Machiavelli
mikt op
mensen
die willen
nadenken
X Hoofdrol voor Phineas
in serie De Pallisers
Levski Sofia-Ajax
niet op t.v.
TELEVISIE VANAVOND
TELEVISIE VRIJDAG
RADIO VANAVOND
RADIO VRIJDAG
NOS doet free-lancers
nog steeds tekort
TERUGBLIK
PAGINA 2
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 4 DECEMBER 1975
„Machiavelli is een programma voor mensen
die bereid zijn na te denken. De bedoeling
is niet dat het slechts voor een elite te volgen
is. Wij richten ons op mensen die verder
willen kijken dan „Pepper" en de „Weekend-
kwis".
Hans Keiler, samen met Roelof Kiers eindre
dacteur van het VPRO-magazine „Machiavel
li", zegt dat hij graag zou zien dat een groot
gemêleerd publiek naar zijn programma kijkt.
Hoe hij de mensen vanavond bij het VARA-
programma „Een man over de vloer" wil
weghalen, is niet helemaal duidelijk.
Hans Keiler: „Het is zo belangrijk dat de
mensen de reportages, die wij in „Machiavel
li" uitzenden, zien. Het heeft veel te maken
met hun eigen leven. Vanavond zenden we
o.a. het eerste deel uit van Ford's „America",
een driedelige serie die een levendige visie
geeft op het huidige Amerikaanse president
schap.
Deze documentaire is door de met-commércie-
le, in New York gevestigde tv-maatschappij
Net gemaakt. Van Net was ook ..Hearts and
minds", de Vietnam documentaire van Peter
Davis, die de VPRO eerder uitzond. Ford's
„America" is geheel met een draagbare came
ra opgenomen. De benaderingswijze is onge
veer dezelfde als die van VPRO's „Berichten
uit de samenleving". Het beeld wat je van de
Amerikaanse president te zien krijgt, slaat de
stoutste verwachtingen. Het is bekend dat de
Amerikanen vreemde eisen stellen aan hun
leider. Maar alles wat we hier in het westen
ons hebben voorgesteld ook naar aanleiding
van eerder vertoond filmmateriaal, is niets
vergeleken bij wat je in Ford's „America" te
zien krijgt. Om maar iets te noemen. Ford
laat in een wedstrijd zien hoe lang je eenbase-
ball tussen je knieën kunt houden. De presi
dent van de Ver. Staten houdt het maar liefst
een kwartier vol, waarmee hij winnaar is.
Maar ook de lobby's in de regering, de senaat
en in de partijen komen heel duidelijk naar
voren. Wij vinden zo'n documentaire belang
rijk voor de Nederlandse kijkers omdat alles
wat zich in Amerika afspeelt, direct of indi
rect met ons land te maken heeft. Je kan
gewoon niet zeggen: ik heb er niets mee van
doen. want het is te ver van mijn bed. De
documentaire bestaat uit drie delen. Het twee
de deel wordt 18 december uitgezonden en het
derde deel wordt op 25 december uitgezon
den."
Openstaan
„We zenden niet alle drie delen in ons pro
gramma uit, omdat dat de continuïteit van de
serie programma's over Amerika in het ge
drang zou komen. Machivelli is niet auto
noom. We zijn VPRO, wat betekent dat we
openstaan voor onderwerpen die niet expliciet
uit het kringetje van de redactie van „Machia
velli" komen, maar ook voor ideeën die te
maken hebben met het algemene programma
beleid van de VPRO. „Machiavelli" is geen
actualiteitenrubriek zoals we die van andere
omroepen kennen. De zesweekse cyclus waar
in het programma wordt uitgezonden, leent
zich hier niet voor. Er wordt geen hard
nieuws gebracht.
„Hans Keiler en Roelof Kiers richten zich
meer op achtergronden. Zaken van culturele
en politieke relevantie, zoals zij dat uitdruk
ken. Hieronder valt onder andere de uitzen
ding met de beroemde buitenlandse commen
tatoren als de exminister van Buitenlandse
Zaken in Engeland, George Brown, de Egypti
sche Publicist Heikal en dehoofdredacteur
van het Israëlische weekblad „Onze wereld",
Uri Avneri. Inde eerste aflevering van „Ma
chiavelli" werd aandacht besteed aan de be
kende Amerikaanse commentator I. F. Stone.
De actualiteit was zover dat mogelijk is niet
vermeden. Zo wordt vanavond een reportage
uitgezonden over de Spaanse beweging ETA
(de Baskische ondergrondse verzetsbeweging).
De Franse journalist Pinoquet heeft een ge
sprek met de twee ETA-leden, die beweren
de aanslag op generaal Blanco gepleegd te
hebben. Generaal Blanco werd in 1973 in zijn
auto opgeblazen. Hij was premier van de
Spaanse regering, een persoonlijke vriend van
generaal Franco, die o.a. Don Juan Carlos
moest begeleiden. Het was Franco's bedoeling
dat Juan Carlos in naam de regering zou
Hans Keiler: „Wij mikken meer op mensen die van hun tv meer verwachten
dan verstrooiing".
overnemen na zijn dood, maar dat generaal
Blanco het in wezen zou doen. Pinoquet praat
te met de beide Basken over de toekomstplan
nen van de ETA. Franco is dood, hoe moet
het nu verder'
Exclusief
Hoe komt de VPRO iedere keer aan die
exclusieve reportages?
Hans Keiler. „Pinoquet werkt al erg lang
voor ons. Zo'n 10 jaar geleden wilden ze hem
bij de KRO niet hebben. Hij had toen een
reportage over Vietnam, waarin voorspeld
werd wat we nu weten. De VPRO was de
enige omroep die het materiaal wilde uitzen
den. De VPRO heeft door haar mentaliteit
en haar eigen benaderingswijze nogal wat
bekendheid in het buitenland. De mensen die
in onze hoek zitten, komen over het algemeen
in hun land ook moeilijk aan de bak. De
VPRO heeft een wijd verspreid net van
correspondenten over de hele wereld. We
hebben een eigen man in Amerika, die ons
op de hoogte houdt van het materiaal dat
daar gemaakt wordt. Het is ook zo, dat onze
keuze wat we uitzenden afwijkt van die van
de andere omroepen. Wij vinden dat het volk
meer verdient dan brood en spelen. Wij mik
ken op de intelligentieprikkel bij de kijkers."
„Met Machiavelli vullen we heel duidelijk een
gat dat er op het gebied van de informatie
op de televisie was ontstaan. Je ziet dat er
steeds minder mensen naar de televisie kij
ken Men gaat weer naar de bioscoop, men
leest meer. De echte tv-slaven blijven wel
kijken, naar de salonmuziek, de series en de
quizzen, dat zijn mensen die alles prima vin
den, als ze er maar geen moeite voor hoeven
te doen. Dat heeft niets met ontwikkeling te
maken, is uit een onderzoek gebleken. Het is
een kwestie van mentaliteit. De mensen die
wel bereid zijn mee te denken met de pro
gramma's, die ze voorgeschoteld krijgen, wil
len wij bereiken. Het zijn deze mensen die
de tv de rug hebben toegekeerd, omdat er
toch niks behoorlijks was. De eerste aflever
ing van „Machiavelli" had een nog vrij gerin
ge kijkdichtheid (2,5 pet), maar dat zegt niet
veel. Wij hopen op een sneeuwbaleffect. Waar
schijnlijk hadden veel mensen op die bewuste
woensdag een vergadering. Wij streven ernaar
dat ze die voor ons op een andere dag zetten.
Wij geloven dat er nog heel wat mensen zijn
die geïnformeerd willen worden. Ze hebben
zich alleen teleurgesteld van de televisie afge
keerd".
Machiavelli is een rubriek waar alles van
literatuur tot politiek in mogelijk is. Op de
laatste bestuursvergadering van de VPRO
eiste een aantal afgevaardigden van verschil
lende districten dat ze inspraak zouden krij
gen bij de programmering van de VPRO en
dat ze met programma voorstellen zouden
kunnen komen. Hans Keiler vindt dat een
prima idee. „Al lang maakten we voor onze
programma's gebruik van mensen van buite
naf," zegt hij. „Alle ideeën zullen door ons
in overweging genomen worden".
Machiavelli wordt vanavond via Ned. I om
20.50 uur uitgezonden ROELFIEN SANT
NEDERLAND I
Teleac
18.15 Chemie Is overal
NOS
18.45 Toeristische Tips
18.55 Journaal
EO
19.05 EO-KInderkrant
19.20 Windkracht 16 - De Logos
In Europa
19.30 Waar water ls....ls leven
19.55 De Waltons
20.45 The burning candles in Is
raël - film
21.00 Nader Bekeken
NOS
21.35 Journaal
20.40 De Palllsers
21.35 Koning Klant
22.00 Man over de vloer
22.25 Achter het nieuws
23.00 Gedicht
23.01 De Vrije Gedachte: Sinter
klaas als sexidool
NOS
23.16 Den Haag Vandaag
23.30 Journaal
DUITSLAND I
18 05 Arsene Lupin 18 40 Akt. 1920
Arsena Lupin verv 20.00 Journ en
weerber 20.15 Wetensch. magaz 21.00
NOS
18.45 Brigadier Dog
18.55 Journaal
VARA
19.05 Guyana, waterland
19.30 Oorlogswinter
NOS
20.00 Journaal
VARA
20.25 Achter het nieuws
18.05 Wickie, de Viking. 10.30 Tiener
klanken 19.10 Israëlisch godsdienstige
uitz. 19.40 Meded. 19.45 Journ. 20.15
Wachtwoord. 20.50 Pano "75. 21.40 Mo
numenten. 21.50 Standpunten. 22.20
Première. 23.05-23.15 Journ.
NEDERLAND I
10.45 Schooltv
16.15 Sinterklaas is jarig
HILVERSUM I
18 00 (S) Tijd vrij voor muziek in vrije
tijd. 18.30 Nws. 18.41 Wereldpanorama.
18.53 Zojuist verschenen. 19.00 (S) Le
ger des Heilskwartier. 19.15 (S) De
wereld zingt Gods lof. 19.55 Overden
king. 20.00 (S) Muziek, muziek, muziek.
21.50 Bij de tijd. 22.10 De kerk vandaag.
22.30 Nws. 22.40 (S) Akt. 23.00 Einde
of nieuw begin. 23.20 (S) Album. 23.55-
24.00 Nws.
HILVERSUM II
18.00 Nws. 18.11 Radiojourn P P
18.20 Uitz PPR IKOR: 18.30 kleur.
AVRO' 19.00 (S) Dichter bij de muziek.
19 30 Spectrum buitenland. NOS 19 50
Den Haag vandaag. 20.00 Nws. AVRO:
20.05 Radio journaal. 20.10 inleiding tot
het avondprogramma 20 15 (S) Het le
vend verleden. 21.15 (S) Jazzspectrum
Live.23.05 Nws. Vanavond laat Cultu
reel 23.50 Radiojourn. 23.55—24.00
Nws.
HILVERSUM III
NOS: 18.03 De Vakaturebank. 18.10 (S)
Joost mag niet eten. TROS: 1902 (S)
Poster. 20.02 (S) Soul Top-10. 21.02 (S)
Sesjun. 22.02 De Hugo van Gelderens
how. 23.02 (S) Jazz-Sir. 0.02 (S) De
Hugo van Gelderenshow. 1.02 (S) De
Nachtwacht. EO: 5.02 (S) Old Time
Religion. 5.30—7.00) Mattinata.
HILVERSUM I
KRO: 7.00 Nws. 7.02 Het levende woord.
7.07 (S) Badinerie. (7.30 Nws. 7.41 Akt.).
8.24 Overweging. 8.30 Nws. 8 36 Gym.
voor de huisvrouw. 8.45 De wonderlijke
letter M. 9.40 Schoolradio. 10.00 (S)
Aubade. (10.30-10.32 Nws.). NOS: 11.30
Blik op de derde wereld. 11.45 Blik op
Europa. KRO: 12.00 (S) Van twaalf tot
twee. (12.26 Meded. 12.30 Nws. 12.41
Akt.). 14.00 Adventsbrief van de bis
schoppen. 14.15 Schoolradio. 14.30
Schoolradio. 14.45 (S) Interlokaal op
vrijdag. (15.30-15.32 Nws.). 17.00 Zon
der grenzen. 17.10 (S) De hutsgeklutste
kinderspelen. 17.30 Nws. 17.32 Akt.
HILVERSUM II
AVRO: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymn.
7.20 (S) Dag met een gaatje (8.00 Nws
8.11 Radiojourn. 0.30 De Groenteman).
9.00 (S) Kleinkunst van Grieg. NOS:
9.20 Wat heeft dat kind. 9.35 Waterst.
9.40 (S) Toerismo. AVRO: 10.00 (S)
Kleutertje luister. 10.15 Arbeidsvitami
nen. (11.00 Nws. 11.03-11.05 Radio
journ.). 11.30 (S) Knipperlicht. 11.55
Beursplein 5. 12.00 (S) Trad. Overheids
voorlichting: 12.30 Uitz. voor de land
bouw. AVRO: 12.40 Johan Willem Friso
Kapel. 12 55 Radiojourn. VPRO: 13.00
Nws. 13.11 Vandaag dit morgen dat.
13.25 Progr.overz. 13.30 Interv. 14.00
Muziek. 15.30 Permanent Wave. 1600
Nws. 16.03 Vandaag dit. morgen dat.
16.05 Nova Zembla. 17.30 Welingelichte
kringen. 17.55 Meded.
HILVERSUM III
EO: 7.02 (S) Gospelsound. 0.03 Klank
bord 8.10 (S) Tussen thee en koffie.
9.03 (S) De muzikale fruitmand. TROS:
10 02 (S) Pep op Drie. 11.03 (S) Drie
draait op verzoek. NCRV: 12.03 (S) Drie
tussen de middag. 13.03 (S) Hier en Nu.
13.08 (S) Drie tussen de middag. NOS
14.03 (S) Pop Kontakt. 16.03 (SJ De
Hitmeesters.
Letty Kosterman is het nieuwe lid van het presentatieteam van Koning Klant, waarin bleven Gerrit Eerenberg
(links) en Wim Bosboom. De nieuwe formatie komt vanavond op Ned. II om 21.35 uur op het scherm.
In deel 8 van De Pallisers blijkt
het parlementslid Phineas een
hoofdrol te vervullen. Hij huw
de niet met Lady Laura die
voor een rijkaard koos dat
wordt een ongelukkig huwelijk
maar liet zijn oog vallen op
een vriendin van Laura, Violet
Effingham. Tegen de zin van
Glencora, die Phineas wil bin
den aan Madam Max. Phineas
raakt zijn parlementszetel
kwijt, maar krijgt er een terug,
wanneer hij Laura's vader uit
de handen van straatrovers be
vrijdt. Dan wordt Phineas be-
Van onze radio- en tv-redac-
tie
HILVERSUM - De groep
free-lance omroepprogram
mamakers en medewerkers
(FLOP) heeft een uitgebrei
de brief geschreven aan drs.
H. Peschar, algemeen voor
zitter van de Rekenkamer.
De FLOP is ongerust over
mogelijke programmaver
schraling na de besnoeiing
van de omroepbegroting
1975. Binnen de omroepen is
herhaaldelijk opgemerkt, dat
verschraling de werkgelegen
heid kan aantasten en dit
kan vooral free-lancers tref
fen. De FLOP verzoekt de
Rekenkamer te willen onder
zoeken of de wetsartikelen,
die slaan op de positie en de
honorering van free-lan-
ceomroepmedewerkers en op
medewerking van aan de
omroep dienstverlenende be
drijven, wel goed worden na
geleefd. Maandag zalhet
tweede FLOP-boek waarin
de free-lancers hun belangen
verdedigen, verschijnen.
Bovendien heeft het FLOP-
bestuurslid Lout Steenber
gen een boekje opengedaan
over de free-lance regisseurs
bij de NOS. Hij beweert te-
kunnen aantonen, dat hem
over een aantal jaren voor
enige tonnen tekort is ge
daan. Dit gebeurde o.a. door
hem geen inzage te geven
van de regelingen, die voor
de NOS gelden bij opdrach
ten aan free-lancers. Boven
dien kreeg hij werk opgedra
gen bij mondelinge afspra
ken. Pas veel later veelal
na de voltooiing van het
werkstuk kreeg hij de
schriftelijke bevestiging. De
ze bevatte dan eisen en voor
waarden, waarover niet eer
der gesproken was en als
gevolg waarvan Lout Steen
bergen kosten voor eigen re
kening moest nemen, het
geen hem aan de rand van
de financiële afgrond
bracht.
Reportage van
Sinterklaasfeest
Morgenmiddag zal de NOS-tele-
visie van 16.00 tot 17.00 uur via
Ned. I een reportage uitzenden
van het verjaardagsfeest van
Sint Nicolaas. De NOS heeft
hem en Zwarte Piet gevraagd
om dat feest temidden van hon
derden kinderen te komen vie
ren in de Expohal in Hilversum.
Het programma wordt gepre
senteerd doof Rob de Nijs.
3IIIIIIIII||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||U
HOU
HET
SCHERM
IN
HET
OOG
1 Rob de Nijs is morgenmiddag op Ned. I om 16.15 uur
gastheer op het verjaarspartijtje van Sinterklaas bij de
^iiiiiiwiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiniiiiid NOS.
naderd door een krant; aan het
voorstel zit een luchtje.
Ned. II, 20.40 uur.
Water
De E O. zendt een film uit van
het Moody Institute of Science
in de V.S. Dit instituut legt aller
lei facetten van onze kennis vast
op beeldband, om via weten
schappelijke feiten de waarheid
van de bijbel te laten zien. In
de film van vanavond wordt een
vergelijking gemaakt tussen de
eigenschappen van het gewone
water en het levende water,
zoals dat in de bijbel wordt
beschreven.
Ned. 1,19.30 uur.
Oorlogswinter
In de serie „Oorlogswinter"
heeft de kijker kunnen zien hoe
het huis van de barones in puin
werd geschoten. De vrouw
kwam er niet levend uit. En de
oorlog gaat verder, vooral bo
ven de grote rivieren waar de
Duitsers niet zijn weg te bran
den. Gijzelaars vallen en nog
steeds worden nieuwe gevange
nen gemaakt.
Ned. II, 19.30 uur.
Over de vloer
In de aflevering van vanavond
„Man over de vloer" wordt Ro
bin op muzikale wijze belaagd.
Deze keer vindt Chrissy, dat
Robin moet leren pianospelen,
want zijn muzikale peil wordt
niet hoog aangeslagen. Aan een
piano komen ze wel, want de
heer Roper heeft een oud beest
je, dat hij graag kwijt wil. Maar
hoe komt dat ding boven? En
verkocht is verkocht.
Ned. II, 22.00 uur.
Sinterklaas
Morgenmiddag, 5 december, is
Sinterklaas jarig. De NOS heeft
de Sint uitgenodigd voor een
verjaarspartijtje waarvoor ook
honderden kinderen zijn ge
vraagd. Het feest wordt gevierd
in de Hilversumse Expohal,
waar Rob de Nijs gastheer is.
Morgenmiddag, Ned. I, 16.15
Hilversum De KNVB geeft
geen toestemming voor recht
streekse televisie-uitzending van-
de Europacup-voetbalwedstrijd
Levski Sofia-Ajax op woens
dag 10 december. Deze wed
strijd wordt 's middags om
16.30 uur gespeeld in Sofia.
De toestemming wordt o.a. ge
weigerd omdat zou moeten wor
den gevreesd dat veel werkne
mers voor deze uitzending hun
werk vroeger zouden verlaten.
De NOS heeft de voetbalbond
laten weten met verbazing van
dit motief te hebben kennis ge
nomen.
Onder de, gegeven het onder
werp onverantwoordelijk - idy-
lisch aandoende, titel „Een jon
geman uit Passau" vertoonde de
NOS gisteravond een film van
de Oostenrijkse televisie over de
jeugd- en jongelingsjaren van
Adolf Hitler. „Ein Dokumentar-
spiel" noemen de jongens zelve
het, en dat heeft, als u het mij
vraagt al genoeg redenen tot
sombere overpeinzingen. Het
moet overigens gezegd, dat
Georg Stefan Troller er een fas
cinerend werkje van had ge
maakt. Hij had de verstikkend-
burgerlijke sfeer van het Oos
tenrijk in die dagen - zij walmt
een mens ook uit de geschiede
nisboeken en Hitler-biografieën
tegemoet - benauwend exact ge
troffen. En de teksten die de
Hitler's, de Lügers en de Von
Schönerers uitbraakten leken
mij ook al van een pijnlijke
authenticiteit.
Dat was voor een tikje gevoelig
mens, die daarna ook nog de
tweede wereldoorlog heeft moe
ten meemaken, nauwelijks om
uit te houden. De dialogen wa
ren veelal van de meest walge
lijke anti-semitische aard. En
ook dat was ongetwijfeld in
overeenstemming met de histo
rische feiten. Zoals iedereen
weet, werd het anti-semitisme in
Oostenrijk in brede kring tege
lijk met het gemoedelijke pret-
maken in driekwartsmaat harts
tochtelijk beoefend. Menige
Duitser kon wat dat betreft nog
wat van hen leren.
Helemaal documentair werd het
„Dokumentarspiel" op die mo
menten, dat eenvoudig het
woord werd gegeven aan enige
mensen (onder wie enkele me
descholieren) die destijds Adolf
Hitler persoonlijk hadden moe
ten ontmoeten. Eén van hen, ene
Josef Mayerhofer of daarom
trent, vertelde hoe de Fuhrer-in-
wording hem eens had toeges
nauwd: du bist kein German",
en daar was hij (Josef) dan van
geschrokken, in plaats van zich
in zijn handen te wrijven. Ook
die getuigenissen en de manier
waarop ze werden afgelegd, de
den een mens het bloed in de
aderen stollen. Met dat al maak:
te Georg Stefan Troller met de
ze „Jongeman uit Passau" een
meesterwerkje en waarschijn
lijk ongewild, althans onbewust,
vestigde hij daarmee op een bij
na huiveringwekkende manier
er onze aandacht op dat er nog
een ander Oostenrijk heeft be
staan dan dat van het jodelen,
de edelweiss en de „vrolijke on
tucht".
HERMAN HOFHUIZEN
