De vrees om naar
school te gaan
Dr. Pluizer vraagt uw aandacht
n
i
v
Bridgen
Schaken
Dammen
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 10 JANUARI 1976
Oplossing vorige puzzel
IC
l
|L
O
AA
E
T
cr
e
iC
A
E
L
B|O|NJ
T
L
A
2
O
D
E
O
NJ
1
o
He
O
A
O
P
2
l
M
E
2
I
O
O
2
2
E
I
S
c
2
1
S
L
3
A
O
E
e
T
H<
1
H
2
O
nj
IC
E
l_
E
2
E
L
S
p
E
E
T
c
1
KJ
1
2
1
L
A
E
i
L
He
2
S
L
O
H
A
2.
NJ
A
S
1
A
2
A
c
H
T
T
T
O
P
1
M
G
E
2
P
S
Ho
O
E
2
O
L
E
S
V
E
2
W
E
E
2
p
O
L.
E
i
s
2
A
P
E
E
2
L
O
L
P
■p
1
H
O
2
M
E
E
5
H
1
1
T
l
E
L
s
A
P
M
O
O
E
G
E
P
p
A
A
I
V
E
2
T
2
IC
O
2
E
O
N
1
D
E
E
2
A
S
NJ
O
E
IA
E
2
D
L
E
C
2
E
KJ
T
E
2
1
G
L_
E
A
O
E
KJ
2
A
A
T
H
O
T
2
E
IC
NJ
NJ
5
u
M
U
T
cr
M
S
NJ
A
K
CE
IC
A
A
M
E
O
Hf
B
1
3
O
E
2
A
M
T
NJ
V
2
NJ
D
E
E
KJ
T
P
2
c
L
E
M
O
T
1
E
G
O
r
L
s
L
u
P
1
NJ
E
NJ
C
M
s
5
i
S
1
L
T
r
n
l3
E
L
E
E
NJ
1
P
A
L
C
O
L
M
1
G
O
cr
O
2
E
NJ
I
E7
E
AA
E
E
D
1
F.
2
N
D
2
1
D
E
L
V
A
L
W
1
KJ |D
2
A
2
A
L
A
2
M
H
F
E
E
2
0
J
T
A
AA
S
E
D
E
2
T
5
#1
V
E
U
L
E
NJ
S
N
IsJ
1
2
1
L
2
O
T
T
E
S
F
~Z
V
A
A
W
Ie
L
A
2
T
2
A
P
E
z
E
O
A
A
NJ
A
T
1
E
M
c
L
G
B
O
T
A
NJ
1
S
T
1
D
E
T
E
NJ
T
1
E
1
E
cr
D
1
1
E
O
E
2
1
H
1
NJ
L
eIgIe
2
T
E
M
T
D
O
2
E
LI |NJ
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
Twaalf gulden vijftig: Mevr. Kuipers, Westmeerlaan 4. Roelofarends-
veen.
Vijf gulden: P. v.d. Berg, Westerbaan 6. Noordwijk.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegezonden.
Leidse Courant,
Postbus 11,
Leiden.
HORIZONTAAL:
1 schouwburgplaats
5 kruipend dier
10 tegenstand
14 brandbaar koord
15 roem
16 inl. geneesmiddel
17 partijkrant
18 lidwoord
19 ingewijde
20 reus
22 alleenzang
25 zeestraat
27 toverkol
29 verlichtingsmiddel
31 uitroep v. vreugde
33 voorzetsel
34 mannetjesbij
35 pl. in Engeland
38 vordering
40 knaagdier
41 troep
42 alvorens
43 laan
45 zitplaats
46 omsingeling v.e. vesting
48 interval
50 biet
52 jaargetijde
55 vogel
58 of dergelijke
59 achter
60 aldoor
63 afsluitmiddel
65 pl. in N.O.-polder
66 klaagzang
67 pl. op de Veluwe
69 hooggewelf
71 optocht
74 middag
77 niet behaard
79 gemalin v. Saturnus
81 toespraak
83 voorzetsel
84 gereed
86 hulpmiddel voor automo
bilisten langs de weg
89 lidwoord
90 niet deelbaar door twee
91 muziekinstrument
92 neerslag
93 vr. titel
94 bijwoord
95 zedig
100 water in Friesland
101 Japans bordspel
103 trots
105 afgestoken stuk gras
106 tegen
107 grondsoort
110 borstharnas
114 door water omringd
land
•117 pl. in België
119 specerij
120 pl. in Spanje
122 vlootwezen
124 puntige uitwas
126 bergplaats
127 dieregeluid
128 redevoering
130 dagblad
133 pl. in Gelderland
135 vakje in een kast
138 keukengerei
140 etui
142 richting
144 Europeaan
145 zijriv. v.d. Donau
147 lidwoord
149 voor
150 uitgelezen gedeelte
152 een weinig
153 snavel
155 Russisch meer
156 strand
158 familielid
160 wreed heerser
162 keukengerei
164 bijwoord
166 streek
168 smalle plank
170 roofdier
171 Ind. rijst
172 bloeiwijze
173 stijf
174 naar het punt van uit
gang
175 pl. in Gelderland
176 doodsbeen
VERTICAAL:
1 gezondheidswens
2 bestuurder
3 vuur
4 vat
5 onaangename geur
6 landbouwwerktuig
7 voorkeur
8 bijwoord
9 pl. in Rusland
10 beroep
11 gast
12 deel v.e. radiostation
13 muziekstuk
20 voorheen
21 Noorse godheid
23 boom
24 eiergerecht
26 bijwoord
27 pl. in België
28 eiland in de Oostzee
30 geneesmiddel
32 stevig
34 vallei
36 doopgetuige
37 pl. In Rusland
39 tennisterm
41 stapel
44 pl. in Zeeuws-Vlaanderen
45 militair
46 boodschapper
47 vergiffenis
49 pl. in Ned. Limburg
50 Ind. oprolbaar zonne
scherm
51 windrichting
53 brilslang
54 riv. in Spanje
56 riv. in Frankrijk
57 azijn
61 opgeworpen hoogte
62 verdieping
64 Europeaan
65 ontkenning
68 drank
70 vrouwenhoofddeksel
71 groente
72 open strook in een bos
73 bron
75 wallekant
76 voegwoord
78 roofvogel
80 ligplaats v. schepen
81 schrijflijn
82 water in Noord-Brabant
85 hevig
87 wees gegroet
88 voor
89 riv. in Engeland
93 mondwater
95 elektr. geladen deeltje
96 dwaas
97 opgeworpen hoogte
98 ontastbare stof
99 zuiver gewicht
102 verandering
104 laan
108 aanvankelijk
109 hoekpilaster
111 wisselgebruik
112 oude vochtmaat
113 opnieuw
115 steekwapen
116 rustteken
118 stap
119 veldgewas
121 erkentelijkheid
123 bijb. figuur
125 spleet
129 godheid
131 naar het punt van uit
gang
132 tobbe
133 herkauwer
134 kegelsnede
136 kelner
137 hoogste punt
139 tobbe
140 paardje
141 veelh. dier
143 voorm. Ned. eiland
146 bijb. figuur
147 vliegtuigloods
148 vis
150 wandversiering
151 pl. op de Veluwe
153 tafelgerei
154 rond lichaampje
157 geneeskr. plant
159 vrees
161 spijskaart
163 watervlakte
164 naarling
165 boterton
167 mannetjesbij
169 vierhandig zoogdier
170 kostuum
Men spreekt van schoolfobie
wanneer een kind niet naar
school durft omdat het schrik of
angst heeft. Wanneer de angst
niet de oorzaak is spreken we
eerder van schoolweigering. In
de praktijk zijn er alle mogelij
ke overgangsvormen tussen de
twee uitersten.
Schoolfobie komt voor bij 1 - 2
pet van de schoolgaande jeugd.
Dus helemaal geen zeldzaam
heid. Ook de openlijke school
weigering komt geregeld voor.
Erger is het gesteld met de zoge
naamde niet onderkende school
weigering. Het kind is dan wel
lichamelijk aanwezig in de
school, maar geestelijk is het
afwezig, het zit met zijn gedach
ten ergens anders en heeft een
volledig negatieve instelling te
genover alles wat er zich in het
klaslokaal afspeelt De niet on
derkende schoolweigering loopt
op tot 25 pet van de schoolgaan
de kinderen en is een zeer groot
probleem zowel voor de ouders
van de kinderen als het onder
wijzend personeel.
Vele auteurs geven een psycho
dynamische uitleg voor het fe
nomeen van de schoolweigering.
Volgens hen komt alles neer op
een moeder-kind moederpkind
verhouding. Inderdaad, vele
moeders houden hun kind te
zeer afhankelijk van hen, ze ge
ven het niet de kans op tijd de
eigen vleugels uit te slaan en
een zelfstandig vliegtochtje te
maken.
Als het kind dan naar school
moet reageert het te sterk op
het verlies van de geruststellen
de aanwezigheid van de moeder.
Hierdoor wordt het angstig en
geraakt zelfs in paniek. Om de
ze scheidingsangst zo vlug mo
gelijk uit te schakelen of de
baas te blijven is er voor het
kind maar één logische oplos
sing: zo vlug mogelijk de school
ontvluchten om terug de be-
MEDISCHE
RUBRIEK
schermende omarming van de
moeder op te zoeken.
Als deze zienswijze juist is, dan
moet niet alleen de school, maar
ook iedere situatie buitenshuis
zonder de moeder het kind
schrik aanjagen.
Dit doet zich inderdaad dikwijls
voor. Overbeschermde kinderen
gaan niet graag bij verenigin
gen, logeren niet graag in een
hotel, en zelfs bij de grootou
ders voelen ze zich nog niet op
hun gemak. Eigenaardig lijdt
niet alleen het kind onder de
scheiding, maar ook de overbe-
zorgde moeder. Vele van de
moeders krijgen een zenuwin
zinking als reaktie op de schei-
Hetzelfde verschijnsel kan zich
voor doen bij een huwelijk van
een kind. De overbezorgde moe
der vindt haar leven ineens zin
loos nu ze niet meer van 's
morgens tot 's avonds haar kind
in de watten kan leggen. Andere
auteurs menen dat, benevens
een gestoorde moeder-kind-rela-
tie, andere faktoren een rol spe
len bij het tot stand komen van
de schoolfobie. Zij denken meer
aan een pijnlijke of traumatise
rende gebeurtenis op school.
De vader van een kind kwam
na een ongeval met dronken
schap, in de gevangenis terecht
Het kind kreeg een zenuwinzin
king, blijkbaar zonder reden.
Op school werd het voor stoute-
rik en luierik uitgescholden
waardoor als reaktie een afkeer
en tenslotte schoolfobie ont
stond. Zodra de meester de juis
te toedracht kende en alles uit
praatte met het kind was alles
vlüg in orde.
Schoolweigering heeft door
gaans andere oorzaken. Zo kan
het gebeuren dat ouders het
kind zelf thuis houden van
school omdat ze het belang van
de school niet inzien en menen
dat het kind beter wat kan mee
helpen aan huis. Ook vele kin
deren zien het nut van de school
niet in en beginnen dan maar
te spijbelen.
De laatste tien jaar is er heel
wat aandacht voor het probleem
van het schoolverzuim. In prin
cipe gaat men geleidelijk te
werk en krijgt men meer resul
taat met overreding dan met
dwang of pressie. Maar het doel
blijft steeds hetzelfde, namelijk
het kind weer naar school doen
gaan. Bij schoolfobie tracht
men de angst stapje voor stapje
te overwinnen, eerst zelfstandig
huiswerk laten maken, eerst sa
men, later alleen, eerst leuke
vakken, later minder leuke, dan
samen naar school om een boek
te halen, dan alleen, vervolgens
samen in de school om tenslotte
te eindigen met geregeld school
bezoek. Iedere geslaagde stap
wordt aangemoedigd en het on
gewenste gedrag wordt gewoon
genegeerd.
Bij schoolweigering kan even
tueel wel wat pressie uitgeoe
fend worden maar doorgaans is
een positieve aanpak veel lonen
der. Vooral kinderen van ouders
die zelf altijd weigerachtig ston
den tegenover de school en op
de zelfkant van de maatschappij
leefden bloeien helemaal open
wanneer ze op de juiste manier
opgevangen worden. In de prak
tijk verloopt het soms anders.
Zulke kinderen worden soms
voor dommerikken uitgeschol
den waar niets van terecht zal
komen omdat de ouders al even
min deugden. Niettemin kunnen
deze kinderen de beste leerlin
gen worden als ze eenmaal ont
dekken dat de school ook een
nuttige en aangename plaats
kan zijn.
Ineens valt dan ook de haat en
de agressie van hen af die ze
reeds jaren als een boosaardige
plant in hun hart hadden ge
koesterd. Maar onze voorouders
kenden ook reeds deze waar
heid die nu weieens als een
originele vondst van de moder
ne psychoterapie wordt voorge
steld. Ze zeiden het wel met een
spreekwoord: men vangt meer
vliegen met honing dan met
azijn.
door W. Leurs
Een van de meest voorkomende
fouten in het bridgespel is onget
wijfeld die. welke met het woord
automatisme kan worden aange
duid. Hij wordt gemaakt door die
spelers, die de moeite niet nemen
de kaarten en kansen goed te
bekijken en die. vaak gesteund
door lange ervaringe. snel de sla
gen maken die hun worden aange
boden. zonder zich over het verde
re verloop van het spel enige zorg
te maken.
Het onderstaande spel is daar een
typisch voorbeeld van. Het werd
gespeeld in een parenwedstrijd
door acht paren. Zes daarvan za
ten in het eindcontract van vier
harten en hiervan slaagden vijf er
in de benodigde tien slagen te
maken. Dit was geenszins hun ei-
6 5 4
9543
087 4
AH 64
A H B 9 3 10 2
9- 9H 10 9 2
o V B 3 w 0 010 9 6 5 2
987 5 2 L +V 10
♦V 8 7
OA V B 8 7 6
OA H
B 3
gen verdienste, maar slechts te
danken aan het slordige tegenspel
van de oostspelers, die zich allen
aan de hierboven genoemde fout
schuldig maakten.
Bedekt u de zuid- en westkaarten
eens. en ga na of u de zaken beter
zou hebben aangepakt.
Zuid opende hel bieden met 1 harten,
west volgde met 1 schoppen, noord en
oost pasten, waarna zuid 3 harten liet
horen Noord verhoogde tot vier harten
en dat werd het eindcontract. waarte
gen west met schoppenheer uitkwam.
Als u het juiste tegenspel had gevon
den. zoudt u met een hoge score van
de tafel zijn opgestaan In de vijf ge
noemde gevallen verliep het spel aldus
oost speelde schoppen tien bij en zuid
de 7. West vervolgde met schoppenaas
en de derde schoppenronde werd door
oost getroefd Het spel was nu niet
meer te verliezen'
Oost vervolgde met ruiten, zuid nam
met het aas. ging met klaveren naar
noord en sneed in harten Toen de
troefdistributie hierna duidelijk was.
ging zuid nogmaals met klaveren naar
de dummy en herhaalde de snit in
harten, waarna alle problemen waren
opgelost
Oorzaak van het falen van de verdedi
ging: het automatisch introeven van
oost in de derde slag! Oost keek niet
verder dan zijn neus lang was en gunde
zuid geen schoppenslag. met gevolg
dat zuid toen maar de rest van de
slagen i
Als oost de dummy goed had bekeken,
dan had hij het geschetste spelverloop
vrij gemakkelijk kunnen voorzien en zijn
tegenmaatregelen kunnen nemen. Oost
moet namelijk in de derde slag niet
introeven maar een klaveren opruimen,
waardoor hij zich van twee troefslagen
verzekert. Immers, zuid heeft dan op
tafel maar één entree (de tweede klave
ren kan oost troeven) en dat is niet
voldoende om tweemaal in harten te
snijden
Ter gelegenheid van het feit. dat
dr, M. Euwe 40 jaar geleden we
reldkampioen werd en dat hij in
mèi 1976 75 jaar hoopt te worden,
heeft de nationaal en internatio
naal bekende probleemmeester
ing. Jac. Haring de onderstaande
twee-zet ter ere van de ex-wereld
kampioen samengesteld. Het is
niet zo maar een probleem, het is
een creatie waarbij de initialen van
Max Euwe op het bord prijken. De
produktiviteit van Jac. Haring ge
tuigt van een enorme inzet, doch
ook van een fantasie die schier
onbegrensd is. De Nederlandse
Bond van Probleemvrienden mag
zich gelukkig prijzen met deze ge
weldenaar op het zo specifieke
terrein van de probleemcomposi
tie. Zie diagram.
Wit: Kg4. Dg2. Tf5. Lf6. Lg6. Pf3,
Ph2 pi: f2. f4. h6. Zwart: Ke4. De6.
Ta6. Tc4, Le2. Pa2 Pa4, pi: b5. c3.
d5.
De magistrale oplossing luidt als
volgt: 1. Kg5: (dreigt 2. Te5 mat)
1....Kd3 2. Td5: mat of 1. ...Df6:+
2. Tf6: mat of 1. ...Df5: 2. Lf5:
is of 1.Lf3: 2. Df3: mat.
In dit kader mag niet onvermeld
blijven Harings meest recente bui
tenlandse toernooisucces.
Het is een tweezetter - een zgn.
tweelingprobleem, d.w.z. door een
kleine wijziging een andere oplos
sing. Onderstaand volgt dit kunst
werk.
m<B. i
i
Wit begint en geeft mat in twee Wit aan zet en geeft mat in 2
Wit: Kb1. Df2. Td1. Tc6. Lc4. Pd3.
Pd4 pi: b3. Zwart: Kc3. De5, Td8,
Tg7. La1.Pa6. Pe2 pi: b7. b4. f4.
De oplossing luidt als volgt: 1.
Tc5: (Dreigt 2. Pb5 mat. Niet Juist
was 1. De3 met de dreiging 2.
Pe2: mat wegens 1. ...Tg2!) 1.
...Pc7 2. Ld5 mat of 1. ...De8 2.
La6: mat of 1. ...Dc5: 2. Pe2: mat
of 1. ...Dd4: 2. Del mat of 1. ...Pd4:
2. Dd2 mal
Verplaatst men op de diagramstel
ling Tg7 naar f6 dan is 1. Tc5
onjuist wegens 1. ...Tb6. Maar nu
is de oplossing 1. De3: (dreigt 2.
Pe2: mat) 1. ...f3 2. Pe5: mat of
1. ...Dh5 2. Pf4: mat of 1 ...De3:
2. Pb5 mat of 1. ...Dd4: 2. Dd2 mat
of 1. Ped4: 2. Dd2 en na andere
willekeurige zetten met Pe2 volgt
2. Tc1 mat.
door Freek Gordijn
Zo als bekend won Harm Wiersma
vorige maand het zevende Interna
tionale Suikerdamtoernooi. Hij
deed dat op een nog al indrukwek
kende wijze, die verwachtingen
wekt voor het in augustus a.s. te
houden toernooi om het wereld
kampioenschap. De grote verras
sing in het Suikertoernooi was
ongetwijfeld de debuterende Mati
nees Mamina N'Diaye die als derde
eindigde en zich hiermee in een
wedstrijd tussen de beste dam
mers van de wereld rangschikte.
Dit talent werd vorige jaar door
Baba Sy als deelnemer aanbevolen
en voor wat ons betreft mag Sy
nog meer rondkijken. Het is te
hopen dat Mali zich snel zal aan
sluiten bij de Internationale Dam-
bond. zodat N'Diaye in augsutus
kan meespelen in de strijd om de
wereldtitel. Hieronder de partij tus
sen Wiersma en N'Diaye gespeeld
in de tweede ronde.
H. Wiersma (Ned.) wtt, M. N'Diaye
(Mali) zwart Amsterdam, 19 de
cember 1975.
I. 32—28 18-23 2. 38—32 12—18
3. 31—27 20-24 4. 37—31 7—12
5. 43-38 17-22. 6. 28x17 12x21,
een wat ongebruikelijke voortzet
ting in deze opening van zwart. Op
31—26 zal zwart wel met 23—28
vervolgen. 7. 49—43 21—26 8.
33-28 26x37 9. 42x31 14-20 10.
47—42 10—14 11. 39—33 5—10 12.
44-39 2—7 13. 41—37 7—12 14.
50—44 20—25 15. 48-41 15—20
16. 27—22 18x27 17. 31x22 11—17
18. 22x11 16x7 19. 36—31 12—18;
zwart kon hier 23—29 34x23
10—15 spelen om dan met 24—30
te vervolgen. 20. 31—27 7—12 21.
27—21 6—11 22. 41—36 10-15 en
niet het ogenschijnlijk sterk lijken
de 11—16 wegens: 21—17 12x21
28-22 18x27 34-30 25x34 40x18
13x22 33-29 24x33 39x26 en
zwart verliest het stuk op veld 27.
Met zijn 22e zet lokte wit het wel
uit! 23. 34-29 23x34 24. 40x29
4-10 25. 21-16 1-7 26. 28-23!
19x28 27. 32x23 25—30I 28. 36-31
11—17 29. 37—32 18-22 30.
42—37 13—18 31. 48—42 9—13 32.
31—26 zie diagram.
rif# i
■p. a
M
31x2 13—19 enz. te duur om nog
remise te halen. 34. 29x20 15x24
35. 16—11! de verrassing. Deze
voortzetting heeft zwart niet onder
kend. 7x16 op 17x6 volgt 33—29
24x33 39x17 36. 32—27 18x29 37.
27x7 8—12 38. 7x18 39. 33-28
22x33 40. 39x28 9-13 41. 31-27
29-34 42. 44—39 13—18 43.
38—32 14—19 44. 39—33 dreigt
33-29. Op 18-23 volgt 42-38
met de dreiging 27—21. 44....
19—23 45 28x19 24x13 46 35x24
10-14 47. 32—28 17—22 48 28x17
14—19 49. 24-20 25x14 50. 33-29
34x23 51. 27—21 16x27 52. 17—11
23-28 53. 11—7 28-32 54. 7—2
14—20 55. 2—11 19—23 56.11—44
23—29 57. 44—49 29-34 58.
43—39 34x43 59. 49x15 18-23 60.
15-10 23-29 61. 10x41 29-33
62. 45—40 en hier gaf zwart het
op.
In de diagramstand vervolgde
zwart nu met: 32.... 3—9? Een
speler als N'Diaye vereenvoudigt
niet graag, maar hier had hij toch
de posities moeten verbreken. Mo
gelijk was voor hem geweest:
20-25 29x9 3x14 35x24 18x20 en
het voordeel voor wit is geslonken.
Maar zwart denkt hier een kans te
hebben.
33. 37—31 20—25 hier is 22—27
Tot besluit weer een damprobleem
ter oplossing. Het is een composi
tie uit 1937 van A. A. Polman met
als opgave: Wit speelt en wint. De
oplossing in een volgende rubriek.
Oplossingen damproblemen uit de
rubriek van 20 december.
A. Golubev. 1. 34-29 27x47 2.
48—42 47x49 3. 30-24 23x43 4.
26-21 28x50 5. 21x5 49x19 6.
37x17 50x11 7. 5x49 13-19 8.
49—32 19-24 9. 32-38 24-30 10.
38—33 wint.
H. de Jongh. 1. 27—22 18x27 2.
32x21 23x34 3. 21—17 11x22 AB
4. 48—43 29x49 5. 40x27 49x21 6.
26x8 wint. A. 3. 29x38 4. 40x7
1x21 5. 26x6 enz. B. 3. 12x21
4. 26x6 29x38 5. 40x18 enz. Schij
noplossing: 1. 27—21? 16x27 2.
32x21 23x34 3. 21—16 29x38 4.
40x9 13x4 5. 16x7 12—17 6. 7—2
19—24 enz.
Th. van Prooljen. 1. 27—21 16x27
2. 32x12 23x43 3. 12x23 19x28 4.
21x41 43—49 5. 36—31 26x37 6.
48—42 37x48 7. 10—4 48x30 8.
4x44 49x40 9. 25x45.
A. Salnlkov. 1. 27-21 16x29 2.
25-20 26x48 3. 20x16 23x32 4.
35-30 24x35 5. 43—38 32x34 6.
16—11 6x17 7. 49—43 48x39 8.
44x2 35x44 9. 50x30 wint.
M. Sabater. 1. 38-33 21-26 ge-
dw. 2. 28x22 26x17 3. 34—30
35x24 gedw. 4. 44—40 19x28 5.
33x2 24x35 6. 2x4 14—19 7. 4x24
35-40 8. 24—33 40—45 9. 33—50.
A. Méllnon. 1. 40-34 27x36 2.
38-32 28x37 3. 47—42 37x48 4
46—41 36x47 5. 34-30 47x29 6.
30x8 2x13 7. 39-34 48x30 8. 25x1
13-18 9. 1x10 5x14 10. 35-30
14-19 11. 30-24 19x30 12.
45—40.