k'üppp n
ixncr llu
van
en fluweel
Centrum van
Krefeld: domein
van de voetganger
Nuttig of alleen maar hobbyisme?
Krefeld?
Waarom
Een jaar jumelage met Krefeld en Oxford
Winkelier sterk geporteerd
voor auto-vrijmaken city
ZATERDAG 6 DECEMBER 1975
LEIDSE COURANT
s
door met een voortvarendheid
die hem zo eigen is. De merk
waardige naam van dit bur
gerhuis herinnert aan de nau
we band met de textielindus
trie.
Wat voor een gebouw wordt
dit Seidenweberhaus? Simpel
gezegd een droompaleis van
en voor de Krefelder burge
rij. Het is geschikt voor alle
mogelijke culturele manifesta
ties congressen, conferenties
en noem maar op. Onder de
grond staat het in verbinding
met het theater van de stad
en verder ligt het in de direc
te omgeving van een enorm
winkelgebied dat overal het
domein is van de voetganger
en dat in de Tiomende jaren
nog eens met 81000 m2 zal
worden uitgebreid. Vlak in de
buurt liggen ook de nodige
parkeergarages, vrijwel alle
in handen van particuliere
bedrijven met een gemiddelde
capaciteit van 450 auto's. Het
aantal van vijf gelegen in een
vierhoek rond de city wordt
in de komende jaren nog uit
gebreid. Wel een verschil met
Leiden....
Musea
Leiden wordt ook wel eens de
museumstad genoemd. Op dit
gebied is onze partnerstad
duidelijk minder bedeeld. Erg
bekend is het Kaiser Wilhelm
Museum, gespecialiseerd in
de meer klassieke kunst;
daarnaast een museum voor
de meer avangardischtische
kurifet, maar dan houdt het al
snel op. Hetzelfde geld voor
de monumenten: ook hier
heeft dé sleutelstad een dui
delijke voorsprong. Meer dan
enkele fraaie Jugendstill-ge-
vels kent Krefeld niet, het
geen ten dele voor rekening
komt van de bombardemen
ten die aan het einde van de
Tweede Wereldoorlog óok
Krefeld teisterden. Buiten de
eigenlijke stad, maar nog wel
op Krefelds grondgebied ligt
nog wel een 15-eeuwse water
burcht, Linn geheten. Haar
oorsprong gaat terug tot de
12e eeuw, maar de huidige
vorm dateert van drie eeuwen
later, zij het dat pas in 1926
wat werd opgeknapt, toen de
stad Krefeld de burcht en
zijn omgeving annexeerde.
Noch in de eigenlijke stad,
noch in het enorme gebied
daarom heen, dat in de loop
der tijden werd geannexeerd
vallen overigens veel monu
mentale gebouwen te bespeu
ren.
Dat dit niet alleen maar een
verarming van de stad hoeft
te betekenen blijkt wel uit de
manier waarop men in Kre
feld dit feit heeft uitgebuit.
Men heeft bij de stadsontwik
keling en de planning geen
rekening te houden met een
schat aan monumenten en
dat is ongetwijfeld een van
de oorzaken dat men in Kre
feld op een voor Leidse be
grippen razendsnelle manier
plannen kan maken en uit
voeren: een schetsplan voor
de hele stad kwam in een
viertal jaren tot stand en
voor een globaal ontwikke
lingsplan voor de hele bin
nenstad had men maar 1 1/2
jjaar nodig. De relatief goed
gevulde stadskas en de wette
lijk minder omslachtige ma
nier van werken dragen daar
zeker toe bij, maar aan de
andere kant moet niet verge
ten worden dat ook Krefeld
zijn inspraakprocedures kent
en zelfs nog op het hier nog
niet ingevoerde niveau van
wijkraden.
De vertraging die hierdoor
wordt opgelopen wordt aan
de andere kant weer goed ge
maakt door het uitstekende
voorbereidende werk dat de
raadscommissies in Krefeld
doen. Deze zijn niet alleen
door raadsleden, maar ook
door burgers bemand, die
daar zitten op grond van hun
kennis van zaken en als ver
tegenwoordigers van hun par
tij. Dit systeem werkt kenne
lijk zo efficiënt, dat de voltal
lige gemeenteraad, die eens
per maand bij elkaar komt,
niet hoeft te vervallen in
eindeloze beschouwingen over
uiterst ondergeschikte punten.
Een affaire Rijnsbu-gerweg,
die de Leidse gemoederen zo
lang in beweging heeft gehou
den, zou in Krefeld ondenk
baar zijn.
Ze zouden dus in Leiden nog
heel wat van Krefeld kunnen
leren, ware het niet dat beide
steden zo totaal onvergelijk
baar zijn.
Men hoeft in Krefeld eenvou
dig geen rekening te houden
met de schat onzer voorvade
ren, omdat ze die nauwelijks
meer hebben, om nog maar
te zwijgen van de veel grotere
financiële armslag waarover
men daar beschikt. Wat dat
betreft zit men in Krefeld in
meerdere opzichten op flu
weel.
Oud-CDU-bürgemeister Toni Matura. thans voorzitter gemeente
raadscommissie voor stadsontwikkeling en stadssanering van
Krefeld (rechts) en Josef Stangenberg. CDU-lid van de commis
sie grondbedrijf en economische zaken, in gesprek voor het Kre-
felder Rathaus aan de Van der Leyen Platz. De naam herinnert
aan een uit Nederland stammende familie die in Krefeld nauw
verbonden is geweest met de textielindustrie: Zij bouwden eind
18e eeuw een riant huis. waarin thans het stadsbestuur haar ze
tel heeft.
Gemeenteraad Krefeld
vrij van polarisatie
KREFELD Op zich zijn wij niet tegen een programcol
lege zoals dat in de Nederlandse gemeentepolitiek wel eens
wordt gehanteerd. Onze ervaringen met een systeem waar
bij elke coalitie ontbreekt en het aankomt op een open
confrontatie in de gemeenteraad werkt goed en lijkt ons
wel zo democratisch".
Dit zeggen de heren T. Matura en J. Stangenberg, leden
van de gemeenteraad van Krefeld voor de CDU, de Chris
ten-democratische partij van Duitsland over het fenomeen
programcollege zoals wij dat in Leiden kennen.
„Een programcollege naar Hollands voorbeeld zou ook in
Krefeld wel aanvaardbaar zijn als aan de kiezers vóór de
verkiezingen maar duidelijk gemaakt wordt wat de conse
quenties na die tijd kunnen zijn". Voorwaarde vinden beide
CDU-leden verder, dat in de coalitie van partijen dan oqk
voldoende, terzake kundige mensen zitten.
Dat laatste speelt in Krefeld echter minder, omdat men bij
onze buren niet het systeem kent van wethouders, die uit
de raad komen en politiek gebonden zijn. Er wordt daar
gewerkt met ambtenaren die door de raad voor een periode
van 12 jaar worden benoemd en die leiding geven aan het
ambtenarenapparaat: een combinatie van een wethouder en
een gemeentesecretaris.
Dit systeem maakt het berijden van het stokpaardje van de
polarisatie (het moedwillig verscherpen van tegenstellingen)
in onze partnerstad vrijwel onmogelijk. Daar komt nog eens
bij, dat de eenstemmigheid over locale aangelegenheden bij
onze buren so wie so veel groter is dan in onze sleutelstad:
CDU (29 zetels) SPD (de Duitse PvdA: 25 zetels) en FDP
(de Duitse progressieve WD: 5) verschillen over tal van lo
cale zaken nauwelijks ideologisch van elkaar. Alleen kun
nen belastingzaken nog wel eens verschil van inzicht geven,
zo vertellen de heren Matura en Stangenberg, maar die
worden door die open discussie in de raad vrij eenvoudig
opgelost Verder worden vele beslissingen zelfs eenstemmig
genomen; vandaar dat de behoefte aan een echte coalitie
of zelfs een programcollege in Krefeld bijzonder klein is:
„En het is wel zo democratisch zo", vinden beide CDU-poli-
tici.
Het Hollahdse gezelschap voor het Raadhuis van Krefeld.
Leiden/Krefeld Wat bij een
bezoek aan Krefeld opvalt is
het grote verschil dat er op
vrijwel alle terreinen bestaat
tussen Leiden en deze West-
duitse partnerstad. Een con
frontatie met de ogenschijn
lijk moeiteloze en succesvolle
stadsplanning kan een Leide-
naar eigenlijk alleen maar ja
loers maken: hoe makkelijk
lijkt het daar allemaal te
gaan en hoe moeilijk gaat het
er vaak hier niet aan toe.
Men moet zich echter blijven
vergewissen van de enorme
verschillen tussen beide ste
den. Daarbij moet je eigenlijk
een keuze maken: een moder
ne stad die alles weg heeft
van een bruisende metropole,
of een oude gezellige stad
met zijn rustieke steegjes en
oude huizen: het is maar net
waar je van houdt.
Blijft natuurlijk wel de vraag
waarom nou net met Krefeld
internationale contacten moe
ten worden onderhouden als
deze stad eigenlijk zo bitter
weinig met Leiden gemeen
heeft. Het is uiteraard bijzon
der leuk zo eens een uitstapje
te maken naar een buiten
landse partnerstad; sterker
nog het is nog interessant en
leerzaam ook. Maar zuiver uit
het oogpunt van praktisch
nut voor het Leidse stadsbe
stuur geredeneerd was een
stad met wat meer overeen
komsten wellicht toch wat be
ter gweest Maar ach, men
moet misschien niet steeds al
les op zijn nut bekijken. De
banden met Krefeld zijn „his
torisch gegroeid" en het parti
culier initiatief heeft daar
niet in de laatste plaats een
belangrijke bijdrage aan gele
verd; Bovendien: voor de in
ternationale saamhorigheid
kunnen contacten als deze na
tuurlijk erg waardevol zijn.
De jumelage met Krefeld zal
voorlopig dus wel worden
voortgezet en geïntensiveerd;
kwaad kan het in elk geval
niet Alleen mogen de bezoe
kende raadsleden wel eens
een cursus ambtelijk en poli
tiek Duits gaan volgen. In het
algemeen kan men zich over
en weer goed verstaanbaar
maken maar op het meer
technische vlak gaat men
soms nog wel eens de mist in.
Misschien een suggestie bij
een volgend bezoek...
ARJEN BROEKHUIZEN
LEIDEN/KREFELD „Bevordering
van de internationale saamhorigheid".
Dat ligt officieel ten doel aan de ju
melage die vorig jaar oktober door de
stad Leiden bij de herdenking van
haar 400-jarig ontzet van de Spanjaar
den werd gesloten met de steden Ox
ford in Engeland en Krefeld in West-
Duitsland.
Bevordering van de internationale
saamhorigheid, die zou moeten plaats
hebben via een systeem van jaarlijkse
uitwisselingen op het gebied van sport
en cultuur en daarnaast op gemeente
politiek en ambtelijk niveau.
Voor een groot deel in feite de voort
zetting van een langdurige verloving
tussen Leiden en deze beide steden.
Sinds 1961 bestonden groeiende con
tacten tussen Krefeld en Leiden op het
gebied van de sport, terwijl er sinds
1971 ook op politiek niveau werd uit
gewisseld. Met Oxford dateren de con
tacten zelfs van 1946.
Leiden heeft op de begroting voor het
volgend jaar zo'n 35.000 gulden uitge
trokken voor de reisjes over en weer,
waarbij het regel is dat de gastheer
voor de meeste kosten opdraait. In
Krefeld is voor dit doel ruim 60.000
gulden uitgetrokken maar dit geld
wordt besteed aan contacten met Lei
den, Venlo, Leicester (Engeland) en
Duinkerken (Frankrijk).
Tot dusver is er nooit zoveel over de
uitwisselingsactiviteiten van het Leidse
stadsbestuur naar buiten gekomen.
Een reden te meer om bij het jongste
bezoek van een Leidse gemeenteraads
delegatie ook een verslaggever mee te
sturen.
De delegatie van de gemeente Leiden
bestond voornamelijk uit specialisten
op het gebied van stadsontwikkeling
en economische zaken (bedrijven):
De dames Kramp-Heitink en Van Ak
keren-Straathof van het CDA, De he
ren Van Zijp en Bleijie van het CDA.
De heer Langerak van de WD en de
ambtenaren Woltenbeek (hoofd afde
ling Economie, statistiek en sociogra
fie) Logtenberg (stadsontwikkeling en
grondzaken) en De Jong (algemene za
ken).
Opvallend was de zeer geringe interes
se van de progressieve fracties in de
gemeenteraad. De PvdA-er Van Baa-
ren zegde op het laatste moment af.
Als enige uit het linkse kamp ging
wethouder Van Aken (economische za
ken) mee, die ook de leiding over de
groep had
Op deze pagina de bevindingen van
onze verslaggever Arjen Broekhuizen,
die een beeld probeert te geven van
wat voor een stad Krefeld eigenlijk is
en ook de vraag van het nut van dit
stedenhuwelijk aan de orde stelt
m jar ammm* tEHKKSB KSSS08I ft» IM1H MMBfc. i
Met de Leidse Courant op bezoek in Krefeld, sinds vorig jaar officieel partnerstad
van Leiden.
KREFELD een half uur
verwijderd van de Neder
lands-Duitse grens op bet
punt waar men de nest- en
mestgeur achter zich laat om
even verderop de voorteke
nen te bespeuren van het
stinkende Ruhrgebied ligt
Krefeld: sinds 3 oktober 1974
officieel partnerstad van Lei
den.
Wat is Krefeld eigenlijk voor
een stad en wat heeft het
met ons Leiden gemeen? Las
tige vragen die zich tijdens
een tweedaags bezoek nauwe
lijks laten beantwoorden.
Daarom bleef uw verslagge
ver het afgelopen weekend
ook een dagje langer dan de
officiële Leidse delegatie en
probeerde met behulp van
een groot aantal folders, fo
to's en informatieboekjes
over Krefeld, aangevuld met
eigen waarnemingen en de
mening van enkele Krefel-
ders achter de waarheid te
komen.
Cijfers
De stad telt 225.000 inwoners
en is daarmee twee maal zo
groot als Leiden. Ruim 62% is
katholiek, 32% protestant In
tegenstelling tot Leiden heeft
Krefeld een enorme industrie:
20.000 mensen werken in de
ijzer- en staalindustrie, 12.000
in de chemie en nog eens zo'n
zelfde aantal is werkzaam in
de textiel. Wat voor ons de
Leidse wol is is in Krefeld de
zijde en het fluweel: 80% van
de dassen komt uit Krefeld.
Juist die industrie zorgt in
Krefeld voor een enorm stuk
rijkdom. Via een industriële
belasting komt er heel wat
geld in de Krefelder stadskas
dat voor enorme projecten
wordt aangewend, vooral op
het gebied van sport en cul
tuur. Naast een enorme sport
hal van 12 miljoen kan de
stad zich verheugen in het be
zit van onder meer 48 sport
velden, 6 zwembaden inclu
sief een enorm binnenbad
van 20 miljoen met een totale
capaciteit van 30.000 personen-
verder 46 tennisvelden en
twee tennishallen, een ren
baan en een overdekte en
open ijsbaan. Daarbij moet
wel opgemerkt worden, dat
de enorme sporthal nauwe
lijks vol te krijgen is zodat
daar nog heel wat Duitse
marken per jaar bijgelegd
moeten worden. Ook op cul
tureel gebied gebeurt er zo
het een en ander in onze
Duitse partnerstad: rrfen heeft
een vrij nieuwe en groots op
gezette bibliotheek in het
stadscentrum geconcentreerd
met twee andere staaltjes van
culturele expansie: het thea
ter van 21 miljoen in nauwe
samenwerking met het nabu
rige Mönchengladbach ge
bouwd heeft een duidelijke
streekfunctie. Om het geheel
een lonende zaak te laten zijn
zou een kaartje 40 gulden
moeten kosten. Maar de
kunst moet naar het volk en
dus kost een kaartje 8 tot 15
gulden: Krefeld legt er jaar
lijks 8 miljoen bij.
Burgerhuis
We zijn er echter nog niet: op
10 januari aanstaande wordt
in de stad het „Seidenweber
haus" geopend, een voorbeeld
van Krefelder weelde. Welis
waar omstreden, want niet ie
dereen voelde er voor een ge
bouw van 40 miljoen uit de
grond te stampen. Het Krefel
der stadsbestuur zette echter
Dank zij de industriëbelasting kan Krefeld zich heel wat permitteren. Dit is het „Seidenweberhaus",
het ontmoetingscentrum voor de burgerij, dat 10 januari a.s. wordt geopend. Kosten 40 miljoen gulden.
val, maar de praktijk leerde
al gauw dat de omzetten een
stijging vertoonden in plaats
van de alom verwachte da
ling. Gevolg: winkeliers wedij
veren met elkaar om de
straat voor hun deur zo fraai
en aantrekkelijk mogelijk te
maken.
Bij het auto-vrijmaken van de
binnenstad vraagt men zich
echter af: hoe komen de klan
ten dan bij de winkels. Het
gemeentebestuur heeft al me
teen een oplossing waarbij de
automobilist in het openbaar
vervoer zou worden gedwon
gen van de hand gewezen.
Het heeft de oplossing ge
zocht en goeddeels gevonden
in de bouw van een aantal
parkeergarages rondom het
winkelgebied.
Stadssanering
Ook in Krefeld wordt gereno
veerd en gesaneerd, zij het
dan, dat wat men daar een
saneringsgebied is er in
Leidse ogen vaak nog best
mee doorkan: ook hier speelt
de „armoe" ons weer parten.
Het beleid in Krefeld is erop
gericht volgebouwde huizen
blokken in samenspraak met
de eigenaar „open te breken"
om binnen in de vierhoeken
groenvoorzieningen aan te
leggen die ook vanaf de
straat bereikbaar zijn. Voor
een deel zullen er ook huizen
moeten worden afgebroken
terwille van nieuwe winkel
centra: in een lezing van de
„Beigeordnete" voor stadsont
wikkeling Kusch (een soort
wethouder-ambtenaar, niet
partijgebonden die door de
raad voor 12 jaar wordt be
noemd) kregen de Leidenaars
een uitbreidingsplan voor het
winkelgebied uiteengezet ter
grootte van 81.000 m2 ge
paard gaande met het verder
afsluiten van de binnenstad.
Tegelijkertijd wordt er 50.000
m2 woonruimte gecreëerd
want de stad streeft er naar
iedere inwoner minimaal 25-
30 m2 woonruimte te geven.
Een wandeling langs de in
uitvoering zijnde nieuwbouw
leert dan al snel dat beide
plannen handig worden ge
combineerd door boven de
winkels eertvoudig sociale wo
ningbouw te plegen.
Dwars door dit moderne
woon- en winkelgebied legt
Krefeld dan ook nog een
tramlijnennet aan naar alle
uithoeken van de stad.
Van een onzer verslaggevers
KREFELD - De Krefelder
middenstand is sterk gepor
teerd voor het afsluiten van
het winkelgebied in het stads
centrum voor het autover
keer. Ook is zij erg blij met
het zo aantrekkelijk mogelijk
maken van het wandel/win
kelgebied dat daardoor ont
staat. De gemeente Krefeld,
die de kosten van de binnen
stadsverfraaiing op de betrok
ken winkeliers verhaalt, heeft
dan ook in alle straten waar
uit de auto inmiddels is ver
bannen sierbestrating aange
legd. Verder is veel gebruik
gemaakt van het plaatsen van
enorme bloembakken en par
tijen bankjes waarop het win
kelend publiek even kan uit
blazen.
Het enthousiasme van de
Krefelder middenstand is op
vallend omdat men in de
Duitse partnerstad al de nodi
ge ervaring hebben met het
afsluiten van winkelgebieden
voor de auto. In Leiden, waar
deze ervaring er slechts is
met de Haarlemmerstraat,
staat de middenstand nog al
tijd erg negatief tegenover
het auto-vrijmaken van de
binnenstad. Dat was in Kre
feld aanvankelijk ook het ge-
