Veiligheid bij marine
niet aangetast door
wegvallen Neptunes
Annulering Spanjfereizen
betekent bedreiging voor
werkgelegenheid 25.000 man
Kerk in Zuid-Vietnam steeds
verder "gevietnamiseerd"
Korte metten
Wat uw
geschiedenisboek
niet vertelde,
staat nu in het
BoekvandeMaand.
Werkdocument
over rechten mens
van Justitia et Pax
FRANS MOLENAAR:
Sobere collectie streng van lijn
Kerk
en
Wereld
Kerk 19de eeuw
wilde maar kon
niet helpen in
arbeidsvraagstuk
WOENSDAG 24 SEPTEMBER 1975
LEIDSE COURANT
PAGINA 7
PEN HELDER Tijdens een werkbezoek aan de
parinebasis in Den Helder heeft defensie-minis-
Jer Henk Vredeling gezegd zich de ongerustheid
ran het marine-personeel over de op handen
pjnde marine-bezuinigingen best te kunnen voor
stellen. Maar hij benadrukte tevens, dat het weg
vallen van de Neptunes en het uit de vaart nemen
kran de kruiser „De Zeven Provinciën" de veilig
heid en sterkte van de marine niet zal aantasten,
yoor de vervanging van de 15 lange af stands ver
kenningsvliegtuigen van het Neptune-type zei de
ininister, dat daar in internationaal verband naar
ren oplossing gezocht zal worden. Hij voegde er
jan toe, dat het bij de afschaffing van de Neptu
nes gaat om sterk verouderde toestellen, „die niet
eens meer in staat zijn om de moderne Russische
Btoomonderzeeboten op te sporen", aldus minister
Vredeling. Met dat internationale overleg over die
Neptune-vervanging is nog geen begin gemaakt.
„Daarvoor ontbrak ons tot nu toe de tijd". De
fiefensie-minister zal een beslissing van het parle
ment over het uit de vaart nemen van „De Zeven
provinciën" overigens niet afwachten. „In oktober
gaat de kruiser uit de vaart. De regering is een
uitvoerend orgaan en het parlement moet ons
controleren. Maar „De Zeven Provinciën" wordt
voorlopig nog niet verkocht".
Als vervanging voor de kruiser noemde Vredeling
het nieuwe fregat De Tromp, dat op 3 oktober
aan de marine zal worden overgedragen en in
dienst gesteld. „Ik had het liever ook anders
gezien, maar noodzaak tot bezuinigen dwong ons
hiertoe". De klachten van de marine-vakbonden
VBZ en VMO kon, dat door deze bezuinigingen
en veiligheid van zowel het land als het marineper
soneel extra in gevaar wordt gebracht, kregen niet
de instemming van de minister. „Ik vind, dat er
bij die uitlatingen wel sprake is van een lichte
vorm van demagogie".
Over de gevolgen van de bezuinigingen voor de
1200 betrokken marinemensen zei de met minister
Vredeling meegereisde staatssecretaris van perso
neelszaken Van Lent, dat die elders binnen de
marine ondergebracht zullen worden. Als andere
mogelijkheid opperde hij, dat eventueel overtollig
personeel bij de andere krijgsmachtonderdelen
aan het werk zullen kunnen, als dat noodzakelijk
mocht blijken.
Illlllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll>
Bij surséance
aandacht voor
werkgelegenheid
(Van onze parlementaire redac
tie)
DEN HAAG Bij surséance
van betaling moet de rechter
commissaris ook de werkgele
genheid van het in financiële
moeilijkheden verkerende be
drijf in aanmerking nemen. Dat
is de wens van de Tweede Ka
mer, welke bleek bij de behan
deling gisteren van een wijzi
ging in de faillissementswet.
IIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
AMSTERDAM De bijzonder mooie collectie
van Frans Molenaar is, als steedsl zeer sober en
functioneel, zeer streng en zuiver van lijn. Effen
zwart, grijs en wit overheersen, afgezien van enig
zwart-wit tweed bestaat het enige dessin uit
strepen van ongeveer 1 cm breed. De volle
nadruk komt dus op lijn en coupe te liggen.
Jasjes van verschillende lengte, steeds met twee
zakken boven elkaar en variërend van bijna
recht tot bijna aangesloten, worden gecombi
neerd met rokken van zeer uiteenlopende lengte,
van voetvrij tot kuitvrij, of met pantalons. Ook
de combinatie pantalon wikkelrok komt voor.
Veel mantels stemmen in constructie volkomen
overeen met die jasjes, ook wat betreft de wijde
mouwen, die heel vaak niet tot de pols reiken.
De coupe van die mouwen kan zeer verschillend
zijn: ingezet en recht, met een zeer diep armsgat,
of heel diep raglan, ook wel klokkend of met
een soort vierkante inzet
Een ander manteltype is de redingote, waarvan
de onderhelft in de taille is aangerimpeld. Alleen
middenvoor is een gedeelte glad. Er zitten enige
mooie capes in de collectie. Een paar ervan
horen bij pakjes en worden dan onder de kraag
van het jasje gedragen. Een andere heeft een
puntcape met nertsvoering.
Bij sportieve modellen verschijnen raglan-truien
van dikke wol gewoon in ribbels gebreid, met
mouwen die bij de pols naar schatting zo'n 75
centimeter wijd zijn. Wie ze eenmaal gezien heeft,
kan ze zo nabreien. Maar dat is stellig niet de
bedoeling van Frans Molenaar.
JEANETTE TE ENGS
Drie nieuwe modellen: links een kobalt-blauwe
kimonojas, midden een kanariegele Shetlandmantel
en rechts een rode dubbelface jas.
Volkstuinders
beginnen
jamfabriek
ENSCHEDE - Op een
nieuw volkstuincomplex in
Enschede gaan zo'n hon
derd volkstuinders macro
biotisch fruit kweken en
een deel van de oogst tot
wijn en jam verwerken. De
volkstuinders hebben zich
in een samenwerkingsver
band verenigd. Op het com
plex worden honderd tuin
tjes van 150 vierkante me
ter aangelegd. In een ge
bouwtje bij de tuintjes
wordt een installatie om
jam te maken opgesteld.
Priesters die
huwen kunnen
ontslag krijgen
(Van onze parlementaire redac
tie)
DEN HAAG De Roomskath-
olieke kerk blijft bevoegd pries
ters die trouwen te ontslaan.
Dat is gistermiddag besloten
door de Tweede Kamer. Een en
ander kwam aan de orde bij het
debat over het wetsontwerp om
werkgevers te verbieden vrou
wen te ontslaan bij zwanger
schap, huwelijk en bevalling.
Hoewel beide onderwerpen niet
geheel in eikaars lijn liggen
kwam de zaak van de huwende
priesters toch in dit debat aan
de orde op uitdrukkelijk ver
zoek van het Tweede Kamerlid
mevr. Nel Barendregt De Ka
mer was het niet eens met een
voorstel het wetsontwerp zo te
wijzigen dat vrouwen, die zwan
ger zijn van een buitenechtelijk
kind wel uit hun betrekking
kunnen worden gezet Dit voor
stel was ingediend door de SGP-
afgevaardigde ir. Van Rossum.
Kwart Nederlanders
wordt gecremeerd
DEN HAAG (ANP) Bijna een
kwart van het aantal in 1974
overleden Nederlanders Is ge
cremeerd, aldus blijkt uit een
gisteren uitgegeven mededeling
van de Stiehting Voorlichtings
centrum Crematorium bouw.
Bedroeg het crematiepercentage
in ons land in 1950 nog maar
2,01 procent in 1974 is dit opge
lopen tot 24,5 procent
ADVERTENTIE I
AMSTERDAM De Neder
landse reisorganisatoren, ver
enigd in de Tourist Study
Group (T.S.G.) zullen op zeer
korte termijn de mogelijkheden
bespreken om massaal pressie
uit te oefenen op de Spaanse
regering. Gedacht wordt aan
een officieel protest van alle
Europese touroperators bij het
ministerie van toerisme in Ma
drid. Ook wordt overwogen om
annuleringskosten niet door te
berekenen aan hen, die hun
Spanje-reis afzeggen. Het voor
stel van de Politieke Partij Ra
dicalen om alle reizen vanuit
Nederland naar Spanje te annu
leren achten zij vooralsnog een
economisch onhaalbare zaak.
De heer W. Erkelens, sprekend
namens T.S.G. zegt hierover:
„Voorop staat, dat wij de uitge
sproken doodvonnissen in Span
je ook een ernstige en afschuwe
lijke zaak vinden. Het is waan
zinnig, dat in een Europees land
nog mensen aan de wurgpaal
vermoord kunnen worden. Het
ligt echter niet op de weg van
een touroperator om welke Ne-
derlander ook tot de keuze van
zijn vakantiebestemming te
dwingen. Het is trouwens de
grote vraag, of een Nederlander
zich laat dwingen. Hij is gewend
om zijn beslissingen zelf te ne
men en te handelen naar zijn
eigen geweten".
Het plan van de P.P.R., dat
inmiddels bijval heeft gekregen
van andere politieke partijen en
van enkele vakbonden, stuit vol
gens de touroperators op prakti
sche onuitvoerbaarheid. Fritz
Aronson, general-manager van
Neckermann Vliegreizen zegt:
„Als wij op dit moment de
Spanje-reizen uit onze program
ma's halen betekent dat, dat
25.000 Nederlanders, die in
dienst zijn van luchtvaartmaat
schappijen en reisorganisaties,
met werkloosheid bedreigd wor
den. Annulering van alle Span
je-reizen zal namelijk een regel
rechte economische ramp tot ge
volg hebben. De reizen naar dit
land vormen al jaren de kurk,
waarop de Nederlandse reiswe
reld drijft Vallen die plotseling
weg. dan kunnen wij gelijk onze
deuren sluiten".
De Europese touroperators, die
samenwerken in de IFTO-orga-
nisatie in Londen, vervoeren dit
jaar 10 miljoen vakantiegangers
per vliegtuig en van hen gingen
er zes miljoen naar Spaanse be
stemmingen. Het is ondenkbaar,
dat je voor zo'n groot aantal
mensen d la minute bestemmin
gen achter de hand hebt. Aller
eerst blijft Spanje verreweg het
goedkoopste vakantieland! in
Europa. Als wij ter vervanging
andere zon-bestemmingen aan
bieden ik denk hier aan Zuid-
Italië en Griekenland dan
betaalt de klant automatisch
honderden guldens meer. Het is
trouwens uitgesloten dat die
landen een dergelijke toeloop
kunnen verwerken, want daar
voor ontbreken domweg de ac
commodaties. Het gevolg zal on
vermijdelijk zijn, dat de mensen
met de kleine beurs van een
dergelijke politieke stap de du
pe zullen worden. Mensen met
meer geld kennen dit probleem
niet Die boeken even vrolijk
een reis naar Marokko als naar
Majorca Maar de zestig procent
van de Nederlanders, die dit
jaar naar Spanje zijn getrokken,
behoren nu eenmaal voor het
overgrote deel tot de mensen
met de kleine en de middelgrote
inkomens. Het ligt niet op onze
weg om deze groep hun vakan
tie onmogelijk te maken".
Onze vaderlandse geschiedenis bestaat uit een
mooie reeks jaartallen. Van slagvelden, oorlogen,
stadhouders, koningen, kabinetten en verdragen.
Steevast gaan die jaartallen hand in hand met het
wel en wee van onze Grote Heren en Regenten.
Maar er was natuurlijk meer. >X'aar blijven bijvoor
beeld al die miljoenen hard werkende, gelovige,
zieke, muitende personen die niet in het geschiede
nisboekje voorkomen?
In „Op zoek naar het Alledaagse Vaderland"
spoort dr. A.F. Manning - hoogleraar geschiedenis
aan de Universiteit van Nijmegen - ze voor u op.
Honderdzestig pagina's, ruim vijftig kleuren
illustraties en tweehonderdvijftig zwart/wit afbeel
dingen laten u kennis maken met die talloze
mannen en vrouwen die in feite onze geschiedenis
hebben gemaakt. Zo ontmoet u een dronkelap in
een middeleeuwse herberg, een bange pater ten
tijde van de geuzen, soldaten tijdens de Belgische
opstand, een politie agent midden in een Amster
damse Provo-rel. U volgt een schooldag van een
15de eeuwse jongen, de meiden van mevrouw uit
de pruikentijd, kinderen in het 19de eeuwse indus
triële proces. Maar ook het vermaak van de
minder bevoorrechten: een herberg in dc^
late middeleeuwen, kermissen, boeren
bruiloften, troubadours en akteurs. Met
onderaan iedere pagina jaartallen zoals
het geschiedenisboek u heeft geleerd.
Op zoek naar het Alledaagse Vaderland.
In speciale Boek van de Maand oplage
fló,90i Daarna f29,50.
(Dit aanbod is geldig t/m 4 oktober. F.chter zolang dc voorraad strekt)-
Enige van de jezuieten, die veertien dagen geleden uit Zuid-Viet
nam zijn uitgewezen, hebben in Rome verklaard, dat de laatste
tijd verschillende kleine groepen missionarissen door de Zuid-
vietnamse regering zijn uitgewezen.
De jezuieten, pater Diego en pater Champoux, die beiden
werkzaam waren op het seminarie van Dalat, verklaarden, dat
er van regeringszijde talloze maatregelen worden genomen tegen
de r.k. kerk.
De laatste tijd zouden kleine groepen buitenlandse priesters en
religieuzen zijn uitgewezen uit Hue, Danang, Ban Me Thuot en
Kontum. Uit laatstgenoemde stad werd ook de Franse bisschop
mgr. Seitz uitgewezen. Volgens het Franse dagblad "La Croix"
zullen de acties niet tot de steden beperkt blijven, maar zullen
missionarissen op de dorpen ook spoedig het bevel krijgen het
land te verlaten. Reden is de „Vietnamisering" van de kerk.
De r.k. kerk van Zuid-Vietnam telt twee miljoen leden, dat is
negen procent van de bevolking. Bij de machtsovername ver
klaarde de nieuwe regering, dat de godsdienstvrijheid in het
land zou worden geëerbiedigd. Korte tijd later gaf de regering
toestemming aan enige progressieve priesters een katholiek
weekblad uit te geven.
De uitgewezen jezuieten noemden enige maatregelen die de
regering tegen de kerk heeft genomen: de regering heeft inzage
geëist in de lijsten van kandidaten voor het priesterschap. Pas
na toestemming van de regering mogen de kandidaten gewijd
worden.
Ook zou bij vele kerken door functionarissen van de regering
worden gesurveilleerd en zouden verschillende godsdienstige
bijeenkomsten worden verboden. Het reizen zou voor priesters
worden bemoeilijkt.
Tenslotte heeft de regering de coadjutor van de bisschop van
Saigon, mgr. Nguyen Van Thuan, teruggestuurd naar zijn
vroegere standplaats Nha Trang. De bisschop, een verwant van
voormalig president Ngo Dinh Diem, zou onder voortdurende
bewaking staan en nauwelijks in staat worden gesteld zijn ambt
uit te oefenen.
De beide jezuieten zeiden bezorgd te zijn over de toekomst van
de kerk in Zuid-Vietnam. Hoewel er vele Vietnamese priesters
en seminaristen zijn, geloven zij, dat deze nog te jong en
onervaren zijn om nu reeds de taak van de missionarissen
volledig te kunnen overnemen.
Theologie is volgens paus
Paulus geen privêzaak. In een
brief aan rector Massaux van
de katholieke universiteit van
Leuven schrijft de paus, dat
de wetenschappelijke inspan
ning om te komen tot een
diepere kennis van God
slechts dan theologie is, wan
neer deze haar plaats heeft in
de kerk en voor de kerk. Met
deze opheldering wil de paus
de theologen niet de vrijheid
afnemen die voor hun werk
noodzakelijk is, maar het
theologisch onderzoek plaat
sen in het kader van de kerke
lijke gemeenschap. Want theo
logie kan nooit worden opge
vat als een „zelfstandige in
stantie in de kerk of zelfs als
alternatief voor het kerkelijk
leergezag".
De faculteit der godgeleerd
heid van de katholieke univer
siteit te Nijmegen zal op de
laatste drie maandagen van
oktober en de eerste drie in
november weer een theologi
sche leergang houden. Het the
ma zal zijn „Bevrijdingstheo
rie, een theologie uit de onder
drukte wereld".
De Monumentenraad gaat on
derzoeken of het kloostercom
plex van de paters francisca
nen te Alverna op de ontwer-
plijst van beschermde monu
menten kan komen. In juli
besloten de franciscanen het
uit 1887 daterende klooster in
1977 te slopen, omdat aanpas
sing en verbouwing financieel
niet haalbaar waren. Op het
terrein worden een en hon
derd tweekamerflats ge
bouwd, die samen plaats bie
den aan ongeveer vierhonderd
bejaarde religieuzen. De fran
ciscanen vrezen nu, dat de op
gang gebrachte procedure de
nieuwbouw, die dit jaar zou
moeten beginnen, op onaange
name wijze zal vertragen.
Het bloed van de heilige Ja-
nuarius is afgelopen vrijdag,
19 september, de sterfdag van
de heilige, die in het jaar 305
is onthoofd, opnieuw vloeibaar
geworden. Het bloed wordt be
waard in een ampul in de dom
van Napels. Er waren enkele
duizenden mensen aanwezig,
onder wie vele buitenlanders.
In de ouderdom van vierent
achtig jaar is in Bogota over
leden kardinaal Luis Concha
Cordoba. Tot 1972 was hij
aartsbisschop van Bogota en
primaat van Columbia. Hij
bereidde mede het tweede Va
ticaans concilie voor. Paus
Joannes benoemde hem in
1961 tot kardinaal. Het college
van kardinalen telt nu nog
123 leden, van wie er 103 ge
rechtigd zijn om aan de paus
keuze deel te nemen.
Paus vraagt
artsen om
dienst aan het
leven tot het
einde toe
Bij een ontvangst van onge
veer duizend artsen en andere
beoefenaren van de medische
wetenschap, die in Rome bij
een waren bij gelegenheid van
het derde wereldcongres voor
psychosomatische genees
kunst, heeft paus Paulus ge
wezen op de verplichting van
de arts zich altijd en onder
alle omstandigheden in dienst
te stellen van het menselijke
leven, tot aan bet einde daar
van.
Een arts mag, aldus de paus,
nooit de euthanasie accepteren
noch de humane plicht verge
ten steeds het menselijk leven
te ondersteunen. Hij vroeg de
artsen, die uit vijftig landen
afkomstig waren, altijd weer
ervoor te zorgen, dat de princi
piële eerbied voor de zjeke
mens door niets wordt aange
tast
Kalmerende en pijnstillende
middelen, zo zei de paus ook,
mogen nooit worden benut om
zich aan de persoonlijke ver
antwoordelijkheid te onttrek
ken.
De katholieke kerk in
de negentiende eeuw
heeft wel degelijk de
betekenis van het ar
beidersvraagstuk on
derkend en als een
nieuwe taak gezien.
Prof. dr. Walter
Brandmüller uit Augs
burg betoogde dit tij
dens een bijeenkomst
in Mainz van ongeveer
zestig kerkelijke archi
varissen uit binnen- en
buitenland, bij gele
genheid van de vijftig
ste Duitse „archief-
dag".
Prof. Brandmüller, die
sprak over „Bisschop
Ketteler en het sociale
vraagstuk in de negen
tiende eeuw" zei, dat
niet alleen de geschrif
ten van Ketteler en de
sociale encyclieken
zich met de situatie
van het industrieprole-
tariaat hebben bezig
gehouden, maar een
menigte van kerkelijke
publikaties. Mgr. Ket
teler heeft zelfs over
heidsmaatregelen
geëist ter herziening
van de sociale toestan
den.
Tot de concrete maat
regelen van de kerk
zelf ter verbetering
van de situatie dient
gerekend, volgens
Brandmüller, de stich
ting van christelijke
arbeidersverenigingen,
de katholieke arbei
dersbeweging, het Kol-
pingwerk en de chris
telijke vakbonden.
Maar de uittocht van
de arbeiders uit de
kerk kon maar gedeel
telijk worden voorko
men, omdat de zielzor
gelijke activiteiten van
de kerk in vergaande
mate afhankelijk wa
ren gesteld van libera
le overheidsinstanties.
De kerk, aldus Brand
müller, heeft zich niet
aan de kant van de
machthebbers ge
schaard noch de arbei
ders slechts de troost
van de naastenliefde
gelaten. De kerk heeft
veeleer zelf de bevoog
ding van overheidswe
ge te boven moeten ko
men.
De pauselijke commissie „Jos
titis et Pax" (Gerechtigheid
en Vrede), die deze week haar
tiende algemene vergadering
houdt, heeft een werkdocu
ment uitgebracht over de
rechten van de mens. In dit
document, dat zeventig blad
zijden telt, benadrukt de com
missie, dat de kerken verant
woording dragen voor het po
litieke leven.
Na een uiteenzetting over de
geschiedenis en de kerkelijke
leer inzake de mensenrechten,
geeft de commissie een aantal
pastorale richtlijnen. Het do
cument onderstreept de nood
zaak van vorming en verkon
diging over dit onderwerp, als
ook van de rol van het protest
en van het politieke engage
ment.
Internationaal moet de com
missie de ontwikkeling en toe
passing van de rechten bevor
deren. De nationale commis-
sies worden aangespoord de
plaatselijke situaties te onder
zoeken en op allerlei manieren
bekend te makea Nadrukke
lijk worden de commissies ge
wezen op hun taak druk uit te
oefenen op het gezag, zodat de
verklaringen van de Verenigde
Naties beter worden nage
leefd.
Ook wijst het document op de
noodzaak schendingen van de
mensenrechten aan de kaak te
stellen. De nationale commis
sies moeten proberen hieraan
een eind te maken door de
autoriteiten van kerk en staat
te informeren, door de publie
ke opinie te alarmeren en op
de hoogte te houden.
