Leidse ambtenaren
verliezen vertrouwen
in politieke bazen
,We schamen
ons voor
onze boeken'
Oude scheepsbouwer werkt
aan zijn laatste primeur
Geen feestjes
meer voor
Krien de Bruin
Burgemeester Bolten
verhuist voor de Kerst
„Je geneert
je soms
dat je bij
zo'n baas
werkt99
WOENSDAG 10 DECEMBER 1975
LEIDSE
COURANT
p\(;in s
LEIDEN Nog even en de bom
barst. Het water stijgt de Leidse ge
meenteambtenaren naar de lippen.
Tal van gemeentelijke diensten zitten
op het moment zonder „ambtelijke
vaders", directeuren of andere hoofd
en. Slachtoffers van de polarisatie.
Een getergd volkje van om en nabij
1400 mannen en vrouwen. Zoals ie
mand ten stadhuize gisteren zei: „er
is polarisatie gezaaid, we zijn nu
bezig met storm te oogsten". Er zijn
in elk geval gemeentepersoneelsleden
naar de Leidse afdeling van de Ned.
Chr. Bond van Overheidspersoneel
gestapt met een portie „onrust en
onvrede" in hun koffertje. Kleine ket
tinkjes rammelen: er hoeft niet veel
meer te gebeuren, of de Leidse amb
tenaren zeggen hun vertrouwen in
hun politieke bazen in het stadhuis
op.... Het hoeft niet langer zo verder
te gaan. Een ambtenaar mag dan een
ambtenaar zijn, maar er zijn grenzen;
want de gezondheid is óók een goed
ding-
De heer G. Steenge, voorzitter van de
Leidse afdeling van de NCBO en zelf
werkzaam bij het Hoogheemraadschap
Rijnland, heeft zich het lot van een aantal
van zijn leden aangetrokken. Hij schreef
een pittige brief naar gemeenteraad en
college van B en W, aan het einde waarvan
hij een waarschuwende vinger opstak:
„Bedacht dient te worden, dat integriteit
geen eeuwig rekkend elastiek is". De maat
is vol, na een aantal recente gebeurtenis
sen. Winden zijn gaan waaien rond de
ambtelijke rotsen, die nu ook weer niet zo
onverzettelijk zijn als men geneigd is te
denken.
Op zielen getrapt
Integriteit
Ontevreden ambtenaren, die zich in de Leidse situatie vaak het haasje
voelen.
Er is op zielen getrapt. Dat gebeurde (zoals
de brief van de heer Steenge. vermeldt)
door het besluit, de dagelijkse leiding van
de Sociale Dienst in handen te leggen van
de heer C. M. Boot (socialist, red.), terwijl
de meerderheid van de medewerkers bij
deze dienst de kandidatuur-Boot afwijst.
Dat gebeurde door het niet benoemen van
de heer Mojet tot geneesheer-directeur van
Endegeest; hij was de enig overgebleven
en door het personeel geaccepteerde kandi
daat voor deze functie. Dat gebeurde ook
door het in de openbaarheid brengen van
mededelingen (of het geven van medewerk^
ing daarbij), welke krachtens hun aard als
„zeer vertrouwelijk of geheim" dienen te
worden beschouwd. Het gaat hier om me
dedelingen, die door gemeentepersoneel
ten behoeve van de onderzoekcommissie
inzake (het blijft ambtelijk) het functione
ren van directeur Ton Daey Ouwens van
de Groenoordhal werden verstrekt
Aantasting verwachtingspatroon
De NCBO-voorzitter (afd. Leiden) wijst in
zijn brief verder op enkele vrij algemeen
menselijke hebbelijkheden, zoals ambitie
in een carrière: „Iedere medewerker in
welke organisatie ook heeft een verwach
tingspatroon, hetgeen bestaat uit wat hij
of zij verwacht te kunnen bereiken (promo
tiekansen) bij een bepaalde soort en hoe
veelheid geleverde arbeidsprestaties, al
smede (het blijft ambtelijk, red.) een ge
dachte sociale status en daaruit voort
vloeiende kontakten. Indien zulk een ver
wachtingspatroon te sterk wordt aangetast,
kan een verandering van het gedragspa
troon bijna niet uitblijven, met alle gevol
gen vandien."
De heer Steenge verheft de stem: „De
integriteit van de Nederlandse ambtenaar
is weliswaar verankerd in zijn mentaliteit,
maar men dient daarbij wél te bedenken,
dat daaraan onlosmakelijk is verbonden
(geaccentueerd) het „vertrouwen van de
ambtenaar op de overheid". De ambtenaar
rekent erop, dat de ambtelijke rapporten,
de informatie, de know-how, door de be-
stuurderen op een even integere wijze wor
den aangewend als hij zijn (politieke) ba
zen naar beste kennen en kunnen heeft
geadviseerd. Ook rekent die ambtenaar
erop, dat zijn rechtsbescherming optimaal
zal zijn op het gebied van rechtspositie,
ambtelijke verhoudingen enzovoort." En
dan stelt de brief, dat het de vraag is „of
de bestuurderen van de gemeente Leiden
zièh dit vandaag de dag voldoende bewust
zijn".
Groenoordhal, dienst Financiën, de secre
tarie-afdeling Welzijn zitten zonder hoofd,
de gemeente-secretaris (de heer Van der
Poel noemde bij zijn scheiden polarisatie
„een vloek voor de gemeente") zocht een
heilzaam heenkomen. Wie wil er nog naar
Leiden solliciteren? De affaires hebben
hun effecten gehad en ze blijven lang
doorwerken. Soms denk je: hé, ze weten
er iets van... Zo vertrouwde onlangs, naar
aanleiding van de kwestie-Mojet, wethou
der Dick Tesselaar ons toe: „Ik zou er niet
over peinzen in Leiden te solliciteren",
gezien dat constante gelazer in de perso-
neelssector. Dat was een uitspraak die
wijst op het bij de eigen fout in de leer
gaan.
Want er zijn wethouders die hun boekje
te buiten gaan. Tot twee, drie keer toe is
de directeur van Gemeentewerken, ir. Vos,
door zijn eigen wethouder Waal - om zo
maar eens te zeggen - op de pot gezet,
helemaal verkankelemiend. Bestuurlijke
collega's Tesselaar en Verboom hebben dat
eveneens gepresteerd. En als Vos ergens
het woord voert, moet het er natuurlijk uit.
Dan reageert hij zijn woede af op „z'n"
bestuurders. Over onschuldige hoofden
worden dan over en weer mensen verket
terd.
Integriteit is geen eeuwig rekkend elastiek.
Het Leidse college zij gewaarschuwd: het
kan breken, of slap worden. Integriteit is
een mooi ding; het is een basis voor ons
menszijn. Je moet van elkaar opaan kun
nen. Een groot aantal Leidse ambtenaren
schijnt thans een scheur in die integriteit
te zien komen. Vlak vóór de laatste ge
meenteraadsverkiezing was het voorspel al
gaande; toen schreven ruim 130 ambtena
ren een brief naar de raad en smeekten
om een einde te maken aan die polarisatie,
dat politieke opjutten tegen veel redelijk
heid in. Polarisatie kon de ambtelijke wer
kwijze alleen maar bemoeilijken. Niet lang
daarna vielen de eersten uit.
In andere gemeenten van ons land, even
zo ordentelijk als de Leidse, zouden in
dergelijke situaties de diensten allang op
hun kop hebben gestaan. In Amsterdam
roept het óók. Vier jaar polarisatie onder
een .rechts behoudend" college schijnen
verlammend te hebben gewerkt op de be-
Wethouder Van Aken, direct verantwoordelijk
voor het personeelsbeleid van de gemeente
Leiden.
stuurservaring van het doortastende, pro
gressieve deel van de Leidse gemeenteraad
en de mensen eromheen lijken aan die
toestand gewend geraakt te zijn. In vier
jaar tijd leek „links" volledig uit de be
stuurlijke structuur geraakt te zijn, de
continuïteit in de omgang met het perso
neel was naar de bliksem. Op het stadhuis
groeide de onvrede onder tal van mensen.
Top-ambtenaren weg
Top-ambtenaren zijn Leiden sindsdien ont
vallen: de Sociale Dienst, Endegeest, de
Onervaren
En toch maar vrolijk verder.... binnen dit
eenzijdig samengestelde college. Daar is
volgens een groot aantal ambtenaren niet
mee te werken. Ze voelen het aan hun
klompen: onervaren mensen stapten twee
jaar geleden het dagelijks bestuur van de
gemeente binnen: vanuit een universitaire
carrière, er was een echte arbeider bij,
geladen en bezield, dat wel. Nu de bezem
er door halen... Maar toen kreeg men te
maken met het ambtelijke apparaat, dat
voor een belangrijk deel traditioneel en
confessioneel is opgebouwd, mensen met
kennis in hun bagage.
Al doordrammend gingen collega's binnen
het college voorbij aan een ongeschreve n
wet: een wethouder zal een ambtenaar in
het openbaar nooit aanvallen en laten val
len. Vos zou in een rapport tweedracht
hebben willen zaaien binnen de socialisti
sche fractie. Wat zegt een onverbloemd
ambtenaar daarvan?: „De non-politieke
ambtenaar zal dit van z'n leven nooit
doen..." „Maar ja", zeggen ze ook, „om
wethouder te worden hoef je alleen maar
stemmen te hebben; verder iets, mee nemen
is niet nodig". In het landbestuur kun je
je beleidsmensen kiezen uit ruim 13 mil
joen mensen, binnen een Leidse gemeente
raad stuur je met een stem meerderheid
de helft van je talenten naar huis en
probeer je er met machtsvertoon iets van
te maken. Een van de gevolgen is: niets
dan vacatures aan de top. Zonder veel
verbeelding zou je kunnen stellen, dat al
leen socialisten er een goede kans schijnen
te maken. Dat wil niet altijd zeggen, dat
het programcollege op capaciteiten uit is,
maar wel komt de protectie om de hoek
kijken. Bij „de rest" ontstaat dan puur
wantrouwen en argwaan.
De „bond" heeft nu gesproken. Die bond
is overigens wel degelijk een gesprekspart
ner voor het gemeentebestuur en daar
moet rekening mee gehouden worden. Zo'n
bond is vrij representatief voor wat er
onder de leden leeft, ze vormt kanalen
waarlangs college en raad aan informatie
komen. De ARKA, de katholieke tegenhan
ger van de NCBO - waarmee men overi
gens reeds „verloofd" is en die rond de
200 gemeente-ambtenaren als lid heeft,
wist nog niet van deze mede-broederlijke
stap af: de brief van Steenge was er
onbekend, gisteravond. Maar zelfs in ge
matigde ARKA-kringen had men begrip
voor de „christelijke" hartekreten: „Je ge
neert je soms, dat je bij zo'n baas werkt..."
De bekende Warmonder Quirinus (Krien) de
Bruin zet na ruim 25 jaar een punt achter zijn
bestuurlijke activiteiten rond de Warmondse
feesten. De Bruin, die al tientallen jaren op bijna
alle Warmondse feestjes en partijen aanwezig
was, moet er vanwege zijn hoge leeftijd (hij is
nu al dik in de zeventig) mee stoppen, omdat
hij de laatste tijd moeilijk uit de voeten kan.
Ik hoorde van het bestuurslid van de vereniging tot viering
van Warmonds feesten, mevrouw De Louw, dat a.s. vrijdag
in besloten kring afscheid zal worden genomen van Krien
de Bruin, die momenteel zijn dagen slijt in het bejaarden-ver
zorgingstehuis St. Liduina. Er zal hem bij een van de
bestuursleden thuis een dinertje worden aangeboden en men
heeft nog een paar andere verrassingen in petto.
De Bruin, zo hoorde ik, had zijn afscheid maar liever voorbij
laten gaan maar daar wilde het bestuur niets van weten.
Overigens is het maar een gedeeltelijk afscheid want Krien
de Bruin blijft voorlopig als vraagbaak voor de vereniging
fungeren. Mevr. de Louwe: „De reden daarvan is dat Krien
de Bruin zo'n enorme relatiekring heeft dat hij ons ongetwij
feld met tips en aanwijzingen ter zijde kan blijven staan
als we in de toekomst weer het een en ander organiseren.
Je kunt zo gek niet nodig hebben of hij weet wel een adresje
waar we het op de kop kunnen tikken. Zo iemand houden
we graag in ere".
De burgemeesterswoning aan
het Westeinde in Roelofarends-
veen is inmiddels zover opge
knapt dat de nieuwe burge
meester, de heer Bolten er in
kan gaan wonen. Ik hoorde van
mevrouw Bolten dat het de be
doeling is dat er nog voor de
Kerst verhuist gaat worden van
Schipluiden naar Roelofsa-
rendsveen.
Aan de ambtswoning is voor zo'n 40.000
gulden opgeknapt Een heel bedrag
maar er was nogal wat achterstallig
onderhoudswerk te verrichten, dat ach
terwege is gelaten toen oud-burgemees
ter Smolders nog in het huis woonde.
In de ambtswoning zijn onder meer
nieuwe leidingen voor water en electri-
citeit aangebracht en is er ook wat
schilder- en behangwerk verricht.
Het burgemeesterspaar, dat nu nog in
de ambtswoning in Schipluiden woont
krijgt nu in Roelofarendsveen de be
schikking over een huis van ongeveer
gelijke grootte. „Het mag een paar deci
meters schelen", vertelde mij mevrouw
Bolten, maar meer ook niet. Zo'n groot
huis is natuurlijk wel fijn maar ik had
ook wel tevreden geweest met iets klei-
ners. Want de meeste van onze kinderen
zijn al uit huis dus hebben we al die
ruimte eigenlijk niet nodig".
Het gezin Bolten gaat nu in ieder geval
verhuizen. „Ik ben blij dat het voor de
Kerst kan gebeuren", vertelde mij de
echtgenote van de burgemeester. „Het
viel ons aanvankelijk een beetje tegen
toen bekend werd dat de verbouwing
wat langer zou duren dan was gepland.
Maar ik vind het nu toch een pluspunt
dat we rond de feestdagen in ons eigen
huis zitten".
De stichting Biblio
theek Alkemade-Oost
wil in de komende tijd
zoveel mogelijk ge
schut in stelling gaan
brengen om van de ge
meente Alkemade een
financiële ruggesteun
toegezegd te krijgen
voor de toekomstige
bouw van een openba
re bibliotheek in Roelo
farendsveen. Een erg
noodzakelijke voorzie
ning, zo maakte ik ten
minste op uit de woor
den van het bestuurslid
van de bibliotheek me
vrouw Rutte.
Ze vertelde me dat de huidi
ge voorziening in het dorps
huis Alkeburcht erg te wen
sen overlaat en zeker niet is
afgestemd op het aantal in
woners (zo'n 7000) van Roelo
farendsveen en Oude Wete
ring, de twee plaatsen in Al
kemade waarvoor zo'n open
bare bibliotheek van de
grond zou moeten komen.
Het kleine zaaltje in het
dorpshuis, dat bovendien
nog voor andere doeleinden
wordt gebruikt, is veel te
klein en ook het aantal boe
ken is maar een schijn van
het aantal dat er zou moeten
staan.
Gemeten naar landelijke be
rekeningen zouden de inwo
ners van beide plaatsen hun
leeskeuze moeten kunnen be
palen uit zo'n 18.000 boeken.
Maar momenteel zijn dat er
nog maar nauwelijks 4000.
Om precies te zijn: voor de
jeugd staan er in het dorps
huis 1450 boeken en voor de
volwassenen 2400.
„Van die boeken zijn er bo
vendien nog veel verouderd",
vertelde mij mevr. Rutte.
„Maar als we alle boeken
zouden moeten wegdoen die
in feite overjarig zijn, hou
den we bar weinig over.
Maar daardoor zitten we wel
met een boekenbestand waar
we ons in feite voor scha
men."
De stichting, die in haar stre
ven naar meer boeken en
meer ruimte geruggesteund
wordt door de dit jaar juni
van kracht geworden biblio
theekwet waarin staat aange
geven dat tegenover een be
paald aantal inwoners ook
bepaalde leesvoorzieningen
Dit is de enige bibliotheek in Roelofarendsveen.
moeten staan (in het geval
van Roelofarendsveen en
Oude Wetering is dat een
openbare bibliotheek), heeft
al een eerste visje uitgewor
pen bij het gemeentebestuur.
Ze houden zich nog erg be
scheiden en spreken van een
bibliotheek waarin, in plaats
van de landelijk berekende
18.000, voor de jeugd en vol
wassenen uit beide plaatsen
ongeveer 13.000 boeken be
schikbaar zouden moeten
zijn.
Mevr. Rutte: „Onze gedach
ten gaan uit naar een biblio
theek in de omgeving van de
Noordhoek, dat is het meest
centraal. De bibliotheek zal
dagelijks open moeten zijn.
Momenteel kan men hier al
leen nog op de dinsdagavond
en woensdagmiddag terecht
Dat komt omdat we slechts
met vrijwilligers draaien. Bij
een echte bibliotheek echter
kunnen we een vaste kracht
aantrekken".
De bibliotheek zal ook van
groot nut zijn voor de scho
len in beide plaatsen, zo ver
zekerde mij mevrouw Rutte.
Ze zegt: „De scholen hebben
weliswaar een eigen biblio
theek maar die is niet om
vangrijk genoeg. De nieuwe
openbare bibliotheek moet
daar een aanvulling op zijn".
Een openbare bibliotheek is
maar één van de wensen van
de stichting want Alkemade
bestaat uit meer plaatsen.
Nieuwe Wetering, Rijpwete-
ring, Oud Ade en Kaag-dorp
bij voorbeeld zitten momen
teel helemaal zonder. En
voor die plaatsen wil de
stichting een biblio-bus aan
vragen. „In principe voor el
ke plaats een aparte bus, zei
mij mevr. Rutte, maar als
dat niet lukt tenminste één
bus."
De onderhandelingen met
het gemeentebestuur van Al
kemade, die door de stich
ting worden gevoerd in sa
menwerking met de provin
ciale Zuid-Hollandse Biblio
theekcentrale, verkeren nog
maar in een beginstadium en
concreet zijn er nog weinig
toezeggingen gedaan.
„Toch hopen we dat onze
wens binnen de twee jaar in
vervulling kan gaan", zegt
mevr. Rutte.
Een tekening van het nieuwe motorzeiljacht.
immuun
De bekende scheepsbouwer G. van Wijk (74) uit
Woubrugge is zo langzamerhand bezig de touw
tjes van het bedrijf in handen te geven van zijn
zoon Bouw van Wijk die nu al een plaatsje heeft
in de directie. De oude scheepsbouwer maakt op
de valreep van zijn uittreden toch nog een leuke
bouwprimeur mee, waarin binnen zijn bedrijf nu
hard wordt gewerkt om op de komende HISWA-
tentoonstelling (12 tot 21 maart) aan het interna
tionale publiek geshowd te worden.
Het gaat hier om de bouw van een nogal revolutionair type
motor-zeiljacht dat vooral qua prijs een echte kraker moet
gaan worden. Ik liet mij vertellen door de heer Soontiëns,
de boekhouder van het bedrijf, dat deze „schuit" naar
schatting zo'n veertigduizend gulden goedkoper zal zijn dan
motor-zeiljachten van dezelfde omvang." Deze is alleen wat
minder luxueus ingericht", zei hij.
Voor de liefhebbers van de watersport heb ik in mijn rubriek
vandaag alvast een exclusieve tekening van het jacht, dat
werd ontworpen door het in scheepskringen beroemde ont
werpbureau E.G. van der Stadt Staal uit Zaandam.
Ik geef wat details. Het zeiljacht is dit keer niet van polyester
maar van staal en heeft een lengte van 10,5 meter en een
breedte van 3 meter. Het is een tweemaster. „Hoewel het
een motorjacht is, is deze boot bij uitstek geschikt om er
mee te zeilen, vooral op zee", vertelde mij de heer Soontiëns.
Dit is echt het jacht waar de liefhebbers jaren op hebben
zitten wachten. We zijn er daarom wel een beetje trots op
dat dit motorzeiljacht nu bij ons wordt geconstrueerd."
Van het motorzeiljacht, dat ruw geschat rond de 70.000
gulden moet gaan kosten, is de kiel inmiddels gelegd en het
casco is in afbouw.
