luurlingen niet
zonder meer executeren
Gewone9 koningin Sylvia
brengt kleur in Stockholm
Electriciteit schaarser in
Frankrijk door droogte'
CcidócSommvt
ÏRIMINOLOOG NAGEL:
Vermoedelijk
nieuw chemisch
element ontdekt
Protest tegen Indonesische marine-order
RTM: BEPERKING
STREEKVERVOER
IS UIT DEN BOZE
ITERDAG 19 JUNI 1976
LEIDSE COURANT
PAGINA 7
(Van onze correspondent)
STOCKHOLM - Als binnen
de oude muren van de Grote
of Sint Nikolaaskerk in Stock
holm. de bakermat van de Lu
therse hervorming in Zweden,
Karei XVI Gustav en Sylvia
Renate Soramerlath deze mid
dag elkaar het jawoord geven,
komt er wat meer kleur terug
jn de sinds jaren wat ontsier
de Zweedse monarchie. Het
land is dan ook wat opgewon
den bij de gedachte dat de
koninklijke vrijgezel voortaan
niet meer alleen zal verschij-
en bij officiële gebeurtenis
sen, ontvangsten en feesten.
De 30-jarige koning heeft zijn
twee jaar oudere en aantrek
kelijke bruid leren kennen
toen zij als gastvrouw optrad
bij de Olympische Zomerspe
len in München. Zij is „van
gewone komaf', maar dat
maakt al jaren geen verschil
meer voor het volk of de
grondwet - de tijd is voorbij
dat afstamming of redenen
van staat de keuze van de
toekomstige koningin bepaal
den. De taak van het konins-
huis is sinds januari 1975 vol
strekt representatief gewor
den.
Karei XVI Gustav heeft toch
de voor koningszonen gebrui
kelijke opvoeding genoten. Na
dat hij al op 1-jarige leeftijd
zijn vader Gustav Adolf had
verloren, bij een ongeluk met
een KLM-Dakota op het vlieg
veld van Kopenhagen, heeft
vooral zijn grootvader, koning
Gustav VI Adolf, zich met de
jonge kroonprins bemoeid. Hij
zond hem naar een exclusieve
kostschool, naar militaire aca
demies en een jaar naar de
universiteit. Daarna volgde de
praktijk met studies van de
staatsinstellingen in Zweden
en internationaal als lid van
de Zweedse delegatie bij de
Verenigde Naties, inspecteur
van het Zweedse ontwikke
lingswerk in Afrika, employee
bij de Zweedse ambassade in
Londen en stagiaire op de
Hambrobank in de Britse
hoofdstad.
Sylvia Sommerlath, die een
vrouwelijke toets gaat aan
brengen aan de inrichting van
de koninklijke appartementen
in het koninklijk paleis in
Stockholm en in de zomerresi
dentie „Solliden" op Oeland
voor de Zweedse oostkust, is
geboren in Heidelberg. Haar
vader is oud-directeur van een
Zweedse onderneming in
Duitsland, haar moeder is
Braziliaanse. Zij heeft drie
broers. Ze heeft van 1946 tot
1957 gewoond in Sao Paulo,
waar haar vader toen leiding
gaf aan de Braziliaanse vesti
ging van het Zweedse bedrijf.
Sinds 1957 woont de familie in
de Bondsrepubliek, waar Syl
via in 1963 afstudeerde aan de
universiteit van Düsseldorf en
vervolgens aan de tolken-
school in München haar diplo
ma Spaans behaalde.
Sylvia wordt de eerste Zweed
se koningin sinds maart 1965,
toen de tweede gemalin van
Gustav VI Adolf, koningin
Louise overleed. De honneurs
voor de koning-weduwnaar
werden toen overgenomen
door zijn schoondochter Sibyl
la, moeder van de tegenwoor
dige koning, en na haar dood
in 1972 door prinses Christina,
haar jongste dochter en zuster
van de koning. Zij was de
logische keus als koninklijke
gastvrouw, omdat haar zusters
Margaretha, Birgitta en Desi-
ree in het buitenland woon
den.
Mocht uit het huwelijk dat
vandaag gesloten wordt een
zoon geboren worden, dan ver
vallen de eerste aanspraken
op de troon van prins Bertil,
de jongere zoon van de vorige
koning en oom van de tegen
woordige. Mocht een toekom
stige zoon zijn aanspraken op
de troon willen handhaven,
dan moet hij lid van de
Zweedse nationale kerk zijn
en blijven. De grondwet be
paalt immers dat een erfge
naam van de troon die een
ander geloof zou omhelzen,
zijn erfrechten verspeelt.
Koning Carl XVI Gustav wandelde gisteravond-met zjjn bruid Silvia
Sommerlath op het bordes van het zomerpaleis in Stockholm na
een vrijgezellendiner dat werd bijgewoond door vrienden en familiele
den van de koning. Silvia Sommerlath houdt in haar handen een
boeket dat haar eerder op de avond was aangeboden tijdens een
galavoorstelling van de Koninklijke Zweedse Opera.
Op weg naar het
isolationisme?
Het wordt hoog tijd, dat de regering in een duidelijke
verklaring vaststelt, hoe Nederland zich naar het oordeel
van het kabinet zakelijk tegenover het buitenland moet
I gedragen. Steeds maar ondernemingen worden namelijk
J bedreigd met boycot, omdat zij werken en/of investeren in
landen, wier politiek door bepaalde groepen Nederlanders
I niet geduld wordt. Het begon - om in de aktualiteit te blijven
- met de kernorders voor Zuid-Afrika, het zette zich voort
met de boycot van de Stevin-groep, die in Chili gëinvesteerd
j heeft en thans spelen Indonesische scheeps-orders voor
Rotterdam een rol.
DE VRAAG IS DES TE KLEMMENDER, wat Nederland
nu wel of niet dient te doen, naarmate de stemmen tot
boycot van allerlei regeringen harder gaan klinken. Men
zal respect dienen te hebben voor het principe van hen,
die welke regering dan ook veroordelen. Maar doende wat
steeds meer groeperingen willen, dreigt voor Nederland een
isolationisme, dat zeer ernstige gevolgen voor ons land kan
hebben.
WAT STAAT ONS TE DOEN? De Nederlander heeft er
thans recht op, om precies te weten hoe de regering meent
te moeten handelen in een tijd. dat wij bedreigd worden
door allerlei binnenlandse problemen, die soms onoplosbaar
schijnen. Want voor verschillende Nederlandse groepen
blijkt geen land het meer waard te zijn om mee samen
te werken. Behalve dan landen, die precies hetzelfde den
ken, als deze groepen.
HAAG De dertien buiten-
ndse huurlingen die in Angola te-
n de MPLA gevochten hebben en
gen wie de doodstraf is geëist, kun-
p niet zonder meer doodgeschoten
irden. Het is nodig voor ieder van
verdachten de mate van schuld te
palen en zeker is het nodig niet uit
t oog te verliezen op welke wijze
huurlingen geronseld zijn. Niet
alleen de verdachten maar ook de Met hem waren veertig juristen uit
ronselaars zijn schuldig aan de ge- zowel socialistische als kapitalistische
pleegde oorlogsmisdaden in Angola. landen door de Angolese regering uit-
Dit heeft professor mr. W. H. Nagel, genodigd zich in een commissie te
gepensioneerd hoogleraar criminolo- beraden over het vraagstuk van de
gie, gisteren in Den Haag gezegd. Mr. huurling.
Nagel is donderdagavond terugge- Ondanks dat wij niet in Loeanda wa-
keerd uit de Angolese hoofdstad ren om advies te geven heb ik in een
Loeanda waar hij het proces tegen de telegram aan de minister van justitie
dertien huurlingen heeft bijgewoond, gevraagd „enige differentiatie toe te
passen bij de bepaling van de straf
maat: de ene huurling is de andere
niet, de een heeft tientallen mensen
afgeslacht, de ander nog geen geweer
in handen gehad", aldus mr. Nagel.
Het proces in de Angolese hoofdstad
vond professor Nagel „van hoge kwa
liteit". Alleen de openbare aanklager
had naar de mening van de crimino
loog teveel een „politieke instelling".
De verdedigers van de huurlingen
hebben de rechters gevraagd de le
vens van deze mannen te sparen om
dat ze slachtoffers zijn van de kapita
listische maatschappij of in elk geval
krijgsgevangenen.
De Amerikaanse advocaat Cesner, die
zijn landgenoten Gary Acker en Da
niel Gearhardt verdedigt, zei dat zijn
„cliënten" gewone krijgsgevangenen
den.
De vier Angolese verdedigers van de j
overige huurlingen, negen Britten, een j
Ier en een Argentijn, volgden een
andere strategie. Zij deden een beroep
op de rechters ze te beschouwen als
slachtoffers van de kapitalistische j
maatschappij.
)ok conducteur
liet vrijuit bij
:reinbotsing
JTRECHT (ANP) - Niet alleen
de machinist, maar ook de con-
ftscteur van de trein die op 4
rr.ti bij Schiedam in botsing
kvivn met een D-trein, gaat niet
vrijuit. De conducteur gaf het
iwïreksein zonder zich ervan te
ergewissen dat het vertreksein-
cht op groen stond, aldus NS.
)at neemt niet weg, dat ook de
nachinist had moeten zien, dat
bij door een rood sein heen
reed.
Steekpartij in
Leiden
Uitbreiding helicoptervloot
De vloot van KLM Noordzee Helicopters B.V. is uitgebreid met
een door de Messerschmidt-Bóhm-Bölkow industrie te München
gebouwde Bölkow BO 105 helicopter. Deze met twee straalmotoren
uitgeruste helicopter biedt plaats aan maximaal vier passagiers en
kan meteen topsnelheid van ongeveer 210 km. per uur een afstand
denking van zware lichamelijke i van 575 km. overbruggen. KLM Noordzee Helicopters is tot aan-
mishandeling. I schaf van deze helicopters overgegaan, omdat naast de boorplatfor-
De politie werd gisteravond gea- men op het Continentale Plat in de Noordzee meer en meer zgn.
produktieplatformen verschijnen. Daar deze praktisch volledig
geautomatiseerde produktieplatformen in vergelijking met boor-
platformen slechts een kleine bemanning nodig hebben is het voor
de oliemaatschappijen economischer om voor de regelmatige bezoe
ken die aan deze platformen moeten worden gebracht gebruik te
maken van een kleine helicopter. De Bölkow BO 105 zal door
Noordzee Helicopters eveneens worden ingezet voor vluchten naar
pijpenleggers, zaken- en rondvluchten en opdrachten ten behoeve
van filmopnamen.
LEIDEN De Leidse politie
heeft vannacht een 32-jarige
Marokkaan ingesloten op
larmeerd met de melding van
een steekpartij tussen buiten
landse werknemers in een pand
aan de Vierde Binnenvest-
gracht. Het slachtoffer, wiens
identiteit nog niet bekend is,
werd zwaar gewond vervoerd
naar een Leids ziekenhuis. De
dader kon worden ingesloten.
ZUEBEC Twee onderzoekers van de universiteit van Californië
hebben bekendgemaakt dat zij een nieuw, tot dusver onbekend
chemisch element hebben gevonden dat in stabiele toestand in de
natuur wordt aangetroffen.
De twee onderzoekers, Cahill en Fletcher, deelden dit mee op een
internationaal congres dat deze week in de universiteit Laval te
Quebec in Canada wordt gehouden. Het element is aangetroffen
in kristallen mica en monoziet die zo oud zijn als de aarde.
Tot dusver waren 105 elementen bekend, waarvan de laatste in
1971 was gevonden. Het nieuwe heeft atóomnummer 126, de kern
bevat dus 126 protonen. Een atoom ervan zou 354 maal zo zwaar
zijn als een atoom waterstofgas en 25 procent zwaarder dan het
zwaarste tot dusver bekende element. In de wereld van de kernfysi
ca zijn de gevolgen van deze ontdekking, wanneer zij wordt
bevestigd, volgens een deelnemer aan het congres onvoorstelbaar
groot door de rechtstreekse invloed ervan op het inzicht in de
materie.
De twee geleerden beschikken over slechts vijftien van de betrok
ken kristallen.
RPS verhoogt hypotheekrente
AMSTERDAM (ANP) De Rijkspostspaarbank gaat in verband
met de ontwikkeling van de rente op de geld- en kapitaalmarkt
haar rentetarieven voor woninghypotheken met ingang van maan
dag met een half procent verhogen.
Het rentetarief voor gewone hypotheken wordt dan 9 pet en dat
voor tophypotheken 9,25 pet, aldus de RPS.
FNV enthousiast
j over plannen
basisonderwijs
UTRECHT (ANP) - „Het ver
vroegen van de leerplichtige
leeftijd naar vijf jaar en de
bevordering van de oudereman
cipatie zijn geheel in de geest
van deze tijd". De Federatie
Nederlandse Vakbeweging is
dan ook erg in zijn nopjes met
de plannen die minister Van
Kemenade (Onderwijs) heeft
met het basisonderwijs.
De samensmelting van het ba
sisonderwijs met het kleuteron
derwijs, grotere vrijheid van de
scholen, het afschaffen van zit
tenblijven zijn allemaal elemen
ten die al jaren vrij algemeen
bepleit worden, aldus het FNV-
kommentaar. De „koudwater
vrees" voor deze wettelijke sti
mulansen bij de confessionele
partijen vindt het FNV dan ook
onbegrijpelijk.
KNAC-persprijs voor ing. W. Fick
ZEIST Ing. W. Fick uit Wassenaar, onder meer verbonden aan
de tijdschriften Bedrijfsvervoer en Auto- en Motortechniek heeft
vandaag de KNAC-persprijs in Zeist ontvangen.
Hij heeft de prijs niet gekregen, aldus het juryrapport omdat hij
in het afgelopen jaar constructieve en veel besproken artikelen
heeft geschreven, maar om zijn journalistieke arbeid ten dienste
van verkeer en vervoer. Verder wees het rapport er op dat zijn
artikelen helder waren en begrijpelijk voor iedereen, waardoor hij
heeft bijgedragen tot nader begrip voor het verschijnsel auto.
ROTTERDAM (ANP) - Het
Indonesiëcomité uit Amster
dam heeft bij het dagelijks
bestuur van Rijnmond gepro
testeerd tegen het verlenen
van een vergunning voor uit
breiding van het terrein van
de scheepswerf Wilton-Fije-
noord. De overkapping vap
een helling en de bouw van
een kantoorruimte zijn nodig
voor de bouw van drie corvet-
ten voor de Indonesische ma
rine.
In de PvdA-fractie'in de Rijn-
mondraad zijn eveneens stem
men opgegaan de Indonesi
sche order te dwarsbomen
door geen vergunning te verle
nen. Dit in het kader van de
wet Selectieve Investeringsre
geling (SIR). De kwestie komt
maandag in de Rijnmondraad
aan de orde. Het PSP-Rijn-
mondraadslid Kalma zal er
een discussie over uitlokken.
De Rijnmond-gecommitteerde
voor economische zaken, de
heer P. A. de Ruiter, verwacht
echter geen grote moeilijkhe
den. Hij is bovendien van me
ning dat de SIR niet gebruikt
mag worden om deze grote
order, er is sprake van enkele
honderden miljoenen guldens,
weg te werken.
(Van een onzer verslaggeefsters)
ROTTERDAM Na de Zeeuwse busondernemingen verzet
ook de Rotterdamse Tramwegmaatschappij zich tegen de
plannen van minister Westerterp (verkeer en waterstaat) om
het streekvervoer te beperken.
De directeur van de RTM, dr. H. J. van Zuylen, noemt elke
vermindering uit den boze. Hij doet dit in een brief aan de
minister. De heer Van Zuylen wijst de bewindsman erop, dat
het gehele Delta-gebied slechts één spoorlijn kent, namelijk
die van Bergen op Zoom naar Vlissingen. De Zuidhollandse
eilanden zijn daardoor, evenals de Zeeuwse eilanden en
Zeeuws-Vlaanderen geheel aangewezen op regionaal busver
voer. Uitvoering van de beperkende maatregelen in het open
baar vervoer op het platteland in het Delta-gebied betekent
volgens de heer Van Zuylen, dat het levensniveau van de
bewoners, die van het openbaar vervoer gebruik maken, er
op achteruitgaat.
Geroutineerde
autodievegge
UTRECHT (ANP) Een
17-jarig meisje uit Utrecht
heeft tegenover de politie
toegegeven dat ze in een
week tijd een dozijn auto's
heeft gestolen.
In twee weken tijd werd ze
drie keer door de politie in
een gestolen auto betrapt.
Eén keer werd ze aange
houden toen ze in Zand-
voort nabij het circuit met
een gestolen auto uit de
bocht was gevlogen.
Het meisje was volgens de
Utrechtse politie de „lea
ding lady" van een twaalf
koppige Utrechtse jeugd
bende die binnen drie we
ken in totaal 44 diefstallen
pleegde waarbij voor een
halve ton aan goederen van
eigenaar verwisselde
„VRU NA
DE 65"
DEN HAAG De Voor
lichtingsdienst van het mi
nisterie van CRM heeft in
samenwerking met de
Rijksvoorlichtingsdienst,
de Nederlandse Federatie
voor Bejaardenbeleid en
het Voorlichtingscentrum
Sociale Verzekeringen het
boekje uitgegeven „Vrij na
de 65".
Het is bedoeld om oudere
Nederlanders beknopt te
informeren en te adviseren
over voorzieningen en rege
lingen die er voor hen zijn.
Het boekje is voor mensen
die binnenkort 65 worden
of al ouder zijn gratis ver
krijgbaar bij de Raden van
Arbeid, de gemeente en al
lerlei instellingen en perso
nen die beroepshalve veel
met 65-plussers in aanra
king komen.
„NEDERLAND
BORRELT
MINDER"
SCHIEDAM De verkoop
van gedistilleerde dranken
heeft een terugslag gekre
gen door de invoering van
een minimumprijs voor ge
distilleerd en de grote ac
cijnsverhoging per 1 janua
ri van dit jaar.
Volgens de cijfers van het
Centraal Bureau van de
Statistiek is er vorig jaar
een florissante hoeveelheid
sterke drank verkocht: 24,3
procent meer dan het jaar
daarvoor. Volgens de heer
Van Veen van het Produkt-
schap voor Gedistilleerde
dranken is dat echter het
gevolg van de enorme aan
kopen die in de laatste paar
maanden vorig jaar werden
gedaan. In de eerste acht
maanden van 1975 was na
melijk de normale gestage
groei in de verkoop van
rond de vier procent te be
speuren. In het laatste
kwartaal echter werd 60
procent meer omgezet dan
in de vergelijkbare periode
van 1974. De ingeslagen
voorraden zijn nog niet op,
maar ook wanneer dat wel
het geval is, verwacht de
heer Van Veen geen her
stel. Hoe groot de terugslag
is zal pas aan het eind van
het jaar kunnen worden be
rekend, wanneer de totale
verkoop over de dan afge
lopen twee jaren kan wor
den gesplitst en worden
vergeleken met vooraf
gaande jaren.
(Van onze correspondent Jan Drummen)
PARIJS Als gevolg van de katastrofale droogte
zullen de Fransen vanafmaandag minder elek
trisch licht hebben, hun televisie's zullen bleker
zijn, hun ijskasten, stofzuigers, wasmachines en
scheerapparaten enz. zullen minder snel draaien
en de strijkijzers langzamer warm worden. Als
gevolg van de ongewoon lage waterstand van de
stuwmeren die de hydraulische centrales voeden,
en het grotere gevaar wanneer het verwarmde
koelwater van de thermische centrales in de
rivieren terug gaat stromen hebben de Franse
elektriciteitsbedrijven besloten met ingang van
maandag en voor onbepaalde tijd de elektrische
spanning met 5 proeent te verminderen. Aange
zien heel Frankrijk, op enkele uitzonderingen na,
het 220-volt-systeem heeft, zal deze reduktie de
stroomspanning tot 209 volt verminderen.
Deze en andere stroombeperkende maatregelen
hebben er al toe geleid, dat het grote metaalcon
cern Creusot-Loire in St. Etienne, Le Creusot en
Rive-de Gier de arbeidstijd drastisch heeft moeten
inkorten, als gevolg waarvan enkele honderden
arbeiders gedeeltelijk werkloos zijn. In een dorp
op 60 km van Parijsjs het deze week tot onlusten
gekomen, omdat de bevolking sedert drie dagen
zonder water zat. De burgers hebben het gemeen
tehuis bezet en water wordt nu met tankwagens
aangevoerd.
In uitgestrekte gebieden mag niet meer gesproeid
en mogen geen wagens meer gewassen worden,
terwijl in de streek Poitou-Charente dringend aan
bevolen wordt geen baden meer te nemen, maar
kort te douchen. In Bretagne overweegt de over
heid het vorderen van alle particuliere vijvers om
het water daarvan naar de drooggevallen riviertjes
Deze Franse boer in Semur-en-Vallon (West-Frankrijk),
laat zien dat de drenkplaats voor zijn vee volkomen
is opgedroogd. „Als er in de komende twee weken
geen regen valt, dan moet ik wel een deel van mijn
vee slachten".
over te brengen die voor de drinkwatervoorziening
gebruikt worden.- In St. Malo is een bedrag van
zes miljoen beschikbaar gesteld om meer water
naar de stad te brengen.
Behalve de graanoogst in uitgestrekte gebieden
moeten sedert begin van de week nu ook de mais-
en suikerbietenoogst en de aardappelaanplantin-
gen als mislukt beschouwd worden evenals tal van
tuinbouwprodukten, terwijl in het westen van het
land vee bij gebrek aan voeder op steeds groter
wordende schaal afgeslacht wordt.
In Parijs zijn de prijzen van groente en fruit in
de laatste dagen 35-60 procent hoger geworden.
De industrie zal het zwaarst onder de stroombe-'
perkingen te lijden hebben, met name de zware
nijverheid. De spoorwegen en de ondergrondse
treinen, trams en trolleys zullen normaal van
elektriciteit voorzien worden en op gewone snel
heid blijven rijden.
Als gevolg van de aanhoudende droogte en de
hittegolf zijn in verschillende streken van het land
uitgebreide bosbranden uitgebroken. De droogte
heeft ondanks alles ook een gunstig gevolg gehad:
twee arbeiders die in Remiremont in de Vogezen
-in een groot warenhuis aan het werk waren, zijn
aan de dood ontsnapt als gevolg van de droogte.
Een elektrische kabel die onder spanning stond
kwam in aanraking met de metalen steiger waarop
zij werkten en volgens deskundigen zijn zij gered
door de uitzonderlijke droogte van de grond.
