Valkenburg blijft trots op
9 Neerlands oudste paardenmarkt9
BOSKOPER WIL IN ZES
MAANDEN DE WERELD ZIEN
Rijnsburgse edellieden
veroverden vele harten
Voorhoutse
uitvinding
voor
invalide-vervoer
DUIZENDJARIGE
TRADITIE KREEG
NIEUW LEVEN
8
Met
Herman
op stap
DINSDAG 9 SKPi'ÜMBüK 19Y0 LKIDSK CüUAAlNi1
Van een onzer verslaggevers
Valkenburg ZJL Het nabu
rige Rijnsburg mag dan al
1000 jaar officieel als woon- en
leefgemeenschap zijn plaats
onder de geur der Noordzee
innemen, aan de overkant van
de Oude Rijn waar men
„heel anders" is tast men
nog verder in de diepgrijze
oudheid. Al sinds het jaar 900-
en-nog-wat toont men in het
op de grondvesten van een
Romeins castellum gebouwde
Valkenburg veel aandacht
voor paarden. Wanneer dat
precies is begonnen, doet niet
ter zake; geschiedenisvorsers
in onze dagen weten te vertel
len dat in die na-Karolingi
sche tijd men bijeenkwam
voor een jaarmarkt met la
kens, textiel of zowat Je kunt
dat wel gaan uitpluizen, maar
als een oer-Valkenburger als
smid M. P. van Stijn dat zegt,
hoeft niemand daar aan te
twijfelea
„Zo is dat gegroeid en gaan
schuiven en zo is het een paar
denmarkt geworden", vertelt
de smid; „dat vieren we nu elk
jaar op de tweede woensdag
in september. Van de week
beleven we de 1030ste paar
denmarkt, de oudste van ons
land. Wij Valkenburgers zijn
daar trots op en zoals onze
vorige burgemeester M. A. van
der Have al in 1960 zei: „In
Engeland zegt men, dat zolang
er raven op de Tower van
Londen zullen nestelen, zolang
zal het Britse rijk blijven be
staan. Maar zolang de Valken-
burgse paardenmarkt blijft,
zolang zal dat altijd een argu
ment blijven voor de zelfstan
digheid van dit Valkenburg....
Bij de ingangen van de dorps
kom staan betonnen „eieren"
monumenten met een bood
schap in keramiek en in de
materie gegrift: Valkenburg,
Neerlands oudste paarden
markt, 2e woensdag in septem
ber. Daarbij staan uitgebeeld
de Oude Rijn, het verdwenen
(maar in de straatstenen aan
geduide) castellum en een
koopman in zwarte tuniek die
een rode hengst aan de teugel
meevoert op huis aan. Idee en
uitvoering van Valkenburgs
„eigen" pottenbakker Ravelli.
Iedere attente doorganger kan
dus weten, wat er deze week
aan de hand is. De Valkenbur
gers zelf weten dat allang.
Wat de Luilakmarkt voor
Haarlem is, nog een beetje
meer zijn voor Valkenburg de
diep in de tijd wortelende
paardenmarkt en de daaraan
gekoppelde Oranjefeestea
Toch neeft de markt zijn ver
val gekend. In vroeger eeuwen
was de jaarmarkt een vitaal
onderdeel van het evenement,
totdat in 1854 op voorstel van
de Commissaris des Konings
in Zuid-Holland alle jaarmark
ten en kermissen werden afge
schaft In 1856 ging men nog
een stapje verder en werd het
heffen van rechten op krame-
rijen ingesteld. Tot voor de
oorlog werd de paardenmarkt
nog omgeven met allerlei „ver
makelijkheden". Nog vóór de
komst van de bij Valkenburg
uit de lucht vallende Duitsers
op 10 mei 1940 verdwenen de
ze luchthartige bezigheden van
het toneel. De bezetter zelf
verbood de hele markt
In 1952 ging Valkenburg er
wat meer werk van maken.
Burgemeester W. M. van der
Harst bezocht met het paar
denmarkt comité de grootste
paardenmarkt van ons land in
Zuid-Laren:de oudste bij de
grootste op bezoek. Het vuur
ging weer branden en al gauw
besloot de gemeenteraad, de
markt weer het oude aan
schijn te geven met de verma
kelijkheden. De burgemeester
meende wel, dat b en w princi
pieel afwijzend stonden tegen
over kermis, „maar zij begrij
pen, dat, om de paardenmarkt
weer reliëf te geven, er wat
moet zijn onder toezicht van
b en w. Ontspanning bevor
dert de volkskracht en deze
moet men bevorderen in op
voedende en verlichtende zin."
In 1954 werd de hele jaar
markt weer in ere hersteld,
met als marktmeester C. de
Bruin Overigens had men in
Zuid-Laren (de grootste, weet
u wel) er een beetje de smoor
Boskoper Henny de Bruin staat op het punt aan
een avontuurlijke wereldreis te beginnen. De afge
studeerde HTS'er, die een veel belovende carrière
leek te gaan opbouwen heeft plotseling zijn werk
opzij gezet en besloten wat van de wereld te gaan
zine. Hij heeft daar voorlopig zes maanden vakantie
voor opgenomen. Zijn baas vond het best. Henny
werd weliswaar ontslagen maar na zijn reis mag
hij weer terugkomen.
Morgen is het zover. Dan pikt
hij de nachtboot naar Londen
en begint dan op de zestiende
september aan een elf weken
durende kampeertocht door
achtereenvolgens België,
Duitsland, Oostenrijk, Joego
slavië, Griekenland, TurKije,
Afghanistan, Pakistan, Kash
mir en India.
Zit dat er op dan gaat de tocht
richtng Nepal waar hij, 'geës
corteerd door gidsen en dra
gers, aan een lange voettocht
De technische man van het Voorhoutse automobielbedrijf Bier-
=E man, de heer Hulscher, heeft een aardige uitvinding gedaan,
die betrekking heeft op het vervoer van invaliden met rolstoel
of electrische invalidenwagen per auto. Tot nu toe bracht het
EE vervoer per auto van invaliden nogal wat problemen met zich
mede omdat dikwijls eerst de rolstoel voor een deel gedemon-
EE teerd moest worden en ook de invalide zelf met veel pijn en
EE moeite op zijn zitplaats kon worden gezet
Maar dank zij die uitvinding ciële zijde neemt men deze
moet het nu allemaal een stuk uitvinding erg serieus. Er wa-
makkelijker gaan worden. De ren belangsteUenden van het
EE heer Hulscher is te werk ge- Zeehospitium in Katwijk en er
gaan met een eenvoudige en waren topmensen van het
vrij goedkope bestelwagen, G.A.K. En ze stonden allemaal
waarvan hij de bodem ver- niet open mond te kijken hoe
EE laagde. De invalide kan nu in eenvoudig maar toch erg prac-
zijn rolstoel blijven zitten en tisch de bestelwagen voor in-
via twee lichte oprijbanen, be- validen in feite is.
vestigd aan de achterzijde van Voorhouter Hulscher kwam
j= de wagen, zonder moeite in de op zijn luminieus idee nadat
auto komen. Om ook nog te een van zijn klanten om een
EE kunnen bekijken wat er tij- nieuwe auto had gevraagd
EE dens de rit buiten de auto te waarin zonder problemen
EE zien is, heeft men op ooghoog- diens invalide vrouw zou kun-
EE te in de bestelwagen een twee- worden vervoerd. Een uit-
=B de ruit gemaakt daging die hij tot een goed
E= Het lijkt het ei van Columbus einde bracht zo blijkt wel uit
EE maar de heer Hulscher heeft de enorme belangstelling die
in samenwerking met de heer er is voor de bestelwagen.
EE Vermeer van Simca, heel wat Ik hoorde dat de kosten ook
technische problemen moeten wel meevallen. De bestelwa-
oplossen, voordat hij met zijn gen valt in de prijsklasse van
vinding in het openbaar kon 7 8000. Bovendien kan door
EE komen. een vrij een woudige hand-
Dat deed hii dan dit week- greep de-wagen ook bruikbaar
EE einde. En de belangstelling gemaakt worden voor goede-
EE was erg groot Vooral van offi- renvervoer.
begint Daarna is het weer
kamperen geblazen in India,
gevolgd door een vliegtocht
naar Sri Lanka en Singapore,
een bustocht door Maleisië en
Thailand en dan in de trein
naar Bangkok om tenslotte In
donesië vier weken per open
baar vervoer te doorkruisen.
En dan is het inmiddels maart
Het draaiboek van de 25-jarige
Boskoper vermeldt dan een
vliegtocht naar Bali via Jakar
ta naar Perth in West-Austra-
lië en dan verder per trein
naar Melbourne. En na nog
wat tussensprongetjes belandt
Henny eindelijk in Tokio waar
hij gezelschap krijgt van Jen
ny Narraway, een Engelse die
hij jaren geleden ontmoette
toen hij een reis maakte naar
Lapland. Daar klikte het di
rect tussen Jenny en Henny.
Met zijn tweetjes maken ze
dan nog een gezellig staartje
aan de wereldreis. Onder meer
gaan ze een kijkje nemen in
Rusland en ze hopen uiteinde
lijk half juni weer huiswaarts
te gaan.
Henny, die in het recente ver
leden ook bekendheid ver
wierf als gitarist bij de coun
try- en westerngroup Sunny
Side, ziet het helemaal zitten.
De gezondheid is uitstexend,
foto- en filmapparatuur zijn in
orde, het geld is ook geen pro
bleem, dus kan de reis begin
nen. Het wordt waarschijnlijk
de langste vakantie van zijn
leven.
Zijn baan heeft hij er voor
over om met zijn Jenny, waar
hij in Lapland verliefd op
werd, het wereldgebeuren van
erg dichtbij te gaan bekijkea
„Ik ben nu vijfentwintig', zegt
hij. „Als ik het nu niet doe heb
ik er mijn leven lang spijt van.
Zoeiets wil ik mezelf niet aan
doen. Ik doe het, want nu kan
het nog".
Henny de Bruin: lange vakantie voor de boeg
Via de oprijbanen komt de invalide met zijn rolstoel
makkelijk in de omgebouwde bestelwagen
Elke morgen tussen ne
gen en tien uur zit ik
aan de telefoon. Dan
kunt U mij vertellen wat
U graag in deze rubriek
zou willen zien staan.
Bel gerust op. Mijn tele
foonnummer is 071-
122244. Vraagt U maar
naar toestel 19.
In Amersfoort weet men nu
drommels goed dat er in Zuid-
Holland ook nog een plaatsje
Rijnsburg ligt. Dat kwam men
dit weekeinde goed aan de
weet toen een groep van dertig
Rijnsburgers er de bloemetjes
buiten zette ter gelegenheid
van Amersfoorts „Keistad-
feest". Gestoken in hun histo
rische klederdracht, vervaar
digd ter gelegenheid van het
100-jarig bestaan van de bloe
men de bloemenplaats, ver
overden de Rijnburgers veel
Amersfoortse harten.
De een als troubadour, de an
der als edelman en de Rijns
burgse dames ontpopten zich
tot charmante jonkvrouwen.
Zo maakte Amersfoort kennis
met de dertig. Er waren nog
meer jubilerende gemeenten
aanwezig op het „Keistad-
feest". Er waren deputaties
van Genemuiden, De Rijp en
Zuidwolde. Maar Rijnsburg
stal de show. Waar de dertig
ook kwamen klonk applaus.
En er was van alles georgani
seerd om het de Rijnsburgse
gasten naar de zin te maken.
Er stonden vier evenementen
op het programma. Eerst een
historische bruiloft, dan de in
wendige mens versterken met
een broodmaaltijd, daarna een
optocht en tenslotte de kei-leg
ging.
Het werd een overgetelijke
bruiloft Met de bruid Paula
Marseille dit keer niet in smet
teloos wit maar met een ruim
vallende, van dikke stof ver
vaardigde bruine jurk, met om
haar middel een ruw stuk
touw. De bruidegom, Harmen
Hilverda, verkleed als rijke
boer. Dat was een leuk gezicht
in de trouwzaal. De tijd leek
even te zijn terug gedraaid.
Maar een verliefd hart maakt
dorstig dus ging het daarna
snel richting broodtafel, waar
de Rijnsburgers en de overige
genodigden zich te goed deden
aan brood met bier, de Amers
foortse evenknie van de tradi
tionele Leidse hutspot met
klapstuk.
De Rijnsburgers, onder leiding
van VW-directeur Renooy,
zorgden tijdens die brood
maaltijd voor een verrassing.
Het bruidspaar kreeg een
prachtig huwelijksgeschenk;
een wit glazen wandbord met
het Rijnburgse wapen.
En toen natuurlijk de optocht
door de stad. Voorafgegaan
door het Katwijkse Majoret-
tenkorps „De Mariguita's pa
radeerden de dertig „midde
leeuwers" door modern
Amersfoort en dat werd erg
gewaardeerd. Terwijl zij in
hun kledij in eigen dorp nau
welijks opvielen waren ze in
Amersfoort opeens de grote
blikvangers, voor wie werd
geapplaudiseerd. Daar voel
den de Rijnsburgers zich aan
vankelijk wel een beetje verle
gen mee maar het bewees wel
dat ze in de afgelopen maan
den niet voor niets kosten nog
moeite gespaard hebben om
goed voor de dag te komen
tijdens de viering van het j
1000-jarig bestaan van hun
dorp.
Ter afsluiting van hun bezoek i
aan Amersfoort waren de
Rijnsburgers aanwezig bij de
onthulling van een 9000 kg.
zware kei. Die „kei-legging" is
een traditie aan het worden in
Amersfoort Vanaf 1971 wordt
ter afsluiting van de feesten
een reusachtige kei door een
groep stoere Amersfoorters
door de stad gezeuld om ten
slotte officieel onthuld te wor
den. De kei van dit jaar was
door Canada geschonken.
in; zó zei een Zuid-Laarder
handelaar nog onlangs: „Val
kenburg heeft bij ons de oud
ste rechten weggesnoept". Dit
vertelt Leendert van Tilburg,
die sinds drie jaar voorzitter
van het paardenmarktcomité
is. Hij woont hooguit een jaar
of tien in Valkenburg, zijn
wieg stond in het dorp van
„die daar", in Rijnsburg, waar
Paardenmarkt te
zijn grootvader al hengsten
fokte voor Engeland: raven
zwarte hengsten waaraan geen
enkel wit haartje mocht zitten,
want ze waren bestemd voor
Britse lijkkoetsen. Van Til
burg werd dus van kindsbeen
af al tussen de paarden opge
voed en dat komt hem nog
goed uit
Een oude getrouwe uit het vo-
lurg Z. H.
rige comité dat 25 jaar aan het
bewind is geweest is smid Van
Stijn: „dat waren toen nog
voorzitter C. Meurs, penning
meester G. van Leeuwen, Joop
van der Nagel, Jan van der
Nagel, D. Rosmolen en ik zei
de gek. We leidden een soort
sociëteitsleven, want onder
een borreltje komen de aardig
ste ideeën naar voren. Drie
jaar geleden kwam een nieuw
comité: L. van Tilburg, voor
zitter, mevr. L. Corsel, secreta
ris penningmeester Gert van
Leeuwen, marktmeester Cor
Bol, J. v.d. Nagel sr. en J. v.d.
Nagel jr. en Rian Rosmolen.
We rooien het wel met z'n
allen, het is een goeie ploeg.
Waar ik (tussen haakjes) nog
steeds aan terugdenk is dat
bezoek in 1957 van mr. J.
Klaasesz, commissaris der Ko
ningin, aan de paardenmarkt
Alles liep in het honderd. Er
was nauwelijks aanvoer, een
stuk of 40, geloof ik. De hele
santemekraam verzoop in de
regen, de paarden krompen er
bijna van. Maar Jan Klaasesz
zat met zijn vrouw (een gewel
dig fijn mens) in het café tus
sen de paardekooplui. Ik denk
aat ze met hun beiden er best
plezier in hadden, als je de
heer Klaasesz. kent Ziet u, als
het 's morgens om een uur of
4 giet zeggen de boeren: laat
ik het volgend jaar maar eens
op die markt gaan kijken
Aanvoer
Dit jaar de aanvoer zal wel
weer rond de 200 liggen
komen er weer veel Russische
hitten naar „Neerlands oud
ste". Bij schuiten vol worden
ze in ons land afgezet De han
del wordt erdoor overvoerd.
Ze komen van de steppen en
de Russen drukken de prijzen,
omdat er in Nederland een
„overcompleet" is. Jonge paar
den mogen het land niet uit
„Nou, daar ga je dan", meent
Van Tilburg: „negentiende van
het paardenbestand is voor de
liefhebberij. Gebruikspaarden
zijn er praktisch niet meer, de
rest is gevolg van de welvaart
en een statussymbool, voor de
liefhebberij. Van die heel
goeie prijzen zie ik niet zitten,
dat is er een beetje af. Maar
laat ze maar komen, er zit
heus nog wel geld in. We moe
ten paarden aan de lijn heb
ben die verkocht worden; niet
alleen kijkspul.
Harde kem
De Valkenburgse paarden
markt heeft zijn „harde kern"
verlorea Eeuwen terug kwam
men van heinde en ver, zelfs
vanuit iurjoje en öpanje. tn
dat ging vaak te voet om
paarden uit Valkenburg te ha
len, „maar zo'n paardenmarkt
auurae toen ook wee tot one
weken", aldus smid Van Stijn,
wiens vader nog een notabele
figuur was in het dorpsleven,
naast de burgemeester en de
predikant. „Ja, een dorpssmid
stond destijds nog hoog aange
schreven. Men kwam vader
(zelf ben ik nu de 65 gepas
seerd) halen als er een kird bij
de burgerlijke stand moest
worden aangegeven. De
dorpssmid zat overal in. Dat
heb ik zelf ook nog een be -
tje".
Tussen de Voorschotense en
Valkenburgse paardenmark
ten liggen ongeveer zes weken.
Voorschoten is dan vooral toe
ristisch, weet Van Stijn, „dui
zenden komen al vroeg in de
ochtend, anders kun je er niet
meer lopen. Kijk, ik zou graag
zien (we zitten elkaar helemaal
niet dwars) dat die handel ge
combineerd zou worden, b.v.
kopen in Voorschoten en ver
kopen in Valkenburg. Je kunt
altijd van mekaar leren. Maar
let wel: de Valkenburgse
markt is geen kouwe zakelijk
heid, al moesten we er vaak
om vechten. Kom die sfeer
woensdag eens proeven, ze is
onvervalst. Om 9 uur gaat het
achter de muziek (van de Ma
rinekapel) aan met een rijtoer,
met fanfare zogezeid. Dat zou
den we niet meer willen mis
sen. En om tien uur opent de
burgemeester de markt, die tot
een uur of twaalf duurt Dan
is de trekking van de verlo
ting: 3500 lootjes elk jaar, de
meeste zijn al weg. Hoofdprij
zen: een ponyveulen en een
paardveulen zoals dat heet
Geen oude tijd meer met Vla-
kenburgers met tentjes langs
de weg om etenswaren te ver
kopen een centje erbij was
nooit weg. Ook geen zigeuners
meer tot aan Katwijk een ho
pen scharrelaars.
Vroeger was de paardenmarkt
voor Valkenburg het enige ge
beuren. Verder was er niets.
Daar is al het een en ander
bijgëtomen. Maar die „Neer
lands oudste" is nog steeds
door en door gezellig.
