Missionarissen kunnen
naar Angola terug
I vANmauisïuiT
Makkum maakt nog steeds tegels
volgens vierhonderd jaar oud procédé
Iers minister wil minder
invloed van r.k. kerk
Zondag aandacht voor
de Oosterse kerken
Planten die zichzelf
bedruipen
r\
De Ierse minister van buiten
landse zaken, Garrett Fitzge
rald, heeft gepleit voor een
vermindering van de invloed
van de r.k. kerk op de Ierse
samenleving.
Het wordt hoog tijd, zo ver
klaart hij, dat wij iedere aan
leiding wegnemen tot het ver
wijt, dat de grondwet en de
wetten van de Ierse republiek
op overmatige wijze door de
leer der r.k. kerk zijn bein-
vloed. Hij ziet hierin een der
oorzaken voor de diepe kloof
tussen protestanten en kath
olieken in Noord-Ierland.
Met name heeft Fitzgerald ge
pleit voor afschaffing der wet
telijke bepalingen, die de echt
scheiding en de voorbehoeds
middelen in de Ierse republiek
verbieden. Ook eist hij hervor
ming van de schoolpolitiek,
die eveneens sterk gericht is
op de opvattingen van de r.k.
bisschoppen.
Het Ierse episcopaat is niet
van plan officieel stelling te
nemen tegen de eisen van de
minister van buitenlandse za
ken. Wel hebben de bisschop
pen eenstemmig de eis van
katholieke ouders afgewezen
om hun toe te staan hun kin
deren naar de gemengde scho
len te sturen in plaats van
naar de katholieke scholen.
Ook heeft een der bisschoppen
zich krachtig verzet tegen de
eis, dat de wet op de voorbe
hoedsmiddelen ongedaan
wordt gemaakt. Deze wet
wordt overigens op grote
schaal ontdoken. Veel Ieren
gaan naar Noord-Ierland om
daar voorbehoedsmiddelen te
kopen, die daar vrij verkrijg
baar zijn.
Volgens welingelichte kringen
in Ierland zijn veel Ieren het
met hun regering erover eens,
dat kwesties van openbare
moraal niet afhankelijk mogen
zijn van de getalsmatige over
macht der katholieken. Een
verminderde invloed van de
kerk op de wetgeving wordt
ook voorgestaan door moraal
theologen van het leidende
priesterseminarie van May-
nooth.
De aartsbisschop van Colom
bo, Thomas kardinaal Cooray,
heeft na een bisschopsverga
dering alle katholieke pries
ters in het land doen weten
dat zij in het openbaar uit
sluitend in de traditionele
kerkelijke kledij gehuld mo
gen gaan en dat niet meer zal
worden gedoogd dat zij er wat
de haardracht betreft, bijlo
pen als hippies. De vergade
ring van de bisschoppen was
bijeengeroepen nadat was ge
constateerd, dat een aantal
priesters er al te „modieus"
was gaan uitzien.
Het Anna-Katherln^-Emme-
rickhuis in Coesfeld, het ge
boortehuis van de bekende
„zieneres var. Duimen" is door
brand als gevolg van kortslui
ting getroffen. De totale meta
rule schade wordt op meer
dan drie ton geschat, maar het
immateriële verlies is vele ma
len groter. In 1974 bij de twee
honderdste geboorte- en 150ste
Korte metten
sterfdag van de zieneres was
het huis nog gerestaureerd.
Tweeëndertig nieuwe recru-
ten van de Zwitserse Garde
hebben tijdens een kleurige
plechtigheid in het pauselijk
paleis de eed van trouw aan
paus en Heilige Stoel afge
legd. De beëdiging geschiedde
volgens het eeuwenoude cere
monieel. Op 6 mei was het de
gedenkdag van de garde, her
innerend aan de „Sacco di Ro
ma" in 1527, toen 147 gardis
ten bij de verdediging van het
Vaticaan tegen plunderende
landsknechten en het dekken
van de vlucht van paus Cle
mens VII in de Engelenburcht
omkwamen.
Het Christelijk Instituut van
dr. Beyers Naudé zal in Euro
pa een bijkantoor stichten. In
samenwerking met de Neder
landse hervormde kerk en de
gereformeerde kerken zal een
plaats worden gezocht in Ne
derland. Tot vertegenwoordi
ger is voor Europa aangesteld,
de heer Horst Kleinschmidt.
tot voor kort assistent van dr.
Beyers Naudé in Johannes
burg. Hij zal nauw samenwer
ken met de werkgroep Kaïros,
die sinds jaren in Nederland
het werk van het Christelijk
Instituut steunt.
Het landelijk KIWTO-beraad,
het overlegorgaan van studen
ten van de katholieke instel
lingen voor wetenschappelijk
•theologisch onderwijs in Am
sterdam, Utrecht, Nijmegen,
Tilburg en Heerlen, heeft het
besluit van de leiding van de
Vrije Universiteit te Amster
dam om communisten of
symphatisanten te weren uit
bestuurs- of leidinggevende
functies, afgewezen als onde
mocratisch en strijdig met de
wet Universitaire Bestuurs-
hervorming.
„Eenheid in liefde" is het the
ma waarop het Apostolaat
voor de Oosterse Kerken in
vele parochies zondag een be
roep op de gelovigen zal doen.
Zondag 16 mei namelijk is de
„Zondag voor de Oosterse
Kerken".
Het genoemde apostolaat
werkt in opdracht van het
episcopaat en streeft toenade
ring en samenwerking na met
de orthodoxe kerken.
Onder meer verzorgt het een
katecheseproject in Ethiopië
bedoeld als een bijdrage aan
de verdieping van het chris
tendom in dat land, zowel bij
de orthodoxen als bij de kath
olieken. Ook is er de actie
„studiebeurzen voor orthodo
xe studenten". Deze bevordei
de ontmoeting van students
in de theologie van verschi
lende kerken, een ontmoetii
die een belangrijke bijdrai j|
tot de eenheid kan worde
genoemd.
Voorts zijn er de godsdienstij U
radio-uitzendingen voor Oos
Europa, die voor duizende
mensen een bron van grol
vreugde betekenen en een oi
misbare steun om stand I
houden bij de beproevingf H
die het militante atheïsme m'
zich brengt. Een ander aspa
van het apostolaat is de past
rale zorg voor oosterse christ
nen in Nederland. Het gin
nummer van het Apostolai
voor de Oosterse Kerken i
Boxtel is: 108.76.628.
Veilingen
RIJNSBURG, 11/5, Bloemen - (r
voer en gem. prijs) -
0,391, Amerylhs 805
0,517. Div bladsrt. imp 5921 0,738, Div.
snijbl. imp 2534 2,238. Div. snijbl. imp 1796,
Begonia 298 1,427. St Paulea 400 0.794,
Div Perkplanten 3659 0,421, Div. potplan
ten 770 1.554, Gl.-Peter Pears 2000 0.150,
Gladiolen 4000 0.145, Anjers tr pink 18600
0.165, Anjer tr. violet 1200 0.110, Anjer tr.
white 700 0,113, Div. snijbloemen 1100
0,114, Div. snijbloemen 430 0,343.
Roelofarendsveen. 11 mei. Bloemen - Per
stuk: Rozen: Sonia. Mercedes. Teach Inn.
l. Marina. Ilona. Roklea. Lifirane.
Markten
VEEMARKT LEIDEN (11 mei) - Totale
aanvoer 4893 slachtrunderen 250, ge-
bruiksvee 491. graskalveren 40, nuchtere
kalveren 2441. ponnies 8. varkens 48. big
gen 324. schapen en lammeren 1214 en
bokken en geiten 77. Prijzen stieren le kw.
President Neto van Angola
heeft de kerkelijke autoritei
ten in zijn land verzekerd, dat
de missionarissen, die het
land tijdens de recente bin
nenlandse oorlog, hebben ver
laten. spoedig kunnen terug
keren.
Aan aartsbisschop Mu.aca van
Loeanda heeft president Neto
verklaard, dat verzoeken om
inreisvisa voor missionarissen
met voorrang zullen worden
behandeld. Aldus meldt de Va-
tikaanse radio uit Angola.
Een belangrijke groep missio
narissen heeft tijdens de oor
logstoestand Angola moeten
verlaten. De kerkelijke leiding
kan hen echter niet missen wil
de normale zielzorg weer op
gang komen. Voor de drie mil
joen katholieken van Angola
stonden in 1973 571 priesters
beschikbaar, van wie 119 uit
Angola zelf.
De Nederlandse paters van de
H Geest hebben steeds een
belangrijk contingent missio
narissen in Angola gehad.
Voor 1973 werkten er ruim
veertig Nederlandse paters
van de H. Geest. Van hen
keerden er dertig naar Neder
land terug omdat de situatie in
het land hen het werken on
mogelijk maakte of vanwege
normaal verlof. Zeventien van
hen hebben inmiddels andere
functies aanvaard in Brazilië,
enkele Europese landen of in
Nederland. Of van de dertien
die zich steeds ter beschikking
voor Angola hielden, allen
daarheen zullen terugkeren, is
nog niet zeker.
Kerk en wereld
Pools primaat
beschuldigt regering
Kardinaal Stefan Wyszynski,
primaat van Polen, heeft in
Krakau in het openbaar ver
klaard dat het Poolse episco
paat vastbesloten is te strij
den voor de eerbiediging van
zijn rechten en zich te verzet
ten tegen een beperking daar
van.
Wyszynski zette hiermee zijn
aanvallen op de regering
voort; die volgens hem steeds
meer de godsdienstige vrijhe
den inperkt
„Niemand in Polen kan de
kerk doen zwijgen en haar
verhinderen haar evengelisa-
tiewerk te vervolgen", zo ver
klaarde de kardinaal voor on
geveer 50.000 gelovigen, onder
wie de permanente vertegen
woordiger van het Vaticaan
bij de onderhandelingen met
de Poolse staat, mgr. Luigi
Eoggi.
De primaat verwoordde zijn
afkeuring van de discrimina
tie, die in zijn ogen de Poolse
gelovigen treft. Volgens hem
zijn er gevallen waarin de
katholieken hun geloof niet
durven te belijden, uit angst
hun baan te verliezen, terwijl
de Poolse grondwet de vrij
heid van godsdienst waar
borgt.
De Wereldraad van Kerken
zal zich in de komende jaren
vooral bezighouden met de
rechten van de mens en de
realisering van de godsdienst
vrijheid. Dr. Philip Potter, se
cretaris-generaal van de we
reldraad, heeft dit verklaard
in een bijdrage aan het tijd
schrift „Evangelische Kom-
mentare" in Frankfort.
In het kader van genoemde
activiteiten onderstreepte Pot
ter vooral ook de noodzaak
van een kritisch onderzoek
van de rol der multinationale
ondernemingen.
De problemen van ontwape
ning, militarisme, geweld en
geweldloosheid zijn volgens
Potter eveneens belangrijke
kwesties, waarmee de christe
nen in de gehele wereld zich
gezamenlijk dienen bezig te
houden.
Een thema, waarvoor de as
semblee van de wereldraad
Rechten van de
mens voorop
bij werk van
Wereldraad
van Kerken
van Kerken in Nairobi geen
geschikte formulering heeft
gevonden, is volgens Potter
het onderwijs en de opvoeding
in alle gebieden van het kerke
lijke leven, in het bijzonder op
het gebied van de zending, de
ontwikkeling en de oecumeni
sche samenwerking. Potter
acht het noodzakelijk, dat de
kerken hieraan in de komende
jaren overwegende aandacht
geven.
pagina w(
I- WIImi I rmrrriL»
99
In een plastic bak (van groot
tot klein) kan elke plantenfan
een cultuur onderhouden door
middel van een zelfwatervoor-
ziening. De planten worden ge
zet op gecomprimeerde klei-
korrels (5 liter 3,50) waartus
sen een dompelaartje zit, dat
minimum en maximum stand
van het water aangeeft. Op
deze manier heeft men een
mooie plantenbak waar men
ongeveer dne weken geen om
kijken naar heeft. Een voe
dingspakket met een combina
tie van voedingsstoffen zorgt
overal voor. Er zijn voor deze
„hydrocultuur" speciale plan
ten in de handel. Ze zijn als
het ware gekweekt voor dit
systeem. In het grote assorti
ment vindt men onder meer de
draecena, de ficus, de ananas.
langer duurt voor het
ren van het
Klaargemaakte bakken
oranje, bruin) varieren in
van 9,75 (met één
200,- (kleine tuintjes voor
voorbeeld grote
waar veel mensen
Men kan een eigen sierpot
len met de plant in een
vol korrels,
doosje en
apart verkrijgbaar. Ook zijn
er hobbypakketten in de
del, bestaande uit buitenpot,
kweekpot, korrels en
Dompelaar
de asparagus of aspergegroen
met de fijne naaldjes, oor
spronkelijk afkomstig uit
Oost-Africa. Deze planten kos
ten iets meer omdat de kweek
Hydro, plant in 'n netje
DINSDAG 11 MEI 1976
de tegels komen op 171,- per
m2; Italiaanse patio-tegels, die
ook vorstbestendig zijn kosten
93,- per m2. Maar er zijn ook
beschilderde tegels van 1,20
of zelfs van 0,90 per stuk.
Wie ze met alle geweld zelf wil
zetten kan informatie krijgen
over cementsamenstelling,
maar het is wel de moeite
waard, tegels, die in eigen huis
een geldbelegging vormen, aan
een deskundige toe te vertrou
wen. Tichelaars Koninklijke
Makkumer Aardewerk en Te
gelfabriek BV met buitenland
se vertegenwoordigingen wer
ken ook veel aan de restaura
tie van buitenlandse gebouwen
als bijvoorbeeld Duitse- en En
gelse kastelen, omdat ze het
geheim bezitten van het oude
glazuren. Ze is de enige fa
briek in Nederland die glazuur
schildert en bakt.
Handbeschilderde wandfonteint met mozaiekvloer
(Portugal). De kleurcombinaties doen Moors aan„
Voedingsdoos
dingsdoos. Een plant op pot
grond kan omgebouwd wor
den, terwijl ook op water be-
wortelde stekken zich als hy-
droplant verder kunnen ont
wikkelen. Aangewortelde stek
ken worden met de wortels op
een laagje van 3 cm korrels
gezet. Daarna wordt de
kweekpot opgevuld met kor
rels tot aan de rand. Kweekpot
en voedingsdoos gaan
sierpot, water bijvullen en
groeien maar. Hydrocultuur is
geweldig voor vakantiegan
gers en caravanbezitters, die
zich alleen in de week-ends
over hun groene lievelingen
kunnen buigen. Inlichtingen
tuincentra, op kwekerijen of
bij goede bloemisten.
Tegels op de vloer of langs de wand geven het huis een eigen
gezicht. In oude boerderijen treft men ze vaak aan, antieke
tafereeltjes in blauw/wit, telkens een schilderijtje op zich in
de keuken of opkamer. Een bekend makelaar kocht eens een
boerderijtje onder de rook van Elburg, dat meer leek op een
bouwval dan op een woning. Sanitair was er niet, wel een
gootje voor koeienuitwerpselen, dat mede gebruikt werd door
de oude, wat „vreemd" geworden boer. Een kamertje was
volgestouwd met hooi en mest, vrijwel tot aan de zoldering.
Toen de troep er met grote scheppen was uitgehaald, bleken
er vier betegelde wanden achter de smeerboel te zitten en een
antieke betegelde schouw.
Het waren handgevormde te
gels met bijbelse voostellingen,
waaruit men het hele evange
lie stap vcor stap volgen kon.
Een kostbaar goed. Waar
schijnlijk kwamen ze honder
den jaren geleden uit het Frie
se dorp Makkum aan het IJs-
selmeer, waar men al 400 jaar
antieke (en nu ook moderne)
tegels maakt volgens het oude
procédé. Honderdvijftig man
telt het personeel, waarvan
een aantal zich de vaardigheid
van honderden jaren ervaring
heeft aangeleerd. Maar hel
duurt wel vijf jaar voordat
men na verschillende leersta-
dia te hebben doorlopen een
volleerd plateelschilder is. Wat
de ambachtsuitoefening aan
gaat, heeft de tijd in Tiche
laars Koninklijke Makkumer
aardewerk- en tegelfabriek,
stilgestaan. Men is er trots op
tradities met een vakliefde uit
de middeleeuwen. De huidge
directeur: de 47-jarige Ir. P. J.
Tichelaar in wiens achter
naam als bij zijn voorouders
de naam „tegelmaker" is ver-
stopt, kan zich directe afstam
meling noemen van de 17e
eeuwse Freerk Jan Tichelaar.
In het kleine Friese dorp
maakt men ook schalen en
pottegoed, en een groot assor
timent tegels met klassieke en
moderne ontwerpen (ook mo
derne bijbeltegels), waarvoor
men zijn licht opstak bij scho
len voor industriële kunst.
Waar mogelijk, heeft men de
hulp van eigentijdse technie
ken aanvaardt. De met hout
gestookte ovens zijn door elek
trische vervangen, het wassen
van de aarde is gemechani
seerd.
Maar het glazuren en verven
wordt nog steeds gedaan door
liefdevol over hun werk gebo-
De plateelschilder aan het werk.
Tegelplateau van het oude Makkum. sieraad aan de wand.
gen ambachtslieden, die artis
tiek verantwoord décoraties
aanbrengen. Bijzonder mooi
zijn de effen handgevormde
tegels, die als ze in een wand
zijn gezet, schitterend licht
vangen en in hun romige wit
heid en ambachtelijke vorm
een genuanceerd schaduw-
schilderij vormen.
In het Makkumer Tegelhuis,
Prinsengracht 675 te Amster
dam, in maart officieel geo
pend, kan men al dit moois
bewonderen, evenals een met
Makkumse tegels versierd
keukentje (wand en vloer),
waarin de bezoeker kan zien
wat een sfeer de vierkante of
in ornament gelegde tegels in
bepaalde vertrekken kan bren
gen. Maar er zijn ook tegels
van Italiaanse-, Engelse- en
Portugese afkomst, in plateaus
aan de muren en een patio
met een handgeschilderde
wandfontein. een droom om te
bezitten. Voor het prachtige
Herbeau sanitair, gemaakt in
Lille is het Makkumer Tegel-
verfijnd gedecoreerd moet
men al 441,- neertellen, ex
clusief de „gouden" kraan,
-pluggen en -manchet. Ook het
spiegeltje is apart. Wie zijn
badkamer aldus installeert
kan een vorst ontvangen zon
der zich te generen. De Engel
se tegels, vaak samengevoegd
tot een wandtableau zijn van
Sally Anderson, die er een ei
gen glazuurtechniek op na
houdt, waardoor ze een spik-
kelig effect bereikt. Haar „re
genboogforel" met een bijzon
der blauw in de vis is bijzon
der sierlijk. De Italiaanse te
gels komen uit Florence (fa.
Pecchioli) in schitterende klas
sieke décors als hoek- gewoon
en zwaar, een of meerkleurig
in de fascinerendste kleuren
en kleurcombinaties. Gabbea-
nel uit Italië zorgt voor tegels
die passen bij moderne archi
tectuur. Elke tegel in het Te
gelhuis heeft een eigen signa
tuur.
De prijzen variëren sterk. De
effen Makkumse handgevorm-
huis een der weinige Neder
landse verkooppunten (er is
een showroom van te Dord
recht). Maar deze pronkstuk
ken van aardewerk en schil-
derkunt zijn wel aan de prijs.
Voor een dromerig fonteintje.
Sally Anderson uit
Engeland laat zich in Am
sterdam vertegenwoordi
gen door Tichelaars Tegel
fabriek.
