Nieuwe vakcentrale
alleen socialistisch
Vlaamse betoging
in Brussel uit
elkaar geslagen
Successieoorlog ontbrand
rond sterfbed Franco
Staat van paraatheid
in Portugal opgeheven
CHU vraagt steun
PvdA voor
kabinetsbeleid
£gidoe(3otHa/tit
I Plaats voor nieuw
politiek blok
Groninger in
Amsterdam
doodgestoken
Groenevelt van Industriebond-NVV:
Weer landing
op Venus
NIEUW BESTAND IN BEIROET
Waldheim
bemiddelt
over Sahara
Socialisten
winnen in
Zwitserland
VRIJZINNIG-DEMOCRATEN:
Beraad over actie door
parochianen Lambertuskerk
LK1DSE COURANT
PAGINA 5
(Van onze parlementaire redaktie)
Den Haa$ CHU-fractievoorzitter Dr. R. Kruisinga heeft een
oproep gedaan tot de PvdA-fractie in de Tweede Kamer om de
CHU te steunen bij het nastreven van een beter kabinetsbeleid
De heer Kruisinga debatteerde zaterdag met zijn collega dr. Ed
van Thijn (PvdA) in het radioprogramma „In de rooie haan".
De heer Van Thijn liet er echter geen twijfel over bestaan dat
aan de oproep van Kruisinga geen gevolg gegeven zou worden.
Hij memoreerde de door het kabinet—Den Uyl beloofde maatschap
pelijke veranderingen, zoals een grotere greep op de investeringen,
het tegengaan van de grondspeculaties en het democratiseren van
het bedrijfsleven. Dat zijn volgens Van Thijn punten die zonodig
keihard gemaakt zullen worden. Hij sloot een kabinetscrisis niet
uit als de PvdA in deze zaken haar zin niet zal krijgen.
Kruisinga hekelde het kabinetsbeleid op tal van punten. Van het
middenstandsbeleid deugt helemaal niets, zo vindt hij. „De inko
mensdaling bij de middenstand was nog nooit zo groot als onder
het kabinet-Den Uyl.
HULP LIEP UIT
OP RAMP
Een zware diesellokomotief is
gisteren in het Schotse plaatsje
Montrose achterop de Aberdeen-
Londen express gereden. Een
van de wagons werd geheel
opengereten en opgetild. Bij het
ongeluk kwam een vrouw om het
leven en raakten dertig andere
passagiers gewond. De onge-
luks-lokomotief was naar de
sneltrein gezonden, omdat deze
met storing kampte.
AMSTERDAM (ANP) - Een 26-
jarige Groninger is in de nacht
van vrijdag op zaterdag in Am
sterdam door drie onbekende
mannen neergestoken en korte
tijd later aan zijn verwondin
gen overleden.
Volgens een passerende auto
mobilist werd de Groninger
door drie mannen aangevallen
die hem wilden beroven. Toen
hij zich daartegen verzette,
werd hij neergestoken. Hij kon
nog bij de deur van een nabijge
legen café komen, maar zakte
bij de deur in elkaar. Op weg
naar het ziekenhuis is hij overle
den.
In de nacht van zaterdag op
zondag werd in Amsterdam een
22-jarige jongeman bij een
steekpartij levensgevaarlijk ge
wond. Een even oude man is
later in een ziekenhuis' aange
houden, toen hij zich kwam la
ten behandelen aan verwondin
gen aan zijn hand.
UTRECHT (ANP) Na de fusie tussen het
NVV en het NKV zal de niefcwe vakcentra
le een socialistische vakorganisatie moeten
zijn. Dit heeft vandaag de heer A. Groene
velt, voorzitter van de Idustriebond van het
NVV op de congres van zijn bond in Ut
recht duidelijk laten blijken.
"Het socialisme en de daarmee onverbreke
lijk verbonden keuze voor de democratie is
het erfdeel, dat wij te bewaren hebben en
vooral ook uit te bouwen", aldus voorzitter
Groenevelt.
Op dit congres werd opnieuw duidelijk, dat
er tussen de Industrievond NW en de zelfde
bond van het NKV nog steeds grote me
ningsverschillen bestaan. De heer Groene
velt uitte in dit verband kritiek op de opmer
kingen van de oud-voorzitter van de Indus
triebond NKV de heer J. Brussel, die in zijn
afscheidstoespraak onlangs liet uitkomen
huiverig te staan ook tegenover NKV-voor-
zitter W. Spit en NKV-secretaris Van Bakel
over hun opvattingen ten aanzien van het
socialisme. De heer Brussel wees er toen op,
dat volgens hem "nog niet alle leden van
het NKV vertrouwd zijn met het begrip
"socialisme".
Voorzitter Groenevelt liet op zijn beurt van
daag uitkomen, dat, wanneer men wil aan
sturen op een schijneenheid tussen NW en
NKV zijn bond daar absoluut tegen zou zijn
en een dergelijke schijnfusie nadrukkelijk
zou afwijzen. Want "de polemiek over "ons
socialisme" doet de aarzeling van de Indus
triebond-NW eerder toe-, dan afnemen",
aldus de heer Groenevelt.
(Van onze correspondent Jan Schils
BRUSSEL Met traangas, waterkanonnen en
slagen met de wapenstok heeft een grote strijd
macht rijkswachters gisteren geprobeerd om te
beletten dat circa 3000 betogers van het Vlaam
se taal Aktie Komitee (TAK) via het randgebied
van Brussel en St. Joost ten Node oprukten
naar het bolwerk van burgemeester Nols, de
francofone burgemeester van de gemeente
Schaarbeek.
De betogers riepen slogans als „Nols buiten".
„Respecteer de taalwetten", „Brussel Vlaams"
Zij eisten een grote Vlaamse mars naar Brus
sel. Bij de botsingen met de rijkswacht werden
een politieman en een vier betogers gewond.
Burgemeester P. van Halteren van Brussel had
de betoging verboden, maar de duizenden Vla
mingen maakten duidelijk dat ze dit verbod
van de alleen Frans sprekende burgemeester
van Brussel aan hun laars lapten. Burgemees
ter Nols van Schaarbeek, die zich in zijn ge
meentehuis had verschanst, dat overigens was
omringd door rijkswachters achter prikkel
draad versperringen, gaf na afloop van de
betoging een verklaring uit waarin hij zei dat
de zoveelste Vlaamse poging om Schaarbeek
te vervlaamsen op een jammerlijke mislukking
was uitgelopen.
MOSKOU De Russische sonde
Venus 10 is zaterdag zacht op
Venus geland. Naar Tass
meldt, vond deze landing
plaats op slechts tweeduizend
kilometer van de plek waar
woensdag het landingsvoertuig
van Venus 9 is neergekomen.
Een panoramisch overzicht is
door Venus 10 naar de aarde
geseind.
Evenals de Venus 9 heeft de twee
de landingscapsule haar foto
van de oppervlakte van Venus
naar de aarde gezonden via het
moederschip dat een baan om
Venus beschrijft
De Venus 10 begon zijn reis van
300 miljoen kilometer naar Ve
nus meer dan vier maanden
geleden.
De Venus 10 heeft 65 minuten
gewerkt, aldus Tass. Daarna
moeten de instrumenten zijn
bezweken onder de tempera
tuur van 465 graden celsius en
de atmosferische druk die 90
maal zo groot is als op de aar
de. De Venus 9 werkte 53 minu
ten
Loongesprek
UITERST KLEIN SCHATTEN WE de kans, dat vakcentrales en
werkgevers het vrijwillig eens zullen worden over een loonbeleid
voor 1976. Tegenover het (te) harde werkgeversstandpunt "Er
is helemaal niets mogelijk, zelfs geen normale prijscompensatie"
gaat de vakbeweging hoogstwaarschijnlijk volgende week onver
kort vasthouden aan volledige prijscompensatie voor de modale
werknemer, dus tot het jaarinkomen van bijna 25.000, en via
de centen-en-procentenregeling wat minder compensatie voor dege
nen die meer verdienen.
In feite wil de vakbeweging zich nog niet binden aan de tien
procent als absoluut maximum voor loonstijgingen; daarmee zet
ze dan het hele kabinetsbeleid zoals dit in de miljardennota
geschetst is, op losse schroeven. Op die manier kan het bij de
samenspraak met de werkgevers in de Stichting van de Arbeid
en in het trioberaad met de regering erbij hard tegen hard gaan.
Met het voor Den Uyl c.s. hoogst onaangename gevolg dat het
kabinet de kans loopt zelf de knoop te moeten doorhakken en
dan zit het altijd met de zwarte piet die verlies oplevert: bij de
vakbeweging als er weer een machtigingswet op tafel komt, bij
de ondernemers van het hele bedrijfsleven (en bij een belangrijk
deel van het parienent) als de tien-procents-norm losgelaten wordt
EIGENLIJK ZOU VAN INVLOEDRIJKE ZIJDE de suggestie
moeten worden gedaan om, zoals bij het overheidspersoneel altijd
gebeurt, ten opzichte van alle inkomentrekkers en sociale uitkerin
gen volgend jaar te werken met een trendbeleid.
Men zou dan voor de eerste vier maanden kunnen volstaan met
een voor iedereen vast bedrag voor prijsverhogingen waarvan nu
al vast staat dat er niet aan te ontkomen valt en omstreeks het
aanbreken van de lente gezamenlijk nagaan of het jaar 1976 zich
aan onlangs gemaakte prognoses houdt.
Zelfs een expert als professor Lieftinck hield dezer dagen rekening
met de mogelijkheid dat de conjuncturele kwalen van de economie
volgend jaar met meer succes bestreden kunnen worden, maar over
de omvang van de goede kentering liet hij zich niet uit en over
de structurele problemen waagde hij zich aan geen enkele uit
spraak. En evenmin als Lieftinck kennen Den Uyl en Duysenberg,
het Centraal Planbureau, de ondernemers en de vakbeweging de
waarheid van 1976.
BINNEN HET RAAM VAN EEN STELSEL met cao's is het
opschorten van een beslissing niet wezensvreemd; het algemeen
welzijn kan erbij gebaat zijn, als nu niet de sociale vrede op de
tocht wordt gezet en anderzijds geen beslissing wordt doorgedreven
waarvan zij die de verantwoordelijkheid dragen op korte termijn
al spijt hebben.
Schiphollijn
BEIROET Terwijl de straatgevechten over
al in Beiroet voortwoedden zei de Libanese
president Rasjid Kara mi gisteravond laat dat
een nieuw bestand was overeengekomen. Vol
gens schatting van de politie hebben de ge
vechten gisteren tenminste 25 doden en 75
gewonden geëist.
De strijd van straat tot straat, van huizenblok
tot huizenblok, golft zo snel op een neer dat
het ondoenlijk is de successen van de verschil
lende partijen te taxeren. Zeker is alleen dat
in Beiroet niets meer zeker is, het allerminst
een mensenleven.
De straatgevechten hebben zich nu ook uitge
breid tot de Europese wijk. De meeste westerse
ambassades treffen regelingen voor de evacua
tie van buitenlanders uit de stad.
MET MINISTER WESTERTERP'S beslissing om als tracé voor de
nieuwe Schipholweg tussen Amsterdam en Leiden de „middenop
lossing" te volgen, zal niet iedereen gelukkig zijn. Bepaalde actie
groepen zullen blijven protesteren, maar dit was onvermijdelijk,
omdat de uitgangspunten van die groepen eikaars tegenpool vor
men; de één verwacht van de overheid dat ze de Schiphollijn op
de hoogste doelmatigheid baseert, de ander begeert een minimale
aantasting van het milieu.
Aan de laatste groep komt het gekozen tracé deels tegemoet, omdat
halverwege - vanaf Warmond - aansluiting is gezocht bij de
bestaande lijn Haarlem-Den Haag; maar van daar af in n.o.-richting
laat de gekozen oplossing de mogelijkheid open dat het inschakelen
van Nieuw Vennep en Hoofddorp wellicht ook Sassenheim? -
als tussenstations. In afwachting van een akkoord tussen Amster
dam en de NS gaat de lijn wel verder dan Schiphol, maar blijft
voorlopig in de zuidelijke kant van de hoofdstad (Minervaplein)
steken.
TWEE VOORDELEN HEEFT Westerterp's beslissing; het milieu
in het voor de natuur belangrijke gebied van de Kaag wordt in
ruime mate ontzien; bovendien krijgen de bewoners van de Haar
lemmermeerpolder betere verbindingen met de grote stedelijke
centra van de Randstad. Het allervoornaamste is evenwel, dat om
Schiphol of Amsterdam -Zuid te bereiken de burger veel minder
afhankelijk wordt van zijn auto; het kan de dagelijkse verkeersindi-
gestie op de rijksweg Rotterdam-Amsterdam helpen saneren.
Ook de gekozen oplossing kost was natuurschoon en wat privacy;
maar ditmaal heeft dachten we de overheid na het afwegen
van verschillen belangen de oplossing gekozen met de minste
nadelen en de grootste voordelen.
Wat nu rest is het zo snel mogelijk aanleggen van de lijn; want
elk jaar dat nog gewacht wordt, betekent alleen maar nog meer
verkeersellende in de Randstad.
Weeroverzicht
NEW YORK (DPA) - Kurt
Waldheim, secretaris-generaal
van de Verenigde Naties is za
terdag naar Marokka gevolgen
in een poging te bemiddelen tus
sen de partijen die strijden om
de Spaanse Sahara.
Waldheim heeft van de Veilig
heidsraad de opdracht meege
kregen zo mogelijk de scherpe
kanten van het conflict tussen
Spanje en Marokko weg te ne
men. Of hij erin zal slagen de
mars van honderdduizenden
Marokkanen naar de Spaanse
sahara, die morgen van start
moet gaan, te voorkomen wordt
door waarnemers betwijfeld.
Na een gesprek met koning Has
san van Marokka vloog Wald
heim gisteren door naar Maure-
tanië, en gaat vervolgens naar
Algerije en Spanje.
(Van onze speciale verslaggever)
MADRID Een tweede Spaanse successieoorlog is ontbrand rond
de legerstede van het stervende staatshoofd van Spanje, generaal
Francisco Franco, die bijna 37 jaar lang het land als onwrikbaar
heerser bestuurd heeft. In zijn naaste omgeving zijn twee partijen
naar voren getreden, die, weliswaar verborgen, maar ook zeer
grimmig de strijd voeren In hun respectievelijke hoofdkwartieren,
het Pradopaleis van Franco en het La Zarzuelapaleis, waar Juan
Carlos resideert
De eerste partij bestaat voorna- mening, de voortzetting van het
melijk uit Franco's naaste fami- Francisme het best gediend is.
lieleden. Dezen wensen vooral Zij zien ook liever de hertog van
dat Franco als regeerder over- Cadiz als opvolger dan de offi-
lijdt, omdat daarmee, naar hun ciële, door Franco aangewezen
man: prins Juan Carlos. De an
dere partij vertegenwoordigt de
zogenaamde officiële richting.
Deze had gewenst dat de officie-
Ie kroonpretendent, Juan Car
los, nog voor de dood van Fran
co de macht zou overnemen. Dit
is nu inmiddels praktisch onmo
gelijk geworden.
Maar ook elders neemt men aan
deze successieoorlog deel. In Pa
rijs verklaarde Santiago Carillo,
lid van de democratische junta
en leider van de Spaanse com
munistische partij: „Het Spaan
se volk zal de straat optrekken,
de politieke partijen zullen zich
ontwikkelen en wij zullen niet
wachten tot men ons de legali
teit geeft; wij zullen deze grij
pen".
Voor prins Juan Carlos, de aan
gewezen wettige opvolger is het
thans zaak om aan het bewind
te komen zonder de gijzelaar te
worden van de extreme Francis-
ten, die hem wantrouwen en
iedere poging zijnerzijds om tot
enige liberalisatie te komen, on
getwijfeld zullen dwarsbomen.
GENÈVE Als het resultaat
in het kanton Neuchatel teke
nend is voor heel Zwitserland,
dan hebben de socialisten de
zaterdag en zondag gehouden
parlementsverkiezingen gewon
nen.
In Neuchatel boekten de socia
listen een winst van 8 procent.
In 1971 behaalden de socialisten
in de Nationale raad 46 zetels,
een verlies van 4 in vergelijking
met de verkiezingen die daar
voor gehouden waren. De socia
listen maken deel uit van de
regeringscoalitie die in de aftre
dende nationale raad 172 van de
200 zetels bezette.
Over identiteit universiteit
Geen gesprek met
bisschoppen
korte termijn
NIJMEGEN (ANP) - Een ge
sprek met de bisschoppen over
de katholieke identiteit van de
universiteit van Nijmegen is op
korte termijn niet mogelijk om
dat veel bisschoppen in Rome
zijn. Dit heeft het bisschoppen
college laten waten aan de Unie
van Studenten in Nijmegen en
de ABVA-groep van de Kath
olieke Universiteit, die om een
dergelijk gesprek hadden ver
zocht.
Inmiddels duurt de bezetting
van de aula van de universiteit
voort. Het bestuur van de uni
versiteit heeft de bezetters laten
weten, er op toe te zien, dat
gebeurtenissen als donderdag
avond, toen leden van de stu
dentenvereniging Carolus Mag
nus hardhandig de bezetters uit
de aula verdreven, niet meer
zullen voorkomen.
Een krachtig hogedruk gebied
met zwaartepunt boven Zuid-
Duitsland zal ook het komende
etmaal het weer in vrijwel ge
heel West-Europa beheersen.
Het weer in Nederland Zal dan
ook weinig veranderen. In het
hogedrukgebied komt op uitge
breide schaal mist en laaghan
gende bewolking voor. De laag
waarin de mist en bewolking
voorkomt is vrij dun.
Dit bleek gisteren in Luxem
burg en Duitsland. De toppen
van de Ardennen, het Sauerland
en de Harz staken boven de
mist uit en plaatselijk liep daar
de temperatuur op onder in
vloed van de overvloedige zon
neschijn tot 17 graden. Ook ten
zuiden van de Alpen is het over
wegend zonnig met middagtem-
peraturen rond 20 graden.
Vooruitzichten voor woensdag:
Plaatselijk mist, maar ook op
klaringen. Overdag in het alge
meen hogere temperaturen.
Weersvooruitzichten in cijfers
voor woensdag:
Aantal uren zon: 0 tot 6
Min. temp.: omstreeks 4 graden
Max. temp.: omstreeks 10 gra
den
Kans op een droge periode van
minstens 12 uur: 90 procent
Kans op een geheel droog et
maal: 70 procent.
LISSABON Het opperbevel van de Portugese
militaire veiligheidsdienst Copcon heeft zaterdag
middag de staat van paraatheid opgeheven die
vrijdag voor het gehele Portugese leger was
afgekondigd. Een woordvoerder van Copcon zei
dat de situatie in Portugal normaal is. De staat
van paraatheid heeft 31 uur geduurd. De Portuge
se overheid was bevreesd voor een staatsgreep
door een reeks bomaanslagen van rechtse elemen
ten.
De belangrijkste drukkerij van de Portugese com
munistische partij in Oporto is zaterdag gedeelte
lijk door een bomexplosie verwoest, enkele uren
voor premier Jose Pinheiro de Azevedo in Oporto
een bijeenkomst zou toespreken.
Bij het Casa de Angola in Lissabon ontplofte ook
een bom. Daar werden pamfletten verspreid na
men een groep die zich „commando's voor de
verdediging van de westerse beschaving" noemt.
Enkele honderden communistische betogers en
sympathisanten hebben gisteravond het stadhuis
van Faro, hoofdstad van de provincie Algarve in
het zuiden van Portugal bezet.
De betogers eisen herstel in hun functie van uiterst
linkse bestuurders die door de huidige voorlopige
regering werden vervangen door minder extreme
figuren.
ROTTERDAM (ANP) Het „Democratisch Actiecentrum" heeft
zaterdag in Rotterdam besloten te werken aan de vorming van
een vrijzinnig democratische partij, waarvoor in Nederland een
plaats zou zijn naast socialisten, confessionelen en liberalen.
Het congres van het DAC - waarin individuele leden van verschil
lende politieke partijen naar partij vernieuwing streven - deed een
beroep op sympatisanten van ex-KVP-voorzitter De Zeeuw en op
aanhangers van D'66, DS'70, het Democratisch Centrum Nederland
en de Liberaal-Democratische Partij, om in eigen groepering alles
te doen ter bevordering van de nieuwe partij. De oprichtingsvérga-
dering van het DAC zal in de eerste helft van 1976 gehouden
worden.
De aanwezigen in Rotterdam waren merendeels leden van D'66
en DS'70. Op de kandidatenlijst voor het DAC-bestuur prijken zelfs
de namen van enkele oud-PvdA-ers. Het Kamerlid Nooteboom
(D'66) constateerde dat de „spirit" in het DAC ontbrak en zei dat
de solide basis gaandeweg tot stand moet komen. Als er nu geen
uitzicht bestaat op de totstandkoming van de partij, vormen wij
de zoveelste politieke studieclub, vond hij.
De Portugese premier Pinheiro de Azevedo heeft zaterdag in Oporto
zijn landgenoten opgeroepen de eenheid te herstellen. Ongeveer tiendui
zend regeringsgezinde demonstranten juichten Pinheiro de Azevedo toe.
EINDHOVEN Parochianen van de Eindhovense Lambertuskerk
zullen zich vanavond beraden over eventuele acties tegen de
plannen van bisschop Bluyssen om per 1 november de priesters
uit deze kerk terug te trekken.
Er is een comité gevormd, dat acties wil voorbereiden. Een
woordvoerder van dit comité zei: „Dat er harde acties zullen komen
staat wel vast We moeten er alleen voor waken, dat de acties
niet zo hard worden dat zij in de onfatsoenlijke sfeer terecht
komen". Hij noemde de jongste ontwikkeling een trieste gang van
zaken. „Onze voornaamste grief tegen de maatregel van de bis
schop is wel, dat hij ons tijdens lopend overleg ineens confronteert
met een voldongen feit".
