Kunstmaan helpt Indonesië
uit telefoon-ellende
Bridgen
Schaken
PAGINA 14
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 25 OKTOBER 1975
Oplossing vorige puzzel
Q QEH1C10EIQ0 □□□□□□UB
Bffl Qua BB
E1QH QQQBCÜ H QSQQD QBB
HBBB BBD DBS (XlQiail
□UB HBO □DHQS BDQ QBH
n aaa aaaaQBii
USE) QQB BBIBOI2I BBD QQD
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
Twaalf gulden vijftig: CJ. van der Meer, Goejestraat 63, Leiden.
Zeven gulden vijftig:D. Plaat, Vijf Meilaan 17, Leiden.
Vijf gulden: Mevr. Buters, Herenweg 42, Warmond.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegezonden.
Leidse Courant,
Postbus 11,
Leiden.
HORIZONTAAL:
1 soort aap
5 rijgsnoer
9 vliegveld
12 soort heester
13 binnenkort
15 onbep.vnw
16 rondom
17 overleving
18 riviermonding
20 met de zijnen
22 eencellig organisme
23 Europeaanse
25 iets zachter (muz)
26 zangdrama
27 wees gegroet
29 bende
30 onder andere
31 wandversiering
33 stof
34 belemmering
35 voorzetsel
37 boom
39 een zekere
40 edel
42 teken in de dierenriem
44 pl.in Frankrijk
46 gevierd zangeres
47 bejaard
49 bijb.profeet
51 pers.vnw
53 onmeetbaar getal
54 aangezicht
57 vrucht
58 honingdrank
59 knaagdier
61 pl.in Overljsel
62 vogel
63 iemand die weldaden
bewijst
66 hoofddeksel
67 eter
68 overal
70 bijb.figuur
71 deel v. d. bijbel
72 wandversiering
73 familielid
74 plaats in Gelderland
75 jaartelling
78 haal met een pen
80 aanw.vnw
82 iemand die van zijn
geld leeft
85 deel v.e. fuik
87 redevoering
90 vordering
91 vierh. zoogdier
92 deel v.h.oog
94 metalen orgelregister
96 familielid
40 eerste vrouw
97 regeringsreglement
41 pl. in Zeeuws-Vlaande-
98 soort stof
ren
99 honingdrank
42 gemalin v. Aegir
100 pl.in Amerika
43 handgreep
102 Ind. gewoonterecht
45 muggelarve
103 pl.in Gelderland
46 godin v.d. jacht
105 Noorse godheid
47 bespieding
106 oude vochtmaat
48 aanwijzend vnw
108 opschudding
49 onmeedogend
111 getijde
50 vrouwenhoofddeksel
>113 staatsbedrijf
52 gelofte
114 soort hond
53 voorkeur
115 gesteente
55 wolvlokje
117 pers.vnw
56 verbindingsplaat
118 verhindering
58 snijwerktuig
120 wandversiering
56 verbindingsplaat
122 spelleiding
63 vloeistof
123 en dergelijke
64 voorkeursrecht
124 pl. in België
65 dief
126 kalm
67 deel v. Azië
127 de onbekende
69 gedwee
129 slot
76 herkauwer
131 lid v.d. Eerste Kamer
77 koopzin
132 aanbieding
78 pauselijk hoofddeksel
133 boom
79 opschudding
136 mengelmoes, rommel
80 pl.in Drente
tje
81 zenuwtrek
137 een keer per dag
83 uitroep ter aansporing
138 hooistapel
84 grappenmaker
139 deel v.d. week
85 een weinig
140 arbeider die voor dag
86 naief
loon werkt
88 mann.dier
VERTICAAL:
1 optisch instrument
2 min of meer
3 aangenomen
4 rijdvak
5 pontbaas
6 niet aan tijd gebonden
7 passementwerkersge
reedschap
8 vrucht v.d. den
10 een zekere
11 riv. in Engeland
12 pl.in Frankrijk
14 heilige
19 prijzend
21 pl.in België
22 vlaktemaat
24 pl. in Drente
25 hoofddeksel
27 goding
28 roem
32 zeeboezem
34 oude Spaanse munt
36 rookgerei
38 kort geluid
89 aanvankelijk
92 klepper
93 ontkenning
95 afslagplaats bij golf
98 plaaggeest
101 bordpapier
104 opstandigheid
105 bewijsvoering
106 vlaktemaat
107 verkeerd
109 onjuist bespottelijke
voorstelling geven
110 arbeider die in het veen
werkt
112 slaapplaats
113 vliesje
116 een weinig
117 lust
119 macht, gezag
121 armzalig
125 iemand die de taalnieu-
wigheid bestudeert
126 wijs, knap
128 knevel
130 kleur
134 boom
135 riv. in Engeland
De eerste Tip in de tweede BOLS
Bridge Tip competitie is afkomstig
van degene die zo langzamerhand
de nestor van de bridgewereld ge
noemd mag worden: de Amerikaan
Howard Schenken.
In zijn jonge jaren was hij al een
gerenommeerde auction-bridge-
speler en toen het contract-bridge
(de huidige vorm van het spel) zijn
intrede deed begreep hij al gauw,
dat dit het spel van de toekomst
zou worden en ontwikkelde hij
zich tot de expert onder de ex
perts.
Hoewel hij zijn successen in een
niet zo recent verleden behaalde,
liegt zijn prestatielijst er niet om:
tienmaal won hij de spingoldcup,
tienmaal de Vanderbiltwedstrijd en
vijfmaal het Von Zedtwitz Life Mas
ters parenkampioenschap. Acht
keer nam hij deel aan het wereld
kampioenschap voor teams, waar
bij hij in 1963 zeer dicht bij de
onttroning van de Italianen kwam.
Zijn opvattingen over^ het bieden
hebben de tand des tijds door
staan.
Altijd is er, vooral in Amerika,
"Schenken" gespeeld, variërend
van een natuurlijk biedsysteem tot
de "Big Club", dat hij ontwierp
naar aanleiding van de Italiaanse
successen met de conventionele
klaversystemen. Maar zijn grootste
kracht lag toch op het speeltechni-
sche vlak. Veel van zijn briljante
vondsten in het verleden vormen
de grondslag voor de techniek die
vandaag de dag als standaard
wordt beschouwd.
Zijn Tip heeft betrekking op een
stiefkind in de bridgeliteratuur: het
tegenspel in de eerste slag:
"Veel is er geschreven ovqr de
noodzaak voor de leider om zorg
vuldig na te denken alvorens in de
eerste slag bij te spelen. Maar er
is weinig gezegd over de speler
rechts van de leider oost in het
gebruikelijke diagram. Als u op die
plaats zit speelt u vaak een moeilij
ke maar vitale rol. In tegenstelling
tot de leider ziet u de kaarten van
uw partner niet, maar de uitkomst
en het bieden kunnen u in staat
stellen zich die voor te stellen.
Terwijl zuid over zijn aanvalsplan
nadenkt heeft u de kans een plan
voor de verdediging te maken.
Zelfs als zuid in de eerste slag snel
bijspeelt moet u zich niet haasten.
Bijvoorbeeld:
De leider speelt snel harten 10 bij
en natuurlijk dekt u automatisch
met de vrouw. Of niet? Neen, ten
zij u er toe verleid wordt bij te
spelen zonder na te denken. Ik
neem aan dat u zich gaat concen
treren en al met het punten tellen
bent begonnen. De dummy en u
hebben er elk 10, de leider heeft
er minstens 16. dus uw partner
maximaal 4. Zijn uitkomst met de
Noord
95
O B 104
OHV2
A 10753
Oost (U)
B 10 7 2
c? V853
Uitkomst ü2 o A 9 4
Zuid Noord
1 SA 3 SA
(16-18)
vierde van boven duidt op een
vierkaart harten A) zonder hon
neurs b) met de heer of c) met
het aas.
In geval a) kost het dekken een
slag; bij b) maakt het niets uit, dus
kijken we naar c), waarna, als u
te eniger tijd met klaverheer aan
slag komt. het naspelen van harten
het contract doet sneuvelen".
Het is bij wijlen hoogst intrigerend
een duik te nemen in de rijke
geschiedenis van het schaakspel.
Een van de aspecten is het merk
waardige verschijnse, dat nage
noeg identieke stellingen voorko
men. Een coïncidentie die zelfs de
meest vooraanstaande schaak
meesters verbazen. Nog merkwaar
diger is het feit dat gespeelde
partijen vaak zet voor zet tientallen
jaren herhaald worden en dan nog
met een schoonheidsprijs gehono
reerd worden. Bekijkt u eens de
onderstaande partij, gespeeld tus
sen Mentges en Gitzen in 1933.
Een partij, die zet voor zet identiek
is aan de eveneens met een
schoonheidsprijs bekroonde partij
tussen Marshall en Burns in 1900!
Wit: Mentges Zwart: Gitzen (1933)
Marshall Burn (1900)
Geweigerd damegambiet
1. d2—d4 d7—d5 2. c2—c4 e7—e6
l. Pb1—c3 Pg8—f6 4. Lc1—g5
Lf8—e7 5. e2—e3 O-O 6. Pg1-f3
b7—b6 7. Lf1-d3 Lc9-b7 8.
c4xd5 e6xd5 9. Lg5xf6 Le7xf6 10.
h2—h4 g7—g6 11. h4—h5 Tf8-e8
12. h5xg6 h7xg6 13. Dd1—c2
Lf6g7 14. Ld3xg6 f7xg6 15.
Dc2xg6 Pb8—d7 16. Pf3-g5
Dd8—f6 17. Th1—h8t+ Kg8xh8 18.
Dg6—h7 mat.
Stelling na 18. Dg6—h7.
van kleuren. Een positie uit de
partij' Tsjigorin—Rubinstein Oos
tende 1906 en het stellingsbeeld
uit de partij Ludin—Smyslov ge
speeld te Groningen 1946.
Hieronder volgt het identieke te
gendeel.
En dan nu de praktisch identieke
stellingen, alleen met venwisseling
Wit won als volgt: 1. Td7—f7; en
wit verovert de dame (Tsjigorin
Rubinstein).
Zwart aan zet
Deze stelling kwam voor in de
partij Lundin—Smyslov (Groningen
1946), maar de zwartspeler zag de
eenvoudige winst over het hoofd
(1. Td2—f2!) en nam genoegen
met remise door eeuwig schaak (1.
...Pf2t? 2. Kgl, Ph3f).
DJAKARTA De bruinver
brande toerist wendde zich
tot de man die naast hem zat
in het vliegtuig dat van Bali
via Djakarta op weg was naar
Singapore, en vroeg hem of
hij ook op vakantie was. Nee,
antwoordde deze, een zaken
man, ik ga naar Singapore om
op te bellen. Kunt u dat dan
niet vanuit Djakarta doen,
vroeg de toerist. Volgend jaar
pas, luidde het antwoord.
De twee uur durende telefoon-
vluchten van Djakarta naar
Singapore zullen tot het verle
den gaan horen als Indonesië
in juli 1976 het stenen tijdperk
in de communicatie achter
zich laat.
Vanaf Kaap Kennedy wordt
dan een Thor-Delta raket ge
lanceerd, die een tonvormige
satelliet, met waaierachtige
antennes, in een baan boven
de grootste eilandengroep ter
wereld zal brengen.
Indonesië bestaat uit 13.677 ei
landen, die in drie tijdzones
rond de evenaar liggen. Zes
duizend van deze eilanden zijn
bewoond. Een derde van de
totale bevolking van 129 mil
joen mensen kan lezen noch
schrijven. Bepaalde gebieden
zijn nog niet in kaart gebracht,
en worden bewoond door
stammen die het stenen tijd
perk nauwelijks achter zich
hebben gelaten.
Deskundigen zijn het niet eens
met de opvatting als zouden
de hoge kosten van een hyper-
moderne binnenlandse satel
liet een onnodige luxe zijn
voor een land waarvan het
nationaal inkomen ongeveer
honderd dollar per hoofd van
de bevolking bedraagt. Zij zeg
gen dat het de enige snelle
manier is om het uitgestrekte
gebied tot een hechte natie te
maken.
De satelliet, van het type HS-
333, wordt gebouwd door de
Hughes Aircraft Company in
California, en zal boven de
evenaar, 225 mijl boven de
Indische oceaan komen te
hangen.
De kunstmaan zal geostatio
nair zijn, hetgeen betekent dat
de snelheid waarmee hij zijn
omwentelingen maakt afge
stemd zal zijn op het tempo
van de omwentelingen van de
aarde, zodat de satelliet vanaf
de aarde gezien niet van zijn
plaats schijnt te komen.
De kunstmaan voor Indonesië
zal de vierde binnenlandse sa
telliet zijn die in gebruik
wordt genomen'. De andere-be
horen aan de Verenigde Sta
ten, Canada en de Sovjet Unie.
Volgens deskundigen overwe
gen Brazilië, Australië, Iran en
andere staten een soortgelijk
systeem aan te schaffen.
De binnenlandse uitvoering
verschilt van andere telecom
municatie satellieten door de
manier waarop hij uitzendt.
Zijn uitzendingen zijn gecon
centreerd op een specifiek ge
bied, een groot land.
De Indonesische satelliet zal
telex-telefoon-telegraaf-en tele
visiesignalen overbrengen. Hij
zal 12 transponders, oftewel
microgolf transmitters bevat
ten, die elk 800 telefoonlijnen
of een kleurentelevisienet kun
nen verwerken.
De HS-333 is het meest specta
culaire gedeelte van een pro
ject dat het gehele communi
catienet van het land voor de
volgende verkiezingen moet
moderniseren. Deze verkiezin
gen worden in 1977 verwacht.
Het communicatienet op de
grond moet ook worden ver
nieuwd. Om nu een satelliet
boven Indonesië te plaatsen is
hetzelfde als een straalmotor
in een ossewagen aan te bren
gen, zegt een diplomaat. De
grondstations en de andere
nieuwe lijnen en relaisstations
zijn net zo belangrijk als die
satelliet.
Bezoekers die gewend zijn aan
de moderne communicatie
middelen van andere landen
staan vaak verbaasd over de
primitieve methoden die in In
donesië nog vaak worden ge
bruikt.
Djakarta, een stad die vijf mil
joen inwoners telt, heeft min
der dan 50.000 telefoons, waar
van vele niet eens werken
door de overbelaste of versle
ten kabels.
Wel bestaat er een plaatselijk
korte golf systeem, met drie
hoofdcentra, die bekend staan
als de Java-Bali, de Trans-Su-
matra, en de oostelijke zender,
maar er is vaak meer geluk
dan wijsheid voor nodig om
een interlokale verbinding tot
stand te brengen. Vroeger was
dat allemaal niet zo belang
rijk. Voor de tweede Werel
doorlog, toen Indonesië nog
een Nederlandse kolonie was,
brachten de boeren- en han
delsmaatschappijen het er het
beste vanaf.
Het kwam er vaak op neer dat
deze maatschappijen een eigen
communicatienet moest opzet
ten. De regering gaf vergun
ningen aan de particuliere on
dernemingen die vaak onder
zoek verrichten in de afgele
gen gebieden. Volgens een niet
officiële schatting wordt van
deze golflengtes gebruik ge
maakt door meer dan duizend
particuliere netten.
De nederlaag in de vierde ronde
van het Residentie Damgenoot-
schap tegen Twente's Eerste
bracht de spanning in de ereklasse
van de nationale clubcompetitie
volledig terug. Wel moesten na de
vijfde en zesde ronde Twente's
Eerste, Constant en landskam
pioen Huizum afhaken, maar VAD
bleef gelijk met de Hagenaars en
Huissen volgt op een punt. Stand
na zes ronden: 1. en 2. RDG en
VAD elk 10 punten. Huissen 9
punten. Enige tijd geleden schre
ven wij hier een recensie over het
nieuwe boek: "Kampioenschap
van Nederland 1975". Graag willen
wij er nu eens iets uit publiceren
en wel een fraaie analyse van Rob
Clerc van zijn partij tegen Pieter
Bergsma.
P. Bergsma wit, R. Clerc zwart
1. 32—28 17—22 2. 28x17 11x22
3. 37—32 12—17 4. 31-26 dit is
een geheel andere bestrijdingswij
ze van de 32—28 17—22 opening
dan het geijkte 41—37 4. 611
5. 36-31 19-23 6. 34—29 helaas
speelt Bergsma hier niet 32—28
zoals in zijn partij tegen Varkevis-
ser 623x34 7. 40x29 8-12 8.
32—28 1—6 vermoedelijk is 13—19
beter om daarna 19—23 en 9—13
te spelen. 9. 41—36 3—8 10.
45—40 14—19 op 20-24 11. 29x20
15x24 is 12. 38—32 een sterke zet
omdat na 22—27 schijf 24 zwart
geen parten speelt, bovendien
wordt het opkomen van schijf 16
verhinderd. 11. 40—34 10—14 mis
schien is 9—14 beter om eerder
tot 19—23 te komen, bijv.: 12..
3832 19-23 13. 28x19 14x23 met
op de volgende zet 13—19 met
goed spel voor zwart. 12. 42—37
5—10 13. 37—32 19-23 14. 28x19
14x23 15. 32-28 23x32 16. 38x27
.J M
6 11 JIJ
Kr*Vi
CtÉ
H JÉ
eis ss
IsH
Op 13-19 kan 26-21 36-31
35—30 30—24 en 34x5 volgen
maar het is zeer de vraag wat het
waard is bijv.: 11—17 22. 5—23
17—22 23. 48-42 (op 23. 46—41
31—37 en 22-28; op 23. 23—41
9—13 en 41—23 is weer gedwon
gen) 9—13 met een moeilijk te
taxeren stand. Zwart kan de dam
wel altijd voor gelijk aantal schij
ven vangen door 16—21 etc. maar
de witte positie is dan beter, zodat
de dam-waarschijnlijk toch speel
baar is. (Na 15—20 is 23—41 altijd
mogelijk!) 16. 10—14 17.
43—38 13-19 18. 48—43 een
vreemde zet In het kader van de
ruil 17—21 en 18—23 zou 49—43
logischer geweest zijn. 18.
17—21 19-23 achtte ik na 44-40
minder geslaagd. 19. 26x28 18—23
20. 29x18 12x21 21. 46-41 7—12
22. 41-37 9-13 23. 38-32 13-18
24. 33—28 11—17 op 31—26 volgt
21-27 37-31 16-23 25.
34—29h6ï is beter voor wit naaf
een klassieke stand te streven te
meer daar hij een lichte achter
stand in ontwikkeling heeft. 25.
21—26 26. 43—38? aangewezen
was 29—23 en 28—22. Nu heeft
zwart in schijf 29 een dankbaar
aanknopingspunt terwijl de zwarte
schijven 16, 21 en 26 de lange
vleugel onder kontrole houden. 26.
17—221 27. 28x17 12x21 28.
38—33 een aardige variant zou
zijn: 28. 32-28 19-24 29. 39-33
(28-23 faalt) 14—19 30. 44-39
20-25 31. 29x20 15x24 32. 28-22!
18x27 33. 31x22 8-13 34. 33-28
2-8 35. 38-33 8-12 36. 50-44
4—9 37. 47—41?! 9—14? en nu de
clou: 38. 37-31! 26x46 39. 36-31
46x23 40. 31—27 21x32 41. 22—18
13x22 42. 36-30 25x43 43. 49x9!
met winst. 28. 19—24 29.
32—28 18—22 zwarts taak Is nu
het uitdunnen van de witte lange
vleugel. 30. 28x1721x12 31. 49—43
12—18 32. 39—34 omdat zwart
nooit tot een kettingstelling kan
komen door schijf 14 naar 23 te
brengen gaat hij zijn korte vleugel
ontwikkelen om de druk op de
lange vleugel te vergroten. 32.
6—11 33. 50-45 11—17 34. 43—38
wit moest rekening houden met
een onoebruikelijke combinatie.
Met bijvoorbeeld schijf 47 op 42
en schijf 38 op 32 is 24—30 35.
34x25 18-23! 36. 29x18 8-13 37.
18x9 14x3 38. 25x14 3-9 39. 14x3
2—7 40. 3x21 16x47 waarschijnlijk
winnend. 34.17—21 35. 38—32
18—22 na 14—19 dreigt zwart we
liswaar met 21—27 en 24—30 maar
na 34—30 is 20—25 vrijwel ver
plichtend (wit moet dan niet me
teen 30—24? spelen) 36. 32—28 na
36. 33-28 24x33 37. 28x39 21—27
38. 32x21 16x27 39. 39-33 8-12+
is het slechts een kwestie van
techniek. 36. 2—7 het enige
tempo 37. 28x17 21x12 38. 47-42
12-18 39. 42-38 7-12 40. 38-32
18—22 41. 33-28 op 32—28 wint
4—10 positioneel (het is interes
sant/leerzaam om dit zelf te kon-
troleren) op 32—27 volgt 22—28.
4124x33 42. 28x39 14—19 43.
39—33? beter is 32—28, alhoewel
het geen betoog hoeft dat wit ook
dan erg moeilijk staat. 43.
8-13 44. 34-30 er dreigde 22-27
en 13-18 (na 32-27 22-28 en
13—18) 44. 19-23 45. 32—27
op 30—25 volgt 12—17 4—9 en
13—19 45. 13—18 na 12—18
is de winst positioneel makkelijker.
46. 44—39 23—29? winst geeft
20-25 47. 30-24 (gedw.) 12—17,
want op 48. 37—32 volgt 26x28 49.
45—40 22x31 50. 33x13 25-20! 47.
33x24 22x31 48. 39-34 29x40 49.
45x34 12-17 50. 34-29 17-21
51. 29-23 21x41 52. 23x12 26x37
53. 36x47 22—28 remise. Aldus
een analyse van Rob Clerc In het
boek: "Kampioenschap van Neder
land 1975".
