Schrijver Bernlef
in De Trom
van Pandoera
Dominic en Sam
terug op scherm
Komieken doen
in Kenia mee
aan hoorspel
over gezondheid
IIH'Hiüfll'il
EBm
TELEVISIE WOENSDAG
RADIO VANAVOND
RADIO WOENSDAG
„VAN PUISTEN
GEEN LAST MEER"
TELEVISIE VANAVOND
TERUGBLIK
PAGINA 2
LEIDSE COURANT,
DINSDAG 6 JANUARI 1976
NEDERLAND I
DUITSLAND I
18.55 Journaal
AVRO
19.05 Geheimen der zee
19.55 AVRO's Sportpanoroma
presenteert: 25 x sportman
van het jaar (1951-1975)
AVRO
21.50 Van oude mensen, de din
gen die voorbllgaan (slot)
18.00 Nieuws uit Noordrl|n-West-
talen
18.10 Ahol, Pacific Lady, tv-serle
18.35 Volksmuziek
18.45 Die schöne Marianne, tv-se
rle
19.15 Actualiteiten
19.45 Hobbyprogramma
20.00 Journaal
20.15 Zauber der Manege, varié
téprogramma
21.00 Die Legende vom vlerten
Könlg, kerstspel
22.40—23.00 Journaal en com
mentaar
18.30 Tekenfilm
19.00 Journaal
19.20 Ein Könlg stirbt: jaarwisse
ling in Zambia
19.30 Der Raub der Sabinerinnen,
Duitse speelfilm uit 1954
21.00 Journaal
21.15 Bllckpunkt, informatief pro
gramma
22.00 Aspekte, cultureel magazi
ne
22.45 Journaal
BELGIE
NEDERLANDS
18.00 Ti-Ta-Tovenaar
18.05 De avonturen van Dominic,
Engelse tv-serle
18.30 Informatief programma
19.00 Tienerklanken
19.45 Journaal
20.15 Hitjournaal uit 1933
21.00 Menswetenschappen, docu
mentaire
21.45 A killer In every corner, En
gelse fllmserie
22.50-23.05 journaal met o.m.
Wetstraat
NEDERLAND I
HILVERSUM I
P.P.: 18.19 Uitzending van het GPV.
18.30 Nws. 18.41 Gezondheidszorg, do
cumentaire. 19.00 Zevendedagsadven
tisten NOS: 19.15 Accoord, kroniek
amateuristische muziekbeoefening.
AVRO: 20.00 Vanavond, muziek, vrolijk
heid en verstrooiing, met om: 20.00 (S)
Promenade Orkest 20.30 (S) Hersen
gymnastiek. 20.55 (S) De Derde Kamer,
programma over landspolitiek en rand-
gebeuren. 21.25 (S) Paul Vlaanderen en
het Margot-mysterie, hoorspel. 22.05 (S)
Koepelcafe. 22.30 Nws. 22.40 Radiojour
naal. 23.00 (S) Lichte muziek. 23.20 (S)
Er floot een vogel in de wei. 23.55-24.00
Nws.
HILVERSUM II
18.50 (S) KRO Muziekfeest 1975. 19.15
(S) Zin in Muziek. 19.30 Kerk als meer
voud. 20.00 Nws. 20.05 Overweging.
20.15 (S) Von Karajan dirigeert Schon-
berg en Bruckner. 21.50 Theater, Cen-
tropolis, hoorspel. 22.40 (S) To You,
muziek van Peter Schat. NOS: 23.00
Met het oog op morgen. 23.55-24.00
Nws.
HILVERSUM III
NOS: 18.03 De vakaturebank. 18.10 (S)
N.O.S.-Maal. VARA: 19.02 (S) Pop-re-
konstruktie. 20.02 (S) Nashville. 21.02
(S) Jazz - Blues. 22.02 (S) (P)opdonder.
23.02 (S) Wachten op middernacht
0.002 (S) Nacht-drie-draai. 2.02 (S)
HELP: programma voor werkers in de
verplegende en verzorgende beroepen.
4.02 (S) De Rode Dageraad. 5.02-7.00
(S) Truck, een programma voor vracht
wagenchauffeurs.
iiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii 'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
„Is het belangrijk om mooi te zijn?" Met deze vraag stevende
NCRV-medewerkster Caterine Keyl af op een aantal mensen,
die hierop een antwoord geven in de aflevering „De Trom van
Pandoera", die morgenmiddag op Ned. I om 17.05 uur wordt
uitgezonden. Aan het woord komen een jong meisje, geboren
als „schoonheidskoninginnetje", een meisje dat zich arm koopt
aan schoonheidsmiddelen, een jongen van het zelfde laken een
pak en de Amsterdamse schrijver J. Bernlef, bij zijn moeder
bekend als Henk Marsman.
Bernlef, die 14 januari 39
wordt, is zijn trauma te boven.
De voormalige puistenkoning,
zoals hij zich nu met enige
ironie kan noemen, was niet
moeders mooiste en hij heeft
het geweten. „O ja, mijn ou
ders hielden me voor: Henk,
het uiterlijk is niet belangrijk.
Het gaat erom wat je te zeggen
hebt" De schrijver glimlacht
aarzelend. „Die woorden krij
gen pas betekenis als je de
praktijk hebt ervaren. Ik heb
er nu geen last meer van,
maar vroeger was het ellendig.
Hoe lang duurt het voor die
puisten weg zijn; bij sommi
gen gaat het nooit over en er
zijn huidaandoeningen, die le
venslang sporen achterlaten.
Dat is nóg erger."
Hoewel Bernlef, schrijver van
boeken en toneelstukken, me
dewerker van de Haagse Post,
niet graag terugkijkt op die
vervloekte jaren waarin hij
middeltjes kocht en bij alle
andere jongens van school
achter liep, weet hij er nog
goed van te vertellen.
.Dansles. Ook al zo'n verrotte
uitvinding. Ik nam altijd maar
meteen het lelijkste meisje, je
ging er bij voorbaat al vanuit,
dat zo'n meisje je niet zou
weigeren. De mooie meisjes
waren altijd voor andere jon-
Zweden
Tot zijn 21ste geen vriendin
netje voor Bernlef, die op de
ze leeftijd naar Zweden ver
trok en dür voor het eerst
een meisje leerde kennen dat
door het uiterlijk kon heenkij
ken. „Dat was een heel nieu
we ervaring, vooral omdat ik
daar helemaal in een isole
ment zat Ik was er, van 1958
tot 1960 ober, en bordenwas
ser, leerde er de dingen op een
nieuwe manier te bekijken."
Catherine Keyl vond het een
goed idee, om te bekijken of
het hebben van heel veel puist
jes iets te maken had met
schrijver worden.
Bernlef: „Dat geloof ik niet. Ik
zie geen oorzakelijk verband.
Maar ik geloof wel, dat een
lichamelijk kenmerk een bij
drage levert tot ergens heel
goed in willen zijn. Maar zo
hoef je niet alleen schrijver te
worden, je kan ook gaan schil
deren, topsport bedrijven, het
maakt niets uit. Ik was toch
al introvert, had een hekel aan
groepsverband. Maar ik was
wel voorzitter van de school
vereniging en hoofdredacteur
van de schoolkrant Ja, praten
kon ik toen heel goed."
Dat neemt niet weg, dat de
toenmalige Henk Marsman
van alles kocht tegen de puist
jes. „Maar die heb ik op een
dag allemaal in de vuilnisbak
gemieterd. Al die middeltjes
zijn bedrog. Alleen medicinale
alcohol wil wel een beetje hel-,
pen en je moet niet te veel
chocolade eten. Als ik chocola
at werd het erger ja. Die
puistjes ontstaan door de sa
menstelling van het bloed,
daar kan je weinig aan doen.
Maar heb je grote poriën en
het is in de stad toch al stoffig,
dan krijg je meteen ontste-
kinkjes. Daar kan je wat tegen
doen met alcohol."
Schrijver
Dat Bernlef schrijver is ge
worden, komt eerder door zijn
leraar Nederlands en niet
door de hinderlijke puistjes.
„Overigens heb ik het niet zo
De schrijver Bernlef, die morgenmiddag in ,,De trom van Pandoera" praat over
het uiterlijk van de (jonge) mens.
op pseudoniemen, maar het
moest wel. Toen ik eens publi
ceerde onder mijn eigen
naam, werden vergelijkingen
gemaakt met mijn populaire
naamgenoot, van wie ik geen
familie ben, geloof ik. Daar
om ben ik me, acht jaar gele
den, Bernlef gaan noemen. J.
Bernlef. Alleen voor goede
vrienden maak ik een compro
mis. Die noemen me Henk
Bernlef..."
In het tv-programma van mor
genmiddag relativeert deze
schrijver de rol van uiterlijke
kenmerken in zijn schrijverij,
hoe belangrijk ze ook kunnen
zijn.
Toch nog een beetje grimmig:
„Wat voor namen ze niet voor
me bedachten. Zelfs een on
derwijzer deed eraan mee:
„Heeft de puistenkoning er
nog wat van te zeggen?" Ik
had toen nog niet het gevoel
voor ironie om het leuk te
vinden."
Barbarber
„Pas later was het mijn leraar
Nederlands, die ons andere
boeken voorhield dan de ge
bruikelijke, waardoor ik be
langstelling kreeg voor litera
tuur. Nescio gaf hij ons, om
te leren wat je met Neder
lands kan doen. In 1958 toen
ik in Zweden was, vroegen K.
Schippers en G. Brands me, of
ik mee wilde doen aan het
tijdschrift Barbarber.
Natuurlijk, zei ik. Trouwens,
in de vierde klas van de han-
dels-hbs, had ik een hechte
band met vrienden als het
ging om kunst en literatuur."
Deze kant van Bernlef, het
niet-uiterlijke van Bernlef,
kreeg tenslotte de overhand.
„Ik heb geen last meer van die
puisten, ik ben getrouwd en
heb twee kinderen. Vijftien
jaar getrouwd met Eva Hoor-
nik, die voor de VPRO-radio
werkt en voor Avenue
schrijft."
Voor Bernlef zijn de woorden
van zijn ouders: „Henk, het
uiterlijk is niet belangrijk",
werkelijkheid geworden.
Er is niets meer op hem aan
te merken.
F. J. BROMBERG
den. Sam herinnert zich als de
dag van gisteren dat hij voor
het eerst de mijn inging. Dat
was in 1938 en de Tweede We
reldoorlog was niet ver meer
weg. Hij herinnert zich ook
goed, wat er sindsdien is ge
beurd: „Toen de oorlog voorbij
was, telde Engeland 350.000 do
den en we zaten financieel aan
de grond. Maar in het mijnwer
kersdorp waar ik woonde waren
we dat gewend en de kans om
in leven te blijven of niet was
er even groot". In Sams woon
plaats Skillerton is weinig ver
anderd, maar in de harten van
de bewoners is meer hoop dan
vóór de oorlog.
Ned. II, 20.25 uur.
Mini-voetbal
In de mini-voetbalshow kan de
kijker vanavond in het Rotter
damse sportpaleis Ahoy' de
wedstrijd Hoofdstad Amster
dam tegen het militaire team
verwachten. Dit is een bijzonder
belangrijke wedstrijd. Wint Am
sterdam, dan pakken de hoofd
stedelingen de eerste plaats, om
dat' Duitsland zijn tweede wed
strijd heeft verloren. De militai
ren moeten winnen, als zij hun
kans op een finaleplaats willen
behouden.
Ned. II, 21.20 uur.
Sportman
Oude mensen
Van het tv-spel van Walter van
der Kamp „Van oude mensen,
de dingen die voorbijgaan",
wordt vanavond het zevende en
laatste deel uitgezonden. In dit
verhaal, naar het boek van
Louis Couperus, komt Harold
Dercksz tot de ontdekking dat
de dingen van 60 jaar geleden
- de moord op zijn vader - alleen
door de dood van de oude men
sen voorbij zullen gaan. Er zijn
echter meer mensen op de hoog
te met de moord, dan hij ver
moedt. Elly en Lot zijn terugge
komen naar de Haagse familie
sfeer, waarin de oude mensen
langzaam sterven.
Ned. I. 21.50 uur.
Vanavond wordt voor de 25ste
keer de „Sportman van het
jaar" bekend gemaakt. Deze ju
bileumverkiezing wordt in een
directe uitzending vanuit het
Singermuseum in Laren gepre
senteerd. De sportman en
-vrouw van 1975 - gekozen door
de Nederlandse sportpers - krij
gen de „Jaap Eden", de door
Jits Bakker vervaardigde trofee
overhandigd. De „Tom Schreur-
sprijs" wordt uitgereikt aan een
veelbelovend sporttalent; ook
wordt bekend gemaakt, welk
team het predikaat „Sportploeg
van het jaar" zal mogen voeren.
Een terugblik op de afgelopen
25 jaar wordt gegeven, een pe
riode die begon met de verkie
zing van voetballer Abe Lenstra
tot Sportman van het Jaar 1951.
Ned. 1,19.55 uur.
NAIROBI (AP) - De Keniase
regering bedient zich sinds
enige tijd van een nieuwe en
unieke manier om het volk
voor te lichten over gezond
heid en hygiëne. Via het ra
diostation „The Voice of Ke
nya" wordt wekelijks een
hoorspel uitgezonden, waarin
bekende acteurs en komieken
de bevolking op komische
wijze in het Swahili voorlich
ten over gezondheid.
Het hoorspel is een van de
populairste radioprogramma's
in het land geworden. Het pro
gramma heet „Zaa na oewa-
toenze", hetgeen ongeveer
„Kinderen baren en verzor
gen" betekent. Het spel is op
gezet door het kinderfonds
van de Ver. Naties (Unicef) en
het VN-fonds voor bevolkings-
aktiviteiten (UNFPA).
Ervaringen in het verleden
hebben uitgewezen dat de
gortdroge radiopraatjes over
gezondheid en kinderverzor
ging niet veel uithaalden. Naar
is gebleken zijn de deskundi
gen op het gebied van gezond
heidszorg niet in staat de aan
dacht van hun luisteraars te
blijven trekken, vandaar dat
het idee werd geboren om po
pulaire komieken de bood
schap te laten overbrengen.
De serie hoorspelen heeft de
aandacht getrokken van ande
re Afrikaanse landen als Tan
zania, Swaziland, Zambia en
Lesotho, die plannen hebben
om zelf soortgelijke program
ma's te gaan uitzenden.
De serie gaat over het nogal
grote gezin van Mzee Pembe,
die regelmatig te diep in het
glaasje kijkt en een zeer ou
derwetse vader van 16 kinde
ren is. Zijn vrouw, Mama Nje-
ri, zorgt voor de kinderen en
probeert Mzee Pembe van de
drank te houden, zodat zij ge
noeg geld overhoudt voor kle
ding, voedsel en medicamen
ten voor de kinderen. Mzee
Pembe wordt thuis vaak be
zocht door verstandige figu
ren, die wijzen op de ongezon
de toestanden in de woning
van het gezin en proberen de
huisvader over te halen de ad
viezen op te volgen.
TROS: 7.00 Nws. 7.02 (S) Ontbijt soos.
licht- en populair klassieke muziek.
(7.30 Nws. 7.41 Aktua 1. 8.30 Nws.
8.36-8.45 Gymn. voor de huisvrouw.!
10.00 (S) Van Heinde en verre. 10.30 -
Nws. 10.33 (S) Toerja-toernee, streek-in
met inform., muziek en mensen. 11.45
(S) Cafe chantant. 12.26 Meded. voor
land- en tuinbouw. 12.30 Nws. 12.41
Aktua II. 13.00 (S) Een mondje Frans,
muziek en inform, uit Frankrijk. 13.30
(S) Sport na sport, sportprogr. voor de
jeugd. 14.00 (S) Specialiteiten a la car
te. muzikaal wensprogr. 15.00 (S) Close-
up. (15.30 Nws.) 16.30 (S) Keerpunt in
een mensenleven. OVERHEIDSVOOR
LICHTING: 17.20 Nederland en de derde
wereld. 17.30 Nws. 17.32 Aktua-magazi-
HILVERSUM II
VARA: 7 00 Nws. 7.11 Ochtendgymn.
7.20 (S) In de Roode Cirkel, aktualitei-
tenrubriek met muziek. (8.00 Nws.) 9.35
Waterstanden. 9.40 Schoolradio. 10.00
(S) Radioweekblad. 11.00 Nws. 11.03 De
Ombudsman. 11.15 (S) Even „bij"-
draaien, nieuwe grammofoonplaten.
12.00 Noord Schwarwoude-centraal.
13.00 Nws. 13.11 Dingen van de dag.
13.25 (S) Een middagje stoomradio.
16 00 Nws. 16.03 (S) Moordbrigade
Stockholm, hoorspel. 17.00 Promenade
orkest. 17.55 Mededelingen.
HILVERSUM III
KRO: 7.02 (S) Ondertussen: muziek en
inform, voor de werkende jongeren.
9.03 (S) Pep-op-drie. 12.03 (S) Drie
tussen de middag: om de KRÖ-Kies-
schijf. 14.03 (S) Pop-Kontakt: De Theo
Stokkinkshow, met een special over
Yew. 16.03 (S) De Hitmeesters: De Vin
cent van Engelenshow.
HILVERSUM IV
NCRV: 7.00 Nws. 7.02 Het levende
woord. 7.08 (S) Te Deum Laudamus,
gewijde klass. muziek. 7.30 (S) Prelu
dium: klass. muziek. 8.58 Programma-
overz. 9.00 Nws. 9.02 Onder schooltijd.
9.30 Theologische etherleergang. 10.00
(S) Orkestpalet: klassieke- en balletmu
ziek. 12.00 (S) Pianowerken uit de Ro
mantiek. 12.30 (S) Zangersportret: ope-
rafragmenten. 13.00 (S) Promenadeor
kest. 13.20 Beroemde soloconcerten.
13.58. Programma-overzicht. 14.00 Nws.
14.02 (S) Hier en Nu. 15.00-17.00 Mu
ziek voor Diaghilev.
Griesmeelpudding koken met
Susan Hampshire („Fleur" uit
de „Forsythe Saga"), menigeen
zou er waarschijnlijk een moord
voor doen. Berend Boudewijn
deed het gisteravond alsof het
de gewoonste zaak van de we
reld was. Of om te citeren wat
hij zelf ongeveer tegen Susan
zei: „De kwestie is dat wij onge
dwongen converseren en tege
lijk zorgen dat ze toch blijven
kijken". Ik had er weer niet de
geringste moeite mee. Ook al
niet omdat de actrice de ene
pittige uitspraak na de andere
losliet. En ik blijf erbij dat zij
niet op de helft daarvan geko
men zou zijn, als er niet bij
gekookt was. Zoals ik erbij per
sisteer dat „In de keuken bij
Berend" een van de aardigste
programma's is die ooit in serie
op het scherm zijn verschenen.
Waarom André Truyman zijn
documentaire over Manilla
„een" „Thrilla in Manilla"
noemde, is mij volstrekt ondui
delijk. Tenzij er iets heel verbor
gens achter die titel schuilt, dat
mij is ontgaan, moet ik het er
op houden dat het om een raar
soort woordspeligheid ging. Het
programma behandelde vooral
de positie van de katholieke
kerk in de Filippijnen, gezien
uiteraard tegen de achtergrond
van het regime en van de socia
le (wan)toestanden. Een goede
documentaire, die haar belang
vooral ontleende aan een aantal
soms inderdaad boekdelen spre
kende interviews met o.a. aarts
bisschop mgr. Jaime sin, een
kloosterlinge, en met ex-senator
Brokno.
Het wederhoor was naar beho
ren toegepast en Truyman kon
het ongetwijfeld ook niet hel
pen, dat hij daarvoor niet de
beschikking had over president
Marcos zelve, maar slechts over
een van diens ondergeschikte
ministers, die hoofdzakelijk zijn
mond hield.
En wat te zeggen over het
„Rondje theater" van Hans van
Willigenburg? Ach, je ziet en
hoort het allemaal zo aanko
men. Het spelletje slaat nergens
op, de vragen zijn van een op
den duur tot moedeloosheid
stemmende voorspelbaarheid en
de antwoorden van de weerom
stuit ook. Misschien kan Hans
beter eens met zijn gasten gaan
stofzuigen of zo.
Herman Hofhuizen
HOU HET
SCHERM IN
HET OOG
Lex van Delden als Lot, Piet Kamerman als Teyn en Josine van Dalsum als Elly
in de zevende en laatste aflevering van „Van oude mensen, de dingen die,
voorbijgaan
De NCRV brengt Boy Cominic
en Sam terug in de huiskamers,
vanavond van beide series het
eerste deel. Dominic, die geen
„Boy" meer heet is nu 16 jaar
en zit op de zeevaartschool. Als
zijn ouders worden vermoord,
wil hij hen wreken. Maar Bee-
ver, de man die in opdracht van
Dominies vader hem verder op
voedt en opleidt, stuurt hem
terug naar school, verkoopt het
huis en ontslaat de bedienden.
Dominic (Nick Bulman is zijn
echte naam) wantrouwt Beever,
maar blijft de man voorlopig
gehoorzamen.
Ned. II, 19.05 uur.
Helga, Karl, en Kim bij de voorpui van het huis van
uitgever Karl, in „De reizen van Kim".
Na Tweekamp vervolgt de
NCRV de serie Sam, waarin de
jongen tien jaar ouder is gewor
