekomen en pas in Bromont ziek
geworden. Ripman ontkende, dat nog andere
paarden ernstig ziek zijn.
Evenals bij de eindronde van het toernooi
om het Europees kampioenschap, dreigt ook
in het Olympische voetbaltoernooi het „gele
gevaar". De FIFA besloot dat bij de wedstrij
den in Montreal, Sherbrooke, Toronto en
Ottawa twee gele kaarten automatisch uit
sluiting voor de volgende wedstrijd tot aevolo
hebben.
Anexandre Draghiu. een 78-jarige Roemeen,
is een fervent fietser. Hij is naar New York
De fotografen bedenken nog eens
wat in de voor-Olympische dagen. Dit
maal waren Ria Ahlers en Ciska Jan
sen het „slachtoffer"
gereisd en wil de 1600 kilometer, die de
Amerikaanse stad scheiden van Montreal op
de fiets overbruggen. Sinds 1969 legde hij al
96.000 kilometer op zijn zo geliefde tweewieler
af.
De Olympische selectie van Tanzania waar
onder Filbert Bayi blijft zich voorbereiden op
de Spelen. Het Olympisch comité heeft dat
besloten omdat de ploeg naar Canada kan
afreizen „in geval de situatie ten gunste
verandert". Dat zou voor Tanzania beteke
nen, dat Nieuw-Zeeland wordt uitgesloten.
Veelgevraagde artikelen in Montreal zijn re
genjassen en paraplu's. Een zonnige dag is
tot nu toe ingekapseld in etmalen van grauwe
wolken en bedompte atmosfeer. De regen
druppelt soms, maar er zijn ook tropische
buien die even snel opdoemen als ze verdwij
nen. Intussen loopt het toch zomers geklede
Montreal met al zijn bezoekers te speuren
naar de broodnodige bescherming: regenjas
en paraplu.
In deze stad-zonder-gezicht met zijn twee
talen Frans allereerst en vervolgens En
gels en zijn tweeslachtige bouw alsof het
stadsbestuur aarzelt tussen volledige moder
nisering en/of handhaving van het oude,
waar brede autowegen het verkeer moeite
loos verwerken en de indruk wordt gewekt
dat eenieder op zijn eigen wijze een gebouw
kan laten bouwen, moeien mensen rondrij
den met (overgespoten) officiële Olympische
auto's. Er zijn er zo'n zeventig spoorloos.
Waarschijnlijk ontvreemd tijdens kortstondige
afwezigheid van de student-chauffeur. Het is
dan ook voortaan verboden dat de chauf
feurs hun vehikel verlaten.
ELTJO SCHUTTER
(Van onze speciale verslagge
ver)
MONTREAL De grootste
zorg in het Nederlandse
kamp gaat op dit moment uit
naar tienkamper Eltjo Schut
ter. De blessure die de Nijmegenaar kort
geleden in Kopenhagen opljep tijdens een
van zijn laatste kwalificatiewedstrijden is ,n^1
nog altijd niet genezen. Dagelijks is hij op
de massage-kamer te vinden. Maar gisteren,
een dag na aankomst in Montreal, kon hij l*
al monter verklaren: „Ik geloof, dat we de >e^
goede therapie te pakken hebben. Het gaat hoi
steeds iets beter". &en
Voor de Nederlanders is vlak naast het kan- lan'
toor van het NOC, ook een ruimte beschikbaar i
waar allerlei apparatuur is te vinden voor
krachttraining. En Eltjo Schutter was één van jqj
de eersten die in deze ruimte te vinden was.
„Geweldig wat je hier allemaal kunt doen. Je ijjj
kunt een uitgekiend programma afwerken, In
Nederland heb ik de afgelopen winter veel
krachtwerk gedaan, en ik kan die zaak hier
nu lekker bijhouden. Maar wel oppassen dat
je niets gaat forceren, maar om straks, wan
neer die blessure helemaal weg is. de krach-
ten weer langzaam optimaal in het been te "®c
krijgen, lijkt me dit krachtcentrum een goed
hulpmiddel".
fa;
ld
