Duitsers zochten
de enige
echte Chinees
BROTHERHOOD OF MAN
IN EDDY GO ROUND
■V
BEELD
SPRAAK
TELEVISIE VANAVOND
Geen nieuw licht op omroepgeschiedenis
TELEVISIE WOENSDAG
RADIO VANAVOND
RADIO WOENSDAG
cUun/UN i
DINSDAG 8 JUNI ittïo
NEDERLAND I
In een boekje, dat Ton van Duinhoven eens
heeft open gedaan over het gemak waarmee
hij de meest verscheidene typen neerzet,
schreef Dimitri Frenkei Frank in zijn voor
woord: „Ik wilde zijn medewerking vragen
voor Hadimassa en begaf mij naar de woon
stee van de gevierde acteur. Enkele seconden
nadat ik op de bel van het statige herenhuis
aan de Prinsengracht had gedrukt, werd de
deur^geopend door een Chinese butler. „Me-
neel van Duinhoven kan iedel moment te-
leugkelen", zei hij. „maar tleedt u alvast
binnen". Terwijl ik hem door de marmeren
gang volgde, bedacht ik dat hij Chineser was
dan alle Chinezen. Deksels, de meester had
mij nu al gefopt".
Het is waar, geen Chinesere Chinees dan Ton
van Duinhoven. In hem wordt in hoge mate
bewaarheid, dat de Hollanders worden gehou
den voor de Chinezen van Europa. Een raar
dere Chinees dan Ton van Duinhoven bestaat
niet.
Het verhaal gaat, dat toen de VARA voor een
van de Hadimassa-schetsen een Chinees nodig
had. er over werd gedacht om een Chinees
uit Amsterdam te halen en die in te huren.
Dat bleek gemakkelijker gezegd dan gedaan,
want de Chinezen hier laten hun gezicht
ongaarne zien. Zij verblijven hier illegaal of
zijn te druk met hun Chinese restaurants.
Zodoende werd het toch Ton van Duinhoven.
We halen deze herinneringen nog maar even
op, omdat de Duitse tv intussen met soortge
lijke moeilijkheden had te kampen. Dimitri
Frenkei Frank heeft zijn teksten vertaald te
koop aangeboden in Duitsland, overwegend
teksten voor Hadimassa, maar ook andere. De
Duitse tv zag er wel wat m en maakte er een
show van die werd bezet met Duitse acteurs.
Alleen kregen ze dezelfde moeilijkheden bij
het laten spelen van een Chinees, die op
zekere ochtend bij het echtpaar binnenstapt,
dat al jaren in de vrees leeft, dat zeer spoedig
de Chinezen zullen komen. Het blijkt een hele
minzame Chinees te zijn, blij met het kopje
thee dat hem wordt aangeboden en gaarne
bereid om hun woning te beschermen tegen
het kapitalistische imperialisme als het echt
paar naar een bourgeoisfeestje moet. Hoe
vind je in Duitsland een acteur die zo Chinees
is als Ton van Duinhoven? Omdat die in heel
Duitsland met voorhanden was, werd Ton van
Duinhoven gevraagd voor die rol naar Duits
land te komen.
Deze show kreeg als Duitse titel mee „Unter
anderem Ehebruch" naar de inhoud van een
van de sketches. Merkwaardig genoeg deed
deze show het op de duitse tv uitstekend. Over
het algemeen hecht de Duitser aan humor,
waarin van dik hout planken wordt gezaagd.
Daaraan zou dan het succes van Rudi Carrell
te danken zijn, dat hij dit overwegend uit
triplex doet. In dit geval echter werd de
scenische humor van Frenkei Frank zozeer
gewaardeerd door de Duitse kijker, dat er om
een herhaling van het programma werd gé-
vraagd. Die kregen zij een week geleden
voorgezet. Met allemaal Duitsers in allerlei
typeringen en met maar één Nederlander. Of
was het Ton van Duinhoven niet en was het
toch een echte Chinees?
Als dit geen echte Chinees is, dan moet het Ton van Duinhoven zijn.
Wie er een punt van wil maken of onze
omroep, onze radio en tv, zich ofwel verzuilt
ofwel als een nationaal instituut dient te
manifesteren, kan niet voorbij aan oorzaak
en motieven voor het bestaan van het een
dan wel het ander. Met deze open deur willen
wij in huis vallen bij ons oordeel over het
boek „Nationaal of verzuild", uitgegeven bij
Ambo-Baarn en geschreven door Hans van
den Heuvel, die op deze studie promoveerde
in de letteren aan de Nijmeegse universiteit.
Hij voorzag zijn studie van de ondertitel „De
strijd om het Ned. omroepbestel in de periode
1923-1947" en gaf hiermee uitvoering aan een
opdracht van het ministerie van CRM, dat een
aanvulling wenste op een eerdere geschied
schrijving door mej. dr. J. de Boer. Het
geschrift van Hans van den Heuvel zou uit
voeriger en gedegener zijn, omdat hij de
beschikking kreeg over bronnen, die eerder
niet toegankelijk bleken. Zijn analyse zou
daarmee aan diepgang kunnen winnen.
In zijn verantwoording wijst hij erop, dat er
voor de oorlog nogal wat kritiek bestond op
de „schotjesgeest" in ons land, die zich ook
uitstrekte over de toen bestaande omroepen.
KRO. VARA, NCRV en AVRO met toen al
als elitair aanhangsel de VPRO. Tijdens de
bezetting en direct daarna rezen er stemmen
en initiatieven om tot een nationale omroep
te komen. Het (eerste) kabinet Schermerhorn
gaf daartoe een duidelijke aanzet. Dat is nu
alweer dertig jaar geleden. Intussen heeft het
aantal zendgemachtigden zich vrijwel verdub
beld, uitvloeisel van het „Open bestel", veran
kerd in de huidige omroepwet van 1969. Dat
is allemaal met strijd gepaard gegaan, zelfs
met handelingen tegen afspraken in, waarin
vooral de vroegere AVRO-voorzitter Vogt zich
onderscheidde, in zijn kielzog gevolgd door de
VARA.
Zoals promovendus V.d. Heuvel zelf opmerkt
liggen de wortels van deze strijd diep. De
oorlog had ons volk samengedrongen, maar
de nationale eenheidsidee, die hieruit opbloei
de, vermocht niet een nieuwe na-oorlogse
geestelijke, politieke en maatschappelijke
werkelijkheid te scheppen. Ook na de oorlog
bleek het Ned. volk zichzelf gebleven.
Hans van den Heuvel legt in bijna duizend
voetnoten en verwijzingen nauwgezet verant
woording af van het gebruik van zijn bron
nen, een te groot aantal dan dat men neiging
zou voelen om al die bronnen te controleren
op juiste interpretatie binnen de context. De
aandrift dit te doen is bovendien daarom ook
niet zo groot, omdat de schrijver nergens tot
conclusies komt, die een nieuw licht werpen
op de omroepgeschiedenis. Zijn verdienste ligt
in het comprimeren van overvloedige bronnen
en in het op een rijtje zetten van bekende
feiten met invoeging van nog niet bekende
feitjes. Omdat hij nergens buiten (de beper
king van) zijn opdracht trad, kan zijn studie
worden beschouwd als een voortreffelijke
aanvulling van het CRM-archief, niet als een
nieuwe kijk op een oude zaak.
Hans van den Heuvel studeerde politieke we
tenschappen en promoveerde bij de historicus
Manning. Mogelijk heeft hij ook nog colleges
gevolgd bij prof. Rogier, die als historicus
nooit alleen aan de feiten hechtte, maar deze
diepte verleende door deze te verklaren uit
de geest van de tijd en de aard van het volk.
Geschiedenis is meer dan feiten, omdat deze
geboren wordt uit een complex van drijfve
ren. Promovendus noemt als enige drijfveer
het opnieuw vestigen van hun posities na de
oorlog door de bestaande omroepen. Ontstond
de verzuiling voor de oorlog uit de schotjes-'
geest, na de oorlog bleek deze goeddeels
geruimd en toch stevenden we af op een
nieuwe wet, waarbij voor nog veel meer nieu
we omroepen de weg lig geëfend. Dit heeft
niets te maken met „Hilversumse drijfveren",
want die verzetten zich juist tegen verdere
verzuiling, maar alles met de aard van het
volk waartoe wij behoren. En daarover rept
deze studie niet.
In het verleden ligt het heden, in het nu wat
worden zal. Ware deze studie geschreven in
1947, het jaartal waar deze studie thans eind
igt. dan zouden we hebben moeten spreken
van een onthullend stuk werk. Op dat mo
ment leek het terecht om de verzuiling toe
te schrijven aan het drijven van' omroepbe-
stuurders. Nu dertig jaar verder blijkt dat de
parlementaire volkswil aan de verzuiling ten
grondslag ligt. Vanuit dit heden kan derhalve
een visie gevormd worden over het verleden.
Daar komt de schrijver niet aan toe. Hij
vermeldt het slechts met enkele regels.
Hans van den Heuvel is op het ministerie van
CRM hoofd van-de sector beleidsontwikkeling
van de directie radio, tv en pers. Zijn boek
legt getuigenis af van een groot talent in het
conserveren van feiten. Radio en televisie
verlangen echter visie om boeiend te blijven.
NOS
18.45 Kortweg
18.55 Journaal
KRO
19.05 KRO's wereldcircus
19.45 Father Brown
20.40 Voor een briefkaart op de
eerste rang
NOS
21.35 Journaal
KRO/RKK
21.50 Vooruit met de geit in
Ghana
NOS
22.30 Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 Ti-Ta-Tovenaar
18.55 Journaal
NCRV
19.05 De geheime schatten van
de Rode Zee
19.30 The Eddy-go-round-special
NOS
20.00 Journaal
NCRV
20.25 Baron Benjowski (slot)
21.55 Hier en Nu
22.35 Tot besluit
NOS
22.45 Den Haag Vandaag
23.00 Journaal
i nu rii' i—
WDR
18.00 Nieuws uit Noordrijnland.
Westfalen
18.05 Intermezzo
18.45 Commissariaat 9
19.15 Hier und Heute
19.45 Grap om kwart voor acht
20.00 Journaal
20.15 Katja Co.
21.00 De witte stad
22.40 Journaal
DUITSLAND II
18.20 Tekenfilmtijd met Adelheid
19.00 Journaal
19.30 Tante Frieda
21.00 Journaal
21.15 Gezichtspunt
22.00 Aspecten
22.45 Atletiek
23.30 Journaal
BELGIE
NEDERLANDS
18.55 Ti-Ta-Tovenaar
19.00 Tienerklanken
19.45 Journaal
20.15 Oogstappel+ Oogap
pel???
20.45 Een mens van goede w
21.55 Verover de aarde
22.45 Journaal
HOU HET
SCHERM IN
HET OOG
In de reeks „Eddy-go-round-spe-
cials" presenteert Eddy Becker
vanavond de winnaars van het
laatste Eurovisiesongfestival
„Brotherhood of Man". Uite
raard staat ook het winnende
lied „Save your kisses for me"
op het programma. Verder zin
gen zij nummers van de nieuw
ste LP „Greatest hits of the
Brotherhood of man". De leden
van de groep - Sandra en Nicky
Stevens (geen familie), Lee
Sheridan en Martin Lee - zullen
ook afzonderlijk aan bod ko
men.
Ned. II 19.30 uur.
Father Brown
Als father Brown (Kenneth Mo
re) rustig met zijn vriend Flam-
beau .(Dennis Burgess) in een
Londens restaurant zit te lun
chen, komt er een meisje bin
nenstormen. Ze heet Isabel Car-
stairs (Rosalind Ayres), is kunst
studente en ze vertelt dat ze
gechanteerd wordt. Father
Brown - met een oog voor elk
detail - merkt dat het meisje
bespied wordt door een man in
het zwart met een geweldig gro
te namaakneus.
Ned. I. 19.45 uur.
Briefkaart
Vanavond weer „Voor een brief
kaart op de eerste rang". In
deze aflevering fragmenten uit
„The Hindenburg", eeh film van
Robert Wise (de regisseur van
onder andere „West Side Story"
en „Sound of Music") met in de
hoofdrollen Anne Bancroft en
George C. Scott. Voorts wordt
er een deel vertoond uit de kin
dertekenfilm „Fantasia" van
Walt Disney. Speciale gaste de
Brotherhood of man speciale gasten van Eddy Becker.
jonge aktrice Leontien Ceule- VOOmit met de geit
Ned. I. 20.40 uur.
men met twintig drachtige
melkgeiten naar Afrika, om pre-
In februari 1975 vertrok geiten- cies te zijn naar Mimima in
fokker Johan Spee uit Brum- Ghana. Dat lijkt wat vreemd als
men bedenkt dat er in Afrika
zo'n 90 miljoen geiten rondlo
pen. Die geiten echter lopen in
grote kudden zonder herder
rond, vreten struiken en velden
kaal en geven geen druppel
melk. Ze zijn dus nogal schade
lijk. In het noorden van Ghana
- vlak bij de Sahel-zöne - is er
een grote sterfte onder de kin-
s deren tussen de twee en vijf
I jaar. Na de moedermelkperiode
krijgen ze nauwelijks eiwitten.
Daarom besloot Johan Spee in
het kader van ontwikkelingssa-
I menwerking, daar een melkgei-
tenproject op te zetten. Hij
wordt daarbij gesteund door het
Wereld Diakonaat en diverse
Nederlandse instanties.
Ned. I. 21.50 uur.
Rode Zee
Kassim sta^t op het punt ter
dood veroordeeld te worden.
Dan heeft Wall geen concurren
tie meer te verwachten bij zijn
pogingen Amina voor zich te
winnen. Nu nog bewijzen dat
Kassim onschuldig is.
Ned. II. 19.05 uur.
Baron Benjowski
Benjowski en de zijnen zitten in
Macao, waar hij te maken krijgt
met jaloezie. Terug in Parijs
benadert hij koning Lodewijk
XVI, van wie hij verneemt dat
hij zich mag gaan bezighouden
met de kolonisatie van Mada
gascar. Dan grijpt er een toeval
lige gebeurtenis plaats.
Ned. II. 20.25 uur.
Voor de kinderen
Morgenmiddag is de VARA er
voor de kinderen met de avon
turenfilm „Het hoofd van de
medicijnman" en „De film van
Ome Willem".
Woensdag Ned. I. 15.30 uur.
Mary Schuurman kondigde het
j zondagavond niet zonder ophef
I aan: Henk van der Meyden zal
I „in ons succesvol programma
i TV-Privé" een gesprek hebben
met niemand minder dan Toon
i Hermans'. Daar werd duidelijk
I bij voorbaat een adoratie van
I ons verwacht. En waarschijnlijk
l dezelfde adoratie, waarin Van
der Meyden vrijwel geheel ten
onder bleek te zijn gegaan. Ik
respecteer Hermans zeer als
zijnde een voortreffelijke ar
tiest, maar mijn bereidheid hem
als het Orakel van Delphi te
beschouwen loopt daarmee niet
parallel. Helaas werd hij als zo-
i danig naar voren geschoven.
I „En kreeg men allerlei niet ter
zake doende onzin te horen over
„de crisis in de kerk" (van der
Meyden had ook eens een keer
de klok horen luiden), die Toon
verlokte tot het verzet tegen het
afbreken van kerkgebouwen,
onder „het naieve geklooi in de
Kamer, waar ze alsmaar bezig
zijn met loonsverhogingen", en
over een „armoede die je de
weg kan wijzen naar (dit soort)
i blijheid." Filosofietjes van de
uitermate koude grond, die als
goudkorreltjes aan de man wer-
i den gebracht. Hermans verge-
leek de verschillende mameren
waarop hij de humor bedrijft
i met „Toonsoorten in de mu-
ziek". Maar het vorengaande
1 was, vrees ik, niet zo zeer een
I kwestie van toonsoort dan wel
van Toon-soort. En ach, omdat
hij, Toon, mij zo dikwijls harte-
i lijk heeft doen lachen vergeef ik
hem veel - ook die scheurkalen-
1 deruitspraken wel - maar hij
i had natuurlijk kunnen weten
dat zo'n evidente domoor als
Van der Meyden slechts domhe
den uitlokt. Over dat enge ver
mogen beschikt die man in hoge
mate.
Ad Langebent op zijn beurt
raakte zaterdagavond in
I „Brandpunt" weer in gesprek
NEDERLAND I
NOS/NOT
9.30 - 10.00 Schooltelevisie
10.45 -11.10 Schooltelevisie
Teleac
15.00 Sciale verzkering
VARA
15.30 Het hoofd van de medicijn
man
17.00 De film van ome Willem
HILVERSUM I
PP: 18.19 GPV AVRO: 18.30 Nws. 18.41
Vissers naast het net (2) 19 00 Zeven
de-Dagsadventisten NOS 1915 Koren
in-het vizier AVRO 20.00 Vanavond
22 30 Nws. 22.40 Radiojourn 23 00 (S)
Parklane serenade. 23.55 Nws.
HILVERSUM II
18.00 Nws 13.11 Akt. 18.30 (S) Calo
rieën 18.50 (S) Bel Canto op de zomer
avond 19 30 Kerk in meervoud. 20.00
Nws NOS: 20.05 (S) Holland Festival
22.25 In focus. 23.00 Met het oog op
morgen Den Haag vandaag en Even
ontspannen voor het slapen gaan. 23 55
tiiimH'ii'iiiB
NOS 18 03 De Vakaturebank 1810
NOS-maal VARA 19.02 (S) Poprekon-
struktie 20.02 (S) Nashville 21.02 (S)
Jazz en blues 22.02 (S) (P)opdonder
22 55 Med 23 02 (S) Wachten o
dernacht 0 02 (S) Nacht drie-dra,
(S) Help' 4 02 (S) De rode dageraac
5.02 (S) Truck
HILVERSUM I
TROS: 7 00 Nws. 7.02 (S) Ontbijt-Soos
Lichte- en populair klassieke muziek
(7 30 Nws. 7 41—8.00 Aktua. 8 30 Nws
8.36—8.45 Gymn. voor de huisvrouw).
10 00 (S) Van heinde en verre. 10.30
Nws 10.33 (S) Met Rita Corita „de
markt" op, streekprogr 11.45 (S) Cafe-
chantant liedjes en muziek uit den
goeden ouden tijd. 12.26 Mededelingen.
12.30 Nws. 12.41 Aktua. 13.00 (S) Een
mondje Frans: muziek en Informatie.
13.30 (S) Sport na sporl, sportprogr.
voor kindëren 14.00 (S) Specialiteiten
a la carte, muzikaal wensprogr. 1500
(S) Close-up. live-progr. (15.30 Nws.)
16.30 (S) Geachte Jubilaris, amusement-
sprogr. OVERHEIDSVOORLICHTING:
17 20 Nederland en de Derde Wereld.
TROS: 17.30 Nws. 17.32 Aktua-magazi-
HILVERSUM II
VARA: 7.00 Nws 7 11 Ochtendgymn.
7.20 In de Roode Cirkel, Nieuwsprogr
met muziek (8.00 Nws.) 9 35 Waterstan
den 9.40 Lichte grammofoonmuziek.
10.00 Radioweekblad. 11 00 Nws 11.03
Even „bij" draaien, lichte grammofoon
platen. 12.00 Fijnaart-centraal: recht
streekse gesprekken. 13.00 Nws. 13.11
Akt. 13.25 Een middagje Stoomradio:
progr vol goede jeugdherinneringen.
met niemand minder dan mr.
Anneke Goudsmit, die nog met
in de Haagse Post") minister
Van Agt als „niet dom, maar
slecht" gekwalificeerd had en
dat was dan weer andere appel
flap. Zij werd nu geconfron
teerd met die van geringe tole
rantie getuigende uitspraak en
zij verklaarde haar door te con
stateren „dat zij boos was ge
weest en eigenlijk nog boos
was." Geen afdoende verkla
ring, naar het mij wil voorko
men. Die kon zij trouwens ook
niet zo gauw vinden toen Lange
bent haar ondervroeg naar de
zorgvuldigheid van de onderzoe
ken, die aan de lopende band
abortussen zoals die in de
„Bloemenhove" in Heemstrede
kennelijk worden beoefend,
voorafgegaan.
De gesprekken waren overigens
netjes over de drie Pinksterda
gen verdeeld. In een „Aktua-
special" raakte Henri Schoup
gisteravond in gesprek met nie
mand anders dan prof. P. Steen
kamp, voorzitter van het C.D.A.
Schoup is een duidelijke heer.
Prof Steenkamp al evenzeer en
zelfs een tikje op het overdre-
vene af. De confrontatie tussen
beiden leverde dan ook een
waar steekspel van hoffelijkhe
den op. De proffessor zei n
keer „verdikkie" en dat trof als
een zweepslag. Maar goed, wij
.weten dus nu wat wij voordien
toch ook al zagen aankomen:
dat alles zijn vóór en zijn tegen
heeft, dat het C.D.A. naast de
PvdA en naast de WD zal
16.00 Nws. 16.03 De man en het doof-
stomme meisie. hoorspel 17 00 (S)Uit
het muziekalbum van Paul Godwin
RVU 17 35 De waarde van natuurmonu
menten 17 55 Mededelingen. SOS
politieberichten.
HILVERSUM III
KRO 7.02 (S) Drie op je boterhan
muziek en informatie voor werk,
jongeren e.a. belanghebbenden
(S) Pep op drie. 12.03 (S) Drie tusseji
de middag, om de KRO-Kiesschijf 14 Cl
(S) Popkontakt, met in het tweede uvl
een special over Ringo Star. 16 03 (II
Hitmeesters: de Vincent van Engelei'
NCRV: 7.00 Nws 702 Het leven#
woord. 7.08 (S) Te Deum laudamus
gewijde muziek 7.30 (S) Preludi
klassieke muziek. 9 00 Nws. 902 (S)
Ongehoord de Ierse opera 10 00
Orkestpalet: Radio Kamer- en Filharmo
nisch Orkest 12.00 (S) Pianowerken uit
de Romantiek 12.30 (S) Zangersportret
de sopraan Sonja Poot 13.00 (S) In de
schaduw van de meesters 14.00 Nws
14.02 (S) Hier en nu. 15 00 (S) Muziek
voor Diaghilev (12). 15.50 (S) In kleine
bezetting: de pianowerken van Schoen
berg (1). 16.20—17 00 (S) Muziek
eigen tijd: kamermuziek.
staan, niet tegen, dat deontwik-
kelingslanden de minste der
mijnen van onze tijd genoemd
kunnen worden en dat in hét
waardepatroon van de Westeu-
ropese landen grote veranderin
gen optreden. Henri Schoup be
dankte tenslotte „de kraamver-
pleger achter het CDA namens
kijkers, namens de TROS en
namens zichzelf. In dat opzicht
althans werd werkelijk niemand
gespaard.
Wat bood de tv verder nog
vrolijks? Ik moet bekennen, dat
ik het op het late uur dat ik dit
schrijf al weer bijna vergeten
ben. Ik herinner mij nog vaag
een opvoering van „Carmiija
Burana" van Carl Orff op de
Eerste Pinksterdag. Ik heb een
misschien niet helemaal verant
woorde adversie tegen dat werk,
dat mij steeds als een oorverdo
vende kitsch in de oren heeft
geklonken. De achtergeschovén
beelden van Jean Pierre Pun-
nell pasten daar wonderwel bij.
En dan was er nog een TROS-
programma over „Vrouwen die
historie maakten". Operette-sce-
nes en toneel-scènes werden te
genover elkaar gezet. Men deed
het voorkomen dat het er om
ging duidelijk te maken hoe
zeer een operette die historische
waarheid geweld aan wordt ge
daan. Het zou, zo werd gesugge
reerd, om „de grote ontmaske
ring" gaan. Onzin bleek dat bij
nader inzien. Het komt in feite
allemaal neer op de zoveelste
zoet gevlooisde bevestiging vain
het operette wezen.
Herman Hofhuizen
Holland Festival op de radio
In het kader van het Holland Festival vanavond op Hilversum 2
van 20.05 tot 22.25 uur een direkte uitzending van een concert ii)
het Concertgebouw in Amsterdam van het Concord Strijkkwartet,
bestaande uit Mark Sokol en Andrew Jennings, viool, John Kocha-
nowski, altviool en Norman Fischer, cello. Als omlijsting: Het
Nationaal Ballet in de Stadsschouwburg in Amsterdam.
