C.D.A.-program geeft kans
aan tweede kabinet-Den Uyl
£eidóe6omcmt
Geen toezeggingen
stimulering bouw
Marine helpt scheepsbouw aan werk
Smith verwerpt
Brits voorstel
SPOORWEGEN MOETEN
ZUINIGER AAN DOEN
MENSELIJKE WAARDEN ZIJN IN HET GEDING
reen vertrekpremie
oor Surinamers
MONTY VAN EL ALAMEIN
MAAKTE EINDE AAN
DUITSE TANK-MYTHE
Nazi's staken
Rijksdag in
brand
j fOENSDAG 24 MAART 1976
LEIDSE COURANT
(Van onze parlementaire redactie)
lEN HAAG Het CD A-program verzet zich niet
;en een voortzetting volgend jaar van de huidi-
regeringscoalitie. Dat verklaarde prof. dr. B.
loudzwaard, voorzitter van de CDA-program-
lissie, gisteren bij de presentatie van het
ntwerp-CDA-program. Dit ontwerp geldt voor de
olgende regeringsperiode. Het zal in de komende
aanden in KVP, ARP en CHU worden bespro-
en en worden vastgesteld tijdens een congres
jn het CDA op 10 en 11 december in Den Haag.
hema van het ontwerp-program is: De mens leeft
iet van brood alleen. Onvoldoende komt in de
uidige samenleving tot gelding dat de mensen
.frantwoordelijkheden dragen tegenover elkaar'
m n dat zij samen tegenover God verantwoordelijk
■([jn voor de instandhouding van de schepping. De
ensen zullen meer kansen moeten krijgen om
unen verantwoordelijkheden te dragen. Bezorgd
agen wij ons af, aldus het ontwerpprogram, of
de economische groei en de welvaart niet op
n wegzakkende bodem hebben gebouwd. Grond
stoffen en energie worden schaarser, het levensmi
lieu is op vele punten beschadigd en het lot van
de armste landen heeft nauwelijks verbetering
ondergaan. De onderlinge menselijke verhoudin
gen zijn verhard. Ook binnen onze grenzen stellen
mensen zich gemakkelijker dan ooit in bunker
stellingen tegenover elkaar op. Voor velen neemt
de eenzaamheid toe. Een gevoel van onveiligheid,
van zich bedreigd weten, steekt de kop op. De
mens voelt tegen de moderne wetenschap en bijna
magische economische macht dikwijls machteloos.
Daarom zal ook in het regeringsbeleid en in het
politiek denken weer veel met menselijke maten
gerekend moeten worden, waarbij spreiding van
de verantwoordelijkheden hierbij van zeer grote
waarde zal zijn. Harmonie en overleg dat zijn
volgens het program de pijlers, waarop deze ver
antwoordelijkheden moeten rusten.
Voor wat de sociale zekerheden betreft „moeten
we met alle macht proberen om zinvolle werkgele
genheid terug te winnen", aldus professor dr. B.
Goudzwaard. Streeft het kabinet ernaar het aantal
werklozen terug te brengen tot onder de 150.000,
het CD A-program zou liever zien dat deze werk
loosheid tot onder de 100.000 wordt teruggebracht.
Maar daarvoor zullen grote offers gebracht moe
ten worden.
Voor wat de lonen betreft moet Nederland de
komende jaren tevreden willen zijn met de zoge
naamde nul-lijn: geen reële loonsverhogingen
maar wel prijscompensatie. Verder is daarbij no
dig een herwaardering van de sociale uitkeringen.
Diverse sociale uitkeringen zouden in plaats van
welvaartsvast waardevast moeten worden. De in
voering van een „eigen risico" in bijvoorbeeld de
ziekenfondsverzekering mag niet zonder meer
worden afgewezen.
De collectieve uitgaven moeten niet, zoals het
kabinet-Den Uyl wil tot één procent van het
nationaal inkomen beperkt worden, maar tot 0.7
procent, aldus het program. De één procent vergt
een zeer moeilijke operatie, wil minister Duisen-
berg tot 1980 de stijging van de collectieve uitga
ven tot tien miljard gulden kunnen beperken.
Het program meent, dat daarboven via de 0.7
procent nog eens enkele miljarden ingekrompen
moet worden.
Het program noemt het gezin „een onmiskenbare
pijler in onze samenleving."
Voor de abortus-wetgeving wordt het initiatief
wetsvoorstel van Schaik-Van Leeuwen gevolgd.
Stelde de CHU zich een paar weken geleden bij
de behandeling van het drugbeleid in de Tweede
Kamer hard op, blijkens dit programma is de
opstelling nu veel milder.
Wat betreft de hard drugs wordt gesteld dat
opsporing en vervolging niet moeten worden toe
gespitst op het gebruik maar op de handel.
Wat betreft een verdere democratisering van de
onderneming moet in de volgende kabinetsperiode
worden nagestreefd naar structuur wijzigingen,
waarbij de raden van commissarissen als volgt
worden samengesteld: 1/3 kapitaal verschaffers,
1/3 werknemers en de resterende 1/3 van de
commissarissen wordt benoemd door de al geko
zen commissarissen.
EN HAAG De
cderlandse rege-
ng is niet van plan
irinaamse Neder-
nders die momen-
i Nederland
rblijven en naar
in land willen te-
gkeren een zg „ver-
ekpremie" te ge-
n. Dit is van Ne-
rlandse zijde mee-
deeld tijdens amb-
lijk overleg de af
lopen week in Pa-'
maribo. Wel is o.m.
sproken over een
entuele verlichting
o studie- en belas-
ngschulden en
ertochtkosten.
Zo spoedig mogelijk
zal verder ambtelijk
overleg worden ge
voerd waarbij de vol
gende maatregelen
zullen worden be
sproken: het functio
neren van een vaca
turebank waardoor
potentiële remigran
ten beter inzicht kun
nen krijgen in ar-
beidsmogelij kheden
in Suriname. Maatre
gelen in Suriname
voor begeleiding van
remigranten; de op
leiding in Nederland
van potentiële remi
granten voor in Suri
name te vervullen
functies. Het wegne
men van belemme
ringen die remigratie
kunnen bemoeilijken,
zoals maatregelen
voor verlichting van
studie- en belasting
schulden, alsmede
overtochtkosten; De
mogelijkheid voor
ouden van dagen om
sociale rechten bij re
migratie naar Surina
me gecontinueerd te
krijgen. De financiële
consequenties voort
vloeiend uit de laat
ste drie bovenge
noemde punten zul
len door Nederland
worden gedragen.
Tijdens een bezoek dat de Westduitse bondskanselier Helmut Schmidt
aan de Opel-fabrieken in Frankfort bracht werd zijn hand gekust
door één van de werknemers, de in Polen geboren Duitser Peter
Biegel. De kanselier had Peter Biegel juist toegezegd dat hij zou
proberen zijn gezin, dat nog in Polen verblijft en geen toestemming
krijgt naar West-Duitsland te vertrekken, toch via bemiddeling van
de regering in Bonn, naar Frankfort te laten verhuizen.
(Van onze parlementaire redac
tie)
DEN HAAG Bij de bespre
king van het bouwprogramma
voor 1976, heeft minister Gruy-
ters (volkshuisvesting) gisteren
in de Tweede Kamer geen enke
le toezegging over stimulering
van de bouwactiviteiten ge
daan. Wel zei hij te twijfelen of
de 650 miljoen ter bestrijding
van de werkloosheid in de
bouw voldoende zal zijn. Maar
hij wilde geen enkele uitspraak
doen over de vraag wat er nog
meer moet gebeuren. Uiterlijk
in juni zal worden beslist wat
er verder nog voor de bouwnij
verheid moet worden gedaan.
Iweedse koning
;omt later
HAAG (ANP) Het
laatsbezoek dat de Zweedse
Bning Karei Gustaaf aan Ne-
Itrland zou brengen is voor
lepaalde tijd uitgesteld.
;ns plan zou de Zweedse
ig van! 14 tot 17 juni in ons
verblijven. Het uitstel
iudt verband met zijn voorge-
omen huwelijk op 19 juni.
ixecuties In de Centraal
ifrikaanse republiek zijn giste-
het geheim acht mannen
eëxecuteerd die waren ter
lood veroordeeld wegens sa-
nenzwering met het doel presi-
lent Jean-Bedel Bokassa te ver
noorden.
VERVROEGDE AANBESTEDING VAN VIER FREGATTEN
DEN HAAG (ANP) Het ministerie van
defensie gaat de bouw van vier standaard-
fregatten voor de marine vervroegd aanbe
steden. Zo mogelijk zal de order, waarmee
900 miljoen gulden gemoeid is, nog dit jaar
geplaatst worden.
Staatssecretaris Stemerdink van defensie zei
gisteren in de Eerste Kamer dat tot een
vervroegde aanbesteding ondermeer is be
sloten om een bijdrage te leveren aan de
oplossing van de problemen waarmee de
scheepsbouw in ons land te kampen heeft.
De order wordt dan ook gegund aan Neder
landse bedrijven.
Een ander voordeel is volgens de staatsse
cretaris dat de laatste jagers van de Fries-
land-klasse eerder uit de dienst kunnen wor
den genomen.
Zoals bekend wordt in de scheepsbouw de
werkgelegenheid van 20.000 tot 25.000 man
rechtstreeks bedreigd. Volgens een gisteren
verschenen notitie van de ministers van
economische en sociale zaken is afbouw van
een deel van de scheepsnieuwbouw in ons
land dan ook onvermijdelijk. De ministers
denken aan een vermindering van de capaci
teit die gerekend in manuren neerkomt op
30 procent.
Dat inkrimping met 50 procent noodzakelijk
zal blijken, achten zij evenwel niet uitgeslo
ten.
Inmiddels heeft de industriebond CNV zijn
instemming betuigd met de instelling van
een beleidscommissie scheepsbouw waarin
alle betrokken groeperingen vertegenwoor
digd zijn. Ook de voorgestelde taak en wer
kwijze van de commissie beoordeelt de in
dustriebond CNV positief.
Er wordt naar gestreefd dit jaar
114.000 woningen in aanbouw te
nemen. Als dit getal niet kan
worden gehaald, omdat bijvoor
beeld de vrije sector achter
blijft, dan kunnen mogelijk de
woningbouwverenigingen voor
de bouw van wat duurdere
huurwoningen worden inge
schakeld. „Maar", zei de minis
ter, „ik houd mijn kaken op
elkaar, als het gaat om de con
sequenties hiervan voor de
rijksbegroting".
Hij constateerde dat er in de
bouwnijverheid van een structu
rele overcapaciteit sprake is.
Aan ingrijpende maatregelen
zal dan ook niet zijn te ontko
men. Eerst dienen echter meer
gegevens bekend te zijn over de
bouwbehoefte. Te zijner tijd zal
een discussie kunnen worden
gewijd aan het rapport van het
Economisch Instituut voor de
Bouwnijverheid over de progno
ses voor de komende jaren. In
de toekomst zal vooral de na
druk komen te liggen bij ver
nieuwing van het oude woning
bestand.
Niet meer van brood alleen
VOOR DE CHRISTELIJK opgevoede Nederlanders klinkt
de leidraad van het gisteren toegelichte CD A-program zeker
niet onbekend in de oren. De mens leeft niet van brood
alleen is een grondregel, waar vele mensen in hun opvattin
gen gewoon niet omheen kunnen. Nieuw is echter wel, dat
deze opvatting thans is vertaald in politieke normen, maar
het CDA-program dat overigens nog aanvaard moet
worden door de KVP, de AR en de CHU afzonderlijk
zegt, dat de menselijke waarden hersteld moeten worden.
De moderne maatschappelijke ontwikkelingen, die tot doel
hadden de mens in het middelpunt van deze samenleving
te plaatsen, hebben in feite tegenovergesteld gewerkt. Niet
meer de mens, maar de technologie was doel geworden,
in plaats van middel tot een beter bestaan.
MENSELIJKE WAARDEN niet van brood alleen -
geven aan, dat de solidariteit groter moet worden, dat bij
voorbeeld de een voor de ander zal moeten opkomen. Zeker
nu Nederland, met vele andere landen, geteisterd wordt
door zorgelijke economische ontwikkelingen en sociale on
zekerheden zal deze solidariteit, naastenliefde, of medemen
selijkheid (hoe men dit ook wil vertalen) voorop moeten
staan. Op,zoek dus naar zinvolle arbeid voor iedereen en
niet doelloos blijven toezien, hoe steeds meer mensen om
ons heen werkloos worden. Om in dit verband nog maar
niet te spreken over de tienduizenden jongeren, die hun
plaats in deze maatschappij niet kunnen vinden.
MET HET SCHRIKBEELD voor ogen, dat straks opnieuw
duizenden jongeren de scholen verlaten zonder uitzicht op
werk, is het duidelijk, dat niemand meer voor zichzelf alleen
kan blijven zorgen. Bij voorbeeld niet meer op jacht kan
blijven gaan naar steeds meer welvaart voor zichzelf, maar
wel moet helpen zoeken naar wei-zijn voor zichzelf en zijn
medeburgers.
DE MENSELIJKE WAARDEN moeten hersteld worden,
wanneer wij tenminste een samenleving willen houden, die
waard is samen geleefd te worden. Daarbij zullen we zeker
ook bereid moeten zijn, gezamenlijk de lasten te dragen.
Dat zal waarschijnlijk de moeilijkste opgave blijken te zijn,
omdat de Nederlander nu eenmaal prijs stelt op zijn
gevulde portemonnee. Gelukkig wijzen verschillende onder
zoekingen uit gisteren ook weer die van de NCRV
dat het herstel van de werkgelegenheid bij iedereen voorop
staat. Zinvolle arbeid, dan wel te verstaan. En daarvoor
hebben we zelfs een stukje van ons loon over. Dat komt
derhalve toch neer op het „niet van brood alleen".
Verkiezingen Portugal De
Portugese revolutionaire militai
re raad heeft een voorstel in
overweging genomen om de
voor 25 april geplande verkie
zingen uit ,te stellen. Volgens het
voorstel zouden de eerste parle
mentsverkiezingen sinds 1925
ten minste een maand worden
uitgesteld.
DEN HAAG Een tamelijk kleine, tengere man met grote
spitse neus, scherpe bleekblauwe ogen en als enig uiterlijk
teken van de militair een zwarte baret of een Australische
legerhoed voorzien van de wapenschilden van onderdelen van
de Britse strijdkrachten. Dat was Bernard Law Montgomery,
zoals velen, die de Tweede Wereldoorlog beleefden, zich hem
zullen blijven herinneren, gekleed in zijn oude wollen trui,
manchester broek en leunend tegen een stoffige tank of temid
den van „zijn" soldaten gezeten in het dorre woestijnzand van
het Noordafrikaanse slagveld.
Veldmaarschalk Montgomery
leest in zijn hoofdkwartier in Lu-
neburg de capitulatievoorwaar
den voor aan de bevelhebbers
van de Duitse troepen in noord
westelijk Europa. Het was 4 mei
1945.
Monty, de man die in november 1942 bij El
Alamein een einde maakte aan de mythe van
de Duitse tank-generaal Erwin Rommel en
tevens aan de lange reeks van Duitse overwin
ningen sedert Hitler in 1939 Polen was binnen
gevallen. De man ook die onder het algemeen
opperbevel van de Amerikaanse generaal
Dwight D. Eisenhower bevelhebber was van de
Britse invasiemacht die op 6 juni 1944 (D-day)
Normandië binnenviel.
Terwijl de Amerikanen in 1942 in de Stille
Oceaan al hun eerste overwinningen boekten
op de Japanners, hadden de Duitsers in Europa
en Afrika het toppunt van hun macht bereikt.
Stalins Rode Leger leek verslagen, op enkele
neutrale landen na lag het gehele Europese
vasteland onder de laars van Hitiers „Wehr-
macht", Engeland improviseerde een verdedi
ging met slechte wapens en de Amerikaanse
oorlogsindustrie kwam nog maar pas op gang
toen de vrij onbekende brigade-generaal Mont
gomery naar Afrika werd gezonden om onder
de pas benoemde algemeen opperbevelhebber
voor het Midden-Oosten, maarschalk Alexan
der, het bevel over het achtste Britse leger op
zich te nemen en een einde te maken aan de
reeks nederlagen.
Gedurende de hele slag om Europa hebben de
Amerikanen Monty verweten te behoedzaam te
.werk te gaan en een kanon te willen gebruiken
om er een vlieg mee dood te schieten. De
methodisch vechtende Britse veldmaarschalk
stelde echter niet met de levens van zijn solda
ten te willen spelen, noch met onvoldoende
sterke troepen te willen aanvallen.
Na de capitulatie in 1945 werd de inmiddels
tot veldmaarschalk bevorderde Montgomery
opperbevelhebber van de Britse bezettingstroe
pen in Duitsland. In 1946 werd hij in de
adelstand verheven als burggraaf (viscount) en
tot ridder geslagen in de Orde van de Kouse
band, de hoogste en oudste Engelse orde. Na
50 jaar militaire dienst trok Monty zich in
september 1958 terug. Al meteen nadat hij zijn
memoires publiceerde, ontstond een controver
se over de kritiek die hij had op zijn militaire
collega's, zowel voor- als tegenstanders en zijn
commentaar op het Italiaanse leger
hem zelfs een uitdaging voor een duel.
De Bilt Geleidelijk gaat het
weer in Nederland een wissel
vallig karakter krijgen. Een rug
van hoge luchtdruk trok van
daag via de Noordzee over ons
land. Deze rug wordt gevolgd
door een frontaal systeem beho
rend bij een depressie bij IJs
land. Morgen kunnen deze fron
ten Nederland voorbij trekken
en tijdelijk neerslag brengen.
Vannacht zal de aanwezigheid
van de rug van hogeluchtdruk
voor weinig wind en opklarin
gen zorgen, zodat deze nacht
nog koud zal zijn. Daarmee
wordt een lange reeks van nach
ten met vorst a
Vooruitzichten voor vrijdag:
Overgang naar wisselvallig
weer. Later enige tijd regen en
's nachts hogere temperaturen.
Weersvooruitzichten in cijfers:
Voor Vrijdag:
Aantal uren zon: 0 tot 6.
Min. temp.: omstreeks 3 graden.
Max. temp.: omstreeks 8 graden.
Kans op een droge periode van
minstens 12 uur: 60 procent.
Kans op een geheel droog et
maal: 30 procent
Z.-Limburg onbew.
SALISBURY (Rtr/AP) Premier Ian Smith van Rhodesië heeft
de voorwaarden waarop Groot-Brittannië wil meewerken aan de
oplossing van het grondwettelijke geschil in Rhodesië verworpen.
Smith meent dat de door minister Callanghan genoemde voor
waarden geen kans bieden op een werkelijke vooruitgang in de
richting van een grondwettelijke overeenkomst, en hij acht ze
„niet minder extreem dan die van de Afrikaanse Nationale Raad".
Callaghans voorstel voorziet ondermeer in verkiezingen binnen
twee jaar die moeten leiden tot een zwarte meerderheidsregering.
Zonder een Afrikaanse regering kan volgens Callaghan aan Rho
desië geen onafhankelijkheid worden verleend.
Inmiddels zijn in Loesaka, de hoofdstad van Zambia, de presiden
ten van Rhodesië's buurlanden Zambia, Mozambique, Tanzania en
Botswana bijeengekomen om een nieuwe strategie uit te stippelen
voor de bevrijding van Rhodesië. De presidenten Kaoenda, Machel,
Nyerere en Khama zullen hun besprekingen voeren in gezelschap
van de leiders van de Afrikaanse Nationale Raad, de gematigde
Joshua Nkomo en de minder gematigde bisschop Abel Moezorewa.
Het zal er daarbij in de eerste plaats om gaan de meningsverschil
len tussen beide laatsten te overbruggen.
Bisschop Moezorewa heeft in Stockholm verklaard dat het zeer
wel mogelijk is dat de Raad binnenkort Cubaanse hulp zal vragen
in haar strijd tegen het blanke minderheidsbewind van Smith, dat
op zijn beurt hulp krijgt van Zuid-Afrika en Amerikaanse en
Europese huurlingen.
Geen eenzijdig
besluit over
Jeruzalem
VERENIGDE NATIES De
Amerikaanse vertegenwoordi
ger in de veiligheidsraad, Wil
liam Scranton, heeft gisteren
•net nadruk verklaard dat over
de toekomstige status van Jeru
zalem slechts kan worden be
slist via onderhandelingen, ak
koorden en compromissen. Een-
zijdige pogingen om bij voor
baat daarover te beslissen heb
ben geen juridische waarde.
Scranton sprak op de tweede
dag van het debat over de toe
stand in Jeruzalem en op de
bezette westelijke oever van de
jJordaan waar in de afgelopen
'eken felle Arabische demon
straties zijn gehouden.
In verschillende plaatsen op de door Israël bezette westelijke Jordaanoever hebben zich gisteren weer
ongeregeldheden voorgedaan, ondermeer in Aboe Dis, waar de 11-jarige jongen zou worden begraven die
vorige week door een Israëlische soldaat was doodgeschoten. De begrafenis is uitgesteld tot vandaag. In
twee Arabische steden geldt nog een uitgaansverbod.
van het oude stadsdeel van Je- nederzettingen een belemmering men tot een rechtvaardige en
ruzalem, strijdig met de con ven- vormden voor het welslagen van 'duurzame vrede tussen Israël en
tie van Genève. Hij zei dat deze de onderhandelingen om te ko- zijn buurlanden.
Minister waarschuwt NS
Utrecht (ANP) Minister Wes
terterp (verkeer en waterstaat)
heeft in een brief aan de hoofd
directie van de Nederlandse
Spoorwegen gewaarschuwd,
dat de exploitatie-tekorten de
komende jaren bepaalde bedra
gen niet mogen overschrijden.
In 1976 kan NS rekenen op een
rijksbijdrage ter dekking van
de tekorten van maximaal
747 miljoen in 1977 op 768
min en in 1978 op 785 mil
joen. De minister tekent hierbij
aan, dat er naar moet worden
gestreefd, de tekorten lager te
houden dan de genoemde be
dragen.
Bovendien zegt hij dat er bij het
vaststellen van de rijksbijdra
gen voor de komende jaren
geen rekening is gehouden met
eventuele beslissingen van de
regering in het kader van de
verlaging van de collectieve las
ten.
De heer Westerterp stelt de NS
voor de taak om door beleids
ombuigingen te komen tot hoge
re opbrengsten en lagere kosten.
Dat zal pas op wat langere ter
mijn kunnen leiden tot een be
perking van de exploitatiekos
ten, maar de minister vindt ook
maatregelen op korte termijn
nodig. Deze maatregelen komen
erop neer, dat het ministerie een
dikkere vinger in de pap moet
krijgen bij het opstellen van
meerjarenplannen en - begrotin
gen die het kader vormen voor
bedrijfsplannen, investerings
plannen, financieringsbegrotin
gen, personeelsramingen en ex
ploitatiebegrotingen. Minister
Westerterp wil dat hem ter ken
nisneming en goedkeuring meer
en sneller informatie wordt
voorgelegd over de gang van
zaken in het spoorwegbedrijf.
Voor alle onderdelen van de
jaarlijkse bedrijfsplannen is
voortaan zijn goedkeuring nodig
en ook de jaarlijkse exploitatie
begrotingen zullen hem in het
vervolg vooraf ter goedkeuring
moeten worden voorgelegd.
Zowel in de reizigers - als in de
goederensector zal in verband
met de noodzakelijke afrem
ming van de groei van de tekor
ten aandacht moeten worden
besteed aan maatregelen ter be-
spraring
Nieuw onderzoek:
HAMBURG De brand in de
Berlijnse Rijksdag is in 1933
wel degelijk door de nationaal-
socialisten zelf aangestoken en
niet door Van der Lubbe die
met een showproces als „dader"
werd ontmaskerd. Dit is de con
clusie van een nieuw onderzoek
naar de Rijksdagbrand, inge
steld door het in Hamburg ge
vestigde Internationale comité
voor onderzoek naar oorzaken
en gevolgen van de tweede we
reldoorlog.
In opdracht van dit instituut is
het onderzoek uitgevoerd door
een team onder leiding van
Heinz Leferenz, directeur van
het criminologisch instituut aan
de universiteit van Heidelberg.
Leferenz kreeg van de Oostduit-
se autoriteiten toestemming om
zijn onderzoek ter plaatse uit te
voeren. Het terrein van de vroe
gere Rijksdag ligt in het huidige
Oost-Berlijn.
