Elf jaar „Schaken
veel verbeterd maar ook
veel spanning en frustratie
"barmond gaat lozen
lan banden leggen
Ikenburg mag
CAI-net Katwijk
Kortweg
V oorbereidingsbesluit
kern Stompwijk
ij$gy£*
yjINSDAG 24 MAART 1976
LEIDSE COURANT
Van een onzer verslaggevers
lond Over enige tijd zal waarschijnlijk ook in Warmond
izingsverordening riolering van kracht worden, die er borg
15 "j moet staan dat via de gemeentelijke riolering geen verontrei-
2 of schadelijke afvalstoffen worden geloosd.
W hebben de raad voorge-
3 2| akkoord te gaan met de
-lozingsverordening, voor-
van een provinciale aan-
erordening, zo snel moge-
te voeren.
;ring van de verordening in
Warmond heeft voor de War-
monders geen gevolg. Gemeen
tesecretaris Zoetemelk: „Voor
de doorsneebewoner zal er in
feite niets veranderen. De veror
dening moet gezien worden als
een stok achter de deur zodra
er zich in Warmond industriën
zouden vestigen die zaken lozen
die niet zonder meer via het
bestaande stelsel verwerkt kun
nen worden. Daarbij denken we
vooral aan fabrieken waar che
misch of stankverwekkend af
val moet worden geloosd. In
Warmond is dat tot nu toe nog
niet het geval geweest. Komt er
echter wel een dergelijke vesti
ging dan kan deze nieuwe veror
dening worden gehanteerd".
ADVERTENTIES
Van een onzer verslaggevers
Iwijk Wat B W van Katwijk betreft mag een deel
j de Valkenburgse bevolking worden aangesloten op het
lvan de Centrale Antenne Inrichting van Katwijk. Uit een
flerzoek is gebleken dat er technisch bezien geen moeilijk-
Jen kleven aan deze buurgemeente-aansluiting,
jpnberekeningen hebben door de regio als reserve een
heid zal worden overgenomen,
zullen de Valkenburgse abon
nees 8,00 moeten betalen. B
W van Katwijk stellen bo
vendien dat eèn eventueel res
terend tekort op de exploitatie
van de Valkenburgse CAI bij
de gemeente Valkenburg zal
.wezen dat de Valkenbur-
[die van het net gebruik
J maken 8,20 per maand
Jen betalen. Wanneer ech-
-katwijk zal toetreden tot
tegionale mast en daarvan
lal zal gaan betrekken,
door de Katwijkse mast
worden gedeclareerd.
Om de netaansluiting ook juri
disch „rond" te laten zijn wil
len B W in het contract met
Valkenburg opgenomen zien
dat de gemeente Valkenburg
aan Katwijk een concessie
voor de duur van 20 jaren
verleent om op haar grondge
bied een Centrale Antenne In
richting aan te leggen, te on
derhouden en te exploiteren.
De raad van Katwijk moet
donderdagavond beslissen
over dit voorstel.
Vanavond
finale
Northgo-cup
Van onze sportredaktie
Noordwijk Vanavond wordt
in de Northgohal de finale van
het groots opgezette zaalvoetbal
toernooi (t.b.v. de Nederlandse
Invaliden Sportbond) om de
Northgo-Cup verspeeld. Nadat
Zwaanvogels en Cleyn Duin (om
zeven uur) hebben uitgemaakt
wie de derde plaats mag gaan
innemen, treden in de eindstrijd
het Noordwijkse Beach Club en
het Lisser Van Gerven Sport
tegen elkaar aan: aanvang acht
Vervolgens zal om half tien in
Grand-Hotel Huis ter Duin de
slotavond worden gehouden,
waar ook de prijsuitreiking aan
de winnende teams zal plaats
vinden.
Tevens zal de heer Ruth, voorzi-
ter van de NIS, dan de op
brengst van het toernooi aange
boden krijgen.
LEIDEN Het Leidse dame
selftal oefende gisteravond te
gen de kampioen van de afde
ling Den Haag KFC '71. On
danks een 2—0 voorsprong bij
rust (doelpunten Marion de
Groot) moest de Leidse selectie
toch met een 2—2 gelijkspel ge
noegen nemen.
Noordwijk Harmoniekapel
„Crescendo" geeft aanstaande
vrijdag een concert in het Lido-
theater. Het concert begint om
acht uur. De harmoniekapel
staat onder leiding van J. Mey
jr. De drumband wordt gediri
geerd door G. Sleyser. De uit
voering wordt besloten met een
show van het majoretten-Pele-
ton onder leiding van mevrouw
Van den Berg.
Wassenaar In het Astra-thea-
ter aan de Langstraat wordt om
20.000 uur de film „Vandaag of
morgen" gedraad, met in de
hoofdrol Ton van Duinhoven.
De film gaat over ontwikke
lingssamenwerking en is pas vo
rige maand in première gegaan
Na afloop kan gediscussiërd
worden in bijzijn van de regis
seur van de film, Roeland Ker-
bosch.
Oegstgeest De Oegstgeestse
Oranjevereniging houdt morgen
in „De Roode Leeuw" haar jaar
lijkse vergadering- Tijdens deze
vergadering nemen de heren A
Gaykema en N. van Weizen af
scheid. Van Weizen is al veertig
jaar lid van de vereniging en
vanaf 1947 voorzitter. Ook de
functie van penningmeester is
vacant, wegens het vertrek van
de heer Temminck naar Rhoon
De vergadering begint om 20.00
Lisse De plaatselijke A.R.P.-
kiesvereniging houdt morgen in
de Pauluskerk aan de Ruishom-
laan haar algemene ledenverga
dering. Aanvang 20.00 uur.
LisseDe uitvoering van de
klucht „Rare gevallen" kon we
gens ziekte van twee spelers niet
doorgaan De uitvoering is nu
bepaald op vrijdag 23 april in
het gebouw Rehoboth aan de
Achterweg
Van onze correspon
dent
LEIDSCHENDAM -
De
Stompwijk zal
donderdag advies uit-'
brengen over het B
en W voorstel voor de
kern van Stompwijk
een voorbereidings-
besluit te nemen.
Hierdoor zal mogelij
ke ongewenste be
bouwing kunnen
worden geweerd en
vergunningen voor
bouwaanvragen die
in strijd zijn met het
bestaande bestem
mingsplan, maar pas
sen in het voorgeleg
de plan, kunnen wor
den ingewilligd. Be
woners van de van
Raephorststraat en
de van Santhors-
straat hebben eerder
uitbouwen
achter hun woningen
te mogen maken ter
wijl ook 'n aantal an
dere bouwaanvragen
zijn ingediend. Gede
puteerde Staten zul
len echter verklarin
gen van geen
zwaar moeten afge
ven. Het ontwerp-be
stemmingsplan zal
zoals bekend binnen
kort gereed komen.
SCHEIDEND GENEESHEER-DIRECTEUR DR. M.H. COHEN STUART:
Dr. M.H Cohen Stuart: „We lopen nog erg achter op de eigenlijk mogelijke
ontwikkelingen in psychiatrie".
,,Het leiding geven aan
een psychiatrische in
richting is een ongelofe
lijk boeiende en vaak
bevredigende taak.
Maar het geeft ook erg
veel spanningen. De af
gelopen elf jaar hier in
Schakenbosch" zijn die
spanningen soms erg
groot geweest. De enor
me kritiek, waar ons
werk in psychiatrische
instituten vooral de laat
ste acht jaar mee te ma
ken kreeg, heeft vaak
erg frustrerend gewerkt
Je moet daar persoon
lijk tegen opgewassen
zijn, anders ga je d'r
onherroepelijk onder
door. Ik denk daarom
dat het niet gemakkelijk
is geweest om voor mij
een opvolger te vinden.
Ik kende genoeg men
sen, die heus de capaci
teiten wel hebben om
leiding te geven aan een
psychiatrisch centrum,
maar die er persoonlijk
te weinig perspectief in
zagen".
Dr. M.H. Cohen Stuart (54) zit
zijn laatste dagen uit als ge
neesheer-directeur van psy
chiatrisch centrum „Schaken-
in Leidschendam. Hij
gaat naar het Rotterdamse
Delta-Ziekenhuis, een psychia
trisch ziekenhuis waar hij
voordat hij in Leidschendam
al zo'n tien jaar werk-
was. Momenteel moet hij
tijd verdelen over beide
tra, omdat zijn opvolger dr.
Buis, nu nog waarnemend
geneeskundig hoofdinspecteur
voor de geestelijke volksge
zondheid op het ministerie
voor volksgezondheid, pas na
asen in „Schakenbosch" kan
beginnen.
Woelige periode
Terugblikken met de heer Co-
hen Stuart op elf jaar „Scha
kenbosch" betekent terugblik
ken op een ongekend woelige
periode in de psychiatrische
gezondheidszorg. Midden in de
tweede helft van de jaren zes
tig namelijk zou de psychiatrie
plotseling in het middelpunt
van de belangstelling komen,
doordat al lang sluimerende
conflicten over de behandeling
van de patiënt op geruchtma
kende wijze aan het licht kwa-
i met ondermeer de affai-
e-Dennendal. Plotseling
drong op grote schaal naar
buiten het besef door, dat er
aan die behandeline ere veel
schortte. Duidelijk werd, dat
in veel psychiatrische centra
de phtiënten op voor-oorlogse
wijze waren gehuisvest. Veelal
lagen ze in grote groepen op
slaapzalen zonder enige vorm
van privacy en de gemiddelde
inrichting had soms meer weg
van een doorsnee gevangenis
dan van het zo zeer verlangde
menswaardig milieu. Veel is er
sindsdien op gang gekomen.
De verschillende vormen van
behandeling worden steeds be
langrijker, en het is met name
de huisvesting, die nu in de
jaren zeventig eindelijk de ver
diende aandacht krijgt.
Her en der worden nieuwe
paviljoens gebouwd met eigen
leefruimtes voor de individue
le patiënt, en worden oude pa
viljoens opgeknapt. Alles wijst
erop dat het inlopen van een
jarenlange achterstand nu pas
langzamerhand op gang komt
Sporen
Ook in „Schakenbosch" heb
ben de turbulente ontwikkelin
gen inmiddels hun sporen ach
tergelaten. Sinds 1973 is men
bezig met een grootscheeps
herstructureringsplan van de
inrichting. De organisatie
wordt drastisch veranderd en
nieuwbouw van een uit vier
delen bestasinde afdeling voor
groepen van niet meer dan
twaalf patiënten staat op het
punt te beginnen.
Persoonlijk zijn de ontwikke
lingen voor dr. Cohen Stuart
met altijd even gemakkelijk te
verwerken geweest. Na enig
nadenken klinkt het: „Ik heb
wel eens de indruk, dat het
hier tien jaar geleden allemaal
veel gemoedelijker en leuker
werken was. Het leiding geven
ging toen veel gemakkelijker.
Je kon alles beter overzien.
Dat kwam bijvoorbeeld door
dat je met grote groepen pa
tiënten werkte. D'r kon weinig
misgaan. Maar, en dat besef ik
achteraf terdege, het was toen
in feite een nogal gezapige toe
stand. Het gevaar was groot,
datje volkomen insliep".
Over de enorme stortvloed
van kritiek, die de psychiatri
sche gezondheidszorg de laat
ste acht a negen jaar kreeg te
verwerken, heeft de heer Co-
hen Stuart zo zijn eigen ge
dachten: „Natuurlijk was veel
van die kritiek terecht. De be
handeling en de huisvesting
van de patiënt waren verre
van ideaal. Maar veelal werd
vergeten, dat binnen de inrich
tingen de drang om verbete
ringen aan te brengen al véél
langer bestond, maar dat de
middelen daarvoor gewoon
ontbraken. Kijk, de verande
ringen in de psychiatrie stam
men al uit de jaren vijftig. Pas
sinds die tijd is bijvoorbeeld
de therapie als behandelings
methode gemeengoed gewor
den. Daarvoor was er weinig
méér beschikbaar dan de elek
troshock of het kalmeringS;
middel. De nieuwe behande
lingmethode vroeg vanzelf ook
om meer personeel en een be
tere huisvesting. Maar daarin
bleef men achter in de ontwik
keling. De overheid had te
weinig aandacht voor de psy
chiatrische zorg. Hoe groot de
wil ook vaak was en is om de
patiënt een optimale behande
ling te geven, het is vaak ge
woon niet mogelijk omdat de
middelen ontbreken. Bij alle
gerechtvaardigde kritiek mag
dat niet uit het oog worden
verloren".
Personeel
De moeilijkheden om perso
neel, vooral goed staf- en lei
dinggevend personeel te krij
gen, noemt de heer Cohen
Stuart één van de grootste
De ingang van de psychiatrische inrichting Schakenbosch aan de Veursestraatweg.
problemen m zijn „Schaken
bosch "-periode, periode, pro
blemen die vele inrichtingen
nog steeds parten spelen. De
oorzaken zijn volgens hem niet
gemakkelijk aan te geven. „Er
zijn er vele. Veel staf- en lei
dinggevend personeel werkt
liever in een gewoon zieken
huis. Een instituut als „Scha
kenbosch" is binnen de psy
chiatrie voor veel mensen he
laas niet de meest aantrekke
lijke inrichting om in te wer
ken. We hebben hier bijvoor
beeld veel langdurige patiën
ten, die heel moeilijk genezen,
of soms helemaal niet meer.
Veel personeel wil graag tast
baar resultaat van het werk
zien, en gaat dan liever wer
ken in een inrichting, waar
minder zware gevallen" zit
ten, patiënten, die gemakkelij
ker genezen
Ook de vele kritiek van de
laatste jaren heeft volgens de
heer Cohen Stuart het verkrij
gen van personeel niet makke
lijker gemaakt: „Men werkt
binnen een inrichting in een
enorm spanningsveld. Aan de
ene kant wil vrijwel iedereen
de patiënt een optimale behan
deling geven, maar aan de an
dere kant lukt dat niet omdat
de middelen ontbreken. Ik heb
dan ook de grootste bewonder
ing voor de verpleegkundigen.
Het is heel wat, om iedere dag
opnieuw te moeten constate
ren, dat de optimale ont
plooiingsmogelijkheden ont
breken. De psychiatrie is erg
lang financieel te kort gedaan.
En ondanks alle veranderin
gen van de laatste tijd, geloof
ik dat we nog steeds erg ach
ter lopen op de eigenlijk moge
lijke ontwikkelingen van die
psychiatrie".
Therapiedorp
Er is veel tot stand gekomen
onder het bewind van dr. Co-
hen Stuart. De arbeidstherapie
werd uit de woonsfeer gehaald
en ondergebracht in een spe
ciaal „arbeidstherapiedorp",
waardoor de patiënten net als
in de gewone maatschappij
van huis naar hun werk gaan.
Verder werd huisvesting van
het verplegend personeel in de
paviljoens stopgezet. Uit oog
punt van veiligheid had men
dit van oudsher steeds gepro
pageerd, maar het past van
daag niet meer bij het streven
om de patiënten en het perso
neel een zo groot mogelijke
\Tijheid te geven. Door het
verdwijnen van het personeel
van de pa\bljoens kwamen bo
vendien ongeveer honderd-
twintig kamers vrij voor de
patiënten, die voorheen op
slaapzalen moesten liggen zon
der enige privacy.
Nu dan bij het vertrek van dr.
Cohen Stuart staat „Schaken- 5E
boschaan de vooravond van 5E
de grootste veranderingen: een EE
nieuw paviljoen en hopelijk EE
vervanging van bestaande ge- EE
bouwen. Bedoeling hiervan is 355
om te komen tot kleine groe- EE
pen patiënten van niet meer EE
dan twaalf personen. „Ik ben
er trots op dat ik aan deze
ontwikkelingen heb mogen EE
meewerken. Ik ben ervan =5
overtuigd, dat juist die schaal-
verkleining pas echt een fun- EE
damentele verandering in de 5E
werkwijze binnen de psychia- EE
trie teweeg zal brengen. Wat =3
die nieuwbouwplannen be- SEE
treft, lopen we met anderen EE
vooraan in Nederland", zegt EE
de heer Cohen Stuart. „Pas in
zo'n kleine groep kan de pa- EE
tiënt optimaal behandeld wor- EE
den. Je kan behalve de voor- EE
delen van meer privacy nu
ook de mensen met gelijksoor-
tige problemen bij elkaar
brengen. En ook is het werken
met zo'n kleine groep veel aan- E3E
trekkelijker voor het verple- EE
gend personeel, dat nu te ma- EE
ken heeft met groepen van 25 ^E
a 30 personen. Ik denk - en
hoop - dan ook dat Schaken- 5=5
bosch" hierdoor in de toe- EE
komst veel gemakkelijker ver- EE
pleegkundigen kan krijgen E5
Beladen met ervaring ver-
dwijnt dr. Cohen Stuart bin-
nenkort definitief naar zijn
werkomgeving van elf jaar ge-
leden, het Delta-ziekenhuis in
Rotterdam. De geneesheer-di-
recteur ziet zijn werk daar als
„een grote uitdaging". Het Del-
ta-ziekenhuis i$ met ruim dui- EE
zend bedden ruim twee keer SEE
zo groot als „Schakenbosch"
en de huisvesting stamt nog EE
uit 1908, terwijl „Schakenbo- EE
sch" pas in de jaren veertig
werd gebouwd. De heer Cohen
Stuart zegt: „Het Delta-zieken-
huis schreeuwt gewoon om
verbeteringen. Alles is er nog
geconstrueerd met massaliteit
en grote slaapzalen, en zo. Ja,
ik zie het nu allemaal veel
kritischer dan elf jaar geleden.
Sterkër nog: was ik nooit weg-
gegaan uit het Delta-zieken- EE
huis, dan had ik alles daar
lang zo kritisch niet bekeken E=
als nu. Ja, je kunt wel zeggen, =3
dat „Schakenbosch" daarom EE
voor mij een goede „leer-
school" is geweest".
Tekst en uitleg: Ad Kuyper
■lil!
