BEELD
SPRAAK
TELEVISIE VANAVOND
TELEVISIE DINSDAG
RADIO VANAVOND
RADIO DINSDAG
TERUGBLIK
TROS reikt tien
grammofoons uit
De voorzeggende geest
van Jan Blokker
FAGliXA 2
LEIDbE COUKAlN i'
MAANDAG 29 MAART
NEDERLAND I
Teleac
18.15 Nederlands voor buitenland
se werknemers
NOS
18.45 Informatie voor Surinamers
en Surinaamse Nederlanders
18.55 Journaal
KRO
19.05 The Flinstones tekenfilm
serie
19.30 Mijl op Zeven
20.20 Gunsmoke serie
21.15 Uit de agenda van een bis
schop
NOS
21.35 Journaal
KRO
21.50 Een stuk van je leven
documentaire
22.15 In de keuken van Berend
met Donald Pleasence
22.45 Symbiose
NOS
22.49 Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 Paulus de Boskabouter
18.55 Journaal
TROS
19.05 The Lone Ranger serie
19.30 In Londen staat een huis
serie
NOS
20.00 Journaal
TROS
20.25 TROS-Gala van de Neder
landse Plaat
21.40 Aktua TV
NOS
22.40 Journaal
DUITSLAND I
18.00 Sportjournaal
18.30 Journaal
18.45 Klaas Vaak
18.55 Nordschau-magazfne
19.26 Het detectiveverhaal
WDR
18.00 Nieuws uit Noordriji
Westfalen
18.05 Intermezzo
19.15 Hier und Heute
19.45 Spel om kwart voor aci
20.00 Journaal
20.15 Monitor
21.00 De Maandagsschild*
spel
21.45 De snelle jaren van j
Sigi zelfportret
22.30 Journaal
DUITSLAND II
18.20 Chicago Teddybeer
serie
19.00 Journaal
19.30 Doorsnede over pi
den
20.15 Het Joods theater ii
Derde Rijk
21.00 Journaal
21.15 De beste mens die ij
speelfilm
BELGIE
NEDERLANDS
18.00 Ti-Ta-Tovenaar
18.05 Klein, Klein, Kleutertje
18.20 Hond op de vlucht
18.45 Open school
19.15 Sporttribune
19.39 Mededelingen en Joij
20.15 Rad van Fortuin spel
21.00 Edward VII - serie
21.50 Journaal
22.10 Filmforum: Les Gaul|
Bleues
NEDERLAND I
HILVERSUM I
HILVERSUM II
HILVERSUM III
HILVERSUM I
AVRO 7.00 Nws. 7.02 Dag met een
gaatje (7.30 Nws. 7.41 Radiojournaal)
8.30 Nws. 8.36 Gymnastiek voor de
huisvrouw. 8.45 Programmaoverz. 8.50
Morgenwijding. 9.00 Gevarieerd. 10.00
Radio Lawaaipapegaai. 10.10 Arbeidsvi
taminen (10.30 Nws 10.33 Radiojour
naal) 11.30 (S) Rondom twaalf. (11.55
Beursberichten) 12.26 Mededelingen.
12.30 Nws. 12.41 Radiojournaal. 13.00
Knipperlicht. 13.25 Middagje AVRO.
(15.30 Nns). OVERHEIDSVOORL.
17.20Nws. uit de Nederlandse Antillen.
AVRO 17.30 Nws. 17.32 Radiojournaal.
17.50 Toutatoi.
HILVERSUM II
7.54 Overweging 8 00 Nws. 8.11
Echo. 8.30 Aubade. 9.10 Schoolradio
10 00 De Letter M (11.00 Nws). 11.54
Scheepspraat. 11.59 Bericht Vastenak-
tie. 12.00 Vijf tellen na nu. overheids-
voorl. 12.49 Uitzending voor de land
bouw. KRO 13.00 Nws. 13.11 Echo
magazine 13.40 Een mens als jij en ik.
14.00 Schoolradio. 15.00 In de wachtka
mer. 16.00 Nws. 16.03 Fons Disch
vangt op zijn spreekuur. 17.00 (f
hutsgeklutste kinderspelen 17.2{
Country Time 17.45 Verkenning,
Mededelingen.
HILVERSUM III
Gesodemeurders
11.03 Drie draait op verzoek v
sen uit de sportwereld. Van 12.02-ij
Dingen van de Dag 12.02 VARA's
plaatje 14.03 Spitsbeeld 16.03 W
van Beusekom en de LP-top-2C
Tip-LP Van 17.02-18.00 Dingen v
Dag. 17.03 Alfred Lagarde.
HILVERSUM IV
TROS 7.00 NWS. 7.02 Caprioccio k
Nws. 9.02 Aktua 9.30 Het kind enu
10.00 Opus tien tot twaalf. 12.00 IC
mezzo 13.00 De meest verkochte f'
sieke tien. 13.30 Koren en kor#
14.00 Nws. 14.02 Om de kunst. lEi
Belcantorium.
HOU HET
SCHERM
IN HET OOG
pen. Waarschijnlijk het b4>'
wat hij in de gegeven omsP'
digheden kon doen, maar
was zodoende wel zeker
geleken bij die amerikaanse
voering vooral en hoofdza J
lijk (beweg ende) plaatjes
ken. Bijzonder mooie plaat
daar niet van, maar plaatjes.
vooral bij massa-scenes ra
men weieens het overzicht
dus het juiste inzicht kwijt,
kon niet anders. Al die rest
ties in acht genomen, was
toch een zeer boeiende belev
is. De muziek van Prokofjet
natuurlijk een verrukking v j
het oor, maar bovendien Is
men zich met een beetje aanvr
lende fantasie best inleven
een balletgebeuren, dat, n
maals bij de Amerikanen ver1
leken, ongetwijfeld wat oudl
wets aandeed, maar binnen
begrenzing daarvan dan c!
van grootse allure was.
Joost Reuten had in „Heel
mens" een gesprek met een
me die 12 jaar geleden met
gen kinderen als weduwe v
achtergebleven. Zij verte
onopgesmukt, maar op een p
soonlijke manier over haar
dervaren, waarbij waarschi
lijk wel alle in zo'n geval v<
de hand liggende problem
aan de orde kwamen. Dat f
aan de uitzending iets van 1
algemeen geldende, dat niet
leen heel de mens, maar o
alle mensen die gekeken hebb
zal hebben getroffen.
Herman Hofhuiz1
De Britse acteur Donal
op Ned. I om 22.15 uur.
door hem met een stukje uit z'n
oor te schieten. Wat wil die
Garth? Zijn bedoeling is de
dood van zijn vader te wreken,
die naar zijn mening onschuldig
werd gehangen terwijl hij mach
teloos moest toezien. Zijn doel
is nu iemand te hangen, terwijl
zijn vrienden moeten toekijken.
Maar hoe loopt het af...
Ned. I, 20.20 uur.
Agenda
De KRO brengt in „Uit de agen
da van een bisschop" beelden
Pleasense op bezoek bij
van een werkbezoek dat Mgr. J.
W. Bluyssen, bisschop van's-
Hertogenbosch 17 maart bracht
aan de theologische faculteit
van de Katholieke Hogeschool
in Tilburg.
Ned. I, 21.15 uur.
Je leven
„Een stuk van je leven" brengt
in beeld Reinder van Tijen, een
veertiger in Dieren, free-lance
verbonden aan het Tropen Insti
tuut in Amsterdam. In het ka
der van de toepassing van een
Berend,
vereenvoudigde technologie
maakt hij onder meer eenvoudi
ge gereedschappen voor de der
de landen.
■Ned. 1,21.50 uur.
In Londen
„Een gewaarschuwd mens telt
voor twee" heet de aflevering
van „In Londen staat een huis".
Deze keer komen Mike en Sally
met iets bijzonders thuis en va
der Sid vindt het nodig hen te
waarschuwen.
Ned. II, 19.30 uur.
Ballet is, dunkt mij, principieel
niet de meest geëigende kunst
vorm voor de televisie. Men kan
dat puur theoretisch zeer goed
beredeneren: het dansen moet
het hebben van dimensies en
van ruimtelijke werking en kom
daar maar eens om bij het kast
je, al is het honderdmaal groot
beeld en kleur. Toch is, wij we
ten het al lang, alle theorie
grauw en elke regel kent zijn
uitzondering. Zo kon men nog
niet zo heel lang geleden op een
zondagavond een balletopname
zien van het New York City
Ballet met de „Pulcinella" van
Strawinsky, in de choreografie
van Balanchine, die werkelijk
adembenemend was. De opvoe
ring was toen speciaal voor de
televisie in scène gezet, dat wel:
maar dat was dan ook met zo'n
verbluffende op de suggestie ge
richt vakmanschap gedaan, dat
men er volkomen intrapte om
het een tikje triviaal uit te druk
ken. Wie dat deed had een ver
rukkelijk uur.
Gisteravond zond de NOS ter
gelegenheid van het 200-jarig
bestaan van het Bolsjoi-theater
in Moskou, (tegelijk met nog
honderd over de ganse aardbol
verspreide tv-stations en dat
schept wel een band) een com
plete, 2,5 uur durende, ter plek
ke gedanste opvoering van „Ro
meo en Julia" op muziek van
Prokofjev uit. Dat was dus de
registratie van een zaalopvoe
ring. En dat was er waarachtig
wel aan af te zien. John Vernon,
de engelse regisseur, had zich
vooral op totaalbeelden gewor
Jan Blokker: „Het is bij definitie de taak van de VPRO om af en toe op
zijn bek te vallen".
premie voor elk gereed produkt. Hiermee kan
ook voorkomen worden dat men zich bij de
keuze van de stukken laat leiden door de
kwaliteiten van een bepaalde regisseur inste-
de van door de inhoud van het stuk zelf.
Gesprekken over een acteurspoule hebben
door allerlei gegroeide omstandigheden nog
weinig succes gehad, maar het welslagen van
dit en andersoortige noodzakelijke voorzienin
gen bepaalt volgens Wim Hazeu de zin of de
onzin van het schrijven voor de tv.
Herman Fortuin van de VARA wijst er op
hoe er door de drama-makers van de verschil
lende omroepen binnenskamers wordt ge
werkt aan kwaliteitsverbetering door bijv.
studie van buitenlandse voorbeelden. Passief
kijken naar het buitenlands produkt is niet
genoeg. Als drama-maker wil je wel eens
weten hoe die voor je ogen opdoemende
resultaten verkregen werden, wat voor organi
satie achter het produkt zat, hoeveel gelden,
studiotij d en andere hulpmiddelen gebruikt
werden. Om dit en nog veel meer gewaar te
worden dienen tv-makers ader landen samen
te komen, eikaars produkten te bekijken en
door te praten. De BBC ontpopte zich al
meermalen tot een voortreffelijk gastheer,
andere landen schroomden hiervoor kosten te
maken. Maar misschien kan de NOS iets doen
om het 25-jarig huwelijk tussen tv en kijker
op deze wijze cachet te geven. De kijker kan
er mogelijk direct maar zeker op de langere
termijn zijn voordeel mee doen.
Dat de Werkgroep Drama/Kunstzaken, waarin
alle omroepen een vertegenwoordiging heb
ben, in dit opzicht niet stil zit, maakt voorzit
ter Con Nicolaï van deze Werkgroep duidelijk.
De omroepwet met de daarin vervatte getal
scriteria verplicht de omroepen tot concurren
tie en daar zijn bij alle nadelen al vele nuttige
gevolgen uit voortgevloeid. Daarnaast is er
veel dat de omroepen bindt, omdat ze alle
maal met dezelfde problemen zitten, die het
best tesamen en in vereniging kunnen worden
opgelost. Een van de problemen die daarbij
voorop gaat is om de droomfabriek tv zo
soepel mogelijk draaiend te houden. Nicolaï
wijst erop, dat zonder de samenwerkende tv
dit Jaarboek niet verschenen zou zijn, omdat
de NOS financieel kon bijdragen, maar dat
evenzeer zonder dit Jaarboek een behoorlijke
documentatie van tv-werk zou ontbreken. Bo
vendien is door ingrijpen van de Werkgroep
bereikt, dat voor de toekomst interessant tv-
werk wordt overgeschreven op film, die in een
archief kan worden geplaatst, zodat men niet
jaren later van iemand die het toevallig gezien
heeft (en nog in leven is) moet horen hoe Paul
Steenbergen of Ko van Dijk of die en die
regisseur in dat spel die problemen en inhou
den vorm hebben gegeven. Nieuw scheppend
talent krijgt door middel van dezelfde Werk
groep gelegenheid om in de Open Studio thuis
te raken in de eisen die het tv-drama stelt.
Toegegeven, het kost allemaal geld, tijd en
moeite en het is echt niet zo, dat de tv-kijker
nog dezelfde avond de vruchten ervan kan
plukken. Maar dit alles zal er wel toe kunnen
leiden, dat Adèle Bloemendaal, gevraagd naar
haar oordeel over de kwaliteit van de Ned.
tv, niet meer vanuit de grond van haar hart
en uit de diepte van haar misnoegen met een
basstem, oprispend uit de maagstreek, het
antwoord „laag" zal hoeven te geven.
Gouden Grammofoon: van Willy Dobbe aan (onder
anderen) Herman van Veen.
Tien Nederlandse artiesten
worden vanavond, zoals eerder
uitvoerig aangekondigd, onder
scheiden met een Gouden
Grammofoon voor een platen-
produktie, die werd uitgeroe
pen tot de beste van het vorig
jaar. Willy Dobbe zet het gou
den tiental in het zonnetje; het
zijn Herman van Veen, Mike
Rondel 1, Martine Bijl, Thijs van
Letr, Frans Halsema en Gerard
Cox, Tita Reys, André van Duin
en Frans van Dusschoten, de
groep Lucifer, Alexander Cur-
ley en Conny Vandenbos. Het
optreden van de onderscheiden
artiesten wordt onderbroken
door Guys and Dolls, Gloria
Gaynor en Gilbert O'Sullivan.
Ned. II, 20.25 uur.
Gunsmoke
In de aflevering van Gunsmoke,
vanavond, ontvoert de vreemde
ling Garth, Kitty uit Dodge City.
Hij brengt haar naar een uitge
storven stadje. De enige bewo
ner van dat stadje, een oude
gouddelver, heeft hij al eerder
de stuipen op het lijf gejaagd
door Ton Oliemuller
in, maar niet Herodotus, wiens ironie ver
strekkend over de tijden heenreikt.
In dit verband mag de titel „Hardleers" boven
het artikel als een aanwijzing worden be
schouwd voor wat hij toen al zag aankomen
als de verzanding van zijn ambitieuze project.
Op papier leken minstens tien of twaalf ver-
haal-elementen in Herodotus* wijdlopige „His
toriën" geknipt voor een dramatische uitwerk
ing van het grondthema: de botsing tussen het
hoge staatkundige of religieuze ideaal en het
lage menselijk gedrag. Tenminste zes tv-scrip-
ten bleken bruikbaar genoeg om op dat spoor
aan de gang te gaan. De VPRO heeft het
geweten. De eerste twee afleveringen, „De
Dief" en „De Steen", leken nog iets, maar
daarna heeft Herodotus geen goed meer kun
nen doen. Op zoek naar de oorzaak hiervan
wil hij niemand enig verwijt doen. Hij komt
niet verder dan het geijkte rijtje tegenvallers,
welke ook op hun weg worden gevonden door
regisseurs die wel met geslaagde producties
komen, als daar zijn het gebrek aan (voorbe-
reidings)tijd, tekort aan geld, het onvermogen
om in dit land, waar tv voor acteurs nog
steeds een bijverdienste is, een ideale casting
te bereiken, gebrek aan routine en tegenslag
van incidentele aard. Men mag zich terecht
afvragen waarom Jan Blokker niet wat dieper
heeft gegraven in de grond der mislukking.
Wij zijn het met hem eens, dat het ook op
tv mogelijk moet zijn mensen in merkwaardi
ge jurken en ongewone culturele contexten
geloofwaardig te maken voor toeschouwers
die in een spijkerbroek zojuist uit een Opel-
Kadett zijn gestapt.
Wij durven Jan Blokker nauwelijks te vertel
len wat wij vinden, dat er fout ging in deze
serie. Want schrijft hij zelf niet: „Ik wil noch
rancuneus zijn en beweren dat de Nederland
se tv-kritiek op het gebied van drama vol
strekt incompetent is (wat natuurlijk zo
is.Nu gold hijzelf destijds jarenlang als
een gezaghebbend filmcriticus en kan men
zich afvragen waarop dit gezag steunde? Niet
op „Fanfare", want dit was een typische
Haanstra-film op een slap verhaal van Blok
ker. En toch schreef hij wekelijks pagina's
vol. Op zijn gezag zwijgen we dus stil als het
over de oorzaak van de mislukking van de
Herodotus-serie gaat, maar we mogen hem
wel wijzen op een artikel in hetzelfde Jaar
boek van de hand van Karei Eykman van
IKOR-tv, die in verband met door deze zend
gemachtigde vervaardigde bijbelse spelen
naar de VPRO verwijst aldus: „Het moet
mogelijk zijn, geloven we, om op basis van
bijbelse, lees klassieke, thematieken zelfstan
dige tv-spelen te maken, die alleen indirect
en associatief relaties hebben met de oor
spronkelijke tekst. Het zou me trouwens ook
niet verbazen als de VPRO tot soortgelijke
conclusies was gekomen n.a.v. het Herodotus-
project. Of zoals Huub Oosterhuis me eens
zei: „Jullie zouden inzoverre Jezus (Herodo
tus) moeten durven navolgen, dat je niet meer
zijn gelijkenissen navertelt, maar zelf eigen
gelijkenissen gaat maken. Dat is juist gezegd
en moeilijk te realiseren".
Als Jan Blokker eerder op dit idee was
gekomen, had hij niet met een geldverslinden
de cast naar het Midden-Oosten gehoeven,
teneinde wat authentiek Perzisch zand voor
de lenzen te krijgen. Op de Veluwe kan het
immers ook lekker stuiven. Dit vast te stellen
bleek achteraf de enige zinnige bijdrage van
Wim T. Schippers aan het Herodotus-project,
toen hij door geldgebrek niet verder dan
Achterveld kwam.
Wim Hazeu van de NCRV tast dieper naar
de oorzaken van het slagen of mislukken van
tv-drama's. Ons tv-bestel, hoe democratisch
van opzet ook (en de jaloezie van buitenlandse
collega's op het punt van concurrentie en
vrijheid van meningsuiting is best te begrij
pen), is in staat een soepel verlopende drama
productie te stagneren. Immers, geen zendge
machtigde kan lange tijd in eenzelfde grote
studio produceren. Men moet of snel produce
ren, wat ten koste kan gaan van de kwaliteit,
of men is verplicht lange tijd een cast aan
te houden en decors opnieuw op te zetten,
hetgeen kostbaar is. Volgens hem moet het
mogelijk zijn, dat de ene zendgemachtigde
twee of drie weken lang de studio kan gebrui
ken, waarna de volgende, naar behoefte, op
een even grote periode kan rekenen. Te den
ken valt ook aan een regisseurspoule, waarbij
de regisseurs een vast salaris krijgen en een
Onder de geheide gaven van het VPRO-hoofd
Jan Blokker ressorteert niet als minste die
van zijn voorzeggende geest. Nu ongeveer een
half jaar of langer geleden deed hij vrijwel
gelijktijdig twee dingen. Op verzoek van
Harry Mulisch verstrekte hij aan Wim T.
Schippers de opdracht voor de regie van het
tv-spel „Volk en vaderliefde" naar gegevens
van Herodotus. Tezelfdertijd bereikte hem
van de samenstellers van het Nederlands
Theater- en Televisie Jaarboek de uitnodi
ging om een bijdrage te schrijven over het
verschijnsel tv-drama.
In wat Jan Blokker toen schreef en dat nu
te lezen is in het inmiddels verschenen Jaar
boek vindt men de frustraties opgetast, die
hij overhield aan de door hem met veel
pretentie opgezette en hier en daar deerlijk
mislukte Herodotus-serie en die hij inzonder-
üjk moet hebben opgelopen, toen hij Hachee-
show-maker Schippers op aandringen van
Mulisch toestond van Herodotus hachee te
maken.
Blokker schrijft nu met betrekking tot deze
serie, waarin hij persoonüjk een stuk eerzucht
had ingecalculeerd: „Het is de VPRO niet
gelukt het streven (met betrekking tot Herodo
tus) te honoreren. Maar ik denk altijd maar:
er is de VPRO wel vaker iets niet gelukt en
het is tenslotte bijna per definitie de taak van
de VPRO af en toe op zijn bek te vallen op
het ijzige terrein van nog niet verkende stre
ken. De VPRO is intussen genezen van het
Herodotus-syndroom. En bereidt zich hard
leers voor op zijn volgende „dramatische"
desillusie".
Waarmee maar gezegd wil zijn, dat Jan Blok
ker toen al geweten moet hebben, dat „Volk
en vaderliefde" tegelijkertijd eind- en diepte
punt van deze serie zou worden, hetgeen geen
verbazing hoeft te wekken, want ten eerste
beoefent Wim T. Schippers van huis-uit het
beroep van beeldhouwer, dat is iemand die
in tegenstelling tot erkende tv-regisseurs de
voor zijn geestesoog bewegende beelden laat
verstarren tot het ene beeld, waarin alles
wordt uitgedrukt wat hij aan de mensheid
heeft mee te delen. Ten tweede tobt Wim T.
Schippers met een kinderlijke geest en meent
hij geestig en eigentijds te zijn met anachro
nistische grapjes, waar iedere middelbare sch
olier na het afsluiten zijner humaniora de
buik van vol heeft, zoals de blinde ziener-dich
ter Homerus op zijn horloge laten kijken.
Daar trappen Harry Touw en Barend Servet
Wim Hazeu: „Het moet mogelijk zijn
voor een groot tv-spel twee of drie
weken lang de studio te gebruiken".
