el oning bleef achter bij unieke prestaties Ponsteen erikaanse opera naar bekende erversroman van Steinbeck laverend applaus voor trio iet Hephzibah Menuhin 7ILHELMUS EN MEDAILLE ZOEK BIJ HULDIGING steen gisteravond tijdens de Droomtijd" tien atletes op 1500 meter Diisseldorf ddy Merckx wilde kwellingen in Giro niet meer meemaken Scherpe Amerikaanse visie op Georg Biichners Woyzeck Nederlandse werken beleefden première IENSDAG 9 JUNI 1976 LEIDSE COURANT/ P\GINA 11 mislukte huldiging op. Voor de vierde keer in successie be- JMSTERDAM Amateurrenner Herman Ponsteen onder- reepte gisteravond bij de nationale kampioenschappen zijn ïieke positie onder de baanrenners met zijn vierde titel in iccessie op de duizend meter tijdrit. Voor de 23-jarige renner lit Nijverdal betekende het de negende nationale titel sinds n lij in 1973 zijn plaats aan de top veroverde. Ponsteen vond '5p de baan van Sloten net als vorig jaar Ben ten Tije als spweede naast zich op het podium. Het verschil tussen de ichtervolger en de krachtsprinter bedroeg 0,6 seconden, 1.10.39 „peen 1.11,00. "be man, die van de amateur- ]j"lielrenners met achtervolging, ebfadrit en ploegachtervolging jvlet meeste werk krijgt in [e Montreal, als het NOC op 23 ie luni de voordracht van de Vielrenunie ten minste aan aardt, prefereert zelf trou wens de achtervolgingsstrijd [oven die op de kilometer. Het spreekt meer aan. Ach- fervolging heeft meer charme. buizend meter kan je of kan 'nc£ niet. Achtervolging kan je 'anezelf nog een beetje aanleren. J"'buizend meter geeft je boven open maar één enkele kans, er n ^t een zekere geluksfactor „hf' De beloning voor Ponsteen met dit kampioenschap bleef overigens achter bij de presta tie. De kampioenstrui was er, het Wilhelmus bleek echter niet te vinden op de band, en de medaille was niet voorhan den. Herman Ponsteen kon dus weinig meer meenemen dan de voldoening dat het werk in het voorseizoen niet voor niets is geweest. „Ik heb veel meer inhoud, doordat ik dubbel zoveel weg- kilometers heb gemaakt als vorige jaren. Ondanks mijn griep geloof ik dat ik op dit moment veel beter rijd dan in de voorgaande twee seizoe- Ook in de achtervolging was Herman Ponsteen van aparte klasse. nen". Ponsteen was in de ach tervolging zowel in de kwalifi caties als in de kwartfinales ook de snelste. Hij was echter als een van de weinigen trager in de kwartfinales. De reden lag voor de hand. Tegenstan der Van Wijhe, „dolle Dries" trok zich terug na pech. Na twee ronden klapte de achter band van Van Wijhe en hij had er daarna, flink geschrok ken, geen zin meer in om nog eens te starten. Ponsteen moest derhalve reg lementair alleen over de baan om een tijd te zetten. Als ge doodverfde kampioen had hij het rustig aan kunnen doen. Dan had hij zijn vermoedelij ke finaletegenstander Peter Nieuwenhuis in de halve eind strijd ontmoet. De kampioen zelf heeft dat „onrecht" ver meden en toonde zich opnieuw de snelste. Daardoor ziet Slo ten vanavond de halve finales Ponsteen-Slot en Nieuwen- hiiis-Möhlmann. De vier halve finalisten van de individuele achtervolging vormen vermoe delijk ook het kwartet dat als ploeg voor de Spelen van Montreal zal worden voorge dragen. De eerste dag van de achter volging is overheerst door Ponsteen, ook titelhouder in 1974 en 1975. Zijn 4.53.15 uit de kwalificaties was zonder meer een geweldige tijd op de warme, maar winderige hou ten piste. Een tijd bovendien die beter was dan zjjn beste prestatie ooit in Nederland ge leverd. Toch vond Ponsteen dat de echt grote vorm er nog niet is. „Ik ben net hersteld van een griepaanval. Vorige week rekende ik er niet op onder de vijf minuten te zullen rijden". Het programma ziet er verder als volgt uit: Sloten, 9 juni, 19.30 uur: halve finales en finale achtervolging en sprintkampioenschap ju- Utrecht, 10 juni, 19.30 uur: Sprintkampioenschap tot en met kwart finales, bij de deel nemers Ten Tije, Langkruis, Veldt en Möhlmann; kwalifica- tieritten clubkampioenschap ploegachtervolging en twee stayersritten over 20 km. Utrecht, 11 juni, 19.30 uur: hal ve finales en finale sprint, hal ve finales en finale clubkam pioenschap ploegachtervolging en twee stayersritten over 20 km. Uitslag Nederlands kampioen schap 1000 meter (met staande start): 1. Herman Ponsteen (Nijver dal) 1 minuut 10.39 seconden; 2. Ben ten Tije (Den Haag) 1.11,0; 3. Ger Möhlman (Beekbergen) 1.11,08; 4. Lau Veldt (Ouderkerk) 1.11.83; 5. Peter Nieuwenhuis (Rotterdam) 1.12,39; 6. Martin Rietveld (Rotter dam) 1.12,69; 7. Wim de Wilde (Ou- delande) 1.12,96; 8. Erik Geserick (Hilversum) 1.13,00; 9. Ger Slot (Alkmaar) 1.13,10; 10. Rini Lang kruis (Amsterdam) 1.13,65. Kwartfinales achtervolging: Eer ste rit: 1. Möhlmann, de 4000 meter in 4.57,8, 2. Stamsnijder 5.02,9. Tweede rit: 1. Slot 5.02,3, 2. Riet veld 5.05,6; derde rit: 1. Nieuwen huis 4.56,5, 2. Van Est 5.04,7; vierde rit: 1. Ponsteen 4.54,4, 2. Van Wijhe niet opnieuw gestart na pech. RIA STALAMN ACHTSTE MET DISCUS DÜSSELDORF Tijdens internationale atletiekwedstrijden in Düsseldorf is Ria Stalman als achtste geëindigd bij het discuswer pen. De Delftse atlete kwam tot een afstand van 55 meter en 4 centimeter, ruim drie meter onder haar pas gevestigde Neder landse record. Jeugdrecordhoudster Bea Wiarda uit Sneek werd tiende met 50 meter 20. De Russische Faina Melnik zegevierde met 65,38 meter. Zij bleef de Roemeense Argentina Menis slechts twaalf centimeter voor. Het hoogtepunt van de avond, die 17.000 toeschouwers trok, was de 1500 meter dames. Maar liefst tien atletes finishten binnen de droomtijd van 4 minuten en 10 seconden. De Roemeense Natalia Andrei voerde het veld aan met een beste wereldseizoenprestatie: 4.04,2. Ook de Oegandees John Akii-Bua vestigde de aandacht op zich. Hij won zowel de 400 meter zonder als met horden, in fraaie tijden: 45.82 en 49.21 seconden. Boxberger (Fra) 13.44,4; 3. Ingo Sensburg (Wdl) 13.47,6,; 4. Emiel Puttemans «(Belg) 13.48,0. 400 meter: 1. John Akii-Bua (Oeg) 45,82 seconden, 2. Franz-Peter Hofmeister (WD1) 46,39. 1500 meter: 1. Thomas Wessinghage (WD1) 3.37,4; 2. Ivo van Damme (Belg) 3.37,9; 3. Herman Mignon (Belg) 3.38,2;. 110 meter horden: 1. Guy Drut (Fra) 13,64 seconden; 2. Frank Siebeck (ODD 13,69. 400 meter horden: 1. John Akii-Bua (Oeg) 49,21 seconden; 2. Jean-Claude Naliet (Fra) 49,85; 3. Francois Aumas (Zwi) 50,08. Danles: discuswerpen: 1. Faina Melnik (Rusl) 68,38 meter, 2. Argentina Menis (Roem) 65,26, 3. Liesel Westermann (WD1) 61,48. Verspringen: 1. Edda Trocha (WD1) 6,46 meter, 2. Christa Striezel (WD1) 6,45 1500 meter: 1. Natalia Andrei (Roem) 4.04,2, 2. Maria Puica (Roem) 4.06,1, 3. Brigitte Kraus (WD1) 4.07,4, 4. Irena Jarzinska (Pol) 4.08,0, 5. Carmen Valero (Spa) 4.08,3. Hoogspringen: 1. Brigitte Holzapfel (WD1) 1,91 meter, 2. Cornelia Popa (Roem) 1,84, 3. Andrea Matay (Hong) 1,84. 400 meter: 1. Irena Szewinska (Pol) 50,51 seconden, 2. Rita Wilden (WD1) 51,77. 4GARONE Drie vaste compo- en inactiviteit van de renners, lijnen van Merckx en valpartijen jverheersten ook de achttiende pe van de Ronde van Italië, die nag na 174 kilometer door de in Simone Fraccaro werd ge- aankomst in Longarone wach- renners de hellingen van de lieten, die drie dagen lang moe- de werkelijke krachtsver- ]ingen uit het peloton te distille- laterdag is de afsluitende tijdrit lan, waarna het grootste gedeel de renners zich op gaat maken ^gji'de Ronde van Frankrijk. e ellingen Merckx zal de kwellingen van n Voorditaliaanse bergketens niet meer meemaken. Hij verklaarde giste ren aan de finish dat hij „zo niet meer verder wil rijden en morgen niet aan de start zal verschijnen." Steenpuisten begeleiden Merckx al ge durende het grootste gedeelte van de ze „Giro" en een operatie moet het mogelijk maken dat Merckx toch nog goed voorbereid aan de start van de Ronde van Frankrijk zal kunnen ver schijnen. Rose truidrager Felicé Gimondi was ditmaal het slachtoffer van een val partij. Echter niet de ergste. Van Lin den moest na een botsing met de 34-jarige Italiaanse veteraan met ern stige hoofdwonden naar het zieken huis worden vervoerd. Gimondi bleef twee minuten wezenloos op het asfalt liggen, alvorens hij na eerste hulp van ronde-artsen door zijn ploegmakkers naar het peloton werd gereden. Uitslag achttiende etappe over 174 kilome ter: 1. Simone Fraccaro (Ita) 4 uur, 59 min. en 8 sec., 2. Lasa (Spa) op 2 sec., 3. Basso (Ita) z.t., 4. De Vlaeminck (Bel) z.t., 5. Gavaz- zi (Ita) z.t, 43. Cees Bal (Ned) op 13 secon- Algemeen klassement: 1. Gimondi (Ita) 99 uur 33 minuten en 38 seconden, 2. De Muynck (Belg) op 16 sec., 3. Panizza (Ita) op 37 sec., 4. De Vlaeminck (Belg) op 54 sec., 5. Baronchelli (Ita) op 59 sec., 97. Cees Bal (Ned) op 2.08.41. De Fransman Jean-Luc Molineris heeft de wegwedstrijd Parijs—Bour- ges, een rit over 232 kilometer, gewon nen door in de eindsprint zijn landge noot Raymond Martin te verslaan. Ad Gevers eindigde als derde en Joop Zoetemelk werd zesde. Uitslag: 1. Jean-Luc Molineris (Fra), de 232 kilometer in 6 uur 18 minuten en 48 secon den. 2. Raymond Martin (Fra) zelfde tijd, 3. Ad Gevers (Ned) op 1.22 minuut, 4. Raymond Poulidor (Fra) z.t, 5. Willy Teir- Ritzege Mathieu Dohmen zorgde gisteren voor de eerste Nederlandse ritzege om de „milkrace", van dit jaar, door de etappe van Southport naar Brad ford, over een afstand van 125 kilo meter te winnen. Dohmen was, samen met Jiri Bartolsic (Tsj), Thorleif An- dresen (Noo), Paul Carbutt en Brian Pownall (beiden Groot-Brittannië) uit het peloton weggesprongen, om een ruime voorsprong van meer dan ze ven minuten op te bouwen. Aan de finish in Bradford was Ma thieu Dohmen de snelste van de kop groep, voor Bartolsic en Carbutt. en 5 seconden, 2. Jiri Bartolsic (Tsj) zelfde tijd, 3. Paul Carbutt (GBr) z.t, 4. Thorleif Andresen (Noo) z.L, 5. Brian Pownall (GBr) z.t., 6. Ryszard Szurkowski (Pol) op 4.16 minuut, 7. Ad Tak (Ned) z.t., 9. Henk Smits (Ned) z.t., 21. Johan van der Meer (Ned) z.t., 51. Gaby Minneboo op 11.15. Algemeen klassement: 1. Bill Nickson (GB) 28 uur 10 minuten en 5 seconden, 2. Joe Waugh (GB) op 5 seconden, 3. Sven-Ake Nilsson (Zwe) op 8 seconden, 4. Johan van der Meer (Ned) op 9 seconden, 5. Paul Carbutt (GB) op 47 seconden, 6. Mathieu Dohmen (Ned) op 48 seconden, 16. Ad Tak op 5.03, 26. Henk Smit op 8.23, 51. Gaby Minneboo op 32.27. Bert Pronk is gisteravond als tweede geëindigd in de wedstrijd om de Euro pese beker voor amateurstayers in Frankfurt. Winnaar werd de Westduit ser Rainer Podlesch, die beide series op zijn naam bracht. Valpartijen zijn aan de orde van de dag in de Ronde van Italië. De Belg Van Linden raakte zo ernstig gewond, dat hij naar een ziekenhuis moest worden vervoerd. Carlisle Floyd, een thans 50-jarige Ame rikaanse componist, is in ons land to taal onbekend. Voor zover ik weet, heeft hij uitsluitend opera's geschreven die het na de laatste wereldoorlog in tJ de Verenigde Staten goed hebben ge- Idaan maar daarbuiten nauwelijks kan- sen kregen. i zijn geboorteland had hij het meest succes met iusannah", gebaseerd op het bijbelverhaal dat hij Jiter laat afspelen in het bergland van Tennessee. ok de beroemde roman van Emily Brontë: „Wuther- Heights" transponeerde hij tot een muziekdrama, onderdagavond geeft de Nederlandse Opera in het iheveningse Circustheater de Nederlandse première in zijn „Of Mice and Men", zoals voor de hand op {n libretto dat door Floyd zelf werd vervaardigd lar de gelijknamige roman van de Nobelprijswin- lar. moeilijkheden met anderen goed hun brood kunnen verdie nen en gélukkig kunnen wor den. George is de verstandige van de twee, die wel verplicht is onaf gebroken te passen op de potige en goedige maar domme Len- nie, die zonder het te willen telkens het ongeluk aantrekt. Deze man die weinig liefde en hartelijkheid heeft gekend, bezit de Freudiaanse afwijking alles wat zacht, lief en teer is te willen vastpakken en te willen •strelen. Hij knijpt, alleen om zijn gevoelens van aanhanke lijkheid te uiten, een diertje (t gegeven heeft in de uitwerk- een sterke couleur locale, orge Milton en Lennie Small h arme landarbeiders die van ferderij naar boerderij moeten erven om een schamel stuk Dod te verdienen. Mannen ider gezinnen, zonder echte enden, zonder achtergrond, ader thuis. Er bestaat tussen ze twee slampampers een ïrkwaardig hechte band. Bei- n zijn eigenlijk „paradijszoe- frs" want zij dromen van een an [en boerderij waarop'zij zelf baas zullen zijn en zonder Carlisle Floyd, de componist van de opera „Of Mice and Men" dood en als hij een meisje wil strelen, gaat het gillen en brengt hem daardoor zo in paniek dat hij haar keel dicht knijpt. Geor ge moet dan kiezen tussen twee verschrikkelijke kwaden: hij moet zijn vriend overleveren en laten lynchen door de bloedver wanten en vrienden van het meisje die haar dood willen wreken öf hij moet Lennie zelf het genadeschot geven. Hij kiest voor het laatste. Deze handeling, die helemaal past in de trant van de Italiaan se operastijl die verisme wordt genoemd omdat de rauwe wer kelijkheid ten tonele wordt ge bracht - men denke aan Mascag- ni's „Cavalleria rusticana" en Leoncavallo's „Paljas" - is met een Amerikaanse variant muzi kaal op onvergetelijke wijze aangepakt. Floyd is bepaald geen nieuw lichter, integendeel. Zijn lyriek is verwant aan die van Puccini, zijn dramatiek aan die van de genoemde Italianen uit de vori ge eeuw maar hij voegt er een duidelijk regionaal muziekbesef uit de Verenigde Staten aan toe. Zijn melodische vindingrijkheid is niet erg persoonlijk maar hij weet wel hoe hij voor zangstem men en voor een middelgroot orkest moet schrijven en hij past parlandi toe als contraste rend effectmiddel ter onderbre king van de zang. In Scheveningen is het werk alleen aanstaande donderdag avond te zien en te horen. Daar na wordt het 12, 14 en 17 juni in de Amsterdamse en 20 juni in de Rotterdamse Schouwburg opgevoerd. J. KASANDER Een scène uit deze opera. ligentia heeft gisteren zijn rste zowel volle als geestdrif- j ontvangen festival-concert b het jaar beleefd. Dat was idelijk te danken aan Hephzi- h Menuhin, een jongere zus- van de vermaarde violist llllllt van de vleugel af als het onopvallend maar niette- heel positief leiding gaf een ensemble, waarvan ver deel uitmaakten de van oor- •ng Argentijnse violist Al- Lysy en de jonge Engelse list Colin Carr. pianisten weten in een trio positie niet zuiver te bepa- zetten de strijkers in 1 meer of minder buiten pl. Bij mevrouw Menuhin is brvan nooit sprake. Met haar fichtige toucher kan zij fijn- riig en krachtig spelen maar zij blijft binnen zodanige perken dat de uitstekend spelende cel list met zijn fraaie toon en zijn ruime streek voluit aan bod kwam. Dat was ook het geval met de violist, aan wiens vakke- nis geen moment getwijfeld be hoeft te worden maar wiens toon wat schraal en wiens speel- trant wat stijf was. Deze kwali ficaties gelden relatief want ge drieën werd bijna altijd een hoog peil bereikt. Het sprekendst was Brahms laatste trio opus 101 door de wisselende romantische bewo genheid die telkens raak werd getroffen. Ook Mozarts verruk kelijke K. 45ï was natuurlijk goed maar daar kon men het bezwaar laten gelden dat de op vatting voor 18e eeuwse muziek té romantisch was. Charles Ives ROLWrWAL vermocht in zoverre een brug tussen deze componisten te slaan doordat hij in de hoekde- len van zijn trio (1904-1911), af gezien van enkele extravagante hebbelijkheden, in de buurt van Brahms blijft. Onmisbaar zichzelf is Ives in het midden deel: een med ley van studen tenliederen, kerkelijke zan gen, populaire amusements muziek, jazz. Dat alles sa men gehouden door de verras sendste harmo nieën. J K. Dirigent Hans Vonk ziek HILVERSUM Wegens ziekte zal dirigent Hans Vonk vanavond niet kun nen deelnemen aan het concert in het kader van het Holland Festival van het radio Philharmonisch Orkest en het Omroepkoor. De leiding van het concert in het Concertgebouw in Amsterdam zal nu berusten bij de Amerikaanse diri gent Richard Dufallo en de NOS-koordirigent Frans Müller. Het programma wordt enigszins gewijzigd. Kunst en kunstenaars La Mamma ETC uit New York zal in verband met de grote belangstelling op donderdag 10 juni in De Doelen te Rotterdam een extra voorstelling geven van het Holland Festivalprogramma „Cotton Club Gala". Johann Th. Lemckert, organist van de St. Laurens te Rotter dam, geeft op donderdag 17 juni een concert van barokmuziek in de Pauluskerk, Sijzenlaan 35a Den Haag. Hij zal werken spe len van Boe hm. Bach en Tele- mann. Koi>a»»iWAl „Woyzeck" is een uit een serie flitsende, korte scènes opgebouw toneel „fragment" dat na diens dood in 1837 uit de schrijflade van Geoï-g Buch- ner te voorschijn kwam. Een stuk dat in z'n opzet uitermate modern aan doet en dat na de eerste voorstelling (in 1913) dan ook niet meer van het internationale repertoire is geweest. Woyzeck van Georg Büchner door The Other Theatre en The Shaliko Company. Van 9 juni tot en met 22 juni in Mickery, Amsterdam (beh. 14 en 21 juni). Gisteravond liet een combinatie van The Other Theatre en The Shaliko Company uit New York een Amerikaanse visie zien op de ondergang van de arme sol daat Woyzeck. Georg Büchner stierf al op 24- jarige leeftijd, maar wat hij aan toneel achter liet, aan geschrif ten, wetenschappelijk en poli tiek, getuigt van een voor het begin van de negentiende eeuw opvallend helder en non-confor mistisch inzicht in maatschappij en mens. „Woyzeck" is dan ook een van Duitslands eerste socia le drama's. Het beschrijft hoe de soldaat Franz Wouzeck om maar aan geld te komen voor zijn vriendin Marie en hun kind zich laat degraderen tot een soort menselijk proefkonijn voor een soldatendokter. Inmid dels verliest hij zijn vriendin aan een tamboer-majoor. Hijzelf verontmenselijkt steeds verder, wordt als een dier behandeld, tot hij in een laatste poging tot rebellie zijn vriendin doodt en zelf het water in wil lopen. Het einde van de Amerikaanse ver sie (het door Büchner onafge maakte stuk telt twee mogelijk eindes) belooft voor Woyzeck de op het toneel klaarhangende strop. De Amerikaanse voorstelling zit goed in elkaar: Via een aantal plankieren is een zeer simpel modern toneelbeeld met stangen geschapen waarin een beperkt aantal acteurs hun rollen neer zetten. De tragedie van Woyzeck wordt in één uur tijd zonder pauze helder vertolkt via een karikaturaal-scherpe aanpak. Misschien dat door die expres sionistische overdrijving, de Woyzeck van Joseph Chaikin een beetje in de verdrukking komt: Hij is al té snel in de handeling een'waggelend, kapot gemaakt „bijna-beest". Een goe de voorstelling is het zonder meer, al had het Holland Festi val wel mogen beseffen dat we de laatste jaren in ons land al ettelijke „Woyzecks" de revue hebben zien passeren. BERT JANSMA Temidden van de vele Ameri kaanse compo nisten die in het Holland Festival een vooraanstaan de plaats inne men, besteedde het Radio Ka merorkest in de Ronde Lu therse Kerk te Amsterdam aandacht aan vijf Neder landse compo nisten. Onder leiding van Paul Hup- perts kwamen werken tot klin ken van Ton de Leeuw (1926), Jacques Bank (1943), Daan Man neke 1939), Jan van Vlijmen (1935) en Klaas de Vries (1944). Eén van beide wereldpremières van deze avond maakte bijzon der veel indruk. Het was „Tho mas for tape and 19 instru ments" van Jacques Bank, leer ling van Ton de Leeuw. De com ponist die leraar Engels is heeft, zo zei hij, grote bewondering voor het werk van de Engelse dichter Dylan Thomas (1914- 1953), die op de tape zijn eigen gedicht „lament" - een levens verhaal - leest. Het gedicht is als een lijst om de muziek, jammer dan ook dat het dicht niet stond afgedrukt. Muziek vol dramati sche kracht, uitstekend geïn strumenteerd en ongemeen boeiend. „Music for strings" van De Leeuw in bijna tijdloze mu ziek waarbij men a.h.w. de af sluiting willekeurig kan kiezen. De spanning vol houden in dit werk is een moeilijke opgave, in dat opzicht slaagde Hupperts het meest overtuigend in de Se- renata van Jan van Vlijmen. Daan Manneke, eveneens leer ling van Ton de Leeuw en do cent analyse hedendaagse mu ziek in Amsterdam en Rotter dam, beleefde evenals Bank de première van één van zijn wer ken n.l. Sinfonia. Een soort spraakoefening, zo zegt de com ponist, signaalmuziek, een 13- stemmig stuk. Een wat mono toon en naargeestig werk met een weinig passend Scheidtko- raal. Tenslotte ging het negen jaar oude „Refrains" met de pianisten Maarten Bon en Ge rard Hommerson en ook Klaas de Vries mocht met dit sobere werk veel dank oogsten. A. H.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1976 | | pagina 11