Neeeerlijk niet
Charlotte en
Frangoise lijken
niet op elkaar
V-
DOCUMENTAIRE OVER
NIENKE VAN HICHTUM
Minister
Van Doorn
wil
uitbreiding
Hilversum 4
TELEVISIE VANAVOND
i.'u.H:m.'ui i.iiiujrvi.ii
TELEVISIE DINSDAG
RADIO VANAVOND
RADIO DINSDAG
TERUGBLIK
PAGINA 2
LEIDSE COURANT
MAANDAG 23 FEBRUARI 1976
„Nee, eerlijk niet", luidt de criante
titel van een intussen door de
NCRV gestarte serie over de leven
servaringen van een jonge vrouw,
geschreven onder de naam Charlot
te Bingham door de toenmalige 20-
jarige dochter van Lord Clanmorris,
die vrij openhartig en ook wel gees
tig het gouden randje van liefde en
huwelijk oppoetst en bijslijpt.
Nee, eerlijk niet mag ook de reactie zijn op
het uitgeverslatijn op de flapzijde van het
boek, dat onder dezelfde titel gelijktijdig ver
scheen bij de Zuidhollandse uitgeversmaat
schappij Ad M. C. Stok. Deze flaptekst werpt
op, dat deze autobiografische roman de pen-
nevrucht vormt van een schrijfster, die door
velen de Engelse Francoise Sagan wordt ge
noemd. Daarmee schat men Charlotte te laag
en geeft men er blijk van Francoise onvol
doende te hebben doorvorst. Deze beide da
mes fungeren n.l. niet als een soort evenbeeld
van elkaar, maar als eikaars tegenvoeter.
Charlotte springt behoedzaam om met wat
Francoise zonder meer overboord zet. Char
lotte zoekt nog waarop Francoise al lang
uitgekeken was op haar 20e jaar en Charlot
te.... Maar laten we Charlotte en Francoise
voor zichzelf spreken. Dat maakt het allemaal
wel zo duidelijk.
In de eerste aflevering van „Nee, eerlijk niet",
verleden week, zagen we hoe Charlotte alias
Clara, gespeeld door Pauline Collins aan de
man kwam, een rol van John (Please sir)
Alderton. Het was liefde op het eerste gezicht,
maar met humor op die plaatsen waar men
met de onverbloemdheden van vandaag de
dag hartstocht had kunnen verwachten. En
toch schrokken beiden niet terug voor ondeu
gende grappen, zoals over een vlinderachtig
meisje: „Zij slijt weinig kleren, zij draagt ze
dan ook zelden". Voorts noteerden we een
typische Britse acteursgrap.ten beste gegeven
door geliefde Charles die acteur blijkt te zijn:
„Spelen in een stuk van Brecht is geen rol
maar gevangenisstraf". En tot slot nog wat
luchtige toespelingen op de mannelijke biolo
gie, naar aanleiding van woordgebruik door
Charles, dat door Clara niet direct begrepen
wordt. Uiteindelijk is Charlotte de dochter
van een lord en althans de buitenwereld
neemt aan, dat men daar in de normale
conversatie niet de woorden kiest, die men
dagelijks om zich heen hoort en die tijdens
de lessen voorlichting op de basisscholen door
de juffrouw op het bord worden geschreven
als om aan te geven hoe een grote rijkdom
onze taal op dit punt herbergt.
Schrijft Charlotte: Ik dweep niet met sex.
Het zal altijd een nadeel blijven. De meeste
mensen doen het wel. En het bevalt ze niet
als jij het niet dóet. Ik weet niet waarom. Ik
bedoel, mij kan het niet schelen of ze dwepen.
Alleen kan ik het zelf niet. Behalve als je
verliefd bent. Dat is wat anders. Maar de
meeste mensen die met sex dwepen zijn niet
verliefd. En een massa mensen die zeggen dat
ze verliefd zijn, dwepen in werkelijkheid al-,
leen maar met de sex".
Tot zover voorlopig Charlotte. Maar dan ver
der Fran?oise. Daarvoor moeten we een jaar
of twintig terug, want Francoise publiceerde
haar eerste roman ook rond haar 20e jaar,
maar intussen is zij de 40 al gepasseerd. Haar
eerste roman was tevens een opzienbarend
boek, getiteld „Bonjour tristesse". Het was
weliswaar in eenvoudige taal geschreven,
maar elke recensent vroeg zich af waar een
meisje van 20 jaar zulke cynismen vandaan
haalde als men in dat en ook in latere boeken
aantrof. Zij heeft met haar werk en enorme
invloed gehad op de jongere generatie van die
dagen. Zij schiep eigenlijk de weg voor het
tijdperk Bardot met een nieuwe moraal en
een nieuwe levenswijze, die voor een deel
werd ontleend aan Sartres existentialisme en
die ook hierop neerkomt, dat eigen levenser
varingen onontbeerlijk zijn voor een persoon
lijke filosofie of kijk op het leven. Voor
mensen die zich dat financieel permitteren
konen, hield dit de uitnodiging in om het
leven proef ondervindelijk te ondergaan,
d.w.z. veel drinken,in snelle auto's rijden en
vooral ook veel vrije liefde met als oord van
plezier Saint-Tropez, de Franse vissersplaats.,
die toen verschijnselen als de leer van Sartre;
het levensgemak van Brigitte Bardot (En
Goed schiep de vrouw...) en de romans van
Francoise Sagan samenvielen, een invasie van
John Alderton als de acteur Charles met zijn vrouw Pauline Collins als Clara
alias Charlotte.
Franpoise Sagan, destijds door Fra-
ngois Mauriac een 20-jarig monster ge
noemd.
rijke nietsnutten te verwerken kreeg. Een van
de trouwste aanhangers van de leer van Sar
tre was zijn vrouw Simone de Beauvoir, de
schrijfster die veel heeft bijgedragen tot het
zelfbewustzijn van de vrouw, maar later
onomwonden verklaarde, dat zij zichzelf en
haar man veel tekort heeft gedaan door langs
elkaar heen hun eigen leven te leiden. En dat
was was nu net wat Francoise Sagan in haar
boeken vurig voorstond. Zij zocht niet de
„liefde" in liefde en huwelijk, maar het eigen
welzijn. In haar eerste boek, „Bonjour tristes
se", doet de hoofdpersoon dit nog uit verzet
tegen de vader, een weduwnaar, die her
trouwt, hetgeen zijn jonge dochter moeilijk
verwerkt. Maar tien jaar geleden nog ver
scheen haar boek „La Ch^made", dat even
eens handelt over een jonge vrouw, die zich
laat onderhouden door een oude rijkaard,
intussen zwanger raakt van een jonge geliefde
om dan toch de zijde van de rijkaard te
kiezen, omdat die de abortus in een Zwitserse
kliniek kan betalen. Wijlen de schrijver Fra
ncois Mauriac noemde haar om haar romans
een verschrikkelijk meisje, een „20-jarig mon
ster". Nog pas enkele jaren gelden prijkte
trouwens de naam van Francoise op het
verzoek aan de Franse regering om abortus
te legaliseren.
En dan weer het contrast, Charlotte over een
vriendin, die een ongewenste baby moet krij
gen: „Ik vroeg of ze de baby niet alsjeblieft
toch kon krijgen. En of ze er werkelijk van
af moest. Ze zei van ja, het moest werkelijk,
ze was veel te bang om het te krijgen. Ik kon
niets doen om haar van die angst af te helpen.
Ik wilde niet dat ze het kind zou doden. Ik
kon het niet van me afzetten, dat ze een
„haar" of een „hem" weg deed voor een „ik".
Omdat je dat in feite doet. Ze denken alleen
maar, laten we zien dat we van „dat vervelen
de" afkomen. En dan hoera roepen en het
voor de rest vergeten. Ik word er altijd ellen
dig van".
Als je dit leest, dan blijken Charlotte en
Francoise heel ver van elkaar af te staan. Als
schrijfsters lijken ze niet op elkaar. Wel is het
waar, dat Francoise de laatste jaren blijkens
uitlatingen in interviews enigszins is terugge
komen op haar vroegere standpunten inzake
ongeremde vrijheid, maar na twee scheidin
gen en twee huwelijken voegt zij hier aan toe,
dat zij doordat zij met haar romans haar
eigen geld verdienst niet meer afhankelijk is
van een verdienende man en zich van haar
man kan ontdoen als zij beter kan net zoals
de man de vrijheid heeft om van vrouw te
verwisselen.
Laat Charlotte het maar niet horen. In haar
boek straalt zij van liefde jegens haar man,
die zij steevast aanduidt met de siemaam
„Grote Versierder", omdat zij ~zo gauw niets
beter weet te bedenken voor een man, die
haar blijft boeien, ofschoon zij een open oog
heeft voor zijn zwakheden. En dat duidt dan
wel op een stuk rijping in haar leven, want
in haar tienerjaren kon zij als meisje ongena
dig ,hard oordelen over jongens die haar niet
bevielen en die niet voldeden aan de kwalitei
ten waaraan de „superman" van haar dromen
tegen wil en dank werd onderworpen. Voor
het overige voltrok Charlotte's rijping zich
voorspoediger dan die van Francoise. Ook
daarom moet de NCRV meer trek hebben in
Charlotte dan in Francoise, hetgeen tevens de
uitgever in het ongelijk stelt.
De VARA zendt vanavond een
korte documentaire uit gewijd
aan het in 1903 verschenen kin
derboek „Afke's tiental" van
Nienke van Hichtum. Het boek
dat in vele talen vertaald is,
gaat over een arbeidersgezin
dat omstreeks 1890 in het Frie
se Wagra woonde. Hedda van
Gennep, Marjolijn de Vries en
Marga Wolthuis gingen terug
naar het dorpje en spraken
daar met mensen die het gezin
Feenstra, dat model heeft ge
staan voor het verhaal, nog ge
kend hebben. Verder hadden ze
een gesprek met Jelle Troelstra,
de zoon van Nienke, die nu 80
jaar is.
Nienke van Hichtum was een
schuilnaam. Eigenlijk heette de
schrijfster van „Afke's tiental"
en zoveel andere Friese kinder
boeken Sjoukje Maria Diederi-
ka Bokma de Boer. Ze was de
dochter van een dominee uit
Nes. Nienke van Hichtum was
getrouwd met de socialistenlei
der Pieter Jelle Troelstra. „AF-
ke's tiental" was niet haar eer
ste boek. Ze had al een boek
over „Sipsu, een eskimojongen"
geschreven en ze publiceerde al
vrij regelmatig kinderverhalen
in het Friese weekblad „For hus
en hiem". „Afke's tiental" is wel
het ontroerendste en meest be
kende boek van Nienke van
Hichtum.
Ned. I, 21.00 uur.
HOU HET
SCHERM IN
HET OOG
zijn vrouw Glencora wil graag
een (ere)baantje, maar haar
man weigert daarvoor zijn in
vloed te gebruiken. Glencora
ontmoet vervolgens een sympa
thiek heer.
Ned. I, 21.50 uur.
Suske
De TROS zet de avonturen van
Sukse en Wiske voort met deel
2 van de serie „Zingende
kaars". Professor Barabas zorgt
ervoor, dat het grappige en niet
geheel nuchtere spook Sus Anti-
goon naar het jaar 1603 wordt
teruggestuurd. Suske en Wiske
willen mee, maar dat kan na
tuurlijk niet.
Ned. II, 19.05 uur.
Pallisers
Udo Jiirgens treedt op in de Duitse show „8 x 1
noten".
Phineas is in de serie „De Palli
sers" met Marie Goesler ge
trouwd; zijn onschuld inzake de
moord op Bonteen is bewezen.
Ook Adelaide en Gerard Maule
zijn getrouwd, met het kapitaal
van de Pallisers achter zich.
Vanavond gaan we een paar
jaar in de geschiedenis verder:
Plantagenet is eerste minister;
Baretta
In de Baretta-aflevering van
vanavond „Geef mij maar de
stad", is Blake op zoek naar een
verdwenen vrouw. Haar echtge
noot schijnt zich om haar ver
dwijning niet te bekommeren,
maar haar zwager en haar stal
knecht des te meer. Robert Bla
ke (Tony Baretta) is met Telly
Savalas uitgeroepen tot beste
tv-acteur. Deze onderscheiding
is internationaal bekend als de
Golden Globe Award.
Ned. II, 20.35 uur.
Robert Blake (Tony
Baretta) is onderscheiden
met de Golden Globe
Award. Vanavond is hij
weer als Baretta te zien.
8 x 1
In dezelfde formule als de vori
ge „8 x 1 in noten" die de TROS
vorige zomer uitzond, heeft het
Duitse ZDF een nieuwe show
gemaakt, waarin acht bekende
artiesten optreden. In estafette
vorm brengen zij telkens een
^oio-nummer, waarna zij met
hun voorgangers in de show
optreden. Zo zijn onder anderen
te zien: Peter Kraus, Mary Roos
en Udo Jiirgens.
Ned. II, 22.25 uur.
Hilversum Minister Van
Doorn streeft samen me t de
omroep naar avonduitzendin
gen van het klassieke muziek
programma Hilversum 4. Dat
mag echter niet ten koste gaan
van het bestaande programma
Hilversum 2, dat na 17 uur de
fm-zender waarop Hilversum 4
overdag uitgaat, bezet. Dit zei
de minister zondag in het ra
dioprogramma van de NOS
„Für Elise".
Hij noemde het „geweldig ver
velend, om niet te zeggen onaan
vaardbaar", dat Hilversum 4 om
17.00 uur moet sluiten. Maar er
zal geduld moeten worden be
tracht bij het zoeken naar een
oplossing daarvoor. Over de
programmering op Hilversum 4
zei de minister dat deze „werke
lijk voor een goed deel aan de
verwachtingen voldoet". Hij zei
het*wel jammer te vinden, dat
er twee uren gesproken woord
aan de muziekuitzendingen zijn
toegevoegd. „Maar dit is een
zaak van de zendgemachtigden,
daarover heb heb ik niets te
zeggen en dat is een gezonde
situatie", aldus de minister.
Teleac
18.15 Nederlands voor buitenland
se werknemers
NOS
18.45 Informatie voor Surlnamers
en Surinaamse Nederlanders
18.55 Journaal
VARA
19.05 Tommy en Charlie serie
19.30 FC Avondrood - sportpro
gramma
20.20 2 voor 12 -kwls
21.00 Afke's tiental documentai
re
NOS
21.35 Journaal
VARA
21.50 De Pallisers serie
22.45 Gedicht
22.46 Uitzending Symbiose
NOS
22.50 Journaal
AVRO
23.00 Tennis - proftoemool In Rot
terdam
NEDERLAND II
NOS
18.45 Paulus de Boskabouter
18.55 Journaal
TROS
19.05 Suske en Wiske - serie
19.30 Doctor Who serie
NOS
20.00 Journaal
TROS
20.25 21.15 Wordt u al geholpen? -
serie
21.45 TROS Aktua
22.25 8x1 In noten - muzikaal
programma
NOS
23.20 Journaal
18.00 Sportjournaal
18.30 Journaal
18.45 Klaas Vaak
18.55 Nordschau-Magazlne
19.26 Een doodgewone geschie
denis
19.59 Programma-overzicht
20.00 Journaal
20.15 Monitor
21.00 Alles of niets
21.45 Zonder toekomst Is het
slecht leven
22.30 Journaal
DUITSLAND II
18.20 Chicago Teddybeer en Co
19.00 Journaal
19.30 Betreft: televisie
20.15 Vakantie op maat
21.00 Journaal
21.15 Een dag uit het leven van
Ivan Denlsovlch
22.55 Journaal
18.00 Tl-Ta-Tovenaar
18.05 Klein, klein, kleutertje
18.20 Hond op de vlucht
18.45 Open School
19.15 Sporttrlbune
19.39 Mededelingen
19.45 Journaal
20.15 Micro-Macro
20.45 Edward VII
21.35 Wikken en wegen
22.10 Journaal
22.30 Open School
NEDERLAND I
NOS
10.45-11.35 School-tv
14.00-14.25 School-tv
HILVERSUM I
EO: 18.00 Wij hebben een woord voor
de wereld. P.P.: 18.19 Uitzending KVP.
EO: 18 30 Nws. 18.41 (S) EO-Mededelin-
gen. 18 45 (S) Licht ensemble. 19.00 (S)
Ronduit. 19.40 (S) De bijbel open. 2000
(S) Snaar en spel. 20.25 (S) EO-Metter-
daad. 20.30 (S) Wij stellen u voor. 21.45
(S) Avondoverdenking. NOS: 22.00 Voor
blinden en slechtzienden 22.15 (S)
Openbaar Kunstbezit. 22.25 BOND ZON
DER NAAM. 22.30 Nws. NCRV- 22.40 (S)
Hier en nu. VERONICA: 22.55 Kopstoot.
23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM II
NCRV: 19.10 (S) Bij de tijd. 19.25 (S)
Een. twee in de maat. 19.45 (S) Met
uw instemming. 20.00 Nws. 20.05 (S)
Klein Omroepkoor. 21.20 (S) viool en
piano. 21.35 (S) Poerama. 22.36 (S) De
doodsoorzaak, hoorspel. NOS: 23.00
Met het oog op morgen. 23.55—24.00
Nws.
HILVERSUM
NOS 18.03 De vakaturebank. 18.10 (S)
NOS-Maal. AVRO: 19.02 Lets twist
again. 2002 Radiojournaal. 20.05 (S)
Superclean Dreammachine. 21.02 (S)
De Negen-uur-show. 22.02 Radiojour
naal. 22.05 (S) Vanavond laat. 23.02 (S)
Candlelight-show. (0.02 Radiojournaal)
1 02—7.00 (S) De maandagnachten van
februari.
HILVERSUM I
AVRO: 7.00 Nws 7.02 Dag met een
gaatje. 7.30 Nws. 7.41 Radiojournaal.
7 55 Dag met een gaatje 8.30 Nws. 8.36
Gymnastiek voor de huisvrouw. 8.45
Programma-overzicht. 8.50 Morgenwij
ding. 9.00 (S) De platenkeuze van Wil-,
lem Strietman. 10.00 Radio Lawaaipape-
gaai. 10.10 Arbeidsvitaminen. (10.30
Nws. 10.35 Radiojournaal.). 11.30 (S)
Rondom Twaalf. 12 26 Mededelingen
voor land- en tuinbouw. 12.30 Nws.
12.41 Radiojournaal. 13 00 Knipperlicht.
13.25 "n Middagje AVRO 15.30 Nws.
OVERHEIDSVOORL.: 17.20 Nieuws uit
de Nederlandse Antillen. AVRO: 17.30
Nws. 17.32 Radiojournaal. 17.50 (S) Or
kesten uit de regio.
Nws. 13.11 Echo magazine. 13.40 Een
mens als jij. 14.00 Schoolradio. 15.00
In de wachtkamer. 16.00 Nws. 16.03
Fons Disch ontvangt op zijn spreekuur.
17.00 (S) De hutsgeklutste kinderspelen.
17.20 (S) Country Time. 17.45 Verken
ning. 17.55 Mededelingen.
HILVERSUM III
leder heel uur nws. VARA 7.02 (S)
Dingen van de dag. 7.02 (S) Gesode-
meurders. 9.03 (S) Pep op drie. 11.03
(S) Drie draait op verzoek van mensen
uit de sportwereld. 12.03 (S) VARA's
zoekplaatje. 14.03 (S) Spitsbeeld. 16.03
(S) LP-top-20 en de Tip-LP. 17.03 (S)
Alfred Lagarde.
HILVERSUM II HILVERSUM IV
KRO 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymnas
tiek. 7.20 Het levende woord. 7.25 Badi-
nerié. 7.54 Overweging. 8.00 Nws. 8.11
Echo. 8.30 Aubade. 9.10 Schoolradio
(9.35 Waterstanden) 10.00 De letter M.
11.00 Nws. 11.55 Scheepspraat. 12.00
Vijt tellen na nu, een programma voor
U OVERHEIDSVOORL.: 12.49 Uitzen
ding voor de landbouw. KRO 13.00
TROS 7.00 Nws. 7.02 (S) Cappriccio.
9.00 Nws. 9.02 Aktua-klankbeeld. 9.30
(S) Het kind en wij. 10.00 (S) Opus tien
tot twaalf. 12.00 (S) Intermezzo. 13.00
(S) De'meest verkochte Klassieke Tien.
13.30 (S) Koren en korpsen. 14 00 Nws.
14.02 Aktua-Special. 14.30 (S) Om de
kunst. 15.00 Belcantorium.
Bij Sonja Barend zaten Corrie
Brokken, Bertus Aafjes en Leo
Horn naast elkaar en in over
drachtelijke zin ook op de di
van. Het zal nog niet meevallen
drie meer uiteenlopende karak
ters bij elkaar te verzinnen. Het
gesprek was er dan ook wel
naar. En ik bedoel dat helemaal
niet in ongunstige zin. Want het
heeft natuurlijk zijn charme,
zo'n confrontatie tussen zulk
een extroverte man als Horn, en
de meer in zichzelf gekeerde
dichter, die Bertus Aafjes is en
die overigens soms dan weer op
een bijna opzienbarende manier
zat te luisteren. Corrie Brokken
raakte tussen hen in een tikje
in de verdrukking. Sonja Ba
rend zelf trouwens ook. Al moet
men het haar nageven, dat zij
de conversatie indien nodig met
een enkele handige opmerking
wel weet te stimuleren of zelfs
om te buigen. Enfin, het was
alles een beetje chaotisch, maar
(daardoor) wel amusant. Het
bleek gisteravond helemaal de
avond van de bekentenissen.
Want voordien had de pas 80
jaar geworden Sylvain (Wijntje)
Poons, zijn hart min of meer
uitgestort bij Tony van Verre.
Wij hadden er enkele mooie ver
halen, o.a. dat van zijn kennis
making met Herman Heijer-
mans aan te danken. En de
nadere kennismaking met een
voortreffelijke» man die „tevre
den was met zijn verleden".
Na de eerste aflevering van zijn
show vond Rudi Carrell zelve,
als ik wel ben ingelicht, dat het
allemaal nog wat soepeler moest
gaan. Welnu, zaterdagavond
ging het allemaal zó soepel, dat
het spektakel een half uur eer
der was afgelopen dan was
voorzien. Ik moet overigens toe
geven, dat in het resterende uur
meer overrompelende onzin was
samengeperst dan over het alge
meen in vele televisie-avonden
tesamen het geval is. Niet alleen
raakte Rudi enkele malen dras
tisch in gevecht met een scherts-
vogel (de „emoe" uit de kruis
woordpuzzels als ik mij niet ver
gis), maar de opgaven aan de
deelnemers waren ook van een
dwaasheid, die soms adembene
mende vormen aannam.Scheids-
rechteren bij of verslag doen
van een catch-as-catch-can-wed-
strijd bijvoorbeeld, ga er maar
eens aan staan. Ook werd de
deelnemers onder meer ge
vraagd zich voor een rechtbank
te verantwoorden voor de be
schuldiging van steekpenningen
te hebben aangenomen. Dat is
onder de gegeven omstandighe
den natuurlijk smeken om aller
lei onterechte en ook ietwat on
kiese toespelingen. Die kwamen
dan ook vrij royaal los. Toch is
het alles voor een vrijblijvende
pretavond geen onaardig kijk
spel. En dat uiteindelijke spelen
met de reuze-flipperkast wil
best gedaan wezen. Carrell zal
nu echter, dunkt mij, weer te
rugschakelen op wat minder
„soepelheid", want anders
wordt het al gauw een rommel
tje, zoals iedereen kon waarne
men.
In „Hoe bestaat het" werden
weer ongelooflijke waarheden
uit het dagelijks bestaan kriti
sch, maar niet somber bekeken.
De vorige (eerste) keer al kreeg
ik de indruk, dat men wat al te
gauw iets voor „ongelooflijk"
aanziet. De sterkste kant van
het programma vind ik de on
conventionele manier van „pre
senteren", van het onconventio
nele team, dat bestaat uit Atie
Dijckmeester, Joop Brussée,
Hans Emmering en Bob de Lan
ge hangt er dan wat professio
neel bij. Er waren ditmaal wel
wat geslaagde grappen, maar
ook van tevoren bedachte slag
vaardigheid is toch moeilijker
dan menigeen schijnt te denken.
HERMAN HOFHUIZEN
