Duitse benzine nóg 15 cent goedkoper
Kaper
kwam
niet ver
Verhouding tussen overheid
en universiteit grote zorg
Oppositie in
Suriname verdeeld
£eidoe<3oma/nt
Daf-directeur Van Doome: „We WRTeïl t€
Ministers praten
over Enka
flflNGENflflM.
cJfl,
Akkoord arme
en rijke landen
Vragen over
klemrijden
Surinaamse
ministers
DINSDAG 16 SEPTEMBER 1975
LEIDSE COURANT
(Van onze correspondent
Frans Wennekes)
BONN De Duitsers beho
ren op het stuk van de benzi
neprijzen sinds enige tijd tot
de gelukkigste automobilisten
in Europa. Terwijl ze enkele
jaren geleden nog met een zo
leeg mogelijke tank naar Ne
derland reden om hier goed
kope benzine te hamsteren,
tanken zij tegenwoordig kort
voor de grens op Duitse bo
dem nog eens vol om de Ne
derlandse tankstations zoveel
mogelijk te kunnen mijden.
Zeker wanneer men in aan
merking neemt dat het zowel
op Nederlandse als op Duitse
bodem dezelfde multinatio
nals zijn, die hier benzine aan
de chauffeur brengen, dan is
er amper een verklaring voor
te vinden, dat men in de
bondsrepubliek voor 15 cent
per liter goedkoper tankt
Zulke grote verschillen heeft
men sinds het einde van de
oorlog nauwelijks gekend.
De Duitse concemdirecteuren
laten graag doorschemeren,
dat de heftige concurrentie
hun ertoe dwingt prijzen te
bepalen, die eigenlijk tot ver
liezen van hun ondernemin
gen leiden. In Nederland ech
ter worden hun collega's van
dezelfde oliemaatschappijen
er niet van weerhouden in
volkomen eendracht topprij-
zen te verlangen. De Duitse
concurrentie zit dan ook
voornamelijk in het groter
aantal pompstations en het
bewijs hiervoor wordt wel ge
leverd door de omstandigheid
dat daar, waar de wegen die
er mee bezaaid zijn, de benzi
ne het goedkoopst is. Van dit
genot zal de Duitse automobi
list binnen afzienbare tijd af
stand moeten doen. Sinds de
energiecrisis hebben de con
cerndirecteuren ingezien, dat
er in West-Duitsland veel te
veel pompstations zijn. Zij lie
ten het niet bij deze constate
ring en zijn begonnen met
een grootscheepse sluiting
hiervan. Het uiteindelijk ef
fect zal dus zijn dat wij el
kaar op den duur minder
hoeven te beconcurreren en
met de prijzen omhoog kun
nen.
Er zijn echter ook nog andere
factoren, die insiders doen
vrezen, dat de prijs van nor
male benzine hier over niet al
te lange tijd rond de gulden
zal komen te liggen. Een van
de factoren is volgens de di
recteur van de Duitse Esso
Wolfgang Onhe, de prijsstij
ging van tien percent, waar
toe de OPEC-landen volgens
hem begin oktober voor ruwe
olie zullen besluiten.
PARAMARIBO Binnen de Surinaamse oppositiepartij VHP is
verschil van mening ontstaan over de vraag of de totale statenverte-
genwoordiging van de oppositie naar Nederland moet afreizen
tijdens de behandeling van de rijkswet over de onafhankelijkheid
in Den Haag. Ir. G. D. Hindori, vaak de „kroonprins" van de VHP
genoemd, heeft in een brief aan VHP-leider Lachmon gezegd dat
een buitenparlementaire aanwezigheid van de gehele oppositie
weinig effectieve indruk zal maken, noch op de Staten Generaal,
noch op de Nederlandse regering, noch op het Nederlandse publiek.
Hij stelt dat de oppositie op deze wijze ook niet aan de kamerdebat
ten zal kunnen deelnemen, waardoor de aanwezigheid wordt
gedegradeerd tot een fysieke aangelegenheid. .Het siert ons als
parlementariërs veel meer om binnen de grenzen van ons bestel
belangrijke parlementaire activiteiten te ontplooien en dit geldt
zeker buiten Surname", vindt ir. Hindori. Hij is van mening dat
als de oppositie toch besluit te gaan zij ook moet meewerken aan
een officiële statendelegatie.
Zoals bekend tracht Statenvoorzitter Wijntuin al enige tijd tever
geefs een Surinaamse statendelegatie samen te stellen om in Den
Haag de behandeling van de rijkswet tot wijziging van het statuut
van het koninkrijk bij te wonen.
De heer Wijntuin dacht aan een delegatie waarin 6 7 man van
de oppositie naast een evenredige vertegenwoordiging van de
regeringscoalitie zitting zou hebben. Oppositieleider Lachmon heeft
dit voorstel echter consequent van de hand gewezen. Hij wil dat
eerst de grondwet wordt behandeld door de Surinaamse Staten.
Op het vliegveld van San José in Califor-
nië heeft gisteren een scherpschutter van
de politie een man doodgeschoten die
probeerde een vliegtuig te kapen. De
aspirant-kaper had eerder in de stad een
vrouw verkracht en vervolgens levensge
vaarlijk met een mes verwond. Hij bracht
zijn slachtoffer naar een ziekenhuis en
nam vervolgens een arts als gijzelaar mee
naar het vliegveld, in de hoop een licht
vliegtuig te kunnen bemachtigen. Toen
de man probeerde er met een Boeing-727
vandoor te gaan, schoot een politieman
hem door het hoofd.
EINDHOVEN „Achteraf bezien zijn de uit
gangspunten voor onze prognoses volkomen
fout geweest, we waren te optimistisch. We
hebben de teruggang in de conjunctuur, die
zich medio 1974 op de truckmarkt begon te
manifesteren, onderschat. Daar moeten we eer
lijk in zijn". Dit zegt de financieel directeur
van Daf-trucks, drs. P. J. G. van Doome in
het personeelsblad van dit vrachtwagenbedrijf
in Eindhoven.
Zelfs bij handhaving van de huidige jaarpro-
duktie is Daf toch te ruim in haar jasje komen
te zitten, aldus de Daf-directeur. Men is wat
voorbarig vooruit ggelopen op de verwachte
groei, hetgeen nu een structureel probleem voor
het bedrijf is. Maar ook heeft Daf te kampen
met conjuncturele problemen. En volgens de
heer Van Doorne zijn nog geen verbeteringen
te bespeuren op de Europese vrachtwagen-
markt. Wellicht zal in 1978 de afzet weer wat
begunstigd worden door de levering van mili
taire vrachtwagens aan het Nederlandse leger.
Ook de situatie in de sectoren aanhangwagens
en opleggers is niet rooskleurig. Maar hier zijn
de vooruitzichten iets gunstiger door compensa
tie-orders ter waarde van 100 miljoen gulden,
aldus de heer Van Doome.
UDT: Timor moet
bij Indonesië
DJAKARTA (AP) De Demo-
kratische Unie van Timor
(UDT), een van de partijen die
aan de burgeroorlog op Oost-Ti-
mor deelneemt, heeft de Indone
sische president Soeharto per
brief laten weten dat de partij
voorstander van aansluiting bij
Indonesië is.
Dit heeft een woordvoerder van
Soeharto maandag bekend ge
maakt. De woordvoerder heeft
gezegd dat Indonesië- hiermee
akkoord zal gaan wanneer dit
de wens van alle inwoners van
Timor is en wanneer de aanslui
ting in overeenstemming met de
Indonesische constitutie ge
schiedt. Maar op het ogenblik,
aldus de woordvoerder, steunt
Indonesië het dekolonisatiebe-
leid van de Portugese regering.
DEN HAAG Minister Lubbers van
Economische Zaken (1.) en zijn collega
Boersma van Sociale Zaken (daarnaast)
hebben zich gisteren door de vakbonden
laten informeren over de huidige situatie
bij het in problemen verkerende bedrijf
Enka-Glanzstoff. Een dergelijk gesprek
zullen de ministers binnenkort ook voe
ren met de directie en met de Vereniging
van Hoger Personeel Akzo, het concern
waartoe Enka behoort. De bonden heb
ben de ministers gevraagd na te gaan of
het inderdaad nodig is dat Akzo nu meer
in de Derde Wereld investeert en minder
in Nederland. Ook willen de bonden we
ten of het juist is dat in het handelsak
koord tussen Rusland en Nederland is
bepaald dat de door Akzo geleverde
know-how wordt betaald met produkten.
Dit zou een extra druk op de Nederland
se markt kunnen betekenen.
kennis te maken met een krant waarin u óók het nieuws uit eigen
omgeving kunt vinden, de Leidse Courant. 14 dagen krijgt u 'm
toegestuurd, gratis en vrijblijvend, als u nü de bon invult.
stuur de
LEIDSE COURANT
zonder verdere verplichting, 14 dagen gratis naar:
naam:
adres:
woonpl.: tel.:
Stuur deze bon in open envelop,
zonder postzegel naar:
Antwoordnr. 349, Leiden.
Leidse Courant
OMROEPEN
BEPERKEN
EIGEN
RECLAME
HILVERSUM De zeven om
roepen zijn vrijwillig overeen
gekomen het gebruik van zend
tijd voor eigen reclame te be
perken.
Per radio-zenddag en televisie
avond mag elke omroep niet
meer dan twee minuten aan le
den- of abonnementwerving
doen. Op overtreding staat een
boete van 200 per seconde.
Eventueel betaalde boetegelden
gaan eenmaal per jaar naar een
charitatief doel.
New York (AP) De gedele
geerden op de speciale zitting
van de algemene vergadering
van de Verenigde Naties zijn
vanmorgen vroeg tot overeen
stemming gekomen terzake een
resolutie die vraagt om veelom
vattende hulp aan ontwikke
lingslanden.
De ontwikkelingslanden hebben
ingestemd met het opnemen van
reserves die de Verenigde Sta
ten koesteren en opmerkingen
van de Europese Economische
Gemeenschap in de resolutie.
De vergadering kwam later van
daag bijeen om de resolutie aan
te nemen en de zitting, die op
1 september begonnen is, te slui
ten.
„Wantrouwen, irritatie, minachting"
ROTTERDAM (ANP) - „De verhou-
ding tussen de overheid en de universi
teiten en hogescholen geeft reden tot
brandende zorg." Dit zei gisteren prof.
dr. P. W. Klein, rector-magnificus van
de Rotterdamse Erasmus-universiteit,
bij de opening van het academisch jaar
van de universiteit. Alle andere univer-
siteiten hebben deze plechtigheid ai
achter de rug; prof. Klein concludeerde
daaruit; „Dat is waarschijnlijk gebeurd
om te laten zien dat een harmonie
binnen de universitaire wereld op geen
enkele manier tot de mogelijkheden be-
hoort."
Er is een wirwar van problemen, aldus prof. Klein.
„De verhouding met „Den Haag" wordt in toene
mende mate gekenmerkt door wederzijdse irrita
tie, haast onstuitbaar toenemend tot wederzijdse
verbittering, ja zelfs minachting en wederzijds
wantrouwen. Redelijk overleg door middel van
openhartige samenspraak komt niet of moeizaam
tot stand. In plaats daarvan regent het hoge
bevelen en brandbrieven uit Den Haag, waaraan
de universiteiten op hun beurt met trucjes en pure
onwil trachten te ontkomen."
DEN HAAG PvdA-kamer lid
Dr. Roethof is van plan de mi
nisters van binnenlandse zaken
en van justitie schriftelijk vra
gen te stellen over het optreden
van de politie, vorige week in
Amsterdam tegen twee Suri
naamse ministers.
Roethof wil weten op grond van
welke bepalingen uit het wet
boek van strafvordering of de
wegenverkeerswet de auto met
twee Surinaamse ministers
staande werd gehouden.
„Indien een anonieme tip over
een „verdachte Surinaamse
chauffeur in een Mercedes" de
aanleiding tot het politie-optre-
den was, is het dan normaal om
vervolgens een dergelijke wagen
met tenminste vier politie-auto's
klem te rijden", zo zal zijn vol
gende vraag luiden.
Naar zijn mening wordt door
een dergelijk optreden veel
meer opzien gebaard dan er re
sultaat van mag worden ver
wacht, zeker als men in aanmer
king neemt dat dit optreden
door de dienstdoende politie
mensen zelf als een routine-on
derzoek werd gekenschetst
Tenslotte zal hij vragen welke
maatregelen de ministers den
ken te nemen, of al hebben ge
nomen, om door een van de
beide Surinaamse ministers als
provocerend omschreven poli-
tie-optreden tegen rijksgenoten
AMSTERDAM - In het
raam van het Jordaan-
festival vond gister
avond aan de Brou
wersgracht een viswed
strijd plaats. In feeste
lijke optocht trokken
de in oude kleder
dracht gestoken dames
naar hun „stekkie". Er
vielen slechts houten
vissen te verschalken,
maar zo te zien kon
dat de pret niet druk
ken.
Aan plannen geen gebrek
DE REGERING-DEN UYL MOGE HALVERWEGE haar rit krap
in het geld zitten (in verhouding tot haar wensen dan) aan plannen
en de animo om die uit te voeren heeft ze geen gebrek. Er wordt
weer een karrevracht nota's en wetsontwerpen voor 1976 aangekon
digd, waaraan het parlement de handen vol zal hebben.
Dat het hierbij beslist niet om kleingoed gaat, kan al een kleine
opsomming bewijzen: huurprijzenwet, herziening van de onderne
mingsraden, voorkeursrecht voor de overheid bij onteigening van
grond met gebruikswaarde als grondslag voor de prijs, reorganisa
tie van het binnenlands bestuur, volksverzekering tegen ziektekos
ten, vermogens-aanwas deling, om de belangrijkste onderwerpen
uit het pakket te lichten.
Nog ambitieuzer plannen zitten voorlopig in nota's verpakt; we
achten het vrijwel uitgesloten dat de regering alles wat zij in petto
heeft, kan realiseren vóór de vlag aan de finish valt, zodat een
aantal van de in deze troonrede aangekondigde zaken kan blijven
behoren tot het materiaal waarmee bij parlementsverkiezingen
politieke partijen elkaar bestoken kunnen. Vriend en vijand van
het kabinet zullen intlussen hebben te erkennen, dat het team van
drs. Den Uyl allesbehalve regeringsmoe is.
EIGENLIJK ZOU HET INTERESSANT ZIJN, als het kabinet in
de troonrede uiteen had gezet, wat het nog had willen doen als
slechte ecpnomische conjunctuur geen spaken in het wiel had
gestoken. Het leed zal wel verborgen liggen in de paragrafen
betreffende Onderwijs, C.R.M., Sociale Zaken en Verkeer-Water-
staat waaraan niet veel zinnen besteed zijn en sommigen ervan
de indruk maken van doekjes voor het bloeden. Zulke taal wordt
niet gesproken over de ontwikkelingshulp, waar nauwelijks van
afremmen sprake is; op dit punt hoopt het kabinet vrijwel onver
kort aan zijn voornemens te kunnen vasthouden.
En dit is dan tevens vrijwel het enige concrete bericht dat er in
de troonrede staat over de buitenlandse politiek; zich haar beperkte
invloed bewust belooft de regering eigen inspanning en blijft ze
hopen op andermans medewerking. Suriname valt al grotendeels
in dit hoofdstuk. Het snel onafhankelijk worden van dit Rijksdeel
wordt verwacht; voor het overige is het er meer een kwestie van
hopen dan van verwachten.
ZOALS TE VERWACHTEN VIEL krijgt de werkloosheid in de
troonrede opvallende accenten, al was het alleen al doordat ze in
de koninklijke boodschap voorop staat. De regering legt - terecht
- een nauw verband met de wereldeconomie en voert in dat verband
een opvallend pleidooi voor diepgaand internationaal beraad. Sterk
wekt de regering de indruk te beseffen dat zonder resultaten van
dit beraad voor een structurele verbetering van de werkgelegenheid
eigen maatregelen in eigen land niet toereikend zullen zijn.
Het siert het kabinet-Den Uyl dat het, ondanks deze grote handicap,
wil doorgaan met pogingen om een samenleving op basis van
grotere solidariteit uit te bouwen. De ervaring heeft geleerd dat
dit niet alleen aan het vrije spel van de maatschappelijke groepen
kan worden overgelaten.
Maar een andere ervaring leert dat een regering gemakkelijk de
kwaliteit van de consequenties welke ze uit haar inzicht trekt,
overschaL Wanneer we het in grote lijnen eens zijn met de
prioriteitenkeuze van de overheid, blijft daarom noodzakelijk een
kritisch onderzoek of de veronderstellingen, die in het geding
betrokken worden, ook juist zijn. Economisch én sociaal!
Groeiende onzekerheid
IN HET JAAR 1980 ZULLEN - aldus minister Duisenberg - de
gezamenlijke uitgaven het feestelijk bedrag van 100 miljard gena
derd zijn; omdat de werkelijkheid ramingen altijd overtreft, zal
1980 wel het historische jaar worden waarin dit bedrag overschre
den wordt, terwijl men niet eens erg oud behoeft te zijn om nog
het jaar te weten, waarin Nederland de tien miljard „vierde".
Welk perspectief Duisenberg of zijn opvolger de natie dan moet
schetsen, ligt helemaal in de schoot van een onzekere toekomst.
Want één van de kenmerken in de miljardennota voor 1976 is juist
een gevoel van groeiende onzekerheid. Niet zo zeer de onzekerheid
hoe het heel forse tekort voor dat jaar gedekt moet worden, maar
onzekerheid omtrent wat op middel-lange termijn nog te wachten
staat
Zo waarschuwt Duisenberg dat herstel van de economische con
junctuur het probleem van de nationale volkshuishouding nog niet
oplost. De Makro-economische Verkenning van het Centraal Plan
bureau bevestigt dit op pagina 93 met de uitspraak, dat Nederland's
economie vooral niet de meer structurele bewegingen mag verwaar
lozen, welke voor de nabijgelegen toekomst een niet onverdeeld
gunstige ontwikkeling beloven. Te vrezen valt dat de werkgelegen
heid daarbij inbegrepen is.
DIE DREIGING VOORAL - meer dan het aanblijven van herstel
van de conjunctuur - zal het kabinet-Den Uyl hebben doen besluiten
voor zijn beleid op een andere termijnstelling over te gaan; beloften
zullen in langzamer tempo ingelost worden. Wat niet wegneemt,
dat het begrotingstekort voor 1976 zeer groot wordt, bepaalde
belastingen, direct of vertraagd, omhoog moeten en veel afhangt
van de verwachting dat de loonstijging, alles inbegrepen, onder
de tien procent zal blijven.
Terecht merkt het Centraal Planbureau dan ook op dat in de
beleidsvoornemens van de regering risiko's besloten liggen, zodat
bijvoorbeeld de werkgelegenheid afhankelijk blijft van de vraag
of met het parlement over de overheidsuitgaven en met de sociale
partners inzake de arbeidsvoorwaarden goede afspraken kunnen
worden gemaakt
Ook minister Duisenberg ontkent de risiko's niet; aan het slot van
de proloog op zijn miljardennota spreekt hij zelfs van zeer grote
risiko's. Hij neemt die omdat hij en de regering passen voor het
alternatief dat zou neerkomen op meer werkloosheid en een
aanzienlijk lagere groei.
Omdat niet helemaal duidelijk gemaakt wordt wat we onder
„aanzienlijk lagere groei" moeten verstaan en wat precies de
risiko's zijn welke met het volgen van de keuze van het kabinet
op Prinsjesdag 1975 genomen worden, valt het oordeel over die
keus moeilijk. Een eerste taak voor het parlement om op dit punt
bij de begrotingsbehandeling de minister-president en minister voor
Financiën opheldering te vragen. Als de natie met de regering
risiko's wil nemen, moet ze weten wat die zijn. Of volgt dit kabinet
het slechte voorbeeld van sommige voorgangers om zulke risiko's
zonder meer over te dragen aan de opvolgers?
OP HET EERSTE GEZICHT geloven we niet dat de „bijstelling"
van het beleid waartoe de regering zich genoodzaakt ziet onredelij
ke gevolgen met zich mee dreigt te brengen. De boog werd in
1974 te strak gespannen en het redden van de werkgelegenheid
voor honderdduizenden maakt de erkenning van dit feit beslist
niet een te zwaar offer. Als de regering stelt dat de voortgaande
inflatie verzwaring van bepaalde belastingtarieven rechtvaardigt,
zal ze misschien ook kunnen erkennen dat dezelfde inflatie terzake
van bepaalde plannen herweging op urgentie met zich mee moet
brengen.
Minister Duisenberg doet eufemistisch, als hij het waarschijnlijk
acht dat de hoge inflatie het vertrouwen van ondernemers en
consumenten in herstel van de economie ondermijnt In algemene
zin groeit bij veel burgers de onzekerheid over de haalbaarheid
van een betere samenleving op de manier zoals daar nu naar
gestreefd wordt.
Het is een goed teken, dat, soms in duidelijke zinnen, vaker tussen
de regels door, in deze miljardennota de regering ook voor haar
groeiende onzekerheid uitkomt.
Vooruitzichten voor donderdag:
Overwegend droog en middag-
temperaturen omstreeks 20 gra
den.
Weersvooruitzichten in cijfers
voor donderdag:
Aantal uren zon: 1 tot 8
Min. temp.: omstreeks 12 graden
Max. temp.: omstreeks 20 gra
den
zw. bew. 18 2
18 01
J* ®|U h. bew. 10 0
mul 19 0
Eindhoven 2
Den Helder 17 11
Luchth Rtd "J; 0
Twente ,7
Vlissfhgen 17 0
ga-
Er- a
h. bew
regenbui
NEW YORK (Reuter) - Zuid-
Afrika heeft vandaag de ope
ningsbijeenkomst van de dertig
ste zitting van de algemene ver
gadering van de Verenigde Na
ties niet bijgewoond en zal de
resterende bijeenkomsten ook
boycotten, als in de houding van
de Verenigde Naties jegens
Zuid-Afrika geen grondige ver
andering komt, zo heeft de
Zuidafrikaanse permanente ver
tegenwoordiger bij de VN, Roe
lof F. Botha verklaard
